Jaroslav Hašek
Aventur'o'j De La Brav'a Soldat'o ŠVEJK Dum La Mond'milit'o
Part'o 1: En la arier'o
Traduk'is Vladimír Váňa
Ilustr'aĵ'o'j de Josef Lad'a
e Libr'o
Aranĝ'is: Frank'o Luin
ISBN 91 - 7303 - 091 - 0
ink'o@tyreso. nu
http: //www. tyreso. nu/ink'o
Ink O · S E - 13542 TYRE Sö · Svedi'o
Maj'o 2001
La ide'o'n verk'i roman'o'n pri la brav'a soldat'o Švejk Jaroslav Hašek ek'hav'is jam en juni'o 1911, kiam aper'as unu'a'j rakont'o'j pri tiu ĉi hero'o. Hašek est'is satir'ist'o — tial Švejk batal'as per si'a kurioz'a manier'o kontraŭ et'burĝ'o'j, servil'ec'o, mal'ord'o en iam'a aŭstr'i - hungar'a monarki'o eĉ kontraŭ la monarki'o mem. En la temp'o, kiam ĉeĥ'a'j rekrut'o'j dizert'as el la aŭstr'a arme'o, subit'e aper'as Švejk, kiu vol'as soldat'serv'i kaj batal'i por sinjor'o imperi'estr'o ĝis si'a last'a spir'o.
Sed li'a'j serv'ad'o kaj far'o'j vek'as ĉie kaj ĉiam nur konfuz'o'n.
Kaj dum li'a'j super'ul'o'j furioz'as, Švejk ne ekscit'iĝ'as, est'as pri ĉio kontent'a kaj venk'as ili'n per si'a bon'ul'a rigard'o kaj stult'a, sen'kulp'a mien'o.
Tiu'n ĉi satir'a'n intenc'o'n de Hašek ĉeĥ'a'j leg'ant'o'j tuj ek'kompren'is kaj rakont'o'j pri Švejk — ĉar Švejk unu'e aper'is ne libr'o'form'e, sed en unu'op'a'j kajer'o'j — akir'is grand'a'n popular'ec'o'n. Ali'flank'e kritik'o al la ĉio'pov'a monarki'o, pri'mok'ad'o al ĝi'a'j instituci'o'j kaj bohemi'a viv'o, revoluci'em'o kaj cert'a'n temp'o'n eĉ anarki'ism'o de Hašek kaŭz'is, ke li hav'is sen'ĉes'e konflikt'o'j'n kun la polic'o kaj kun tiam'a'j leĝ'o'j.
En la jar'o 1915 Hašek soldat'iĝ'is; sed baldaŭ post al'ven'o al la front'o li fal'is en kapt'it'ec'o'n kaj trans'ir'is al ĉeĥ'a'j liber'vol'ul'o'j, batal'ant'a'j kontraŭ la monarki'o. Tiu'temp'e li verk'is aventur'o'j'n de Švejk en kapt'it'ec'o kaj kre'is du'a'n versi'o'n de la roman'o en form'o de mult'a'j rimark'o'j eĉ tut'a'j ĉapitr'o'j, kiu'j'n preskaŭ sen'ŝanĝ'e li post'e trans'pren'is en la fin'a'n tri'a'n versi'o'n. Unu'a part'o de definitiv'a roman'o aper'is en la jar'o 1921.
Kvankam Hašek labor'is rapid'e, grav'a mal'san'o ne ebl'ig'is al li la roman'o'n fin'i. Dikt'ant'e la kvar'a'n volum'o'n de si'a verk'o li mort'is la 3an de januar'o 1923, eĉ ne ĝis'viv'int'e la aĝ'o'n de kvar'dek jar'o'j.
Oficial'a'j instanc'o'j kaj aŭtoritat'o'j ne akcept'is la roman'o'n kun tia entuziasm'o kiel simpl'a'j hom'o'j. El'don'ist'o'j ĝi'n rifuz'is pro ” vulgar'a ne'art'ism'a stil'o kaj mal'dec'a'j vort'o'j ”, ĉar tio abrupt'e kontraŭ'is tiam'a'n oficial'a'n imag'o'n pri bon'a verk'o. Hašek mem pri tio dir'as, ke li intenc'is verk'i ver'a'n histori'a'n roman'o'n kaj ne hezit'is do uz'i eĉ iu'j'n akr'a'j'n vort'o'j'n, ĉar tiel oni fakt'e parol'as. Sed est'as fakt'o, ke krom tiu'j ĉi ” ne'literatur'a'j ”
vort'o'j Hašek kelk'lok'e pri'skrib'as scen'o'j'n — precip'e el batal'kamp'o'j — kun tia naturalism'o, ke tio ne dev'as plaĉ'e son'i al ĉies orel'o'j. Io simil'a koncern'as ankaŭ li'a'n pri'mok'ad'o'n al ĉio religi'a — kiel ateist'o li ne kapabl'is eĉ ne vol'is brid'i si'a'n lang'o'n. La leg'ant'o pri'juĝ'u do la roman'o'n — kiel Hašek mem dir'as en post'parol'o al la unu'a part'o —” laŭ ĝi'a en'hav'o kaj en ekscit'o ne atak'u unu'op'a'j'n vort'o'j'n ”. Al tiu ĉi intenc'o li sub'met'is ankaŭ si'a'n stil'o'n, kiu est'as plur'lok'e sufiĉ'e komplik'a, plen'a de divers'a'j sentenc'o'j. Švejk kaj plur'a'j ali'a'j hero'o'j de la roman'o parol'as ne oficial'a'n, sed popol'a'n lingv'o'n. Švejk mem ( sed ne nur li ) oft'e miks'as divers'a'j'n ide'o'j'n kaj afer'o'j'n en unu long'a fraz'o aŭ fraz'ar'o, kvazaŭ li vol'us ĉio'n dir'i per unu spir'o. Tio est'as la sekv'o de tio, ke Hašek neniam tra'leg'is kaj ne korekt'is tio'n, kio'n li jam verk'is aŭ pli post'e dikt'is. Li labor'is hast'e, ne hav'is temp'o'n por far'i eventual'a'j'n korekt'o'j'n, ĉar li bezon'is mon'o'n. Tio est'as do tiu ” vulgar'a ne'art'ism'a stil'o ”, kiu'n oni al li riproĉ'is. Al tiu ĉi stil'o neces'is al'konform'ig'i ankaŭ la stil'o'n de la traduk'o, ĉar Švejkon form'as ne nur tio, kio'n li far'as kaj dir'as, sed ankaŭ, kiel li tio'n dir'as.
Hašek verk'is sub divers'a'j pseŭdonim'o'j, kaj tial eĉ nun oni ne kon'as ĉiu'j'n li'a'j'n verk'o'j'n kaj verk'et'o'j'n. En si'a'j pli ol 1200 rakont'o'j kaj en la roman'o Aventur'o'j de la brav'a soldat'o Švejk dum la mond'milit'o li pri'skrib'as preskaŭ sen'escept'e nur tiu'j'n okaz'int'aĵ'o'j'n, kiu'j'n tra'viv'is li mem aŭ li'a'j kon'at'o'j. Hašek labor'is ĉe drog'ist'o Kokoška ( la unu'a ĉapitr'o ), est'is redaktor'o de la revu'o ” La mond'o de la best'o'j ” kaj por tiu verk'is artikol'o'j'n pri animal'o'j, kiu'j'n li kre'is en si'a fantazi'o ( la 2a part'o de la roman'o ), hav'is si'a'j'n spert'o'j'n pri hund'o'j ( li'a edz'in'o Jar'mil'a posed'is hund'ej'o'n ). Švejk soldat'as ĉe la 91a regiment'o en české Budějovice — kaj ĉe tiu ĉi regiment'o serv'is Jaroslav Hašek, pri kio li rakont'as per la buŝ'o de unu'jar'a volont'ul'o Marek ( la 2a part'o ). Hašek ne tro romp'is al si la kap'o'n ankaŭ koncern'e nom'o'j'n: mult'a'j, se ne ĉiu'j nom'o'j en li'a roman'o est'as nom'o'j de hom'o'j, kiu'j ver'e viv'is ( fiŝ'gard'ist'o Jareš est'is li'a av'o, Rotter, Blahník, ĉef'leŭtenant'o Lukáš, kapitan'o Ságner ktp; vid'u ankaŭ klar'ig'o'j'n fin'e de la roman'o ). Hašek tre oft'e ” el'prunt'is al si ” la nom'o'n de iu si'a kon'at'o kaj al tiu atribu'is aventur'o'j'n de iu ali'a, kio kompren'ebl'e ne ĉiam plaĉ'is al tiu, kies nom'o'n Hašek menci'is. Ankaŭ histori'a'j event'o'j est'as ver'a'j, sam'e kiel divers'a'j alud'o'j pri okaz'aĵ'o'j, kiu'j'n la nun'a generaci'o — ankaŭ la ĉeĥ'a — oft'e jam ne kompren'as, ĉar ĝi ili'n ne tra'viv'is. Ebl'e la klar'ig'o'j ĉe fin'o de la libr'o help'os for'ig'i tiu'n ĉi mal'facil'aĵ'o'n.
Sed tio neniel mal'pli'ig'as la valor'o'n de la verk'o, kiu prezent'as unik'a'n kontraŭ'milit'a'n roman'o'n. Ŝajn'e plej bon'e esprim'is tio'n ĉeĥ'a verk'ist'o Iv'a'n Olbracht:” En neni'u kontraŭ'milit'a roman'o evident'iĝ'as la tut'a sen'taŭg'ec'o, idiot'ec'o kaj krud'ec'o de la mond'milit'o tiel klar'e kiel en la roman'o de Hašek.”
La roman'o de Hašek est'is traduk'it'a en plur'a'j'n lingv'o'j'n kaj nur en iam'a Ĉeĥ'o'slovaki'o ating'is kelk'dek'o'n da el'don'o'j.
Montr'iĝ'is, ke divers'a'j redaktor'o'j, prepar'ant'a'j la verk'o'n al ĉiu unu'op'a el'don'o, far'is en la tekst'o iu'j'n ŝanĝ'o'j'n, ĝust'e pro kelk'lok'e ne tut'e klar'a aŭ eĉ iom konfuz'a tekst'o, tiel ke nun ekzist'as kelk'e da versi'o'j de la roman'o. Pov'as do okaz'i, ke se iu ĉeĥ'a leg'ant'o kompar'os si'a'n ĉeĥ'a'n versi'o'n de la verk'o kun tiu ĉi traduk'o, li trov'os kelk'a'j'n mal'kongru'a'j'n tekst'er'o'j'n, de'ven'ant'a'j'n ĝust'e de divers'a'j versi'o'j.
Fin'e mi hav'as agrabl'a'n dev'o'n kor'e dank'i al tiu'j, kiu'j tre afabl'e help'is al mi ĉe traduk'o de unu'a part'o de la roman'o ( En la arier'o ): al sinjor'o Adolf Staňura ( Ĉeĥ'a respublik'o ), kiu tre zorg'e tra'leg'is kaj kontrol'is la tut'a'n tekst'o'n de la unu'a part'o, korekt'is plur'a'j'n erar'o'j'n kaj don'is al mi mult'a'j'n valor'a'j'n konsil'o'j'n; kaj plu'e al sinjor'o'j Fernand'o de Dieg'o ( Hispanio ) kaj Henri Vatré ( Svisio ), kiu'j help'is for'ig'i mal'glat'aĵ'o'j'n en la traduk'o, propon'is korekt'o'j'n kaj kontrol'is la traduk'o'n el la vid'punkt'o de ĝi'a kompren'ebl'ec'o por la inter'naci'a leg'ant'ar'o.
Vladimír Váňa
Grand'a epok'o postul'as grand'a'j'n hom'o'j'n. Ekzist'as ne'kon'at'a'j, modest'a'j hero'o'j, sen glor'o kaj histori'o de Napoleono. Analiz'o de ili'a'j karakter'o'j ombr'us glor'o'n eĉ de Aleksandro la Macedon'a. En strat'o'j de Prago ebl'as hodiaŭ renkont'i ĉifon'ul'o'n, kiu mem eĉ ne sci'as, kio'n li propr'e signif'as en histori'o de la nov'a grand'a epok'o. Li ir'as si'a'n voj'o'n modest'e, ĝen'as neniu'n kaj ankaŭ li'n ne ĝen'as ĵurnal'ist'o'j, kiu'j pet'us li'n pri intervju'o. Se vi li'n demand'us pri li'a nom'o, li respond'us al vi tre simpl'e kaj sen'pretend'e:” Mi est'as Švejk....”
Kaj tiu silent'em'a, modest'a ĉifon'ul'o ver'e est'as la mal'nov'a, hero'a, kuraĝ'a kaj brav'a soldat'o Švejk, pri kiu en iam'a Aŭstr'i Hungari'o parol'is ĉiu'j civit'an'o'j de la reĝ'land'o Bohemi'o kaj kies glor'o ne esting'iĝ'os eĉ en la respublik'o.
Mi tre am'as la brav'a'n soldat'o'n Švejk, kaj prezent'ant'e li'a'j'n aventur'o'j'n dum la mond'milit'o mi est'as konvink'it'a, ke vi ĉiu'j simpati'os kun tiu modest'a, sen'fam'a hero'o. Li ne ek'brul'ig'is la templ'o'n de la di'in'o en Efezo, kiel far'is tio'n la stult'ul'o Herostrat'o *, por ke oni menci'u li'a'n nom'o'n en gazet'o'j kaj lern'ej'a'j leg'o'libr'o'j.
Kaj tio sufiĉ'as.
La aŭtor'o
* Herostrat'o: grek'o, kiu en la jar'o 356 a. K. ek'brul'ig'is la templ'o'n de la di'in'o Artemisa en Efezo, por almenaŭ tiel fam'iĝ'i
Do, oni mort'ig'is ni'a'n Ferdinand'o'n 1,” dir'is la ord'ig'ist'in'o al sinjor'o Švejk, kiu, for'las'int'e antaŭ jar'o'j la soldat'serv'o'n post kiam soldat'kurac'ist'a komision'o definitiv'e deklar'is li'n idiot'o, viv'ten'is si'n per vend'ad'o de hund'o'j, abomen'a'j, aĉ'ras'a'j monstr'o'j, kies genealogi'o'j'n li fals'is.
Krom tiu ĉi okup'o turment'is li'n reŭmat'ism'o kaj li ĝust'e ŝmir'is al si la genu'o'j'n per opodeldoko.
” Kiu'n Ferdinand'o'n, sinjor'in'o Müller ?” demand'is Švejk, ne ĉes'ant'e masaĝ'i la genu'o'j'n,” mi kon'as du Ferdinand'o'j'n. Unu, tiu serv'as ĉe drog'ist'o Próša kaj foj'e pro erar'o li el'trink'is al li tie botel'o'n da har kresk'ig'aĵ'o, kaj mi kon'as ankoraŭ Ferdinand'o'n Kokoška, tiu'n, kiu kolekt'as hund'a'j'n merd'et'o'j'n. Pri ambaŭ ne est'as domaĝ'e.”
1 arki'duk'o'n Francisko Ferdinand'o d’ Est'e kaj li'a'n edz'in'o'n oni mort'paf'is en Sarajevo la 28an de juni'o 1914. Post unu monat'o Aŭstr'i - Hungari'o deklar'is milit'o'n al Serbi'o kaj motiv'is tio'n per tiu ĉi murd'o
” Sed, vi'a moŝt'o, sinjor'o'n arki'duk'o'n Ferdinand'o, tiu'n el Konopiště 2, tiu'n gras'a'n kaj pi'a'n.”
” Jesuo Maria !” ek'kri'is Švejk,” tio est'as ja bel'a nov'aĵ'o ! Kaj kie tio al li, sinjor'o arki'duk'o, okaz'is ?”
” Oni paf'is li'n en Sarajevo, vi'a moŝt'o, sci'u, per revolver'o.
Li vetur'is tie kun tiu si'a arki'duk'in'o en aŭtomobil'o.”
” Nu vid'u, sinjor'in'o Müller, en aŭtomobil'o. Nu jes, tia grand'sinjor'o pov'as tio'n al si permes'i kaj eĉ ne ek'pens'as, kiel mal'feliĉ'e pov'as tia aŭtomobil'a vetur'o fin'iĝ'i. Kaj pli'e en Sarajevo, ĝi est'as en Bosnio, sinjor'in'o Müller. Tio'n ŝajn'e far'is turk'o'j. Est'is erar'o, ke ni for'pren'is de ili Bosnion kaj Hercegovin'o'n 3. Jen vid'u, sinjor'in'o Müller. Sinjor'o arki'duk'o est'as jam do en la sin'o de Di'o. Ĉu li sufer'is long'e ?”
” Sinjor'o arki'duk'o est'is tuj mort'a, vi'a moŝt'o. Vi ja sci'as, per revolver'o ne ebl'as lud'i. Antaŭ ne'long'e sinjor'o ĉe ni en Nusle 4 ankaŭ lud'is per revolver'o kaj mort'paf'is la tut'a'n si'a'n famili'o'n eĉ la dom'zorg'ist'o'n, tiu ir'is rigard'i, kiu paf'as tie en la tri'a etaĝ'o.”
” Iu revolver'o ne ek'paf'os, sinjor'in'o Müller, eĉ se oni prov'us tio'n ĝis'frenez'e. Ekzist'as mult'e da tia'j sistem'o'j. Sed por mort'ig'i sinjor'o'n arki'duk'o'n oni cert'e aĉet'is i'o'n pli kvalit'a'n kaj mi vol'us ankaŭ vet'i, sinjor'in'o Müller, ke la hom'o, kiu tio'n al li far'is, bel'e si'n tiu'cel'e vest'is. Sci'u, paf'i sinjor'o'n arki'duk'o'n, tio est'as eg'e mal'facil'a labor'o. Ne tia, kiel se ŝtel'ĉas'ist'o paf'as forst'ist'o'n. En tiu ĉi okaz'o tem'as pri tio, kiel al li proksim'iĝ'i, al tia grand'sinjor'o en ebl'as ir'i en i'a'j ĉifon'o'j. Tia hom'o dev'as ir'i en cilindr'a ĉapel'o por ke polic'ist'o ne kapt'u li'n jam antaŭ la far'o.”
2 Konopiště: vilaĝ'et'o ĉe Benešov, proksim'e de Prago, kie arki'duk'o Ferdinand'o hav'is si'a'j'n kastel'o'n kaj bien'o'n kaj kie li viv'is kun si'a famili'o
3 Bosnion kaj Hercegovin'o'n, kiu'j est'is sub suveren'ec'o de Turki'o, aneks'is Aŭstr'i - Hungari'o en la j. 1908
4 praga kvartal'o
” Laŭ'dir'e est'is tio pli da hom'o'j, vi'a moŝt'o.”
” Tio est'as mem'kompren'ebl'a, sinjor'in'o Müller,” dir'is Švejk, fin'ant'e masaĝ'o'n de la genu'o'j,” se vi intenc'us mort'ig'i sinjor'o'n arki'duk'o'n aŭ sinjor'o'n imperi'estr'o'n, kun iu vi cert'e konsil'iĝ'us. Ju pli da kap'o'j, des pli da ide'o'j. Unu konsil'as tio'n, la ali'a i'o'n ali'a'n kaj post'e la verk'o sukces'os, kiel tio tekst'as en ni'a himn'o. La ĉef'a afer'o est'as el'gvat'i la moment'o'n, kiam tia grand'sinjor'o preter'vetur'as. Kiel, se vi memor'as tiu'n sinjor'o'n Luccheni 5, kiu tra'pik'is ni'a'n mort'int'in'o'n Elizabeta per fajl'il'o. Li promen'is kun ŝi. Kred'u do al iu ajn; de tiu temp'o neni'u imperi'estr'in'o promen'as. Kaj tio atend'as ankoraŭ mult'a'j'n person'o'j'n. Kaj vi vid'os, sinjor'in'o Müller, ke oni el'gvat'os ankaŭ la car'a'n par'o'n, kaj pov'as okaz'i, Di'o ne permes'u, eĉ sinjor'o'n imperi'estr'o'n, se oni jam komenc'is tio'n per li'a onkl'o 6. Li, la mal'jun'a sinjor'o, hav'as mult'e da mal'amik'o'j. Ankoraŭ pli ol tiu Ferdinand'o. Antaŭ ne'long'e cert'a sinjor'o dir'is en gast'ej'o, ke ven'os la temp'o, kiam imperi'estr'o'j esting'iĝ'os unu post la ali'a kaj ke eĉ ŝtat'a prokuror'ar'o ili'n ne help'os. Post'e li ne hav'is mon'o'n por pag'i kaj la gast'ej'estr'o dev'is ig'i li'n arest'i. Kaj tiu sinjor'o don'is al li unu kaj al polic'ist'o du vang'o'bat'o'j'n. Post'e oni for'vetur'ig'is li'n en korb'ĉar'o, por ke li trankvil'iĝ'u. Jes, sinjor'in'o Müller, nun okaz'as ja afer'o'j. Tio est'as de'nov'e perd'o por Aŭstrio. Kiam mi soldat'is, infanteri'an'o mort'paf'is tie kapitan'o'n. Li ŝarg'is la fusil'o'n kaj ir'is en kancelari'o'n. Tie oni al li dir'is, ke tie li hav'as neni'o'n por far'i, sed li sen'ĉes'e ripet'is tio'n si'a'n, ke li dev'as parol'i kun sinjor'o kapitan'o. Tiu el'ir'is ekster'e'n kaj tuj ŝarĝ'is li'n per mal'permes'o for'las'i la kazern'o'n.
5 Luccheni mort'pik'is la aŭstr'a'n imperi'estr'in'o'n Elizabeta ( 1837 - 1858 ), edz'in'o'n de Francisko Jozefo la unu'a
6 erar'o de la aŭtor'o, Ferdinand'o d’ Est'e est'is ne onkl'o, sed nev'o de Francisko Jozefo la unu'a
La infanteri'an'o pren'is la fusil'o'n kaj paf'is li'n rekt'e en la kor'o'n. La kugl'o el'flug'is tra la dors'o de sinjor'o kapitan'o kaj ankoraŭ far'is damaĝ'o'n en la kancelari'o. Ĝi frakas'is botel'o'n da ink'o kaj tiu makul'is ofic'a'j'n dokument'o'j'n.”
” Kaj kio okaz'is al tiu soldat'o ?” demand'is sinjor'in'o Müller post moment'o, dum Švejk si'n vest'is.
” Li pend'um'is si'n per ŝelk'o,” dir'is Švejk, pur'ig'ant'e si'a'n mal'mol'a'n ĉapel'o'n.” Kaj la ŝelk'o eĉ ne est'is li'a. Tiu'n li prunt'is al si de provos'o, laŭ'dir'e ke fal'as al li la pantalon'o. Ĉu li atend'u, kiam oni li'n paf'ekzekut'os ? Sci'u, sinjor'in'o Müller, ke en tia situaci'o ĉiu perd'as la kap'o'n. La provos'o'n oni pro tio degrad'is kaj kondamn'is al ses monat'o'j. Sed li ili'n ne sid'pas'ig'is. Li fuĝ'is Svision kaj nun far'as tie predik'ist'o'n de iu eklezi'o. En la nun'a temp'o est'as nur mal'mult'e da honest'ul'o'j, sinjor'in'o Müller. Mi supoz'as, ke ankaŭ sinjor'o arki'duk'o Ferdinand'o en Sarajevo mis'taks'is tiu'n hom'o'n, kiu li'n mort'paf'is. Li vid'is sinjor'o'n kaj opini'is, tio est'as bon'eduk'it'a hom'o, se li al mi viv'u'as. Kaj tiu sinjor'o, kontraŭ'e, li'n paf'is. Ĉu li don'is en li'n unu, aŭ pli da paf'o'j ?”
” La gazet'ar'o skrib'as, vi'a moŝt'o, ke sinjor'o arki'duk'o aspekt'is kiel kribr'il'o. Tiu hom'o paf'is en li'n ĉiu'j'n kugl'o'j'n.”
” Tio ir'as tre rapid'e, sinjor'in'o Müller, terur'e rapid'e. Mi aĉet'us por tia afer'o aŭtomat'a'n pistol'o'n. Ĝi aspekt'as kiel lud'il'o, sed dum du minut'o'j ebl'as per ĝi mort'paf'i du'dek arki'duk'o'j'n, magr'a'j'n aŭ gras'a'j'n. Kvankam, dir'it'e inter ni, sinjor'in'o Müller, dik'a'n sinjor'o'n arki'duk'o'n ebl'as traf'i pli cert'e ol la mal'dik'a'n. Ĉu vi memor'as, kiel tiam en Portugali'o oni mort'paf'is tiu'n si'a'n reĝ'o'n 7 ? Ankaŭ li est'is tia gras'a. Vi ja sci'as, reĝ'o ja ne pov'as est'i magr'a. Do, nun mi ir'as en la gast'ej'o'n’ Ĉe la kalik'o ’, kaj se iu ven'us ĉi tie'n por la rat'hund'o, por kiu mi akcept'is la antaŭ'pag'o'n, dir'u al li, ke mi hav'as ĝi'n en mi'a kamp'ar'a hund'ej'o, ke antaŭ ne'long'e mi pri'tranĉ'is al ĝi la orel'o'j'n kaj ke nun ne ebl'as ĝi'n trans'vetur'ig'i dum la orel'o'j al ĝi ne cikatr'iĝ'os, por ke ili ne mal'varm'um'u. La ŝlos'il'o'n don'u al la dom'zorg'ist'in'o.”
En la gast'ej'o’ Ĉe la kalik'o’sid'is nur unu gast'o. Est'is tio kaŝ'polic'ist'o Bretschneider, dung'it'o de la ŝtat'a polic'o. Gast'ej'estr'o Palivec lav'is bier'a'j'n sub'tas'o'j'n kaj Bretschneider van'e klopod'is lig'i kun li serioz'a'n inter'parol'o'n.
Palivec est'is kon'at'a mal'dec'ul'o, ĉiu du'a li'a vort'o est'is pug'o aŭ merd'o. Sed ĉe tio li est'is leg'o'spert'a kaj atent'ig'is ĉiu'n, ke tiu leg'u, kio'n pri la last'a pri'parol'at'aĵ'o skrib'is Victor Hug'o, prezent'ant'e la last'a'n respond'o'n de la mal'nov'a gvardi'o de Napoleono al la angl'o'j en la batal'o ĉe Vaterl'o 8.
” Agrabl'a'n somer'o'n ni hav'as,” komenc'is Bretschneider si'a'n serioz'a'n parol'o'n.
” Ĉio tio valor'as merd'o'n,” respond'is Palivec, met'ant'e la sub'tas'o'j'n en vitr'o'ŝrank'o'n.
”’ Bel'e’oni far'is tio'n al ni en tiu Sarajevo,” ek'parol'is Bretschneider kun mal'fort'a esper'o.
7 portugal'a'n reĝ'o'n Karolo kaj la kron'princ'o'n Ludovik'o oni mort'paf'is en la j. 1908
8 kiam la komand'ant'o de la angl'a arme'o admon'is franc'o'j'n, ke tiu'j kapitulac'u, franc'a general'o ( pli post'e marŝal'o ) Cambronne laŭ'dir'e respond'is:” Merd'o'n — gvardi'o pov'as mort'i, sed ne kapitulac'i.” La el'dir'o'n oni atribu'as ankaŭ al franc'a general'o Michel, ebl'e pro tio, ke Michel en la batal'o ver'e fal'is, dum Cambronne kapitulac'is kaj est'is milit'kapt'it'a
” En kiu Sarajevo ?” demand'is Palivec,” ĉu en tiu vin'ej'o en Nusle ? Tie oni inter'bat'iĝ'as ĉiu'tag'e, vi ja sci'as, Nusle.”
” En la bosnia Sarajevo, sinjor'o gast'ej'estr'o. Oni mort'paf'is tie sinjor'o'n arki'duk'o'n Ferdinand'o, kio'n vi pri tio opini'as ?”
” En tia'j'n afer'o'j'n mi mi'n ne miks'as, kun tio ĉiu kis'u al mi la pug'o'n,” respond'is sinjor'o Palivec dec'e, ek'brul'ig'ant'e si'a'n pip'o'n.” Miks'i si'n en tio'n en la nun'a temp'o, tio pov'us romp'i la nuk'o'n al kiu ajn hom'o. Mi est'as negoc'ist'o, se iu ven'os kaj mend'os bier'o'n, mi ĝi'n al li el'kran'os. Sed ia Sarajevo, politik'o aŭ la mort'int'o arki'duk'o, tio ni'n ne koncern'as, el tio rezult'as neni'o, nur Pankrác 9.”
Bretschneider ek'silent'is kaj sen'iluzi'e ĉirkaŭ'rigard'is la sen'gast'a'n ej'o'n.
” Ĉi tie iam pend'is bild'o de sinjor'o imperi'estr'o,” li ek'parol'is de'nov'e post moment'o,” ĝust'e tie, kie nun trov'iĝ'as la spegul'o.”
” Jes, en tio vi prav'as,” respond'is sinjor'o Palivec,” ĝi pend'is tie kaj fek'is sur ĝi'n muŝ'o'j, tial mi met'is ĝi'n en sub'tegment'o'n.
Vi ja sci'as, iu pov'us permes'i al si eĉ i'a'n alud'o'n kaj el tio pov'us rezult'i mal'agrabl'aĵ'o'j. Ĉu mi tio'n bezon'as ?”
” En tiu Sarajevo est'is tio ŝajn'e tre aĉ'a, sinjor'o gast'ej'estr'o.”
Al tiu ĉi ruz'e rekt'a rimark'o sinjor'o Palivec respond'is ne'ordinar'e si'n'gard'e:” En tiu ĉi jar'sezon'o en Bosnio kaj Hercegovin'o ordinar'e terur'e varm'eg'as. Kiam mi tie soldat'is, al ni'a ĉef'leŭtenant'o oni dev'is met'i glaci'o'n sur la kap'o'n.”
” Ĉe kiu regiment'o vi soldat'is, sinjor'o gast'ej'estr'o ?”
” Tia'n bagatel'o'n mi ne memor'as, pri tia idiot'aĵ'o mi neniam interes'iĝ'is kaj neniam mi pri tio sci'vol'is,” respond'is sinjor'o Palivec,” tro'a sci'vol'em'o mal'util'as.”
9 kompren'u ” mal'liber'ej'o en praga kvartal'o Pankrác ”
La kaŝ'polic'ist'o Bretschneider definitiv'e silent'iĝ'is kaj li'a nub'mien'o pli'bon'iĝ'is nur post al'ven'o de Švejk, kiu, en'ir'int'e la gast'ej'o'n, mend'is nigr'a'n bier'o'n kun jen'a rimark'o:” Ankaŭ en Vieno oni hav'as hodiaŭ funebr'o'n.”
La okul'o'j de Bretschneider ek'lum'is plen'a'j de esper'o kaj li dir'is konciz'e:
” En Konopiště flirt'as dek nigr'a'j flag'o'j.”
” Pli konven'us dek'du,” respond'is Švejk, far'int'e glut'o'n.
” Kial vi opini'as, ke dek'du ?” demand'is Bretschneider.
” Por ke tio est'u komplet'o, dek'du'o, tio'n ebl'as pli facil'e kalkul'i kaj po dek'du'o'j ĉiam pli mal'mult'e'kost'e aĉet'i,” respond'is Švejk.
Reg'is silent'o, kiu'n romp'is Švejk mem per ĝem'o:
” Li est'as do jam tie en la sin'o de Di'o, Di'o don'u al li etern'a'n glor'o'n. Li eĉ ne ĝis'viv'is por iĝ'i imperi'estr'o. Kiam mi soldat'is, general'o fal'is de sur si'a ĉeval'o kaj tut'e sen'ĝen'e mort'iĝ'is. Oni vol'is li'n help'i, re'e sid'ig'i li'n sur la ĉeval'o'n, kaj mir'as, ke li est'as tut'e mort'a. Kaj ankaŭ li'n atend'is avanc'o al feldmarŝal'o. Tio okaz'is ĉe soldat'a parad'o. Tiu'j parad'o'j neniam konduk'as al io bon'a. Ankaŭ en Sarajevo est'is parad'o. Mi memor'as, ke foj'e ĉe tia parad'o mank'is al mi du'dek buton'o'j sur la uniform'o, oni mal'liber'ig'is mi'n pro tio en izol'ej'o'n por dek'kvar tag'o'j kaj kapriol'e lig'it'a mi kuŝ'is du tag'o'j'n kiel Lazaro. Sed en la arme'o dev'as est'i disciplin'o, ali'e ĉiu ĉio'n neglekt'us. Ni'a ĉef'leŭtenant'o Makovec ĉiam al ni dir'is:’ Disciplin'o dev'as ekzist'i, kreten'a'j ul'o'j, ali'e vi grimp'us sur arb'o'j'n kiel simi'o'j, sed soldat'serv'o far'os el vi hom'o'j'n, stult'a'j idiot'o'j.’ Kaj ĉu tio ne est'as ver'o ? Imag'u park'o'n, ni dir'u tiu'n sur Karol'o'plac'o, kaj sur ĉiu arb'o soldat'o'n sen disciplin'o. Tio'n mi ĉiam plej mult'e tim'is.”
” En Sarajevo far'is tio'n serb'o'j,” lig'is la parol'o'n Bretschneider.
” En tio vi erar'as,” respond'is Švejk,” tio'n far'is turk'o'j, pro Bosnio kaj Hercegovin'o.” Kaj Švejk prezent'is si'a'n opini'o'n pri la inter'naci'a politik'o de Aŭstrio en Balkani'o. En la jar'o 1912 turk'o'j mal'venk'is kontraŭ Serbi'o, Bulgario kaj Greki'o. Ili vol'is, ke Aŭstrio al ili help'u, kaj kiam tio ne okaz'is, ili mort'paf'is Ferdinand'o'n.
” Ĉu vi am'as turk'o'j'n ?” turn'is si'n Švejk al la gast'ej'estr'o Palivec,” ĉu vi am'as tiu'j'n pagan'a'j'n hund'o'j'n, dir'u, ke ne ?”
” Gast'o kiel gast'o,” respond'is Palivec,” eĉ la turk'o. Por ni negoc'ist'o'j ne ekzist'as politik'o. Ĉiu pag'u si'a'n bier'o'n, sid'u en la gast'ej'o kaj babil'u, kio'n li vol'as. Tio est'as mi'a princip'o. Ĉu al tiu ni'a Ferdinand'o far'is tio'n serb'o aŭ turk'o, katolik'o aŭ mahomet'an'o, anarki'ist'o aŭ ĉeĥ'a radikal'ul'o, por mi est'as ĉio tio egal'a.”
” Bon'e, sinjor'o gast'ej'estr'o,” dir'is Bretschneider, re'e perd'ant'a la esper'o'n, ke iu el tiu'j du las'os si'n kapt'i,” sed vi dev'as konfes'i, ke tio est'as grand'a perd'o por Aŭstrio.”
Anstataŭ la gast'ej'estr'o respond'is Švejk:” Perd'o tio est'as, tio'n oni ne pov'as ne'i. Terur'a perd'o. Ferdinand'o'n ne ebl'as anstataŭ'ig'i per ia kreten'o. Domaĝ'e, ke li ne est'is ankoraŭ pli gras'a.”
” Kio'n vi per tio pens'as ?” vigl'iĝ'is Bretschneider.
” Kio'n mi per tio pens'as ?” respond'is Švejk kontent'e,” nur ĉi tio'n. Se li est'us pli gras'a, traf'us li'n apopleksi'o cert'e jam tiam, kiam en Konopiště li pelad'is mal'jun'ul'in'o'j'n 10 kolekt'ant'a'j'n en li'a ĉas'distrikt'o sek'a'j'n branĉ'et'o'j'n kaj fung'o'j'n, kaj li ne dev'us mort'i per tia skandal'a manier'o. Se mi tio'n imag'as — onkl'o de sinjor'o imperi'estr'o, kaj oni li'n mort'paf'is. Tio est'as ja mal'honor'o, la gazet'ar'o est'as plen'a de tio. Antaŭ jar'o'j ĉe ni en Budějovice 11 dum sen'signif'a kverel'o sur la vend'o'plac'o oni mort'pik'is brut'komerc'ist'o'n, cert'a'n Břetislav Ludvík. Li hav'is fil'o'n Bohuslav kaj kie'n ajn tiu ven'is vend'i pork'o'j'n, tie oni aĉet'is de li neni'o'n kaj ĉiu dir'is:’ Tio est'as fil'o de tiu mort'pik'it'o, cert'e ankaŭ li est'as bel'a fripon'o !’ Li salt'is de sur la pont'o en Krumlov en la river'o'n Vltava, oni li'n el'tir'is, re'viv'ig'is, ĉerp'is el li akv'o'n, kaj li mort'is en brak'o'j de kurac'ist'o, kiam tiu don'is al li injekt'o'n.”
” Vi hav'as ja strang'a'j'n kompar'o'j'n,” dir'is Bretschneider signif'o'plen'e,” unu'e vi parol'as pri Ferdinand'o kaj post'e pri brut'komerc'ist'o.”
10 arki'duk'o Ferdinand'o kaj li'a edz'in'o est'is eg'e avar'a'j kaj tre sever'e trakt'is la vilaĝ'an'o'j'n en Konopiště ”
Ho ne, mi ne hav'as,” defend'is si'n Švejk,” di'o mi'n gard'u, ke mi vol'u kompar'i iu'n kun iu ali'a. Sinjor'o gast'ej'estr'o mi'n kon'as. Ke mi neniam kaj neniu'n kompar'is kun iu ali'a, ĉu ?. Mi nur ne vol'us est'i en la haŭt'o de tiu vidv'in'o post la arki'duk'o 12.
Kio'n ŝi nun far'os ? La infan'o'j est'as orf'o'j, la bien'ar'o en Konopiště sen mastr'o. Ĉu de'nov'e edz'in'iĝ'i al iu nov'a arki'duk'o ?
Kio'n ŝi gajn'us, ŝi vetur'us kun li de'nov'e Sarajevon kaj vidv'in'iĝ'us la du'a'n foj'o'n. Antaŭ jar'o'j en Zliv ĉe Hluboká est'is forst'ist'o, li hav'is tia'n mal'bel'a'n nom'o'n Penis'et'o. Mort'paf'is li'n ŝtel'ĉas'ant'o'j kaj rest'is post li vidv'in'o kun du infan'o'j kaj post unu jar'o ŝi pren'is al si de'nov'e forst'ist'o'n, Jozefon ŝavel el Mydlovary. Kaj ankaŭ tiu'n oni al ŝi mort'paf'is. Post'e ŝi edz'in'iĝ'is la tri'a'n foj'o'n, pren'is al si de'nov'e forst'ist'o'n kaj dir'is:’ Ĉiu tri'o plaĉ'as al Di'o. Se nun tio est'os sen'sukces'a, mi ne sci'os, kio'n far'i.’ Kompren'ebl'e, ke tiu'n oni ankaŭ mort'paf'is, kaj tiam ŝi hav'is kun tiu'j forst'ist'o'j jam ses infan'o'j'n. Ŝi est'is eĉ en kancelari'o de sinjor'o princ'o en Hluboká kaj plend'is, kia'n turment'o'n ŝi hav'as kun forst'ist'o'j. Oni do rekomend'is al ŝi fiŝ'gard'ist'o'n Jareš el la bastion'o de Ražice. Kaj kio'n vi al tio dir'us, tiu'n oni al ŝi dron'ig'is, kiam li fiŝ'kapt'is en lag'o, kaj kun li ŝi hav'is du infan'o'j'n. Post'e ŝi pren'is al si best'o'kastr'ist'o'n el Vodňany kaj tiu foj'e nokt'e mort'bat'is ŝi'n per hak'il'o kaj ir'is mem'vol'e si'n denunc'i. Kiam post'e oni pend'um'is li'n ĉe region'a juĝ'ej'o en Písek, li for'mord'is la naz'o'n de pastr'o, proklam'is, ke li pent'as tut'e neni'o'n kaj dir'is ankoraŭ i'o'n tre mal'bel'a'n pri sinjor'o imperi'estr'o.”
11 ĝust'e české Budějovice, la plej grand'a urb'o de sud'a Bohemi'o
12 erar'o de la aŭtor'o, krom arki'duk'o Ferdinand'o oni mort'paf'is ankaŭ li'a'n edz'in'o'n
” Ĉu vi ne sci'as, kio'n li dir'is ?” demand'is Bretschneider per esper'plen'a voĉ'o.
” Tio'n mi ne pov'as al vi sci'ig'i, ĉar neni'u kuraĝ'is tio'n ripet'i. Sed laŭ'dir'e tem'is pri io tiel terur'a kaj horor'a, ke ĉe'est'ant'a juĝ'ej'a konsil'ist'o pro tio frenez'iĝ'is kaj ankoraŭ nun oni ten'as li'n en izol'ej'o, por ke tio ne mal'kaŝ'iĝ'u. Tio ne est'is nur ordinar'a ofend'o al sinjor'o imperi'estr'o, kia'n oni far'as en ebri'eg'o.”
” Kaj kia'j'n ofend'o'j'n al sinjor'o imperi'estr'o oni far'as en ebri'eg'o ?” demand'is Bretschneider.
” Sinjor'o'j, mi pet'as, ŝanĝ'u la tem'o'n,” ek'parol'is la gast'ej'estr'o Palivec,” sci'u, mi tio'n ne ŝat'as. Oni el'las'as i'o'n el la faŭk'o kaj post'e tio'n bedaŭr'as.”
” Kia'j'n ofend'o'j'n al sinjor'o imperi'estr'o oni far'as en ebri'eg'o ?” ripet'is Švejk,” divers'a'j'n. Ebri'iĝ'u, ig'u lud'i al vi la aŭstr'a'n himn'o'n kaj aŭskult'u, kiel vi parol'os. Vi el'pens'os pri sinjor'o imperi'estr'o tiom da afer'o'j, ke se nur du'on'o de tio est'us ver'a, sufiĉ'us tio por mal'honor'ig'i li'n por la tut'a viv'o. Sed li, la mal'jun'a sinjor'o, tio'n ver'e ne merit'as. Konsider'u jen'o'n. Kiel matur'aĝ'a li perd'is si'a'n jun'et'a'n fil'o'n Rudolf'o 13. Li'a'n edz'in'o'n Elizabeta oni mort'pik'is per fajl'il'o, post'e perd'iĝ'is al li Johano Orth 14; li'a'n frat'o'n, imperi'estr'o'n de Meksikio 15, oni paf'ekzekut'is ĉe mur'o de fortik'aĵ'o. Nun pli'e li'a'j mal'jun'a'j ost'o'j ĝis'viv'is, ke oni mort'paf'is li'a'n o'ĉj'o'n. Por tio la hom'o dev'us hav'i nerv'o'j'n el ŝtal'o. Kaj post'e ia ebri'eg'ul'o ricev'as ide'o'n komenc'i li'n insult'i. Se nun io eksplod'us, mi ir'us liber'vol'e kaj serv'us al sinjor'o imperi'estr'o ĝis mi'a last'a spir'o.”
Švejk far'is profund'a'n glut'o'n kaj daŭr'ig'is:” Ĉu vi opini'as, ke sinjor'o imperi'estr'o las'os tio'n ĉi - tiel ? Vi kon'as li'n mal'bon'e. La milit'o kontraŭ turk'o'j est'as ne'evit'ebl'a. Vi mort'ig'is mi'a'n o'ĉj'o'n, jen do hav'u sur la faŭk'o'n. La milit'o cert'as. Serbi'o kaj Rusio help'os ni'n en tiu milit'o. Est'os masakr'o.”
En tiu profet'a moment'o Švejk aspekt'is bel'e. Li'a naiv'a vizaĝ'o, rid'et'ant'a kiel plen'lun'o, entuziasm'e bril'is. Por li ĉio est'is tut'e klar'a.
” Pov'as est'i,” li daŭr'ig'is, prezent'ant'e la est'ont'ec'o'n de Aŭstrio,” ke en la okaz'o de milit'o kontraŭ Turki'o atak'os ni'n german'o'j, ĉar german'o'j kaj turk'o'j inter'frat'iĝ'as. Ili est'as tia'j ruz'eg'ul'o'j, ke en la mond'o ne ekzist'as al ili egal'a'j. Sed ni pov'as alianc'i ni'n kun Franci'o, kiu soif'as venĝ'o'n kontraŭ Germanio 16 ek'de la sep'dek'unu'a jar'o. Kaj jam tio ir'os. La milit'o eksplod'os, mi ne dir'os al vi pli.”
13 unu'sol'a fil'o de Francisko Jozefo la unu'a perd'is si'a'n viv'o'n en la j. 1889 pro kaŭz'o'j ĝis nun ne'kon'at'a'j
14 eks'arki'duk'o Johano, kiu rezign'is si'a'n titol'o'n kaj akcept'is civil'a'n nom'o'n Orth, perd'iĝ'is en la j. 1890
15 arki'duk'o'n Ferdinand'o Maksmiliano oni paf'ekzekut'is en la j. 1867
16 pro mal'venk'o en franc'a-german'a milit'o en la j. 1870-1871
Bretschneider lev'iĝ'is kaj solen'e proklam'is:” Pli vi ne dev'as dir'i, ir'u kun mi en la koridor'o'n, tie mi dir'os i'o'n al vi.”
Švejk el'ir'is mal'antaŭ la kaŝ'polic'ist'o en la koridor'o'n, kie atend'is li'n et'a surpriz'o, kiam li'a bier'kun'ul'o montr'is al li ” agl'et'o'n ” 17 kaj proklam'is, ke li Švejkon arest'as kaj tuj for'konduk'os al polic'a direkci'o. Švejk klopod'is klar'ig'i, ke tiu sinjor'o ŝajn'e erar'as, ke li, Švejk, est'as absolut'e sen'kulp'a kaj ne dir'is eĉ unu vort'o'n, kiu pov'us iu'n ofend'i.
Sed Bretschneider al li respond'is, ke Švejk ver'e kulp'iĝ'is pri kelk'e da pun'ind'a'j far'o'j, inter kiu'j ĉef'a'n rol'o'n lud'as la krim'o de ŝtat'perfid'o.
Post'e ili re'ven'is en la gast'ej'o'n kaj Švejk dir'is al sinjor'o Palivec:
” Mi hav'is kvin bier'o'j'n kaj korn'bulk'o'n kun kolbas'et'o. Nun don'u al mi ankoraŭ glas'et'o'n da prun'brand'o kaj mi dev'as jam ir'i, ĉar mi est'as arest'it'a.”
Bretschneider montr'is la agl'et'o'n al sinjor'o Palivec, moment'o'n li'n rigard'is kaj post'e demand'is:
” Ĉu vi est'as edz'iĝ'int'a ?”
” Mi est'as.”
” Kaj ĉu vi'a edz'in'o kapabl'as estr'i la negoc'o'n anstataŭ vi dum vi'a for'est'o ?”
” Ŝi kapabl'as.”
” Tio do est'as en ord'o, sinjor'o gast'ej'estr'o,” dir'is Bretschneider gaj'e,” al'vok'u ĉi tie'n vi'a'n edz'in'o'n, trans'don'u al ŝi tio'n kaj vesper'e ni por vi al'vetur'os.”
” Ne far'u al vi pro tio la zorg'o'j'n,” konsol'is li'n Švejk,” mi ir'as tie'n nur pro ŝtat'perfid'o.”
17 du'kap'a agl'o ( ĝust'e: agl'in'o ) est'is ŝtat'a emblem'o de Aŭstr'i - Hungari'o .
Kaŝ'polic'ist'o'j hav'is lad'a'n rond'a'n insign'o'n kun tiu ĉi emblem'o, per kio ili pruv'is si'a'n ident'ec'o'n al arest'it'o'j ” Sed pro kio mi ?” lament'is sinjor'o Palivec,” mi est'is ja tiel si'n'gard'a.”
Bretschneider ek'rid'et'is kaj triumf'e proklam'is:
” Pro tio, ke vi dir'is, ke muŝ'o'j fek'is sur sinjor'o'n imperi'estr'o'n. Oni jam el'pel'os al vi tiu'n sinjor'o'n imperi'estr'o'n el la kap'o.”
Kaj Švejk for'las'is la gast'ej'o'n’ Ĉe la kalik'o’en akompan'o de la kaŝ'polic'ist'o, kiu'n li demand'is, rigard'ant'e li'a'n vizaĝ'o'n kun si'a bon'ul'a rid'et'o, kiam ili el'ir'is sur strat'o'n:
” Ĉu mi de'ir'u de sur la trotuar'o ?”
” Kial ?”
” Mi opini'as, ke kiel arest'it'o mi ne rajt'as paŝ'i sur trotuar'o.”
Kiam ili en'ir'is pord'eg'o'n de la polic'a direkci'o, Švejk dir'is:
” Do, bel'e pas'is al ni la temp'o. Ĉu vi oft'e gast'as en’ Ĉe la kalik'o ’?”
Kaj dum oni konduk'is Švejkon en akcept'a'n kancelari'o'n, sinjor'o Palivec, trans'don'ant'e la gast'ej'o'n’ Ĉe la kalik'o’al si'a plor'ant'a edz'in'o, konsol'is ŝi'n per si'a kurioz'a manier'o:
” Ne plor'u, ne blek'u, kio'n oni pov'as far'i al mi pro la sur'fek'it'a bild'o de sinjor'o imperi'estr'o ?”
Kaj tiel inter'ven'is la brav'a soldat'o Švejk en la mond'milit'o'n per si'a plaĉ'a, ĉarm'a manier'o. Histori'ist'o'j'n interes'os, ke li antaŭ'vid'is for'a'n est'ont'o'n. Se la situaci'o evolu'is post'e ali'e, ol kiel li prezent'is ĝi'n en’ Ĉe la kalik'o ’, ni dev'as konsider'i, ke li ne hav'is prepar'a'n diplomat'a'n kler'ig'o'n.
La Sarajeva atenc'o plen'ig'is la polic'a'n direkci'o'n per mult'a'j viktim'o'j. Oni konduk'is unu hom'o'n post la ali'a kaj mal'jun'a inspektor'o en akcept'a kancelari'o dir'is per si'a bon'ul'a voĉ'o:
” Vi pag'os kar'e pro tiu Ferdinand'o !”
Kiam oni ferm'is Švejkon en unu el mult'a'j kamer'o'j de la unu'a etaĝ'o, li trov'is tie kompani'o'n de ses hom'o'j. Kvin el ili sid'is ĉirkaŭ tabl'o, kaj en angul'o sur tabul'lit'o kaŭr'is mez'aĝ'a vir'o, kvazaŭ li ili'n evit'us. Švejk komenc'is el'demand'ad'i unu vir'o'n post la ali'a, kial ili est'as mal'liber'ig'it'a'j.
De tiu'j kvin sid'ant'a'j ĉirkaŭ la tabl'o li ricev'is preskaŭ la sam'a'n respond'o'n:
” Pro Sarajevo ”,” pro Ferdinand'o ”,” pro la murd'o al sinjor'o arki'duk'o ”,” pro Ferdinand'o ”,” pro tio, ke sinjor'o'n arki'duk'o'n oni ekzekut'is en Sarajevo ”.
La ses'a, evit'ant'a tiu'j'n kvin, dir'is, ke li vol'as hav'i kun ili neni'o'n komun'a'n por ke ne fal'u sur li'n suspekt'o, li sid'as ĉi tie nur pro rab'murd'a prov'o kontraŭ bien'mastr'o el Holice.
Švejk sid'iĝ'is al la kompani'o de konspir'ul'o'j ĉe la tabl'o, kiu'j rakont'is al si jam la dek'a'n foj'o'n, kiel ili en tio'n implik'iĝ'is.
Ĉiu'j'n krom unu traf'is tio en gast'ej'o, vin'ej'o aŭ kaf'ej'o. La escept'o'n far'is ne'ordinar'e dik'a sinjor'o kun okul'vitr'o'j kaj plor'ŝvel'a'j okul'o'j, kiu est'is arest'it'a hejm'e en si'a loĝ'ej'o, ĉar du tag'o'j'n antaŭ la Sarajeva atenc'o li pag'is’ Ĉe Brejška’konsum'aĵ'o'n de du serb'a'j student'o'j de teknik'a alt'lern'ej'o, kaj detektiv'o Brixvidis li'n ebri'a en ili'a kompani'o en řetězová - strat'o, en’ Montmartr'e ’, kie li ankaŭ pag'is anstataŭ ili, kiel li jam konfirm'is en protokol'o per si'a sub'skrib'o.
Al ĉiu'j demand'o'j dum inform'a enket'o en la polic'a direkci'o li lament'is stereotip'e:
” Mi hav'as paper'vend'ej'o'n.”
Al tio li ricev'is sam'e stereotip'a'n respond'o'n:
” Tio vi'n ne sen'kulp'ig'as.”
Et'kresk'a sinjor'o, al kiu tio okaz'is en vin'ej'o, est'is profesor'o pri histori'o kaj rakont'is al vin'ej'estr'o histori'o'n de divers'a'j atenc'o'j. Li est'is arest'it'a ĝust'e en la moment'o, kiam li fin'is psikologi'a'n analiz'o'n de ĉiu atenc'o per vort'o'j:
” La ide'o pri atenc'o est'as tiel simpl'a kiel la ov'o de Kolumb'o.”
” Sam'e kiel tio, ke atend'as vi'n Pankrác,” komplet'ig'is li'a'n el'dir'o'n polic'a komisar'o dum enket'o.
Tri'a konspir'ul'o est'is prezid'ant'o de bon'far'a societ'o ” Dobromil ” en Hodkovičky. En la tag'o, kiam oni far'is la atenc'o'n,” Dobromil ” aranĝ'is ĝarden'a'n fest'o'n kun koncert'o. Ven'is ĉef'ĝendarm'o por postul'i, ke la part'o'pren'ant'o'j dis'ir'u, ke Aŭstrio funebr'as, al kio la prezid'ant'o de ” Dobromil ” dir'is bon'kor'e:
” Atend'u moment'o'n, ĝis oni fin'lud'os’ Ho, slav'o'j’18.”
Nun li sid'is ĉi tie kun la kap'o klin'it'a kaj lament'is:
” En aŭgust'o ni hav'os nov'a'n voĉ'don'ad'o'n pri la prezid'ant'ar'o, se mi ne est'os ĝis tiu temp'o hejm'e, pov'as okaz'i, ke oni mi'n ne elekt'os. Kiel prezid'ant'o mi funkci'as jam la dek'a'n period'o'n. Tiu'n mal'honor'o'n mi ne post'viv'os.”
Strang'e ek'lud'is la mort'int'o Ferdinand'o kun la kvar'a arest'it'o, vir'o de pur'a karakter'o kaj sen'makul'a honor'o. Plen'a'j'n du tag'o'j'n li evit'is kia'n ajn inter'parol'o'n pri Ferdinand'o; ĝis vesper'e en kaf'ej'o ĉe mariaĝo, super'atut'ant'e tref'reĝ'o'n per karo'a sep'o, li dir'is:
” Sep kugl'o'j kiel en Sarajevo.”
Al la kvin'a vir'o, kiu — kiel li mem dir'is — sid'as ĉi tie ” pro la murd'o al sinjor'o arki'duk'o en Sarajevo ”, ankoraŭ nun hirt'iĝ'is la har'ar'o kaj barb'o pro terur'o tiel, ke li'a kap'o memor'ig'is tiu'n de grifon'o.
Tiu en restoraci'o, kie li est'is arest'it'a, ne dir'is eĉ unu vort'o'n; li eĉ ne leg'is gazet'o'j'n pri la mort'ig'o de Ferdinand'o kaj sid'is ĉe'tabl'e tut'e sol'a, kiam ven'is al li sinjor'o, sid'iĝ'is kontraŭ li kaj rapid'e al li dir'is:
” Ĉu vi leg'is tio'n ?”
” Mi ne leg'is.”
” Ĉu vi sci'as pri tio ?”
” Mi ne sci'as.”
” Kaj ĉu vi sci'as, pri kio tem'as ?”
18 kontraŭ'monarki'a kant'o pri tio, ke slav'o'j ne pere'os, melodi'o de sam'temp'a pol'a naci'a himn'o
” Mi ne sci'as, pri tio mi ne zorg'as.”
” Kaj tamen tio merit'as vi'a'n interes'o'n.”
” Mi ne sci'as, kio merit'us mi'a'n interes'o'n. Mi el'fum'os cigar'o'n, trink'os mi'a'j'n kelk'e da glas'o'j, vesper'manĝ'os kaj ne leg'as ĵurnal'o'j'n. La gazet'ar'o mensog'as. Kial mi ekscit'iĝ'u ?”
” Ĉu vi'n do ne interes'as eĉ tiu murd'o en Sarajevo ?”
” Mi'n interes'as tut'e neni'u murd'o, okaz'u ĝi en Prago, Vieno, Sarajevo aŭ Londono. Por tio ekzist'as ofic'ej'o'j, juĝ'ej'o'j kaj la polic'o. Se oni iam ie iu'n murd'is, bon'e al li okaz'is, kial li est'is tiel stult'a kaj ne'si'n'gard'a, ke li las'is si'n mort'ig'i.”
Tio est'is li'a'j last'a'j vort'o'j en tiu inter'parol'o. De tiu temp'o li nur laŭt'e ripet'is en kvin'minut'a'j paŭz'o'j:
” Mi est'as sen'kulp'a, mi est'as sen'kulp'a.”
Tiu'j'n vort'o'j'n li kri'is ankaŭ ĉe la pord'eg'o de la polic'a direkci'o, tiu'j'n vort'o'j'n li ripet'os, kiam oni vetur'ig'os li'n al kriminal'a juĝ'ej'o en Prago kaj kun tiu'j vort'o'j li en'paŝ'os ankaŭ si'a'n ĉel'o'n.
El'aŭskult'int'e ĉiu'j'n tiu'j'n terur'a'j'n konspir'ul'a'j'n histori'o'j'n, Švejk trov'is konven'a klar'ig'i al ili absolut'a'n sen'esper'o'n de ili'a situaci'o.
” La situaci'o de ni ĉiu'j est'as eg'e mal'bon'a,” li komenc'is si'a'j'n konsol'a'j'n vort'o'j'n,” tio ne est'as ver'o, kio'n vi dir'as, ke al vi, al ni ĉiu'j neni'o pov'as okaz'i. Kial ni hav'us la polic'o'n, se ne por tio, ke ĝi pun'u ni'n pro ni'a'j sen'brid'a'j faŭk'o'j. Se la temp'o est'as tiel danĝer'a, ke oni mort'paf'as arki'duk'o'j'n, neni'u pov'as mir'i, se oni konduk'as li'n al polic'a direkci'o. Tio'n ĉio'n oni far'as por bril'o, por ke Ferdinand'o hav'u reklam'o'n antaŭ si'a en'tomb'ig'o. Ju pli da ni ĉi tie est'os, des pli bon'e por ni, ĉar ni sent'os ni'n pli gaj'e. Kiam mi soldat'is, kelk'foj'e est'is mal'liber'ig'it'a du'on'o de ni'a kompani'o. Kaj kiom da sen'kulp'a'j hom'o'j oni kondamn'is. Kaj ne nur en soldat'serv'o, sed ankaŭ de tribunal'o'j. Mi memor'as, ke foj'e oni kondamn'is ul'in'o'n, ke ŝi strangol'is si'a'j'n nov'nask'it'a'j'n ĝemel'o'j'n. Kvankam ŝi ĵur'is, ke ŝi ne pov'is strangol'i ĝemel'o'j'n, se nask'iĝ'is al ŝi nur unu knab'in'et'o, kiu'n ŝi sukces'is sufok'i tut'e sen'dolor'e, oni kondamn'is ŝi'n tamen nur pro du'obl'a murd'o. Aŭ tiu sen'kulp'a cigan'o el Záběhlice 19, kiu dum Krist'nask'a nokt'o en'ŝtel'iĝ'is en nutr'aĵ'vend'ej'o'n. Li ĵur'is, ke li ir'is nur si'n varm'ig'i, sed tio al li neniel help'is. Ho ve, se tribunal'o pren'as jam i'o'n en si'a'j'n man'o'j'n.
Sed tiu’ho ve’dev'as est'i. Ebl'e ne ĉiu'j hom'o'j est'as tia'j fripon'o'j, kiel ebl'as pri ili supoz'i; sed kiel nun disting'i bon'ul'o'n de fi'ul'o, precip'e en la nun'a, tiel streĉ'a temp'o, kiam oni for'paf'is tiu'n Ferdinand'o'n ? Kiam mi soldat'is ĉe ni en Budějovice, en arb'ar'o mal'antaŭ ekzerc'ej'o iu mort'paf'is hund'o'n de sinjor'o kapitan'o. Ek'sci'int'e tio'n, li al'vok'is ni'n ĉiu'j'n, vic'ig'is kaj dir'as, ke el'ir'u ĉiu dek'a vir'o. Mi, mem'kompren'ebl'e, ankaŭ est'is la dek'a, kaj tiel ni star'is en atent'o'poz'o kaj eĉ ne palpebr'um'is.
La kapitan'o ĉirkaŭ'ir'as ni'n kaj dir'as:’ Kanajl'o'j, aĉ'ul'o'j, fi'ul'o'j, makul'a'j hien'o'j, mi vol'us pro tiu hund'o ŝov'i vi'n ĉiu'j'n en izol'ej'o'j'n, dis'hak'i vi'n je nudel'o'j, mort'paf'i vi'n kaj far'i el vi porci'o'j'n da pekl'it'a'j karp'o'j. Sed por ke vi sci'u, ke mi vi'n ne indulg'os, mi don'as al vi ĉiu'j dek'kvar'tag'a'n mal'permes'o'n for'las'i la kazern'o'n.’ Vid'u do, tiam tem'is pri hund'et'o kaj nun eĉ pri sinjor'o arki'duk'o. Kaj tial dev'as reg'i terur'o, por ke tiu funebr'o est'u pomp'a.”
” Mi est'as sen'kulp'a, mi est'as sen'kulp'a,” ripet'is la hirt'iĝ'int'a vir'o.
” Ankaŭ Jesuo Krist'o est'is sen'kulp'a,” dir'is Švejk,” kaj ankaŭ li'n oni kruc'um'is. Neni'e, neniam kaj por neni'u grav'is ia sen'kulp'a hom'o. Ferm'i la faŭk'o'n kaj plu serv'i, kiel oni dir'ad'is al ni dum la soldat'serv'o. Tio est'as la plej bon'a kaj la plej bel'a.”
Švejk kuŝ'iĝ'is sur tabul'lit'o'n kaj kontent'e ek'dorm'is.
19 praga kvartal'o
Inter'temp'e oni al'konduk'is du nov'a'j'n vir'o'j'n. Unu el ili est'is bosni'an'o. Li paŝ'is tra la kamer'o, dent'grinc'is kaj ĉiu du'a li'a vort'o est'is ” fikivianpsiko"n ”. Turment'is li'n la imag'o, ke en la polic'a direkci'o perd'iĝ'os li strat'vend'ist'a korb'o.
La ali'a nov'a gast'o est'is sinjor'o Palivec, kiu, rimark'int'e si'a'n kon'at'o'n Švejk, vek'is li'n kaj per tragik'o'plen'a voĉ'o ek'vok'is:
” Ankaŭ mi est'as jam ĉi tie !”
Švejk kor'e sku'is li'a'n man'o'n kaj proklam'is:
” Mi ver'e ĝoj'as. Mi sci'is, ke tiu sinjor'o ten'os la vort'o'n, kiam li al vi dir'is, ke oni por vi ven'os. Tia akurat'ec'o est'as bon'a afer'o.”
Sed sinjor'o Palivec rimark'is, ke tia akurat'ec'o valor'as merd'o'n kaj flustr'e Švejkon demand'is, ĉu la ceter'a'j arest'it'a'j sinjor'o'j ne est'as ŝtel'ist'o'j, ĉar tio pov'us al li, la negoc'ist'o, mal'util'i.
Švejk klar'ig'is al li, ke ĉiu'j krom unu, kiu sid'as ĉi tie pro rab'murd'a prov'o kontraŭ bien'mastr'o el Holice, aparten'as al ili'a kompani'o arest'it'a pro la arki'duk'o.
Sinjor'o Palivec ofend'iĝ'is kaj proklam'is, ke li est'as ĉi tie ne pro iu idiot'a arki'duk'o, sed pro sinjor'o imperi'estr'o. Kaj ĉar la ceter'a'j'n komenc'is tio interes'i, li rakont'is al ili, kiel muŝ'o'j mal'pur'ig'is al li sinjor'o'n imperi'estr'o'n.
” Ili li'n aĉ'ig'is, besti'o'j,” li fin'is prezent'ad'o'n de si'a'n okaz'int'aĵ'o,” kaj mi'n ili fin'e al'konduk'is en mal'liber'ej'o'n. Tio'n mi al la muŝ'o'j ne pardon'os,” li al'don'is minac'e.
Švejk de'nov'e ek'kuŝ'is, sed li ne dorm'is long'e, ĉar oni ven'is por for'konduk'i li'n al enket'o.
Kaj tiel, supr'e'n'ir'ant'e tra ŝtup'ar'o al la tri'a sekci'o cel'e de enket'o, Švejk port'is si'a'n kruc'o'n sur la supr'o'n de Golgoto, mem ne konsci'ant'e si'a'n martir'ec'o'n.
Ek'vid'int'e sur'skrib'o'n, ke est'as mal'permes'it'e kraĉ'i sur la koridor'o'j, li pet'is la polic'ist'o'n ke tiu permes'u al li kraĉ'i en uj'o'n, kaj radi'ant'e si'a'n naiv'o'n, li en'paŝ'is la kancelari'o'n kun vort'o'j:
” Mi dezir'as bon'a'n vesper'o'n, sinjor'o'j, al vi ĉiu'j kun'e.”
Anstataŭ respond'o iu puŝ'is li'n ĉe la rip'o'j kaj star'ig'is antaŭ tabl'o'n, post kiu sid'is sinjor'o de mal'varm'a ofic'a vizaĝ'o kun trajt'o'j de best'a kruel'ec'o, kvazaŭ li ĵus el'fal'us el la libr'o de Lombroso 20 ” Pri krim'ul'a'j tip'o'j ”.
Li sang'soif'e ek'rigard'is Švejkon kaj dir'is:
” Ne mien'u tiel idiot'e.”
” Mi ne pov'as mi'n help'i,” respond'is Švejk serioz'e,” oni liber'ig'is mi'n de soldat'serv'o pro idiot'ec'o kaj special'a komision'o ofic'e deklar'is mi'n idiot'o. Mi est'as ofic'a idiot'o.”
La krim'ul'tip'a sinjor'o dent'klak'is:
” Tio, pri kio oni vi'n kulp'ig'is kaj kio'n vi far'is, atest'as, ke vi hav'as ĉiu'j'n kvin sens'o'j'n kun'e.”
Kaj nun li el'nombr'is al Švejk la tut'a'n vic'o'n de divers'a'j krim'o'j, komenc'ant'e per ŝtat'perfid'o kaj fin'ant'e per ofend'o al Li'a Moŝt'o kaj membr'o'j de imperi'estr'a dom'o. Mez'e de tiu grup'o bril'is aprob'o al la murd'o de la arki'duk'o Ferdinand'o, de kie branĉ'iĝ'is nov'a'j krim'o'j, inter kiu'j parad'is tiu pri instig'o al ribel'o, ĉar ĉio tio okaz'is en publik'a ej'o.
” Kio'n vi al tio dir'as ?” triumf'e demand'is la sinjor'o kun trajt'o'j de best'a kruel'ec'o.
” Est'as da tio mult'e,” respond'is Švejk sen'kulp'e,” grand'kvant'e mal'util'as ĉio.”
20 Cesare Lombroso, ital'a profesor'o pri psikiatri'o, kiu klopod'is pruv'i, ke hered'it'a korp'a struktur'o de krim'ul'o'j est'as la kaŭz'o de ili'a'j krim'o'j
” Nu vid'u, ke vi tio'n re'kon'as.”
” Mi re'kon'as ĉio'n, sever'ec'o dev'as ekzist'i, sen ĝi oni ating'us neni'o'n. Kiel kiam mi soldat'is...”
” Ferm'u la faŭk'o'n !” al'kri'is la polic'a konsil'ist'o Švejkon,” kaj parol'u, nur kiam mi vi'n pri io demand'os ! Ĉu vi kompren'as ?”
” Kial mi ne kompren'us,” dir'is Švejk,” obe'e mi raport'as, ke mi kompren'as kaj sci'as orient'iĝ'i en ĉio, kio'n vi bon'vol'as dir'i.”
” Kun kiu vi hav'as inter'rilat'o'j'n ?”
” Kun mi'a ord'ig'ist'in'o, vi'a moŝt'o.”
” Kaj en lok'a'j politik'a'j rond'o'j, ĉu tie vi hav'as neniu'n kon'at'o'n ?”
” Mi hav'as, vi'a moŝt'o, mi aĉet'as la post'tag'mez'a'n el'don'o'n de’ Naci'a politik'o ’, nom'at'a'n’ La boj'ul'in'o’21.”
” For !” al'kri'eg'is Švejkon la sinjor'o de best'a mien'o.
Kiam oni konduk'is li'n el la kancelari'o, Švejk dir'is:
” Bon'a'n nokt'o'n, vi'a moŝt'o.”
Re'ven'int'e en si'a'n kamer'o'n Švejk anonc'is al ĉiu'j arest'it'o'j, ke la enket'o est'as amuz'o.” Oni vi'n iom al'kri'as kaj post'e vi'n el'pel'os.”
” Iam,” daŭr'ig'is Švejk,” tio est'is pli terur'a. Foj'e mi leg'is libr'o'n, ke akuz'it'o dev'is paŝ'i sur ard'ig'it'a fer'o kaj trink'i fand'it'a'n plumb'o'n, por ke montr'iĝ'u, ĉu li est'as sen'kulp'a. Aŭ oni sur'met'is al li tortur'bot'o'j'n kaj streĉ'is li'n sur eskal'o'n, se li ne vol'is konfes'i, aŭ brul'ig'is li'a'j'n koks'o'j'n per fajr'o'brigad'a torĉ'o, kiel oni far'is tio'n al sankt'a Johano de Nepomuk. Tiu laŭ'dir'e ĉe tio kri'eg'is, kvazaŭ li est'us sub tranĉ'il'o'j, kaj ne ĉes'is, dum oni ne ĵet'is li'n de sur Elizabeta - pont'o en akv'o'rezist'a sak'o.
21 mok'nom'o por la plej legat'a ĉeĥ'a ĉiu'tag'a gazet'o’ Národní politik'a ’( Naci'a politik'o ) en la temp'o de la unu'a mond'milit'o
Est'is pli da tia'j okaz'o'j kaj post'e la hom'o'n oni ankoraŭ kvar'on'um'is aŭ palis'um'is ie ĉe Naci'a muze'o. Kaj se oni ĵet'is li'n nur en mal'sat'ig'ej'o'n, tiam tia hom'o sent'is si'n kiel nov'nask'it'a.
Nun est'i mal'liber'ig'it'a est'as amuz'o,” plu asert'is Švejk kun plaĉ'o,” neni'a kvar'on'um'o, neni'a'j tortur'bot'o'j, ni hav'as tabul'lit'o'j'n, tabl'o'n, benk'o'n, ni ne prem'as ni'n unu al la ali'a, ni ricev'as sup'o'n, oni don'as al ni pan'o'n, al'port'as kruĉ'o'n da akv'o, neces'ej'o'n ni hav'as rekt'e ĉe la faŭk'o. En ĉio vid'iĝ'as progres'o.
Est'as ver'o, al la enket'ej'o est'as tio iom mal'proksim'e, tra tri koridor'o'j en la pli alt'a'n etaĝ'o'n, sed kompens'e ĉie en la koridor'o'j est'as pur'e kaj vigl'e. Unu hom'o'n oni konduk'as tie'n, la ali'a'n re'e'n, jun'a'n, mal'jun'a'n, vir'a'n eĉ in'a'n seks'o'n. Ĉiu ĝoj'as, ke li ne est'as ĉi tie almenaŭ sol'a. Ĉiu ir'as kontent'e si'a'n voj'o'n kaj ne dev'as tim'i, ke oni dir'os al li en la kancelari'o:’ Do, ni konsil'iĝ'is kaj morgaŭ vi est'os aŭ kvar'on'um'it'a aŭ ŝtip'ar'um'it'a, laŭ vi'a propr'a dezir'o.’ Tio est'is cert'e mal'facil'a decid'o kaj mi opini'as, sinjor'o'j, ke en tia moment'o mult'a'j el ni est'us eg'e embaras'it'a'j. Jes, nun la kondiĉ'o'j jam pli'bon'iĝ'is favor'e al ni.”
Li ĝust'e fin'is la defend'o'n de modern'a mal'liber'ig'ad'o de civit'an'o'j, kiam gard'ist'o mal'ferm'is la pord'o'n kaj ek'vok'is:
” Švejk, vest'u vi'n kaj ir'u al la enket'o.”
” Mi vest'os mi'n,” respond'is Švejk,” kontraŭ tio mi hav'as neni'o'n, sed mi tim'as, ke tem'as pri erar'o, de enket'o oni mi'n jam unu foj'o'n el'ĵet'is. Kaj krom tio mi tim'as, ke tiu'j ceter'a'j sinjor'o'j, kiu'j est'as ĉi tie kun mi, ne koler'u, ke mi ir'as al la enket'o la du'a'n foj'o'n si'n'sekv'e kaj ili ankoraŭ ne est'is tie nun ĉi - vesper'e eĉ unu'foj'e. Ili pov'us kontraŭ mi ĵaluz'i.”
” El'ŝov'iĝ'u kaj ne babil'u,” est'is la respond'o al ĝentleman'a proklam'o de Švejk.
Švejk de'nov'e trov'iĝ'is antaŭ la krim'ul'tip'a sinjor'o, kiu sen kia ajn en'konduk'o demand'is li'n sever'e kaj sen'kompat'e:
” Ĉu vi konfes'as ĉio'n ?”
Švejk fiks'is si'a'j'n bon'ul'a'j'n, blu'a'j'n okul'o'j'n sur la sen'kompat'a hom'o kaj mol'e dir'is:
” Se vi dezir'as, vi'a moŝt'o, ke mi konfes'u, mi obe'os, tio ne pov'as al mi mal'util'i. Sed se vi dir'os:’ Švejk, konfes'u neni'o'n,’ mi el'turn'iĝ'os ĝis mi'a last'a spir'o.”
La sever'a sinjor'o not'is i'o'n en akt'o'j, kaj en'man'ig'ant'e plum'o'n al Švejk instig'is li'n tio'n sub'skrib'i.
Kaj Švejk sub'skrib'is la denunc'o'n de Bretschneider eĉ jen'a'n al'don'o'n:
Vi'a'j supr'e montr'it'a'j akuz'o'j kontraŭ mi baz'iĝ'as sur ver'o.
Jozefo Švejk Sub'skrib'int'e, li turn'is si'n al la sever'a sinjor'o:
” Ĉu mi sub'skrib'u ankoraŭ i'o'n ? Aŭ ĉu mi ven'u nur maten'e ?”
” Maten'e oni for'vetur'ig'os vi'n al la kriminal'a juĝ'ej'o,” li ricev'is respond'o'n.
” Je kiom'a hor'o, vi'a moŝt'o ? Por ke mi, pro Sinjor'o Krist'o, ne for'dorm'u.”
” For !” ek'kri'eg'is tio al Švejk hodiaŭ la du'a'n foj'o'n de kontraŭ'a flank'o de la tabl'o, antaŭ kiu li star'is.
Re'ven'ant'e en si'a'n nov'a'n krad'it'a'n hejm'o'n, Švejk dir'is al polic'ist'o, kiu li'n akompan'is:
” Ĉi tie ĉio ir'as kiel sur rel'o'j.”
Tuj kiam oni ferm'is mal'antaŭ li la pord'o'n, la kun'arest'it'o'j sur'ŝut'is li'n per divers'a'j demand'o'j, kiu'j'n Švejk respond'is klar'e:
” Mi ĵus konfes'is, ke mi ŝajn'e mort'ig'is la arki'duk'o'n Ferdinand'o.”
Ses vir'o'j konstern'e kun'tir'iĝ'is sub pedik'o'plen'a'j'n kovr'il'o'j'n, nur la bosni'an'o dir'is:
” Feliĉ'a'n vojaĝ'o'n.”
Ek'kuŝ'ant'e sur la tabul'lit'o, Švejk proklam'is:
” Domaĝ'e, ke ni ne hav'as ĉi tie vek'horloĝ'o'n.”
Sed maten'e oni vek'is li'n eĉ sen vek'horloĝ'o kaj preciz'e je la ses'a hor'o vetur'ig'is Švejkon en ” verd'a Anton'o ” 22 al la land'a kriminal'a juĝ'ej'o.
” Maten'a hor'o plen'a de or'o,” dir'is Švejk al si'a'j kun'vojaĝ'ant'o'j, kiam la ” verd'a Anton'o ” ek'vetur'is el la pord'eg'o de la polic'a direkci'o.
22 arest'it'o'j'n el divers'a'j pragaj kvartal'o'j oni vetur'ig'ad'is al polic'a direkci'o per verd'e ŝmir'it'a ĉeval'vetur'il'o. El la bapt'o'nom'o de la unu'a koĉer'o Anton'o Douša kaj kolor'o de la vetur'il'o nask'iĝ'is popular'a nom'o por la vetur'il'o ” verd'a Anton'o ”, uz'at'a ankaŭ pli post'e por polic'a'j aŭtomobil'o'j
Pur'a'j, hejm'ec'a'j ĉambr'et'o'j de la land'a kriminal'a juĝ'ej'o far'is sur Švejk la plej favor'a'n impres'o'n. Kalk'it'a'j mur'o'j, nigr'e lak'it'a'j krad'o'j kaj dik'a arest'ej'a ĉef'gard'ist'o sinjor'o Demartini kun viol'a'j galon'o'j kaj border'aĵ'o sur la ofic'a kasked'o.
Viol'a kolor'o est'as preskrib'it'a ne nur ĉi tie, sed ankaŭ ĉe religi'a'j ceremoni'o'j en la Cindr'a Merkred'o kaj la Pask'a Vendred'o.
Re'ven'is glor'a epok'o de la roma hegemoni'o super Jerusalemo. Oni el'konduk'ad'is arest'it'o'j'n kaj star'ig'is ili'n antaŭ Pilatojn de la 1914a jar'o sub'e'n en ter'etaĝ'o'n. Kaj enket'a'j juĝ'ist'o'j, Pilatoj de la modern'a epok'o, anstataŭ honest'e lav'i si'a'j'n man'o'j'n send'ad'is al si por perkelto kaj bier'o al’ Ĉe Teissig’kaj al la ŝtat'a prokuror'ar'o trans'don'ad'is nov'a'j'n kaj nov'a'j'n akuz'o'j'n.
Ĉi tie plej'part'e perd'iĝ'is kia ajn logik'o kaj venk'is §, strangol'is §, idiot'ig'is §, kraĉ'is §, rid'is §, minac'is §, mort'ig'is § kaj ne pardon'is. Est'is tio ĵongl'ist'o'j per la leĝ'o'j, ador'ant'o'j de kod'a'j laŭ'liter'aĵ'o'j, vor'ul'o'j de la akuz'it'o'j, tigr'o'j de aŭstr'a ĝangal'o, okul'mezur'ant'a'j si'a'n salt'o'n sur la kulp'ig'it'o'n laŭ la numer'o de paragraf'o'j.
Escept'o'n far'is kelk'a'j sinjor'o'j ( sam'e kiel ankaŭ en la polic'a direkci'o ), kiu'j ne pren'is la leĝ'o'n tiel strikt'e, ĉar ĉie ebl'as trov'i tritik'o'n inter agrostem'o.
Al tia sinjor'o oni al'konduk'is Švejkon por enket'o. Iom aĝ'a sinjor'o de bon'anim'a mien'o, kiu iam, enket'ant'e kon'at'a'n murd'ist'o'n Valeš, neniam forges'is al li dir'i:” Bon'vol'u sid'iĝ'i, sinjor'o Valeš, ĉi - moment'e est'as ĉi tie liber'a seĝ'o.”
Kiam oni al'konduk'is Švejkon, li kun si'a de'nask'a afabl'o pet'is li'n sid'iĝ'i kaj dir'is:
” Ĉu vi do est'as tiu sinjor'o Švejk ?”
” Mi opini'as,” respond'is Švejk,” ke tiu mi dev'as est'i, ĉar ankaŭ mi'a pa'ĉj'o est'is Švejk kaj la pa'nj'o sinjor'in'o Švejk. Mi ne pov'as far'i al ili tia'n mal'honor'o'n, ke mi mal'konfes'u mi'a'n nom'o'n.”
La vizaĝ'o'n de la enket'a juĝ'ej'a konsil'ist'o laŭ'flug'is afabl'a rid'et'o:
” Vi kuir'is al vi ja bel'a'n kaĉ'o'n. Vi hav'as mult'e da tio sur la konscienc'o.”
” Mi hav'as ĉiam mult'e da tio sur la konscienc'o,” dir'is Švejk, rid'et'ant'e ankoraŭ pli afabl'e ol sinjor'o juĝ'ej'a konsil'ist'o,” pov'as est'i, ke mi hav'as da tio sur la konscienc'o eĉ pli ol bon'vol'as hav'i vi, vi'a moŝt'o.”
” Tio vid'iĝ'as laŭ la protokol'o, kiu'n vi sub'skrib'is,” dir'is la juĝ'ej'a konsil'ist'o per ne mal'pli afabl'a ton'o,” ĉu oni ne far'is sur vi'n i'a'n prem'o'n ĉe la polic'o ?”
” Tut'e ne, vi'a moŝt'o. Mi mem ili'n demand'is, ĉu mi tio'n sub'skrib'u, kaj kiam ili dir'is, ke mi sub'skrib'u, mi ili'n obe'is. Ja mi ne inter'bat'iĝ'us kun ili pro mi'a propr'a sub'skrib'o. Per tio mi nepr'e al mi ne help'us. Dev'as est'i ord'o.”
” Sinjor'o Švejk, ĉu vi sent'as vi'n tut'e san'a ?”
” Tut'e san'a, tio'n ne tut'e, vi'a'moŝt'a sinjor'o konsil'ist'o. Mi hav'as reŭmat'ism'o'n, mi ŝmir'as mi'n per opodeldoko.”
La mal'jun'a sinjor'o de'nov'e afabl'e ek'rid'et'is:” Kio'n vi dir'us al tio, se ni ig'us vi'n esplor'i far'e de kriminal'a'j kurac'ist'o'j ?”
” Mi opini'as, ke mi ne fart'as tiom mal'bon'e, por ke tiu sinjor'o'j super'flu'e perd'u pro mi la temp'o'n. Mi'n esplor'is jam sinjor'o doktor'o en la polic'a direkci'o, ĉu mi ne hav'as gonore'o'n.”
” Nu, sinjor'o Švejk, ni tio'n tamen nur prov'os per sinjor'o'j kriminal'a'j kurac'ist'o'j. Ni form'os komision'o'n kiel dec'as, vi'n ni met'os en enket'a'n arest'ej'o'n kaj vi inter'temp'e bon'e ripoz'os.
Nun ankoraŭ unu demand'o'n. Laŭ la protokol'o vi laŭ'dir'e proklam'is kaj dis'vast'ig'is, ke nun baldaŭ eksplod'os la milit'o ?”
” Tiu, mi pet'as, eksplod'os en la plej proksim'a temp'o, vi'a'moŝt'a sinjor'o konsil'ist'o.”
” Kaj ĉu de temp'o al temp'o ne kapt'as vi'n paroksism'o'j ?”
” Tiu'j, mi pet'as, mi'n ne kapt'as, nur iam preskaŭ kapt'is mi'n aŭtomobil'o sur Karolo - plac'o, sed tio okaz'is jam antaŭ vic'o da jar'o'j.”
Per tio est'is la enket'o fin'it'a, Švejk prezent'is la man'o'n al sinjor'o juĝ'ej'a konsil'ist'o kaj re'ven'int'e en si'a'n ĉambr'et'o'n, dir'is al si'a'j kun'ul'o'j:
” Do, pro la murd'o al sinjor'o arki'duk'o Ferdinand'o esplor'os mi'n kriminal'a'j kurac'ist'o'j.”
” Ankaŭ mi'n ili jam esplor'is,” dir'is jun'a vir'o,” tio est'is en la temp'o, kiam mi ven'is antaŭ tribunal'o'n pro ŝtel'it'a'j tapiŝ'o'j.
Oni re'kon'is mi'n mens'e mal'fort'a. Nun mi for'ŝakr'is vapor'a'n draŝ'maŝin'o'n kaj oni pov'as far'i al mi neni'o'n. Hieraŭ dir'is al mi mi'a advokat'o, ke se foj'e oni deklar'is mi'n mens'e mal'fort'a, ke mi dev'as hav'i el tio prosper'o'n jam dum la tut'a viv'o.”
” Mi tut'e ne fid'as al kriminal'a'j kurac'ist'o'j,” rimark'is vir'o de inteligent'a mien'o.” Foj'e, kiam mi fals'is kambi'o'j'n, por okaz'o de bezon'o mi vizit'ad'is preleg'o'j'n de doktor'o Heveroch 23, kaj kiam oni mi'n kapt'is, mi simul'is paraliz'ul'o'n ĝust'e tiel, kiel sinjor'o doktor'o Heveroch li'n pri'skrib'is. Dum esplor'o mi ek'mord'is unu kriminal'a'n kurac'ist'o'n en la krur'o'n, el'trink'is ink'o'n el uj'o kaj, pardon'u, sinjor'o'j, fek'is antaŭ la tut'a komision'o en angul'o'n. Sed pro tio, ke al unu el ili mi tra'mord'is la sur'o'n, oni re'kon'is mi'n tut'e san'a kaj mi'a afer'o est'is perd'it'a.”
” Mi tut'e ne tim'as la esplor'o'n far'e de tiu'j sinjor'o'j,” proklam'is Švejk;” kiam mi soldat'is, esplor'is mi'n best'o'kurac'ist'o kaj fin'iĝ'is tio tut'e bon'e.”
” Kriminal'a'j kurac'ist'o'j est'as kanajl'o'j,” dir'is et'kresk'a ŝrump'a vir'o,” antaŭ'ne'long'e sur mi'a herb'ej'o oni hazard'e el'fos'is skelet'o'n kaj kriminal'a'j kurac'ist'o'j asert'is, ke tiu skelet'o est'is murd'it'a per kontuz'ant'a objekt'o en la kap'o'n antaŭ kvar'dek jar'o'j. Mi aĝ'as tri'dek ok jar'o'j'n kaj est'as mal'liber'ig'it'a, kvankam mi posed'as atest'o'j'n pri bapt'o, nask'iĝ'o kaj loĝ'lok'o.”
” Mi opini'as,” dir'is Švejk,” ke ni rigard'u ĉio'n el la pli bon'a flank'o. Ĉiu pov'as erar'i kaj dev'as erar'i, des pli, ju pli li pri io medit'as. Kriminal'a'j kurac'ist'o'j est'as hom'o'j kaj hom'o'j hav'as si'a'j'n mank'o'j'n. Kiel foj'e en Nusle, ĝust'e ĉe la pont'o trans Botič 24, kiam mi est'is sur'voj'e hejm'e'n de’ Ĉe Banzet ’, ven'is al mi nokt'e sinjor'o kaj ek'bat'eg'is mi'n per klab'o sur la kap'o'n; kaj kiam mi kuŝ'is sur la ter'o, li pri'lum'is mi'n kaj dir'is:’
23 d - ro Anton'o Heveroch, profesor'o de psikiatri'o, direktor'o de la land'a mens'mal'san'ul'ej'o en Prago
24 river'et'o en Prago
Tio est'as
erar'o, tio ne est'as li !’ Kaj tio, ke li erar'is, koler'ig'is li'n tiom, ke li ek'bat'is mi'n ankoraŭ'foj'e sur la dors'o'n. Tio est'as jam en la hom'a natur'o, ke la hom'o erar'as ĝis si'a mort'o. Kiel tiu sinjor'o, kiu nokt'e trov'is du'on'frost'iĝ'int'a'n rabi'a'n hund'o'n, pren'is ĝi'n hejm'e'n kaj ŝov'is ĝi'n al si'a edz'in'o en la lit'o'n. Kiam la hund'o varm'iĝ'is kaj re'trov'is la fort'o'j'n, ĝi mord'vund'is la tut'a'n famili'o'n kaj la plej jun'a'n id'o'n en lul'il'o dis'ŝir'is kaj for'vor'is. Aŭ mi dir'os al vi ekzempl'o'n, kiel en ni'a dom'o erar'is torn'ist'o. Per ŝlos'il'o li mal'ferm'is al si la preĝ'ej'o'n en Podolí 25, opini'ant'e est'i hejm'e, en la sakristi'o li de'met'is la ŝu'o'j'n, ĉar li supoz'is, ke tio est'as ili'a kuir'ej'o, kuŝ'iĝ'is sur altar'o'n, ĉar li opini'is, ke li est'as hejm'e en la lit'o, kaj met'is sur si'n iu'j'n tuk'o'j'n kun sankt'a'j sur'skrib'o'j kaj sub la kap'o'n — por hav'i ĝi'n alt'e — li met'is al si evangeli'o'n kaj ankoraŭ ali'a'j'n konsekr'it'a'j'n libr'o'j'n. Maten'e trov'is li'n la sakristi'an'o, kaj la torn'ist'o, konsci'int'e ĉio'n, tut'e bon'anim'e al li dir'is, ke tio est'as erar'o.’ Bel'a erar'o ’, respond'is la sakristi'an'o,’ se pro tia erar'o ni dev'as de'nov'e konsekr'i la preĝ'ej'o'n.’ Post'e tiu torn'ist'o star'is antaŭ kriminal'a'j kurac'ist'o'j kaj tiu'j al li pruv'is, ke li est'is tut'e juĝ'o'kapabl'a kaj sobr'a, ĉar se li est'us ebri'eg'a, li laŭ'dir'e ne sukces'us ŝov'i tiu'n ŝlos'il'o'n en serur'tru'o'n de la preĝ'ej'a pord'o. Post'e tiu torn'ist'o mort'is en la mal'liber'ej'o Pankrác. Mi don'os al vi ankaŭ ekzempl'o'n, kiel en Kladno erar'is polic'a lup'hund'o de kon'at'a ĝendarm'a kapitan'o Rotter. La kapitan'o Rotter bred'is tiu'j'n hund'o'j'n kaj far'is prov'o'j'n kapt'ad'i per ili vagabond'o'j'n, ĝis ĉiu'j sen'hejm'ul'o'j komenc'is la region'o'n ĉirkaŭ Kladno evit'i. Tial li ordon'is, ke ĝendarm'o'j al'konduk'u ajn'a'n suspekt'a'n ul'o'n, kiom ajn tio kost'u. Foj'e ili do ven'ig'is al li sufiĉ'e dec'e vest'it'a'n hom'o'n, kiu'n oni trov'is sid'ant'a sur arb'o'stump'o en arb'ar'o'j ĉe Lány. La kapitan'o tuj ig'is de'tranĉ'i de li'a jak'o pec'et'o'n da bask'o, tiu'n don'is pri'flar'i al si'a'j polic'a'j hund'o'j kaj tiu'n hom'o'n oni post'e for'konduk'is en brik'far'ej'o'n mal'antaŭ la urb'o kaj sur li'a'j'n spur'o'j'n el'las'is tiu'j'n dres'it'a'j'n hund'o'j'n, kiu'j li'n trov'is kaj al'konduk'is de'nov'e re'e'n. Post'e tiu hom'o dev'is grimp'i sur eskal'o en sub'tegment'o'n, salt'i trans mur'o'n kaj en fiŝ'lag'o'n, kaj la hund'o'j mal'antaŭ li. Fin'e montr'iĝ'is, ke tiu hom'o est'is ĉeĥ'a radikal'a deput'it'o, kiu ek'vetur'is al ekskurs'o en arb'ar'o'j'n ĉe Lány, kiam jam ted'is li'n sid'i en la parlament'ej'o. Tial mi dir'as, ke hom'o'j hav'as si'a'j'n mank'o'j'n, ke ili erar'as, kler'ul'o sam'e kiel stult'a, ne'kultur'it'a idiot'o. Erar'as eĉ ministr'o'j.”
25 praga kvartal'o
La komision'o de kriminal'a'j kurac'ist'o'j, kiu hav'is la task'o'n decid'i, ĉu la mens'a horizont'o de Švejk respond'as aŭ ne respond'as al ĉiu'j tiu'j krim'o'j, pri kiu'j oni li'n akuz'is, konsist'is el tri ne'ordinar'e serioz'a'j sinjor'o'j de tia pens'manier'o, ke opini'o de ĉiu unu'op'ul'o rimark'ind'e diferenc'is de kia ajn opini'o de la du ceter'a'j.
Est'is ĉi tie reprezent'it'a'j tri divers'a'j scienc'a'j skol'o'j kaj psikiatri'a'j koncept'o'j.
Se en la okaz'o de Švejk tiu'j kontraŭ'a'j scienc'ist'a'j tend'ar'o'j ven'is al plen'a akord'o, ebl'as tio'n klar'ig'i sol'e per la konstern'a impres'o, kiu'n Švejk far'is sur la tut'a'n komision'o'n, kiam, en'ir'int'e la ĉambr'o'n, kie oni pret'is esplor'i li'a'n mens'o'stat'o'n kaj ek'vid'int'e sur la mur'o pend'ant'a'n bild'o'n de la aŭstr'a monark'o, li ek'kri'is:
” Viv'u, sinjor'o'j, la imperi'estr'o Francisko Jozefo la unu'a !”
La afer'o est'is tut'e klar'a. Per la spontane'a proklam'o de Švejk for'fal'is la tut'a vic'o da demand'o'j kaj rest'is nur kelk'a'j la plej grav'a'j, por ke laŭ li'a respond'o konfirm'iĝ'u la unu'a mien'o pri Švejk sur'baz'e de sistem'o de psikiatri'a doktor'o Kallerson, doktor'o Heveroch kaj la angl'o Weiking.
” Ĉu radium'o pez'as pli ol plumb'o ?”
” Mi ĝi'n, bon'vol'u pardon'i, ne pes'is,” respond'is Švejk kun si'a afabl'a rid'et'o.
” Ĉu vi kred'as la fin'iĝ'o'n de la mond'o ?”
” Unu'e mi dev'us tiu'n fin'iĝ'o'n vid'i,” dir'is Švejk flegm'e,” sed nepr'e mi ne ĝis'atend'os ĝi'n jam morgaŭ.”
” Ĉu vi sci'pov'us el'kalkul'i la diametr'o'n de la ter'glob'o ?”
” Tio'n mi, bon'vol'u pardon'i, ne sci'pov'us,” respond'is Švejk,” sed ankaŭ mi mem, sinjor'o'j, prezent'os al vi enigm'o'n: star'as tri'etaĝ'a dom'o, en ĉiu etaĝ'o de tiu dom'o est'as ok fenestr'o'j.
Sur la tegment'o trov'iĝ'as du luk'o'j kaj du kamen'tub'o'j. En ĉiu etaĝ'o loĝ'as du lu'ant'o'j. Kaj nun dir'u al mi, sinjor'o'j, en kiu jar'o mort'is la avi'nj'o de la dom'zorg'ist'o ?”
La kriminal'a'j kurac'ist'o'j signif'o'plen'e ek'rigard'is unu la ali'a'n, tamen unu el ili prezent'is ankoraŭ tiu'n ĉi demand'o'n:
” Ĉu vi ne sci'as la plej grand'a'n profund'o'n de Pacifik'o ?”
” Tiu'n mi, bon'vol'u pardon'i, ne sci'as,” son'is la respond'o,” sed mi opini'as, ke ĝi cert'e super'as la profund'o'n de Vltava sub la rok'o de Vyšehrad 26.”
La prezid'ant'o de la komision'o demand'is konciz'e:” Ĉu sufiĉ'as ?” sed unu el la membr'o'j tamen ankoraŭ el'pet'is jen'a'n demand'o'n:
” Kiom est'as 12897 multiplik'it'a per 13863 ?”
” 729,” respond'is Švejk, eĉ ne palpebr'um'int'e.
” Mi opini'as, ke tio tut'e sufiĉ'as,” dir'is la prezid'ant'o de la komision'o,” la akuz'it'o'n oni pov'as for'konduk'i re'e'n sur la antaŭ'a'n lok'o'n.”
26 praga kvartal'o
” Mi dank'as vi'n, sinjor'o'j,” proklam'is Švejk ĝentil'e,” ankaŭ al mi tio tut'e sufiĉ'as.”
Post li'a for'ir'o ĉiu'j tri koleg'o'j akord'iĝ'is, ke Švejk est'as absolut'a kreten'o kaj idiot'o laŭ ĉiu'j leĝ'o'j de la natur'o, kiu'j'n mal'kovr'is psikiatri'a'j scienc'ul'o'j.
En raport'o trans'don'it'a al enket'a juĝ'ist'o est'is inter'ali'e:” La pli sub'e sub'skrib'it'a'j kriminal'a'j kurac'ist'o'j insist'as pri plen'a mens'a inert'ec'o kaj de'nask'a kreten'ism'o de Jozefo Švejk, prezent'it'a al la komision'o supr'e menci'it'a, esprim'ant'a si'n ekzempl'e per la vort'o'j’ Viv'u la imperi'estr'o Francisko Jozefo la unu'a ’, kiu el'dir'o plen'e sufiĉ'as por rivel'i la mens'o'stat'o'n de Jozefo Švejk kiel stat'o'n de absolut'a idiot'o. La sub'skrib'it'a komision'o do propon'as: 1. ĉes'ig'i la enket'ad'o'n kontraŭ Jozefo Švejk, 2. trans'don'i Jozefon Švejk al psikiatri'a klinik'o cel'e de observ'ad'o kaj konstat'o, kia'grad'e est'as li'a mens'o'stat'o danĝer'a por li'a'j ĉirkaŭ'ul'o'j.”
Dum oni skrib'is tiu'n ĉi raport'o'n, Švejk rakont'is al si'a'j kun'arest'it'o'j:” Pri Ferdinand'o oni fajf'is kaj babil'is kun mi pri ankoraŭ pli grand'a'j idiot'aĵ'o'j. Fin'e ni al ni dir'is, ke al ni tut'e sufiĉ'as, pri kio ni al ni rakont'is, kaj ni dis'ir'is.”
” Mi kred'as al neni'u,” rimark'is la et'kresk'a ŝrump'a hom'o, sur kies herb'ej'o oni hazard'e el'fos'is skelet'o'n.” Ĉio tio est'as kanajl'aĵ'o.”
” Ankaŭ tiu kanajl'aĵ'o dev'as ekzist'i,” dir'is Švejk, ek'kuŝ'ant'e sur si'a'n pajl'o'sak'o'n.” Se ĉiu'j hom'o'j dezir'us al la ali'a'j nur bon'o'n, ili tre baldaŭ eksterm'us si'n reciprok'e.”
Kiam pli post'e Švejk prezent'is la viv'o'n en frenez'ul'ej'o, li far'is tiel per manier'o de ne'ordinar'a laŭd'parol'o:” Mi ver'e ne sci'as, kial tiu'j frenez'ul'o'j ekscit'iĝ'as, kiam oni ili'n tie ten'as. La hom'o pov'as ramp'i tie nud'a sur plank'o, hurl'i kiel ŝakal'o, furioz'i kaj mord'i. Se oni far'us tio'n ie sur promen'ej'o, la hom'o'j mir'us, sed tie tio aparten'as al io tre ordinar'a. Tie reg'as liber'o, pri kia eĉ social'ist'o'j neniam rev'is. La hom'o pov'as deklar'i si'n tie eĉ Sinjor'o Di'o aŭ Maria la Virg'ul'in'o, pap'o aŭ angl'a reĝ'o, sinjor'o imperi'estr'o aŭ sankt'a Vencesla'o, kvankam ŝajn'ig'ant'o de tiu ĉi last'a est'is daŭr'e katen'it'a kaj nud'a kaj kuŝ'is en izol'ej'o. Est'is tie ankaŭ ul'o, kiu kri'is, ke li est'as ĉef'episkop'o, sed tiu far'is neni'o'n ali'a'n ol ke li vor'is, blek'is kaj far'is ankoraŭ i'o'n, pardon'u, vi sci'as, kiel tio pov'as rim'iĝ'i, sed tie neni'u pro tio hont'as. Ali'a ul'o deklar'is si'n eĉ sankt'a'j Ciril'o kaj Metod'o por ricev'ad'i du porci'o'j'n. Kaj ali'a sinjor'o ŝajn'ig'is si'n graved'a kaj invit'is ĉiu'j'n al bapt'o'fest'o. Est'is tie mal'liber'ig'it'a'j mult'a'j ŝak'lud'ant'o'j, politik'ist'o'j, fiŝ'ist'o'j kaj skolt'o'j, kolekt'ant'o'j de poŝt'mark'o'j kaj fot'o'amator'o'j. Unu ul'o est'is tie pro mal'nov'a'j pot'o'j, kiu'j'n li nom'is cindr'uj'o'j. Ali'a daŭr'e sur'hav'is frenez'jak'o'n por ne pov'i el'kalkul'i la fin'iĝ'o'n de la mond'o. Mi renkont'iĝ'is tie ankaŭ kun kelk'e da profesor'o'j. Unu el ili sen'ĉes'e mi'n sekv'is kaj instru'is, ke la lul'il'o de cigan'o'j est'is en Krkonoše, kaj la ali'a al mi klar'ig'ad'is, ke intern'e de la ter'glob'o est'as ankoraŭ unu glob'o, mult'e pli grand'a ol la ekster'a.
Ĉiu pov'is tie babil'i, kio'n li vol'is kaj kio'n li hav'is ĝust'e sur la lang'o, kvazaŭ li sid'us en parlament'ej'o. De temp'o al temp'o oni rakont'is al si tie fabel'o'j'n kaj inter'bat'iĝ'is, se iu princ'in'o fin'iĝ'is tre mal'bon'e. Plej furioz'a est'is sinjor'o, kiu deklar'is si'n la 16a volum'o de Otto - enciklopedi'o 27 kaj pet'is ĉiu'n, ke tiu li'n mal'ferm'u kaj trov'u termin'o'n’ Karton'aĵ'a kudr'il'maŝin'o ’, ke ali'e tio est'us li'a fin'o. Li trankvil'iĝ'is nur, kiam oni sur'met'is al li frenez'jak'o'n. Tiam li aprob'is kun plaĉ'o, ke li ven'is en bind'ist'a'n prem'il'o'n kaj pet'is far'i al li modern'a'n rand'o'n. Ĉiu'flank'e oni viv'is tie kiel en paradiz'o. Vi pov'as tie kri'eg'i, muĝ'i, kant'i, plor'i, mek'i, jelp'i, salt'i, preĝ'i, kapriol'i, marŝ'i kvar'pied'e, salt'et'i sur unu krur'o, rond'kur'i, danc'i, hop'i, kalkan'sid'i la tut'a'n tag'o'n kaj grimp'i sur mur'o'j'n. Ven'os al vi neni'u, kiu dir'us:
’ Tio'n ĉi vi ne pov'as far'i, tio ĉi, sinjor'o, ne dec'as, hont'u, ĉu tiel kondut'as kler'a hom'o ?’ Sed est'as ankaŭ ver'o, ke tie trov'iĝ'as tut'e silent'em'a'j frenez'ul'o'j. Est'is tie erud'it'a invent'ist'o, kiu sen'ĉes'e fingr'um'is en la naz'o kaj nur unu'foj'e tag'e dir'is:’ Ĵus mi invent'is elektr'a'n energi'o'n.’ Kiel mi dir'as, est'is tie tre bel'e kaj tiu'j kelk'a'j tag'o'j, kiu'j'n mi pas'ig'is en frenez'ul'ej'o, aparten'as al la plej bel'a'j moment'o'j de mi'a viv'o.”
27 mult'volum'a ĉeĥ'a enciklopedi'o, kiu'n el'don'is J. V. Otto
Kaj ver'e, jam la bon'ven'ig'o, kiu atend'is Švejkon en frenez'ul'ej'o, kiam oni for'vetur'ig'is li'n de la land'a kriminal'a juĝ'ej'o cel'e de observ'ad'o, super'is li'a'n imag'o'n. Unu'e oni sen'vest'ig'is li'n ĝis'nud'e, post'e don'is al li kimon'o'n kaj konduk'is al ban'ĉambr'o, ten'ant'e li'n intim'e sub la brak'o'j, ĉe kio unu el la fleg'ist'o'j amuz'is li'n per anekdot'o pri jud'o'j. En la ban'ĉambr'o ili merg'is li'n en kuv'o'n kun varm'a akv'o, post'e li'n el'tir'is kaj star'ig'is sub mal'varm'a'n duŝ'o'n. Tio ripet'iĝ'is tri'foj'e kaj post'e ili li'n demand'is, kiel tio al li plaĉ'as. Švejk dir'is, ke tio est'as pli bon'a ol en tiu ban'ej'o ĉe Karolo - pont'o kaj ke li tre ŝat'as si'n ban'i.” Se vi ankoraŭ pri'tond'os mi'a'j'n ung'o'j'n kaj har'ar'o'n, mank'os neni'o al mi'a plen'a feliĉ'o,” li al'don'is, agrabl'e rid'et'ant'e.
Ankaŭ tiu ĉi dezir'o est'is plen'um'it'a, kaj kiam la fleg'ist'o'j ankoraŭ zorg'e li'n el'frot'is per spong'o, ili volv'is li'n en lit'o'tuk'o'n kaj for'port'is en la unu'a'n sekci'o'n sur lit'o'n, kie ili li'n kuŝ'ig'is, kovr'is kaj pet'is, ke li ek'dorm'u.
Ankoraŭ nun Švejk rakont'as pri tio kun am'o:” Imag'u, ke ili mi'n port'is, tut'e for'port'is, en tiu moment'o mi sent'is mi'n tut'e feliĉ'eg'e.”
Kaj en la lit'o Švejk ankaŭ feliĉ'e ek'dorm'is. Post'e ili li'n vek'is por prezent'i al li pot'o'n da lakt'o kaj bulk'o'n. La bulk'o est'is jam dis'tranĉ'it'a je pec'et'o'j, kaj dum unu fleg'ist'o ten'is Švejkon je ambaŭ man'o'j, la ali'a tremp'is bulk'pec'et'o'j'n en lakt'o kaj nutr'is li'n, kiel oni nutr'as anser'o'n per bran'konus'o'j. Sat'ig'int'e li'n, la fleg'ist'o'j pren'is li'n sub'brak'e kaj for'konduk'is al neces'ej'o, kie ili li'n pet'is, ke li far'u mal'grand'a'n kaj grand'a'n korp'a'n bezon'o'n.
Ankaŭ pri tiu ĉi bel'a moment'o Švejk rakont'as kun am'o kaj mi cert'e ne dev'as ripet'i li'a'j'n vort'o'j'n, kio'n ili post'e al li far'is.
Mi menci'u nur, ke Švejk dir'as:
” Unu el ili ten'is mi'n ĉe tio en la brak'o'j.”
Al'konduk'int'e li'n re'e'n, ili de'nov'e met'is li'n en la lit'o'n kaj de'nov'e pet'is, ke li ek'dorm'u. Kiam li ek'dorm'is, ili li'n vek'is kaj for'konduk'is en esplor'ej'o'n, kie Švejk, star'ant'e tut'e nud'a antaŭ du kurac'ist'o'j, re'memor'is la glor'a'n temp'o'n de si'a rekrut'iĝ'o. De li'a'j lip'o'j sen'vol'e glit'is:
” Kapabl'a.”
” Kio'n vi dir'as ?” demand'is unu el la kurac'ist'o'j,” far'u kvin paŝ'o'j'n antaŭ'e'n kaj kvin re'e'n.”
Švejk far'is da ili dek.
” Mi ja dir'is al vi, ke vi far'u kvin paŝ'o'j'n,” re'ag'is la kurac'ist'o.
” Mi'n ne ĝen'as far'i kelk'e da paŝ'o'j pli,” respond'is Švejk.
Post'e la kurac'ist'o'j pet'is li'n sid'iĝ'i sur seĝ'o'n kaj unu el ili perkut'is li'a'n genu'o'n. Post'e li dir'is al la ali'a, ke la refleks'o'j est'as tut'e normal'a'j, al kio tiu sku'is la kap'o'n kaj mem komenc'is frap'i la genu'o'n de Švejk, dum la unu'a supr'e'n'lev'is li'a'j'n palpebr'o'j'n kaj tra'rigard'is li'a'n pupil'o'n. Post'e ambaŭ for'ir'is al tabl'o kaj inter'ŝanĝ'is kelk'e da latin'a'j termin'o'j.
” Aŭd'u, ĉu vi sci'as kant'i ?” demand'is unu el ili Švejkon,” ĉu vi pov'us i'o'n al ni kant'i ?”
” Sen problem'o'j, sinjor'o'j,” respond'is Švejk,” mi hav'as nek voĉ'o'n, nek muzik'a'n aŭd'o'sent'o'n, sed mi tio'n prov'os, plen'um'i vi'a'n vol'o'n, se vi vol'as amuz'iĝ'i.”
Kaj Švejk komenc'is:
”
| Knab’jun'et'a, la monaĥ'o, aflikt'it'e kap'o'n ten'as.
Jen, du larm'o'j tre amar'a'j |
Plu mi tio'n ne sci'pov'as,” daŭr'ig'is Švejk,” se vi dezir'as, mi kant'os al vi:
| Mi sent'as trist'o'n en la kor'o, dolor'a'j'n ĝem'o'j'n brust’el'pel'as.
En mal'proksim'o'n mi rigard'as, |
Kaj ankaŭ tio'n mi ne sci'pov'as plu,” ĝem'is Švejk.” Mi sci'as ankoraŭ unu'a'n strof'o'n de’ Ho, mi'a hejm’28,’ General’ Windischgrätz 29, grup'o komand'ant'a ek'milit'is fru'e ĉe l’sun’lev'iĝ'ant'a’kaj ankoraŭ kelk'e da simil'a'j naci'a'j kant'o'j kiel:’ Gard'u Di'o, Li'a'n moŝt'o'n’30,’ Kiam ni la voj'direkt'o'n al Jaroměř ŝanĝ'is’kaj’ Ni salut'as vi'n mil'foj'e’31...”
Ambaŭ sinjor'o'j kurac'ist'o'j inter'ŝanĝ'is rigard'o'n, kaj unu el ili don'is al Švejk demand'o'n:
” Ĉu oni jam iam esplor'is vi'a'n mens'o'stat'o'n ?”
” Dum la soldat'serv'o,” respond'is Švejk solen'e kaj fier'e,” sinjor'o'j soldat'kurac'ist'o'j ofic'e deklar'is mi'n absolut'a idiot'o.”
” Al mi ŝajn'as, ke vi est'as simul'ant'o !” al'kri'is la ali'a kurac'ist'o Švejkon.
” Sinjor'o'j,” defend'is si'n Švejk,” mi ne est'as simul'ant'o, mi est'as ver'a idiot'o, vi pov'as inform'iĝ'i en kancelari'o de la naŭ'dek'unu'a regiment'o en české Budějovice aŭ ĉe la komand'ej'o de rezerv'ul'o'j en Karlín 32 !”
La pli aĝ'a kurac'ist'o sen'esper'e sving'is la man'o'n kaj montr'ant'e al Švejk, dir'is al la fleg'ist'o'j:” Al tiu ĉi hom'o re'don'u li'a'n vest'o'n kaj lok'u li'n en tri'a klas'o en la unu'a koridor'o, post'e unu el vi re'ven'u kaj for'port'u ĉiu'j'n dokument'o'j'n pri li en la kancelari'o'n. Kaj tie dir'u, ke oni far'u tio'n baldaŭ, por ke ni ne hav'u li'n ĉi tie long'e sur ni'a kol'o.”
28 komenc'a'j vort'o'j de ĉeĥ'a naci'a himn'o
29 komand'ant'o de la aŭstr'a arme'o, kiu en la j. 1848 sufok'is revoluci'o'n en Prago kaj Vieno
30 himn'o de iam'a Aŭstr'i - Hungari'o
31 religi'a kant'o honor'e al Maria la Virg'ul'in'o
La kurac'ist'o'j ĵet'is ankoraŭ unu konstern'a'n rigard'o'n al Švejk, kiu respekt'o'plen'e regres'is al la pord'o, ĝentil'e riverenc'ant'e. Al la demand'o de unu el la fleg'ist'o'j, kial li far'as tia'j'n stult'aĵ'o'j'n, Švejk respond'is:” Ĉar mi ne est'as vest'it'a, mi est'as nud'a kaj vol'as neni'o'n el'montr'i antaŭ tiu'j sinjor'o'j por ke ili ne opini'u, ke mi est'as ne'ĝentil'a aŭ mal'ĉast'a.” Ek'de la moment'o, kiam la fleg'ist'o'j ricev'is ordon'o'n re'don'i al Švejk li'a'n vest'o'n, ili montr'is pri li jam tut'e neniu'n zorg'o'n. Ili al li ordon'is, ke li si'n vest'u kaj unu el ili for'konduk'is li'n en la tri'a'n klas'o'n, kie Švejk hav'is la okaz'o'n far'is si'a'j'n bel'a'j'n observ'o'j'n dum tiu'j kelk'a'j tag'o'j, antaŭ ol la kancelari'o pret'ig'is skrib'a'n dokument'o'n pri li'a el'ĵet'o. La sen'iluzi'ig'it'a'j kurac'ist'o'j ekspertiz'is pri li, ke Švejk est'as ” simul'ant'o de febl'a intelekt'o ”, kaj ĉar oni el'las'is li'n antaŭ tag'manĝ'o, okaz'is mal'grand'a disput'o.
Švejk proklam'is, ke se oni el'ĵet'as iu'n el frenez'ul'ej'o, oni ne rajt'as el'pel'i li'n sen tag'manĝ'o.
La eksces'o'n fin'is polic'ist'o, al'vok'it'a far'e de la pord'ist'o, kiu for'konduk'is Švejkon al la polic'a komisar'ej'o en Salm'a - strat'o.
32 praga kvartal'o
Post bel'a'j sun'o'plen'a'j tag'o'j en la frenez'ul'ej'o ven'is hor'o'j, por Švejk plen'a'j de persekut'ad'o. Polic'a inspektor'o Braun aranĝ'is scen'o'n de ili'a renkont'iĝ'o kun kruel'ec'o de roma'j sold'ul'o'j el la epok'o de am'ind'a imperi'estr'o Nerono. Sen'kompat'e, kiel tiam, kiam oni dir'is:” Ĵet'u tiu'n krist'an'a'n kanajl'o'n al leon'o'j,” ordon'is la inspektor'o Braun:” ŝov'u li'n mal'antaŭ la krad'o'j'n !”
Nek vort'et'o'n pli, nek mal'pli. Nur okul'o'j de sinjor'o polic'a inspektor'o lum'is ĉe tio per strang'a, pervers'a volupt'o.
Švejk riverenc'is kaj fier'e dir'is:” Mi pret'as, sinjor'o'j. Mi opini'as, ke krad'o'j signif'as la sam'o'n kiel ĉel'o, kaj tio ne est'as tre mal'bon'a.”
” Vi, ne en'hejm'iĝ'u ĉi tie tro,” respond'is polic'ist'o, al kio Švejk re'dir'is:” Mi est'as tut'e modest'a kaj dank'a por ĉio, kio'n vi por mi far'os.”
En la ĉel'o sur tabul'lit'o sid'is medit'ant'a vir'o. Li sid'is apati'e kaj sur li'a mien'o vid'iĝ'is, ke li ne kred'is al tio — kiam en la serur'o ek'knar'is ŝlos'il'o — ke mal'ferm'iĝ'as la pord'o al li'a liber'ec'o.
” Mi'a'n kompliment'o'n, vi'a moŝt'o,” dir'is Švejk, ek'sid'ant'e ĉe li sur la tabul'lit'o,” kiom'a hor'o propr'e est'as ?”
” La temp'o ne est'as mi'a reg'ant'o,” respond'is la medit'ant'a vir'o.
” Ĉi tie ne est'as mal'bon'e,” Švejk plu lig'is faden'o'n de la parol'o,” tiu ĉi tabul'lit'o est'as el rabot'it'a lign'o.”
La serioz'a vir'o ne respond'is, lev'iĝ'is kaj komenc'is hast'e paŝ'i en mal'grand'a spac'o inter la pord'o kaj la tabul'lit'o, kvazaŭ li rapid'us por i'o'n sav'i.
Inter'temp'e Švejk kun interes'o rigard'is sur'mur'e skrib'aĉ'it'a'j'n fraz'o'j'n. Est'is tie sur'skrib'o, en kiu ne'kon'at'a arest'it'o ĵur'as al la ĉiel'o batal'i kontraŭ la polic'o pri viv'o kaj mort'o. Ĝi tekst'is:” Por tio vi pag'os.” Ali'a arest'it'o skrib'is:” Sur'grimp'u mi'a'n dors'o'n, kok'o'j. 33 ” De'nov'e ali'a simpl'e konfirm'is la fakt'o'n:” Mi sid'is ĉi tie la 5an de juni'o 1913 kaj oni trakt'is mi'n bon'e. Jozefo Mareček, komerc'ist'o el Vršovice 34.” Kaj est'is tie ankaŭ sur'skrib'o, ŝok'ant'a per si'a profund'o:” Mizerikord'o'n, grand'a Di'o...” kaj sub tio:” Kis'u al mi la p.”. Sed la liter'o ” p ”
est'is strek'it'a kaj ĉe'flank'e al'don'it'e per grand'a'j liter'o'j:” Bask'o N ”. Apud'e poet'a anim'o skrib'is vers'o'j'n:
33 pragaj polic'ist'o'j, kiu'j port'is kasked'o'j'n, ornam'it'a'j'n per long'a'j plum'o'j el kok'vost'o'j
34 praga kvartal'o
| ” Ĉe river'et’mi trist'e sid'as. La sun’sub'ir'as, jam for'est'as, mont'et'o'j'n mi rigard'as, vid'as l’am'at'in’mi'a kie rest'as.” |
La vir'o kur'ant'a inter la pord'o kaj la tabul'lit'o, kvazaŭ li vol'us venk'i en maraton'a kur'o, halt'is, spir'mank'a de'nov'e sid'iĝ'is sur si'a'n antaŭ'a'n lok'o'n, klin'is la kap'o'n inter la man'plat'o'j'n kaj subit'e ek'kri'eg'is:” El'las'u mi'n ekster'e'n !”
” Ne, oni mi'n ne el'las'os,” li parol'is al si mem,” ne el'las'os kaj ne el'las'os. Mi est'as ĉi tie jam de la ses'a hor'o maten'e.”
Li ricev'is atak'o'n de komunik'em'o, lev'iĝ'is kaj demand'is Švejkon:
” Ĉu vi ne hav'as hazard'e ĉe vi zon'o'n, por ke mi tio'n fin'u ?”
” Per ĝi mi pov'as al vi serv'i, kun grand'a ĝoj'o,” respond'is Švejk, de'met'ant'e si'a'n zon'o'n,” mi ankoraŭ neniam vid'is, kiel hom'o'j en ĉel'o pend'um'as si'n per zon'o.
Nur tio est'as ĉagren'a,” li daŭr'ig'is, ĉirkaŭ'rigard'ant'e,” ke ĉi tie est'as neni'u hok'o. La fenestr'a manilo vi'a'n pez'o'n ne el'ten'os. Sed vi pov'us pend'um'i vi'n sur'genu'e ĉe la tabul'lit'o, kiel far'is tio'n tiu monaĥ'o en la abat'ej'o Emauzy 35, kiu pend'um'is si'n sur krucifiks'o pro jun'a jud'in'o. Si'n'mort'ig'ant'o'j'n mi tre am'as, do ek al la far'o kun gust'o.”
La nub'mien'a vir'o ek'rigard'is la zon'o'n, kiu'n Švejk ŝov'is al li en la man'o'n, for'ĵet'is ĝi'n en angul'o'n kaj komenc'is plor'i, dis'ŝmir'ant'e la larm'o'j'n per si'a'j mal'pur'a'j man'o'j, ĉe kio li el'puŝ'is el si blek'o'j'n:” Mi hav'as infan'et'o'j'n, mi est'as ĉi tie pro ebri'o kaj mal'ĉast'a viv'o, Jesuo Maria, mi'a kompat'ind'a edz'in'o, kio'n oni dir'os al mi en la ofic'ej'o ? Mi hav'as infan'et'o'j'n, mi est'as ĉi tie pro ebri'o kaj mal'ĉast'a viv'o ” ktp. sen fin'o.
35 Emauzy: benedikt'an'a klostr'o mez'e de Prago
Fin'e li tamen nur iom trankvil'iĝ'is, ir'is al la pord'o kaj komenc'is ĝi'n pied'bat'i kaj pugn'o'bat'i. Mal'antaŭ la pord'o ek'son'is paŝ'o'j kaj voĉ'o:” Kio'n vi vol'as ?”
” El'las'u mi'n ekster'e'n !” li dir'is per tia voĉ'o, kvazaŭ rest'us al li jam neni'o, por kio li viv'u.” Kie'n ?” est'is la demand'o de la ali'a pord'o'flank'o.” En la ofic'ej'o'n,” respond'is la mal'feliĉ'a patr'o, edz'o, ofic'ist'o, drink'ul'o kaj mal'ĉast'ul'o.
Ek'son'is rid'o, terur'a rid'o en silent'o de la koridor'o kaj la paŝ'o'j de'nov'e mal'proksim'iĝ'is.
” Kiel al mi ŝajn'as, tiu sinjor'o vi'n mal'am'as, se li tiel al vi rid'as,” dir'is Švejk, dum la sen'esper'a vir'o de'nov'e sid'iĝ'is ĉe li.
” Polic'ist'o, kiu hav'as koler'o'n, kapabl'as far'i mult'o'n, kaj se li hav'as ankoraŭ pli grand'a'n koler'o'n, li far'os kio'n ajn. Trankvil'e sid'u, se vi ne vol'as vi'n pend'um'i, kaj atend'u, kiel la afer'o'j evolu'os. Se vi est'as ofic'ist'o, edz'iĝ'int'a kaj hav'as infan'o'j'n, est'as tio, mi konsent'as, terur'a. Se mi ne erar'as, vi est'as ŝajn'e konvink'it'a, ke oni vi'n mal'dung'os el la ofic'ej'o.”
” Tio'n mi ne pov'as al vi dir'i,” li ek'ĝem'is,” ĉar mi mem ne memor'as, kiel mi eksces'is, mi sci'as nur tio'n, ke de ie oni mi'n el'ĵet'is kaj ke mi vol'is tie'n re'ven'i por ek'brul'ig'i al mi cigar'o'n.
Sed unu'e komenc'iĝ'is tio bel'e. Ni'a sekci'estr'o fest'is si'a'n nom'tag'o'n kaj invit'is ni'n en vin'ej'o'n, post'e oni ir'is en du'a'n, tri'a'n, kvar'a'n, kvin'a'n, ses'a'n, sep'a'n, ok'a'n, naŭ'a'n.”
” Ĉu vi ne dezir'as, ke mi help'u al vi kalkul'i ?” demand'is Švejk.” Mi hav'as spert'o'j'n, foj'e nokt'e mi est'is en du'dek ok ej'o'j. Sed honor'e al mi, neni'e mi hav'is pli ol maksimum'e tri glas'o'j'n da bier'o.”
” Mal'long'e,” daŭr'ig'is la mal'feliĉ'a sub'ul'o de la sekci'estr'o, kiu tiel grandioz'e fest'is si'a'n nom'tag'o'n,” tra'ir'int'e proksim'um'e dek'du'o'n da tiu'j divers'a'j lokal'aĉ'o'j ni rimark'is, ke ni'a estr'o perd'iĝ'is, kvankam ni lig'is li'n al ŝnur'o kaj konduk'is kun ni kiel hund'et'o'n. Ni do ir'is de'nov'e ĉi'e'n li'n serĉ'i kaj post'e ni perd'iĝ'is unu de la ali'a, ĝis mi fin'e trov'iĝ'is en unu el nokt'a'j kaf'ej'o'j en Vinohrady 36, tre dec'a ej'o, kie mi trink'is i'a'n likvor'o'n rekt'e el botel'o. Kio'n mi far'is post'e, tio'n mi ne memor'as, mi sci'as nur, ke jam ĉi tie en la komisar'ej'o, kiam oni mi'n ĉi tie'n al'konduk'is, ambaŭ sinjor'o'j polic'ist'o'j raport'is, ke mi ebri'iĝ'is, kondut'is mal'ĉast'e, bat'regal'is i'a'n dam'o'n, per poŝ'o'tranĉ'il'o dis'tranĉ'is fremd'a'n ĉapel'o'n, kiu'n mi de'pren'is de hok'o, dis'pel'is vir'in'a'n orkestr'o'n, antaŭ ĉiu'j kulp'ig'is ĉef'kelner'o'n, ke tiu ŝtel'is de mi du'dek'kron'o'n, bat'romp'is marmor'a'n plat'o'n de la tabl'o, ĉe kiu mi sid'is, kaj intenc'e kraĉ'is en nigr'a'n kaf'o'n de ne'kon'at'a sinjor'o ĉe apud'a tabl'o. Pli mi ne far'is, mi almenaŭ ne sci'as re'memor'i, ke mi far'us ankoraŭ i'o'n. Kaj kred'u al mi, ke mi est'as ord'em'a, inteligent'a hom'o, kiu pens'as pri neni'o ali'a ol pri si'a famili'o. Kio'n vi al ĉio tio dir'as ? Mi ja est'as neni'u eksces'ul'o.”
” Ĉu vi dev'is mult'e pen'i por bat'romp'i tiu'n marmor'a'n plat'o'n.?” demand'is Švejk kun interes'o anstataŭ respond'o,” aŭ vi romp'is ĝi'n per unu bat'o ?”
” Per unu bat'o,” respond'is la inteligent'a sinjor'o.
” En tia okaz'o vi'a afer'o est'as perd'it'a,” dir'is Švejk melankoli'e.” Oni al vi pruv'os, ke vi prepar'is vi'n por tio per diligent'a ekzerc'ad'o. Kaj la kaf'o de tiu ne'kon'at'a sinjor'o, en kiu'n vi kraĉ'is, ĉu ĝi est'is sen rum'o aŭ kun rum'o ?”
Kaj ne atend'ant'e la respond'o'n, li klar'ig'is:
” Se ĝi est'is kun rum'o, est'os tio pli mal'bon'a, ĉar tia kaf'o
36 praga kvartal'o
kost'as pli. Antaŭ tribunal'o oni ĉio'n kalkul'as, kombin'as, por ke el tio rezult'u minimum'e krim'o.”
” Antaŭ tribunal'o...” sen'kuraĝ'e ek'flustr'is la konscienc'a famili'estr'o, kaj klin'int'e la kap'o'n, li fal'is en mal'agrabl'a'n stat'o'n, kiam la hom'o'n vor'as rimors'o'j. * ” Kaj ĉu oni hejm'e sci'as, ke vi est'as mal'liber'ig'it'a ?” demand'is Švejk,” aŭ ĉu oni atend'os, kiam tio est'os en la gazet'ar'o ?”
” Ĉu vi opini'as, ke tio est'os en la gazet'ar'o ?” naiv'e demand'is la viktim'o de nom'tag'o, kiu'n fest'is li'a super'ul'o.
” Tio est'as pli ol cert'a,” son'is la rekt'a respond'o, ĉar Švejk neniam kutim'is kaŝ'i i'o'n antaŭ iu ali'a.” Tio ĉi pri vi eg'e plaĉ'os al ĉiu'j gazet'leg'ant'o'j. Ankaŭ mi ŝat'as leg'i la rubrik'o'n pri ebri'ul'o'j kaj ili'a'j eksces'o'j. Antaŭ'ne'long'e en’ Ĉe la kalik'o’iu gast'o far'is neni'o'n ali'a'n ol tio'n, ke li mem frakas'is al si la kap'o'n per glas'o. Li ĵet'is ĝi'n supr'e'n kaj star'ig'is si'n sub ĝi'n. Oni li'n for'vetur'ig'is kaj jam maten'e ni pri tio leg'is. Aŭ foj'e en’ Bendlovka’mi don'is vang'o'bat'o'n al sepult'ist'o kaj tiu ĝi'n al mi re'don'is. Oni arest'is ni'n ambaŭ, por ke ni re'pac'iĝ'u, kaj tuj tio aper'is en post'tag'mez'a ĵurnal'o. Aŭ, kiam tiu sinjor'o konsil'ist'o en la kaf'ej'o’ Ĉe la kadavr'o’frakas'is du sub'tas'o'j'n, ĉu vi opini'as, ke oni li'n indulg'is ? Ankaŭ li'a nom'o est'is tuj la sekv'ant'a'n tag'o'n en la gazet'ar'o. El la arest'ej'o vi pov'as send'i nur korekt'o'n al la ĵurnal'o'j, ke la sci'ig'o publik'ig'it'a pri vi vi'n ne koncern'as kaj ke kun tiu sam'nom'a sinjor'o vi est'as nek parenc'a, nek ident'a, kaj hejm'e'n skrib'i leter'o'n, ke oni el'tond'u kaj konserv'u tiu'n vi'a'n korekt'o'n, por ke vi pov'u tio'n al vi tra'leg'i, kiam vi sid'pas'ig'os la pun'o'n.
* Kelk'a'j verk'ist'o'j uz'as la esprim'o'n:” la hom'o'n ronĝ'as rimors'o'j ”
. Tiu'n esprim'o'n mi ne trov'as plen'e traf'a. Ankaŭ tigr'o la hom'o'n vor'as kaj ne ronĝ'as.
Ĉu ne est'as al vi mal'varm'e ?” demand'is Švejk, plen'a de kun'sent'o, rimark'int'e, ke la inteligent'a sinjor'o trem'as,” nun'jar'e ni hav'as iel tro mal'varm'a'n somer'fin'o'n.”
” Mi est'as ruin'ig'it'a,” ek'lament'is la kun'ul'o de Švejk,” mi'a avanc'o est'as for.”
” Ĝi est'as,” jes'is Švejk komplez'e,” se oni ne re'dung'os vi'n de'nov'e en la ofic'ej'o'n, post kiam vi sid'pas'ig'os la pun'o'n, mi ne sci'as, ĉu vi trov'os baldaŭ ali'a'n posten'o'n, ĉar ĉiu, eĉ se vi vol'us labor'i ĉe best'o'tomb'ist'o, postul'os de vi atest'o'n pri sen'pun'ec'o. Jes, tia moment'o da volupt'o, kiu'n vi al vi permes'is, ne valor'as la sekv'o'j'n. Kaj ĉu vi'a edz'in'o kun infan'o'j hav'as viv'rimed'o'j'n por la temp'o, dum kiu vi sid'os en mal'liber'ej'o ?
Aŭ ŝi dev'os ir'i almoz'i kaj al la infan'o'j instru'i divers'a'j'n mal'virt'o'j'n ?”
Oni aŭd'is plor'ĝem'o'j'n:
” Mi'a'j kompat'ind'a'j infan'et'o'j, mi'a kompat'ind'a edz'in'o !”
La sen'konscienc'a pent'ul'o lev'iĝ'is kaj komenc'is parol'i pri si'a'j infan'et'o'j: li hav'as da ili kvin, la plej mal'jun'a aĝ'as dek'du jar'o'j'n kaj est'as ĉe skolt'o'j. Li trink'as nur akv'o'n kaj pov'as serv'i kiel ekzempl'o por si'a patr'o, kiu far'is tio'n ĉi la unu'a'n foj'o'n en si'a viv'o.
” Ĉe skolt'o'j,” ek'kri'is Švejk,” pri tiu'j mi aŭd'as kun ĝoj'o. Foj'e en Mydlovary ĉe Zliv, distrikt'o Hluboká, prefekt'ej'o české Budějovice, ĝust'e kiam ni de la naŭ'dek'unu'a regiment'o hav'is tie ekzerc'ad'o'n, kamp'ist'o'j el la ĉirkaŭ'aĵ'o aranĝ'is tie ĉas'o'n kontraŭ skolt'o'j en komun'um'a arb'ar'o, kiu'n tiu'j grand'nombr'e okup'is. Ili kapt'is tri skolt'o'j'n. La plej et'a el ili plor'ĝem'is, jelp'is kaj lament'is, kiam oni li'n lig'is, ke ni, hard'it'a'j soldat'o'j, ne pov'is tio'n rigard'i kaj prefer'e for'ir'is flank'e'n. Dum la lig'ad'o tiu'j tri skolt'o'j mord'vund'is ok kamp'ist'o'j'n. Post'e ĉe la vilaĝ'estr'o post turment'a pri'demand'ad'o help'e de kan'baston'o ili konfes'is, ke en la ĉirkaŭ'aĵ'o ne est'as eĉ unu herb'ej'o, kiu'n ili ne detru'is, varm'ig'ant'e si'n en la sun'o, plu'e, ke tiu sekal'a kamp'o for'brul'is ĝust'e antaŭ la rikolt'o ĉe Ražice tut'e hazard'e, kiam sur la kamp'o ili rost'is al si kapreol'o'n, al kiu ili al'ŝtel'iĝ'is kun tranĉ'il'o'j en komun'um'a arb'ar'o. En ili'a arb'ar'a kuŝ'ej'o oni trov'is pli ol kvin'dek kilo'gram'o'j'n da ĉirkaŭ'ronĝ'it'a'j ost'o'j de kort'bird'ar'o kaj arb'ar'a'j best'o'j, gigant'a'n kvant'o'n da ĉeriz'kern'o'j, mult'e da stump'o'j de ne'matur'a'j pom'o'j kaj ali'a'j'n bon'gust'aĵ'o'j'n.”
Sed la kompat'ind'a'n patr'o'n de skolt'o ne ebl'is trankvil'ig'i.
” Kio'n mi tio'n far'is ?” li lament'is,” mi hav'as la reputaci'o'n ruin'ig'it'a.”
” Vi hav'as,” dir'is Švejk kun si'a de'nask'a sincer'o,” post tio, kio okaz'is, vi hav'as la reputaci'o'n ruin'ig'it'a por la tut'a viv'o, ĉar kiam vi'a'j kon'at'o'j leg'os tio'n en la gazet'ar'o, ili al tio ankoraŭ i'o'n al'don'os. Tio'n oni far'as tiel ĉiam, sed ne perd'u pro tio la kap'o'n. En la mond'o viv'as almenaŭ dek'obl'e pli da hom'o'j kun ruin'ig'it'a kaj makul'it'a reputaci'o ol da tiu'j ceter'a'j. Tio est'as nur'a kaj sen'signif'a bagatel'o.”
Sur la koridor'o ek'son'is firm'a'j paŝ'o'j, en la serur'o ek'bru'is ŝlos'il'o, la pord'o mal'ferm'iĝ'is kaj polic'ist'o vok'is la nom'o'n Švejk.
” Pardon'u,” dir'is Švejk kavalir'ec'e,” mi est'as ĉi tie nur ek'de la dek'du'a hor'o tag'mez'e, sed tiu ĉi sinjor'o sid'as ĉi tie jam de la ses'a maten'e. Mi ne rapid'as tiel tre.”
Anstataŭ respond'o fort'a polic'ist'a man'o el'tir'is Švejkon en la koridor'o'n kaj sen'vort'e konduk'is li'n tra ŝtup'ar'o en unu'a'n etaĝ'o'n. En la du'a ĉambr'o sid'is ĉe'tabl'e polic'a komisar'o, dik'a sinjor'o de bon'kor'a mien'o, kiu dir'is al Švejk:
” Ĉu vi est'as do tiu Švejk ? Kaj kiel vi ĉi tie trov'iĝ'is ?”
” Per tre'eg'e simpl'a manier'o,” respond'is Švejk,” mi ven'is ĉi tie'n en akompan'o de sinjor'o polic'ist'o, ĉar mi ne vol'is toler'i, ke oni el'ĵet'u mi'n el frenez'ul'ej'o sen tag'manĝ'o. Tio impres'as, kvazaŭ oni konsider'us mi'n kiel for'las'it'a'n strat'ul'in'o'n.”
” Aŭd'u, Švejk,” dir'is sinjor'o komisar'o afabl'e,” kial ni, ĉi tie en Salm'a - strat'o, turment'u ni'n per vi ? Ĉu ne est'os pli bon'e, se ni send'os vi'n al la polic'a direkci'o ?”
” Vi reg'as, kiel oni dir'as, la situaci'o'n,” respond'is Švejk kontent'e;” ir'i nun antaŭ'vesper'e al la polic'a direkci'o, tio est'as tut'e agrabl'a mal'long'a promen'o.”
” Mi ĝoj'as, ke ni akord'iĝ'is,” dir'is la polic'a komisar'o gaj'e,”
ĉu ne est'as pli bon'e inter'konsent'i ? Ĉu mi prav'as, Švejk ?”
” Ankaŭ mi tre volont'e kun ĉiu konsil'iĝ'as,” respond'is Švejk,” kred'u al mi, sinjor'o komisar'o, mi neniam forges'os vi'a'n bon'kor'ec'o'n.”
Ĝentil'e riverenc'int'e, li for'ir'is kun polic'ist'o sub'e'n en la gard'ist'ej'o'n kaj jam post kvar'on'hor'o oni vid'is Švejkon sur angul'o de Ječná - strat'o kaj Karolo - plac'o en akompan'o de ali'a polic'ist'o, kiu hav'is sub'brak'e ampleks'a'n libr'o'n kun german'a sur'skrib'o:” La libr'o pri arest'it'o'j ”.
Sur angul'o de Spálená - strat'o Švejk kun si'a akompan'ant'o renkont'is ar'o'n da hom'o'j, kiu'j prem'is si'n antaŭ pend'ig'it'a afiŝ'o.
” Tio est'as manifest'o de sinjor'o imperi'estr'o pri milit'deklar'o,” dir'is la polic'ist'o al Švejk.
” Mi tio'n antaŭ'dir'is,” respond'is Švejk,” sed en la frenez'ul'ej'o oni sci'as pri tio ankoraŭ neni'o'n, kvankam tie oni pov'us hav'i la inform'o'n rekt'e el la font'o.”
” Kio'n vi alud'as ?” demand'is la polic'ist'o Švejkon.
” Ke tie est'as izol'it'a'j mult'a'j sinjor'o'j oficir'o'j,” klar'ig'is Švejk, kaj kiam ili ven'is al ali'a grup'o, prem'ant'a si'n antaŭ la manifest'o, li ek'kri'is:
” Viv'u la imperi'estr'o Francisko Jozefo ! En tiu ĉi milit'o ni venk'os !”
Iu el la’entuziasm'a’popol'amas'o sur'prem'is al li la ĉapel'o'n sur la orel'o'j'n kaj tiel ĉe hom'amas'iĝ'o la brav'a soldat'o Švejk de'nov'e en'paŝ'is la pord'eg'o'n de la polic'a direkci'o.
” En tiu ĉi milit'o ni venk'os tut'e cert'e, mi ripet'as tio'n ankoraŭ'foj'e, sinjor'o'j,” per tiu'j ĉi vort'o'j Švejk adiaŭ'is la hom'amas'o'n, kiu li'n akompan'is.
Kaj ie en for'a'j mal'proksim'o'j de histori'o ŝveb'is al Eŭrop'o la fakt'o, ke la morgaŭ'o detru'os ankaŭ plan'o'j'n de la nun'temp'o.
Tra konstru'aĵ'o de la polic'a direkci'o blov'is la spirit'o de fremd'a aŭtoritat'o, sond'ant'a, kiom da entuziasm'o hav'as la loĝ'ant'ar'o por la milit'o. Krom kelk'e da escept'o'j, hom'o'j, kiu'j ne forges'is, ke ili est'as fil'o'j de la naci'o verŝ'ont'a si'a'n sang'o'n pro interes'o'j por ĝi fremd'a'j, la polic'a direkci'o prezent'is la plej bel'a'n grup'o'n da burokrat'a'j pred'ul'o'j, kiu'j hav'is kompren'o'n nur por mal'liber'ej'o kaj pend'um'il'o, por defend'i la ekzist'o'n de tord'it'a'j paragraf'o'j.
Ĉe tio ili trakt'is si'a'j'n viktim'o'j'n kun sarkasm'a afabl'o, antaŭ'e pri'pens'ant'e ĉiu'n vort'o'n.
” Mi tre bedaŭr'as, ke vi de'nov'e fal'is en ni'a'j'n man'o'j'n,” dir'is unu el tiu'j nigr'e'flav'e stri'it'a'j pred'ul'o'j 37, kiam oni al'konduk'is al li Švejkon.” Ni opini'is, ke vi bon'mor'iĝ'os, sed ni sen'iluzi'iĝ'is.”
37 nigr'a kaj flav'a est'is oficial'a'j ŝtat'a'j kolor'o'j de Aŭstr'i - Hungari'o
Švejk sen'vort'e kap'jes'is kaj mien'is tiel sen'kulp'e, ke la nigr'e'flav'a pred'ul'o demand'e li'n ek'rigard'is kaj emfaz'is:
” Ne mien'u tiel idiot'e.”
Sed li tuj trans'ir'is al afabl'a ton'o kaj daŭr'ig'is:
” Por ni est'as cert'e tre ne'agrabl'e ten'i vi'n en arest'ej'o kaj mi pov'as vi'n cert'ig'i, ke laŭ mi'a opini'o vi'a kulp'o ne est'as tro grand'a, ĉar ĉe vi'a febl'a inteligent'ec'o ne ekzist'as dub'o, ke iu vi'n persvad'is. Dir'u al mi, sinjor'o Švejk, kiu propr'e persvad'as vi'n far'i tia'j'n stult'aĵ'o'j'n ?”
Švejk ek'tus'is kaj proklam'is:
” Mi, bon'vol'u pardon'i, sci'as pri neniu'j stult'aĵ'o'j.”
” Kaj ĉu tio ne est'as stult'aĵ'o, sinjor'o Švejk,” dir'is fals'e patr'ec'a ton'o,” kiam laŭ la raport'o de polic'ist'o, kiu vi'n ĉi tie'n al'konduk'is, vi kaŭz'is svarm'o'n de hom'o'j antaŭ la milit'a manifest'o afiŝ'it'a sur strat'angul'o, kaj kiam vi incit'is la popol'o'n per ek'kri'o'j:’ Viv'u la imperi'estr'o Francisko Jozefo ! En tiu ĉi milit'o ni venk'os !’?”
” Mi ne pov'is mal'diligent'i,” proklam'is Švejk, fiks'ant'e si'a'j'n bon'ul'a'j'n okul'o'j'n sur la rigard'o de la inkvizitor'o,” mi ekscit'iĝ'is, vid'ant'e, ke ĉiu'j leg'as tiu'n manifest'o'n pri la milit'o kaj montr'as neni'a'n ĝoj'o'n. Neni'a viv'u'ad'o, neni'a hur'a, tut'e neni'o, sinjor'o konsil'ist'o. Kvazaŭ tio ili'n tut'e ne tuŝ'us. Kaj tiam mi, hard'it'a soldat'o de la naŭ'dek'unu'a regiment'o, ne pov'is tio'n rigard'i, tiel mi ek'kri'is tiu'j'n fraz'o'j'n kaj mi opini'as, ke vi, se vi est'us sur mi'a lok'o, far'us tio'n sam'e kiel mi. Se eksplod'is la milit'o, oni dev'as en ĝi venk'i kaj dev'as viv'u'i al sinjor'o imperi'estr'o, tio'n neni'u el'pel'os el mi'a kap'o.”
Super'it'a kaj humil'ig'it'a, la nigr'e'flav'a pred'ul'o ne el'ten'is la rigard'o'n de sen'pek'a ŝaf'id'o Švejk, klin'is la okul'o'j'n al ofic'a'j akt'o'j kaj dir'is:
” Mi plen'e aprob'us vi'a'n entuziasm'o'n, sed se ĝi evident'iĝ'us ĉe ali'a'j cirkonstanc'o'j. Sed vi mem bon'e sci'as, ke konduk'is vi'n polic'ist'o, tiel ke tia patriot'a manifest'iĝ'o pov'is kaj dev'is efik'i sur la publik'o'n pli ironi'e ol serioz'e.”
” Se iu'n konduk'as polic'ist'o,” respond'is Švejk,” est'as tio mal'facil'a moment'o en la hom'a viv'o. Sed se la hom'o eĉ en tia mal'facil'a moment'o ne forges'as, kio'n neces'as far'i, se est'as milit'o, mi opini'as, ke tia hom'o ne est'as tre mal'bon'a.”
La nigr'e'flav'a pred'ul'o ek'grumbl'is kaj ankoraŭ'foj'e ek'rigard'is en la okul'o'j'n de Švejk.
Švejk respond'is per sen'kulp'a, mol'a, modest'a kaj kares'a varm'o de si'a'j okul'o'j.
Moment'o'n tiu'j du fiks'e rigard'is unu la ali'a'n.
” Diabl'o vi'n pren'u, Švejk,” dir'is fin'e la ofic'a buŝ'o,” se oni ven'ig'os vi'n ĉi tie'n ankoraŭ'foj'e, mi demand'os vi'n pri neni'o kaj vi marŝ'os rekt'e antaŭ la milit'a'n tribunal'o'n en Hradĉany 38.
Ĉu vi kompren'is ?”
Kaj antaŭ ol li tio'n ek'konsci'is, Švejk al'paŝ'is al li, kis'is li'a'n man'o'n kaj dir'is:
” Di'o rekompenc'u vi'n por ĉio, se vi iam bezon'us pur'sang'a'n hund'et'o'n, bon'vol'u vi'n turn'i al mi. Mi hav'as komerc'ej'o'n per hund'o'j.”
Kaj tiel Švejk de'nov'e est'is liber'a kaj sur'voj'e hejm'e'n.
Li'a medit'ad'o, ĉu unu'e ankoraŭ halt'i en’ Ĉe la kalik'o ’, fin'iĝ'is per tio, ke li mal'ferm'is la pord'o'n, tra kiu li antaŭ temp'o el'ir'is en akompan'o de la detektiv'o Bretschneider.
En la bier'ej'o reg'is tomb'a silent'o. Sid'is tie kelk'e da gast'o'j, inter ili sakristi'an'o de la preĝ'ej'o Ĉe sankt'a Apolinaro. Ili nub'mien'is. Mal'antaŭ la bier'stabl'o sid'is la gast'ej'estr'in'o Palivec kaj apati'e rigard'is la kran'o'j'n.
38 praga kvartal'o
” Do, mi jam re'ven'is,” dir'is Švejk gaj'e,” don'u al mi glas'o'n da bier'o. Kie ni hav'as sinjor'o'n Palivec, ĉu ankaŭ li est'as jam hejm'e ?”
Anstataŭ respond'o sinjor'in'o Palivec komenc'is plor'i, kaj koncentr'ant'e si'a'n mal'feliĉ'o'n en strang'a akcent'o sur ĉiu vort'o, ŝi ek'lament'is:
” Oni - don'is - al - li - dek - jar'o'j'n - antaŭ - semajn'o.”
” Nu vid'u,” dir'is Švejk,” sep tag'o'j'n do li hav'as jam for.”
” Li est'is tiel si'n'gard'a,” plor'is sinjor'in'o Palivec,” ankaŭ li mem ĉiam tio'n pri si asert'is.”
La gast'o'j en la bier'ej'o obstin'e silent'is, kvazaŭ vag'us ĉi tie la spirit'o de Palivec kaj admon'us ili'n al ankoraŭ pli grand'a si'n'gard'em'o.
” El si'n'gard'em'o font'as la saĝ'ec'o,” dir'is Švejk, ek'sid'ant'e ĉe tabl'o al glas'o da bier'o, en kies ŝaŭm'o est'is et'a'j apertur'o'j, kiel sur ĝi'n gut'is larm'o'j de sinjor'in'o Palivec, kiam ŝi port'is la bier'o'n al Švejk sur la tabl'o'n,” la nun'a temp'o est'as tia, ke ĝi dev'ig'as la hom'o'n al si'n'gard'em'o.”
” Hieraŭ ni hav'is du en'tomb'ig'o'j'n,” konduk'is la parol'o'n al ali'a kamp'o la sakristi'an'o de Ĉe sankt'a Apolinaro.
” ŝajn'e iu mort'is,” dir'is ali'a gast'o, al kio la tri'a al'don'is:
” Ĉu tiu'j en'tomb'ig'o'j est'is kun katafalk'o ?”
” Mi ŝat'us sci'i,” dir'is Švejk,” kia'j est'os nun en la milit'o tiu'j soldat'a'j en'tomb'ig'o'j.”
La gast'o'j lev'iĝ'is, pag'is kaj sen'vort'e for'ir'is. Švejk kaj sinjor'in'o Palivec rest'is sol'a'j.
” Tio'n mi ne ek'pens'is,” li dir'is,” ke sen'kulp'a'n hom'o'n oni kondamn'os al dek jar'o'j. Ke sen'kulp'ul'o'n oni kondamn'is al kvin jar'o'j, tio'n mi jam aŭd'is, sed al dek, tio est'as tro mult'e.”
” Sed li, tiu mi'a, konfes'is,” plor'is sinjor'in'o Palivec,” kiel li dir'is ĉi tie tio'n pri muŝ'o'j kaj tiu bild'o, tiel li ripet'is tio'n kaj en la polic'a direkci'o kaj antaŭ la tribunal'o. Mi ĉe'est'is la proces'o'n kiel atest'ant'in'o, sed pri kio mi pov'is atest'i, se oni al mi dir'is, ke mi est'as al mi'a edz'o en parenc'a rilat'o kaj ke mi pov'as rifuz'i la depozici'o'n. Mi tiel ek'tim'is tiu'n parenc'a'n rilat'o'n, por ke post tio ebl'e ankoraŭ io ne sekv'u, ke mi rifuz'is la depozici'o'n kaj li, la mal'jun'a kompat'ind'ul'o, ek'rigard'is mi'n tiel, ke ĝis'mort'e mi ne forges'os tiu'j'n li'a'j'n okul'o'j'n. Kaj kiam post'e oni konduk'is li'n post la verdikt'o, li, tut'e el tio konfuz'it'a, ek'kri'is tie en la koridor'o:’ Viv'u la Liber'a pens'o !’ 39 ”
” Kaj sinjor'o Bretschneider, ĉu tiu ĉi tie'n jam ne ven'as ?”
demand'is Švejk.
” Li est'is ĉi tie kelk'foj'e,” respond'is sinjor'in'o gast'ej'estr'in'o,” li el'trink'is unu aŭ du glas'o'j'n da bier'o, demand'is mi'n, kiu ĉi tie'n ven'as kaj aŭskult'is, kiel gast'o'j inter'parol'as pri futbal'o. Ili ĉiam, vid'ant'e li'n, parol'as nur pri futbal'o. Kaj li sku'iĝ'is, kvazaŭ ĉiu'moment'e li vol'us furioz'i kaj sving'iĝ'i. Dum la tut'a temp'o li kapt'is en si'a'j'n ret'o'j'n nur rembur'ist'o'n el Příčná - strat'o.”
” Tio est'as la afer'o de trejn'ad'o,” rimark'is Švejk,” ĉu tiu rembur'ist'o est'is stult'a hom'o ?”
” Proksim'um'e kiel mi'a edz'o,” ŝi respond'is kun plor'o,” la detektiv'o li'n demand'is, ĉu li paf'us kontraŭ serb'o'j. Kaj la rembur'ist'o al li respond'is, ke li ne sci'pov'as paf'i, ke foj'e li est'is en kermes'a paf'ej'o kaj paf'disip'is tie k r o n o n 40. Post'e ni ĉiu'j aŭd'is, ke sinjor'o Bretschneider dir'is, el'tir'ant'e si'a'n not'libr'o'n:
39 la teist'a societ'o en Prago
40 ” kron'o ” uz'it'a ĉi tie du'senc'e, kiel 1. sign'o de ŝtat'a potenc'o ( aŭstr'i - hungar'a potenc'o ) 2. aŭstr'a mon'unu'o ( ek'de la jar'o 1900 )’
Jen vid'u, re'e nov'a bel'a ŝtat'perfid'o !’ kaj li for'ir'is kun tiu rembur'ist'o el Příčná - strat'o, kiu jam ne re'ven'is.”
” Pli da ili ne re'ven'os,” dir'is Švejk,” don'u al mi glas'et'o'n da rum'o.”
Švejk ĝust'e mend'is al si rum'o'n la du'a'n foj'o'n, kiam la bier'ej'o'n en'ir'is la kaŝ'polic'ist'o Bretschneider. Ĵet'int'e flug'rigard'o'n al la bier'stabl'o kaj en la sen'gast'a'n lokal'o'n, li sid'iĝ'is ĉe Švejk, kaj mend'int'e bier'o'n atend'is, kio'n Švejk dir'os.
Švejk de'pren'is gazet'o'n de sur la hok'o, kaj tra'rigard'ant'e la last'a'n paĝ'o'n kun anonc'o'j, ek'parol'is:
” Jen vid'u, tiu čimpera el Straškov n - ro 5, poŝt'o Račiněves, vend'as bien'o'n kun dek tri buŝel'o'j da propr'a'j kamp'o'j, lern'ej'o kaj fer'voj'o en'lok'e.”
Bretschneider nervoz'e ek'tambur'is per la fingr'o'j kaj turn'ant'e si'n al Švejk, rimark'is:
” Mi mir'as, kial tiu bien'o vi'n interes'as, sinjor'o Švejk.”
” Ho, tio est'as vi,” dir'is Švejk, prezent'ant'e al li la man'o'n,” mi ne ek'kon'is vi'n tuj, mi hav'as tre febl'a'n memor'o'n. Last'foj'e ni dis'ir'is, se mi ne erar'as, en la akcept'a kancelari'o de la polic'a direkci'o. Kio'n vi far'as de tiu temp'o, ĉu vi ven'as ĉi tie'n oft'e ?”
” Hodiaŭ mi ven'is por renkont'i vi'n,” dir'is Bretschneider.
” Oni sci'ig'is al mi en la polic'a direkci'o, ke vi vend'as hund'o'j'n.
Mi bezon'as bel'a'n rat'hund'et'o'n aŭ ŝpic'o'n aŭ i'o'n simil'a'n.”
” Ĉio'n tio'n mi pov'as al vi hav'ig'i,” respond'is Švejk,” ĉu vi dezir'as best'o'n pur'sang'a'n aŭ iu'n el la strat'o ?”
” Mi opini'as,” re'dir'is Bretschneider,” ke mi decid'iĝ'os por pur'sang'a best'o.”
” Kaj polic'a'n hund'o'n, ĉu tiu'n vi ne dezir'us ?” demand'is Švejk,” tia'n, kiu ĉio'n tuj el'flar'os kaj konduk'os al spur'o'j de krim'ul'o ? Hav'as ĝi'n cert'a buĉ'ist'o en Vršovice kaj ĝi tren'as al li vetur'il'et'o'n, tiu hund'o, kiel oni dir'as, mis'traf'is si'a'n profesi'o'n.”
” Mi dezir'as ŝpic'o'n,” dir'is Bretschneider kun trankvil'a obstin'o,” ŝpic'o'n, kiu ne mord'as.”
” Ĉu vi do dezir'as sen'dent'a'n ŝpic'o'n ?” demand'is Švejk,” mi sci'as pri tia. Posed'as ĝi'n gast'ej'estr'o en Dejvice 41.”
” Prefer'e do rat'hund'et'o'n,” embaras'e respond'is Bretschneider, kies sci'o'j pri hund'o'bred'ad'o est'is en nur'a'j komenc'o'j, kaj se li ne ricev'us tiu'n ordon'o'n de la polic'a direkci'o, li neniam ek'sci'us i'o'n pri hund'o'j.
Sed la ordon'o est'is preciz'a, klar'a kaj sen'kompat'a. Kon'at'iĝ'i pli intim'e kun Švejk sur'baz'e de li'a komerc'ad'o per hund'o'j.
Tiu'cel'e Bretscheider rajt'is elekt'i al si help'ant'o'j'n kaj dispon'i per mon'sum'o'j por aĉet'i hund'o'j'n.
” Rat'hund'et'o'j ekzist'as grand'et'a'j kaj pli mal'grand'a'j,” dir'is Švejk,” mi sci'as pri du mal'grand'et'a'j kaj tri grand'et'a'j. Ĉiu'j'n kvin ebl'as ten'i en la sin'o. Mi pov'as plej ard'e ili'n al vi rekomend'i.”
” Tio al mi plaĉ'as,” proklam'is Bretschneider,” kaj kiom kost'as unu hund'o ?”
” Laŭ la grand'o,” respond'is Švejk,” tio de'pend'as de la grand'o. Rat'hund'o ne est'as bov'id'o, ĉe rat'hund'o'j est'as tio ĝust'e mal'e, ju pli et'a, des pli mult'e'kost'a.”
” Mi prefer'as grand'et'a'j'n, kiu'j gard'us,” rimark'is Bretschneider, tim'ant'e tro ŝarĝ'i sekret'a'n fondus'o'n de la ŝtat'a polic'o.
” Bon'e,” dir'is Švejk,” grand'et'a'j'n mi pov'as vend'i al vi po kvin'dek kaj ankoraŭ pli grand'a'j'n po kvar'dek kvin kron'o'j, sed
ĉe tio ni forges'is unu afer'o'n. Ĉu tio est'u hund'id'o'j, pli aĝ'a'j hund'o'j, hund'et'o'j aŭ hund'in'o'j ?”
” Por mi est'as tio egal'a,” respond'is Bretschneider, kiu front'is ĉi tie al ne'kon'at'a'j problem'o'j,” hav'ig'u ili'n al mi kaj mi ven'os por ili al vi morgaŭ je la sep'a hor'o vesper'e. Ĉu vi hav'os ili'n ?”
” Ven'u, mi hav'os,” konfirm'is Švejk sek'e,” sed en tia okaz'o mi est'as dev'ig'it'a pet'i vi'n pri antaŭ'pag'o de tri'dek kron'o'j.”
” Kompren'ebl'e,” dir'is Bretschneider, el'pag'ant'e la mon'o'n,” kaj nun ni trink'os pokal'o'n da vin'o je mi'a kont'o.”
Kiam ili fin'trink'is, mend'is pokal'o'n da vin'o je si'a kont'o Švejk, post'e Bretschneider, instig'ant'e Švejkon, ke tiu li'n ne tim'u, ke hodiaŭ li ne hav'as deĵor'o'n kaj ke hodiaŭ oni pov'as parol'i kun li pri politik'o.
41 praga kvartal'o
Švejk proklam'is, ke en gast'ej'o li neniam parol'as pri politik'o, ke la tut'a politik'o taŭg'as nur por beb'o'j.
Kontraŭ'e Bretschneider hav'is pli revoluci'a'j'n opini'o'j'n, asert'is, ke ĉiu mal'fort'a ŝtat'o est'as destin'it'a al pere'o kaj demand'is, kia'n opini'o'n pri tiu afer'o hav'as Švejk.
Švejk proklam'is, ke li neniam okup'is si'n pri la ŝtat'o, sed ke iam li fleg'is mal'fort'a'n San - Bernard'an hund'id'o'n, kiu'n li nutr'is per soldat'biskvit'o'j kaj ke ankaŭ ĝi pere'is.
Kiam ĉiu el ili hav'is jam la kvin'a'n pokal'o'n, Bretschneider deklar'is si'n anarki'ist'o kaj demand'is Švejkon, al kiu organiz'aĵ'o li al'iĝ'u.
Švejk dir'is, ke foj'e iu anarki'ist'o aĉet'is de li leonbergron por cent kron'o'j kaj ke la last'a'n part'o'pag'o'n li rest'is al li ŝuld'a.
Ĉe ses'a pokal'o Bretschneider parol'is pri revoluci'o kaj kontraŭ la mobiliz'o, post kio Švejk klin'is si'n al li kaj flustr'is al li en la orel'o'n:
” La lokal'o'n ĵus en'ir'is gast'o, atent'u do, ke li vi'n ne aŭd'u, ali'e vi pov'us hav'i el tio mal'agrabl'aĵ'o'j'n. Rigard'u, ke la gast'ej'estr'in'o jam plor'as.”
Sinjor'in'o Palivec ver'e plor'is sur si'a seĝ'o mal'antaŭ la bier'stabl'o.
” Kial vi plor'as, sinjor'in'o gast'ej'estr'in'o ?” demand'is Bretschneider,” post tri monat'o'j ni venk'os en la milit'o, est'os amnesti'o, vi'a edz'o re'ven'os kaj post'e ni drink'os ĉe vi kiel funel'o.
Aŭ ĉu vi ne opini'as, ke ni venk'os ?” li turn'is si'n al Švejk.
” Kial tio'n sen'ĉes'e re'maĉ'i,” dir'is Švejk,” venk'i oni dev'as kaj punkt'o, sed nun mi dev'as ir'i jam hejm'e'n.”
Švejk pag'is si'a'n konsum'aĵ'o'n kaj re'ven'is al si'a mal'jun'a ord'ig'ist'in'o sinjor'in'o Müller, kiu tre ek'tim'is, vid'ant'e, ke vir'o mal'ŝlos'ant'a la loĝ'ej'a'n pord'o'n est'as Švejk.
” Mi opini'is, vi'a moŝt'o, ke vi re'ven'os nur post kelk'e da jar'o'j,” ŝi dir'is kun kutim'a sincer'o,” inter'temp'e pro kor'tuŝ'o mi pren'is en la loĝ'ej'o'n pord'ist'o'n de nokt'a kaf'ej'o, ĉar tri'foj'e est'is ĉe ni dom'tra'serĉ'o, kaj kiam ili pov'is trov'i neni'o'n, ili dir'is, ke ne ebl'as vi'n sav'i, ĉar vi est'as rafin'it'a.”
Švejk tuj konvink'iĝ'is, ke la ne'kon'at'a fremd'ul'o far'is al si plen'a'n komfort'o'n. Li dorm'is en li'a lit'o kaj est'is eĉ tiel nobl'a, ke li kontent'iĝ'is nur per ĝi'a du'on'o kaj sur la ali'a'n du'on'o'n lok'is long'har'a'n kre'aĵ'o'n, kiu dorm'is, dank'o'plen'e ten'ant'e li'n ĉirkaŭ la kol'o, dum pec'o'j de vir'a kaj in'a vest'o'j kuŝ'aĉ'is inter'miks'it'a'j ĉirkaŭ la lit'o. Laŭ tiu ĥaos'o vid'iĝ'is, ke la pord'ist'o de nokt'a kaf'ej'o re'ven'is kun si'a fraŭl'in'o en gaj'a humor'o.
” Sinjor'o,” dir'is Švejk, sku'ant'e la en'trud'iĝ'int'o'n,” atent'u, ke vi ne mal'fru'iĝ'u al tag'manĝ'o. Mi'n tre ĉagren'us, se vi pri mi dir'us, ke mi el'ĵet'is vi'n kiam jam neni'e vi pov'is ricev'i i'o'n al tag'manĝ'o.”
La pord'ist'o de nokt'a kaf'ej'o est'is eg'e dorm'em'a kaj long'e daŭr'is, ol li ek'kompren'is, ke la posed'ant'o de la lit'o re'ven'is hejm'e'n kaj pretend'as ĝi'n.
Laŭ la kutim'o de ĉiu'j nokt'a'j kaf'ej'a'j pord'ist'o'j ankaŭ tiu ĉi sinjor'o si'n esprim'is, ke li bat'regal'os ĉiu'n, kiu prov'os li'n vek'i, kaj prov'is daŭr'ig'i la dorm'o'n.
Inter'temp'e Švejk kolekt'is part'o'j'n de li'a vest'o, al'port'is ili'n al la lit'o kaj energi'e li'n ek'sku'int'e, dir'is:
” Se vi ne vest'os vi'n, mi prov'os el'ĵet'i vi'n sur la strat'o'n en tiu stat'o, en kiu vi est'as. Por vi est'os grand'a avantaĝ'o el'flug'i de ĉi tie vest'it'a.”
” Mi intenc'is dorm'i ĝis la ok'a vesper'e,” dir'is la pord'ist'o embaras'it'e, sur'met'ant'e la pantalon'o'n,” por la lit'o mi pag'as al tiu sinjor'in'o ĉiu'tag'e du kron'o'j'n kaj rajt'as konduk'i ĉi tie'n fraŭl'in'o'j'n el la kaf'ej'o. Marja, el'lit'iĝ'u !”
Sur'met'ant'e kol'um'o'n kaj lig'ant'e al si kravat'o'n li vigl'iĝ'is jam tia'grad'e, ke li pov'is Švejkon cert'ig'i, ke la nokt'a kaf'ej'o Mimosa est'as ver'e unu el la plej dec'a'j nokt'a'j ej'o'j, kie'n rajt'as en'paŝ'i nur fraŭl'in'o'j, kiu'j hav'as si'a'n polic'a'n libr'et'o'n en plen'a ord'o 42, kaj kor'e invit'is Švejkon ven'i gast'e.
Kontraŭ'e li'a kun'ul'in'o est'is neniel kontent'a pri Švejk kaj uz'is kelk'a'j'n tre ” dec'a'j'n ” esprim'o'j'n, el kiu'j la plej mild'a est'is:
” Vi bub'o pontifik'a !”
Post for'ir'o de la en'trud'iĝ'int'o'j Švejk ir'is ord'ig'i la kap'o'n al sinjor'in'o Müller, sed li trov'is post ŝi neniu'n ali'a'n spur'o'n krom paper'pec'et'o kun ŝi'a'j krajon'e skrib'aĉ'it'a'j ne'ord'ig'it'a'j liter'o'j. Sinjor'in'o Müller ne'ordinar'e facil'e esprim'is si'a'j'n pens'o'j'n koncern'e la mal'feliĉ'a'n okaz'aĵ'o'n pri prunt'ad'o de la lit'o de Švejk al la pord'ist'o de la nokt'a kaf'ej'o:
42 prostitu'it'in'o'j en Aŭstr'i - Hungari'o dev'is regul'e si'n sub'met'i al kurac'ist'a esplor'o, kio'n oni not'is en ili'a'j'n flav'kovr'il'a'j'n libr'et'o'j'n kaj kio'n kontrol'is la polic'o
” Pardon'u, vi'a moŝt'o, ke mi ne re'vid'os vi'n plu, ĉar mi salt'os tra fenestr'o.”
” Ŝi mensog'as,” dir'is Švejk kaj atend'is.
Post du'on'hor'o la mal'feliĉ'a sinjor'in'o Müller en'ŝtel'iĝ'is en la kuir'ej'o'n kaj laŭ sen'esper'a mien'o de ŝi'a vizaĝ'o vid'iĝ'is, ke ŝi atend'as de Švejk konsol'a'j'n vort'o'j'n.
” Se vi vol'as salt'i tra fenestr'o,” dir'is Švejk,” ir'u en la loĝ'o'ĉambr'o'n, la fenestr'o'n mi mal'ferm'is. Salt'i tra la kuir'ej'a fenestr'o mi al vi ne konsil'as, ĉar vi fal'us sur roz'o'j'n en la ĝarden'et'o, prem'difekt'us arbed'o'j'n kaj dev'us tio'n pag'i. Tra la fenestr'o en la loĝ'o'ĉambr'o vi el'flug'os rekt'e sur la trotuar'o'n kaj se vi hav'os feliĉ'o'n, vi romp'os al vi la nuk'o'n. Se vi hav'os mal'bon'ŝanc'o'n, vi romp'os al vi nur ĉiu'j'n rip'o'j'n, brak'o'j'n kaj krur'o'j'n kaj dev'os pag'i kurac'ad'o'n en mal'san'ul'ej'o.”
Sinjor'in'o Müller komenc'is plor'i, sen'bru'e for'ir'is en la loĝ'o'ĉambr'o'n, ferm'is la fenestr'o'n kaj re'ven'int'e, dir'is:” Est'as tra'blov'o kaj tio ne est'us bon'a por vi'a'moŝt'a reŭmat'ism'o.”
Post'e ŝi for'ir'is stern'i la lit'o'n, ne'ordinar'e zorg'e far'is ĉie ord'o'n kaj re'ven'int'e kun larm'a'j okul'o'j al Švejk en la kuir'ej'o'n, rimark'is:” Tiu'j du hund'id'o'j, vi'a moŝt'o, kiu'j'n ni hav'is sur la kort'o, mort'aĉ'is. Kaj la San - Bernarda hund'o, tiu al ni fuĝ'is, kiam oni far'is ĉi tie dom'tra'serĉ'o'n.”
” Pro sinjor'o Krist'o !” ek'kri'is Švejk,” tiu pov'as fal'i en bel'a'n marĉ'o'n, nun cert'e serĉ'os ĝi'n la polic'o.”
” Ĝi mord'is sinjor'o'n polic'a'n komisar'o'n, kiam tiu dum tra'serĉ'o el'tir'is ĝi'n el sub la lit'o,” daŭr'ig'is sinjor'in'o Müller,” sci'e, unu'e iu el tiu'j sinjor'o'j dir'is, ke iu est'as sub la lit'o, ili do admon'is tiu'n San - Bernard'an hund'o'n en la nom'o de la leĝ'o, ke ĝi el'ramp'u ekster'e'n, kaj kiam ĝi ne vol'is, ili ĝi'n el'tir'is. Kaj ĝi intenc'is ili'n en'glut'i, post'e ek'impet'is tra la pord'o kaj ne plu re'ven'is. Ankaŭ mi'n ili enket'is, kiu ni'n vizit'as, ĉu ni ne ricev'as mon'o'n el ekster'land'o 43, kaj post'e ili alud'is mi'a'n stult'ec'o'n, kiam mi al ili dir'is, ke mon'o el ekster'land'o ven'as nur mal'oft'e, last'foj'e de tiu sinjor'o lern'ej'estr'o el Brno la antaŭ'pag'o de ses'dek kron'o'j por angur'a kat'o, kies vend'o'n vi anonc'is en’ Naci'a politik'o’kaj anstataŭ kiu vi send'is al li tiu'n blind'a'n id'o'n de foksteriero en kest'et'o de daktil'o'j. Post'e ili parol'is kun mi tre afabl'e kaj rekomend'is al mi pren'i ĉi tie'n tiu'n pord'ist'o'n de la nokt'a kaf'ej'o, por ke mi ne tim'u est'i sol'a en la loĝ'ej'o, la sam'a'n, kiu'n vi el'ĵet'is...”
” En rilat'o al la ofic'ej'o'j mi hav'as jam mal'bon'ŝanc'o'n, sinjor'in'o Müller, nun vi vid'os, kiom da hom'o'j ven'os ĉi tie'n aĉet'i hund'o'n,” ek'ĝem'is Švejk.
Mi ne sci'as, ĉu sinjor'o'j, kiu'j post la ŝtat'renvers'o esplor'is la polic'a'n arkiv'o'n, deĉifr'is en'skrib'o'j'n pri sekret'a fondus'o de la ŝtat'a polic'o, kie tekst'is: B... 40 K, F... 50 K, L... 80 K ktp., sed ili nepr'e erar'is, ke B, F, L est'as inicial'o'j de sinjor'o'j, kiu'j por 40, 50, 80 ktp. kron'o'j vend'is la ĉeĥ'a'n naci'o'n al la nigr'e'flav'a agl'o 44.
” B ” signif'is San - Bernard'an hund'o'n,” F ” foksterieron kaj ” L ” leonbergron. Ĉiu'j'n tiu'j'n ĉi hund'o'j'n al'konduk'is Bretschneider de Švejk al la polic'a direkci'o. Est'is tio abomen'a'j monstr'o'j, kiu'j hav'is absolut'e neni'o'n komun'a'n kun pur'sang'a ras'o, kiel Švejk prezent'is ili'n al Bretschneider.
La San - Bernarda hund'o est'is hibrid'o de aĉ'ras'a pudel'o kaj strat'a hund'aĉ'o, la foksteriero hav'is la orel'o'j'n de vertag'o kaj grand'o'n de viand'ist'a hund'o kun de'form'it'a'j krur'o'j, kvazaŭ ĝi tra'sufer'us rakit'ism'o'n. La leonbergro re'memor'ig'is per si'a kap'o vil'a'n faŭk'o'n de grifon'o, hav'is la vost'o'n for'hak'it'a, alt'o'n de vertag'o kaj nud'a'n post'aĵ'o'n kiel fam'a'j hund'et'o'j, amerik'a'j sen'har'ul'o'j.
43 tem'as fakt'e pri ali'a land'o, pri Moravio ( ĉef'urb'o: Brno ), sed ne pri ekster'land'o. En ĉeĥ'a'j land'o'j ( Bohemi'o kaj Moravio ) kompren'ebl'e ĉiam valid'is la sam'a mon'unu'o
44 ŝtat'a emblem'o de Aŭstr'i - Hungari'o
Post'e ir'is tie'n aĉet'i hund'o'n detektiv'o Kalous kaj re'ven'is kun konstern'it'a monstr'o, memor'ig'ant'a makul'a'n hien'o'n, kun kol'har'ar'o de skot'a ŝaf'hund'o, kaj al la en'skrib'o'j de la sekret'a fondus'o al'kresk'is plu'a: D... 90 K.
Tiu monstr'o lud'is la rol'o'n de dog'o...
Kaj ankaŭ Kalous ek'sci'is de Švejk neni'o'n. Li mal'sukces'is sam'e kiel Bretschneider. Eĉ la plej lert'a'j'n politik'a'j'n dialog'o'j'n Švejk trans'form'is al kurac'ad'o de febr'a kataro ĉe hund'id'o'j, kaj la plej ruz'a'j artifik'o'j fin'iĝ'is per tio, ke Bretschneider for'konduk'is kun si de Švejk nov'a'n, ne'kred'ebl'e hibrid'it'a'n monstr'o'n.
Kaj tio est'is fin'o de la fam'a detektiv'o Bretschneider. Kiam li hav'is en si'a loĝ'ej'o jam sep tia'j'n monstr'o'j'n, li ferm'is si'n kun ili en mal'antaŭ'a ĉambr'o kaj tiel long'e don'is al ili neni'o'n manĝ'i, dum ili li'n ne for'vor'is.
Li est'is tiel honest'a, ke li ŝpar'is al la ŝtat'o la kost'o'j'n de si'a en'tomb'ig'o.
En li'a dosier'o ĉe la polic'a direkci'o oni skrib'is en la rubrik'o'n ” Ofic'a avanc'o ” tiu'j'n ĉi tragik'o'plen'a'j'n vort'o'j'n:” For'vor'it'a far'e de la propr'a'j hund'o'j.”
Kiam Švejk pli post'e ek'sci'is pri tiu tragik'a okaz'int'aĵ'o, li dir'is:
” Nur tio bor'as al mi en la kap'o, kiel oni re'kun'met'os li'n por la last'a juĝ'o.”
En la temp'o, kiam arb'ar'o'j ĉe river'o Rab'a en Galici'o vid'is fuĝ'i aŭstr'a'j'n soldat'ar'o'j'n trans Rab'a'n kaj sub'e en Serbi'o aŭstr'a'j divizi'o'j unu post la ali'a ricev'is sur pantalon'o'n, kio'n ili jam de'long'e merit'is, la aŭstr'a ministeri'o de milit'o re'memor'is ankaŭ Švejkon, ke li help'u al la monarki'o el la marĉ'o.
Švejk ĝust'e kuŝ'is en la lit'o, de'nov'e traf'it'a de reŭmat'ism'o, kiam oni al'port'is al li skrib'a'n sci'ig'o'n, ke post unu semajn'o li ven'u al la insul'o Střeleckë 45 cel'e de kurac'ist'a esplor'o.
Sinjor'in'o Müller prepar'is al li kaf'o'n en la kuir'ej'o.
” Sinjor'in'o Müller,” ek'son'is mal'laŭt'a voĉ'o de Švejk el la ĉambr'o,” sinjor'in'o Müller, ven'u ĉi tie'n por moment'o.”
Kiam la ord'ig'ist'in'o star'is ĉe la lit'o, Švejk dir'is de'nov'e tiel mal'laŭt'e:” Sid'iĝ'u, sinjor'in'o Müller.”
En li'a voĉ'o est'is io mister'e solen'a.
45 unu el la insul'o'j mez'e de Prago
Kiam sinjor'in'o Müller sid'iĝ'is, Švejk proklam'is, lev'iĝ'ant'e sur la lit'o:” Mi ir'os en la milit'o'n !”
” Sankt'a Virg'ul'in'o,” ek'kri'is sinjor'in'o Müller,” kio'n vi tie far'os ?”
” Mi batal'os,” respond'is Švejk tomb'voĉ'e,” Aŭstrio stat'as tre mal'bon'e. La mal'amik'o nord'e puŝ'as si'n jam al Krakovo kaj sud'e en Hungari'o'n 46. Kie'n ajn ni rigard'os, tie oni draŝ'as ni'n kiel sekal'o'n, kaj tial oni vok'as mi'n en la milit'o'n. Ja hieraŭ mi leg'is al vi el gazet'o, ke la kar'a'n patr'uj'o'n ĉirkaŭ'volv'is nub'o'j.”
” Sed vi ja ne pov'as mov'iĝ'i.”
” Tio ne grav'as, sinjor'in'o Müller, en la milit'o'n mi vetur'os per ĉar'et'o. Vi kon'as tiu'n suker'aĵ'ist'o'n mal'antaŭ la angul'o, li hav'as tia'n ĉar'et'o'n. Antaŭ jar'o'j li vetur'ig'ad'is en ĝi si'a'n lam'a'n mal'bon'kor'a'n av'ĉj'o'n en freŝ'a aer'o. Vi, sinjor'in'o Müller, for'tren'os mi'n per tiu ĉar'et'o en la milit'o'n.”
Sinjor'in'o Müller ek'plor'is:” Ĉu mi ne ir'u por kurac'ist'o, vi'a moŝt'o ?”
” Neni'e'n ir'u, sinjor'in'o Müller, escept'e de la pied'o'j mi est'as tut'e san'a kanon'furaĝ'o, kaj en la temp'o, kiam Aŭstrio stat'as mal'bon'e, ĉiu kripl'ul'o dev'as est'i sur si'a lok'o. Trankvil'e plu kuir'u la kaf'o'n.”
Kaj dum la emoci'it'a, plor'mien'a sinjor'in'o Müller filtr'is la kaf'o'n, la brav'a soldat'o Švejk kant'is sur la lit'o:
”
| General’ Windischgrätz, grup'o komand'ant'a ek'milit'is fru'e ĉe l’sun’lev'iĝ'ant'a, hop, hop, hop !
Ek'milit'is fru'e kun ĉi - kri'o si'a: |
46 post komenc'a'j sukces'o'j la aŭstr'a arme'o en la j. 1914 dev'is ced'i antaŭ rus'a'j taĉment'o'j, sud'e ĝis Slovaki'o kaj nord'e al Krakovo, tiam'a ĉef'urb'o de Galici'o’
Konstern'it'a sinjor'in'o Müller sub impres'o de terur'a milit'a kant'o forges'is pri la kaf'o, kaj trem'ant'e per la tut'a korp'o ŝi tim'em'e aŭskult'is, kiel la brav'a soldat'o Švejk plu kant'as sur la lit'o:
”
| Virguliin’ Maria, kvar fortik'a'j pont'o'j, Piemont ’! 47 Star'ig'u mult'a'j'n pli gard'ont'o'j'n ! Hop, hop, hop !
Ho, ĉe Solferino 48 batal'kri'o'j bru'is,
Sang'o ĝis genu'o'j, karn’amas'e fal'is,
Mank'o'n vi ne tim'u, ho, dek'ok'a ar'o, |
” Vi'a moŝt'o, pro Di'o, mi pet'as vi'n,” ek'son'is aflikt'it'e el la kuir'ej'o, sed Švejk est'is jam ĉe la fin'o de si'a milit'a kant'o:
| ” Mon'o'n sur ĉar ’, manĝ'o'n en kaleŝ'o hav'as, kiu regiment'o ĉi hero'e brav'as ? hop, hop, hop !” |
47 ital'a region'o. Ĉi tie kompren'u ital'a'n arme'o'n, kiu en la j. 1859 batal'is ĉe Piemonto kontraŭ Aŭstrio
48 en la milit'o kontraŭ Sardinio kaj Franci'o la aŭstr'a arme'o mal'venk'is en batal'o'j ĉe Magenta kaj Solferino ( 24. 6. 1859 ) Sinjor'in'o Müller ek'impet'is tra la pord'o kaj kur'is por kurac'ist'o. Ŝi re'ven'is post unu hor'o, dum Švejk dorm'et'is.
Kaj tiel vek'is li'n dik'et'a sinjor'o, kiu moment'o'n ten'is la man'o'n sur li'a frunt'o kaj dir'is:
” Ne tim'u, mi est'as doktor'o Pávek el Vinohrady — montr'u la man'o'n — tiu'n ĉi termo'metr'o'n met'u en vi'a'n aksel'o'n... Do... Montr'u la lang'o'n — ankoraŭ pli — ten'u ĝi'n... kaj sekv'e de kio mort'is vi'a'j patr'o kaj patr'in'o ?”
Kaj tiel en la temp'o, kiam Vieno dezir'is, ke ĉiu'j naci'o'j de Aŭstr'i - Hungari'o demonstr'u la plej bril'a'j'n ekzempl'o'j'n de fidel'ec'o kaj si'n'don'o, doktor'o Pávek preskrib'is al Švejk brom'o'n kontraŭ li'a patriot'a entuziasm'o kaj rekomend'is al la kuraĝ'a kaj brav'a soldat'o Švejk ne pens'i pri la milit'o.
” Kuŝ'u rekt'e kaj est'u trankvil'a, morgaŭ mi ven'os de'nov'e.”
Ven'int'e la sekv'ant'a'n tag'o'n li demand'is sinjor'in'o'n Müller en la kuir'ej'o, kiel la pacient'o fart'as.
” Est'as tio pli mal'bon'a, sinjor'o doktor'o,” ŝi respond'is kun ver'a aflikt'o,” nokt'e, kiam atak'is li'n reŭmat'ism'o, li kant'is, pardon'u, la aŭstr'a'n himn'o'n.”
Doktor'o Pávek sent'is la dev'o'n re'ag'i al tiu ĉi nov'a manifest'iĝ'o de lojal'ec'o far'e de la pacient'o per pli'grand'ig'it'a doz'o da brom'o.
La tri'a'n tag'o'n sinjor'in'o Müller al li anonc'is, ke Švejk fart'as ankoraŭ pli mal'bon'e.
” Post'tag'mez'e, sinjor'o doktor'o, li send'is por map'o de batal'kamp'o, kaj nokt'e li fantazi'is, ke Aŭstrio venk'os.”
” Ĉu li uz'as la pulvor'o'j'n preciz'e laŭ la recept'o ?”
” Por tiu'j li ankoraŭ eĉ ne send'is, sinjor'o doktor'o.”
Doktor'o Pávek for'ir'is, sur'ŝut'int'e Švejkon per tondr'o da riproĉ'o'j kun cert'ig'o, ke li neniam plu ven'os kurac'i la hom'o'n, kiu rifuz'as li'a'n kurac'ist'a'n help'o'n per brom'o.
Rest'is nur du tag'o'j ĝis la aper'o de Švejk antaŭ la rekrut'ig'a komision'o.
Dum tiu temp'o Švejk far'is neces'a'j'n prepar'o'j'n. Li send'is sinjor'in'o'n Müller unu'e aĉet'i kep'o'n kaj du'e de la suker'aĵ'ist'o mal'antaŭ la angul'o prunt'i ĉar'et'o'n, per kiu la suker'aĵ'ist'o iam vetur'ig'ad'is si'a'n lam'a'n mal'bon'kor'a'n av'ĉj'o'n en freŝ'a aer'o.
Post'e li re'memor'is, ke li bezon'as lam'baston'o'j'n. Feliĉ'e ankaŭ tiu'j'n la suker'aĵ'ist'o konserv'is kiel famili'a'n memor'aĵ'o'n pri si'a av'ĉj'o.
Mank'is al li ankoraŭ rekrut'a buked'o. Ankaŭ tiu'n hav'ig'is al li sinjor'in'o Müller, kiu dum tiu'j tag'o'j okul'frap'e magr'iĝ'is kaj kie'n ajn ŝi ir'is, tie ŝi plor'is.
Kaj tiel en tiu memor'ind'a tag'o en pragaj strat'o'j aper'is fenomen'o de kor'tuŝ'a lojal'ec'o: mal'jun'a vir'in'o puŝ'ant'a antaŭ si ĉar'et'o'n, en kiu sid'is vir'o kun polur'it'a ” francisko ” 49 sur la kep'o kaj sving'is lam'baston'o'j'n. Kaj sur li'a jak'o pomp'is bunt'a rekrut'a buked'o.
Kaj la vir'o, re'e kaj re'e sving'ant'e la lam'baston'o'j'n, kri'is en pragajn strat'o'j'n:
” Kontraŭ Beogradon, kontraŭ Beogradon !”
Sekv'is li'n hom'amas'o, kiu sen'ĉes'e kresk'is el sen'signif'a ar'et'o, kun'ir'int'a antaŭ la dom'o, de kie Švejk ek'vetur'is en la milit'o'n.
Švejk pov'is konstat'i, ke polic'ist'o'j star'ant'a'j sur iu'j strat'kruc'iĝ'o'j li'n man'salut'is.
Sur Vencesla'o - plac'o 50 pli'kresk'is la hom'amas'o ĉirkaŭ la ĉar'et'o kun Švejk je kelk'cent kap'o'j, kaj ĉe la angul'o de Krakovská - strat'o oni bat'regal'is ŝovinist'o'n, kiu en ” cereviska ” 51 kri'is al Švejk:
” Viv'u ! For la serb'o'j'n !”
Ĉe la angul'o de Vodiĉka - strat'o en'rajd'is tio'n polic'ist'o'j sur'ĉeval'e kaj dis'pel'is la hom'amas'o'n.
49 popular'a nom'o por disting'a buton'o de aŭstr'i - hungar'a arme'o kun inicial'o'j FJ I de la imperi'estr'o Francisko Jozefo la unu'a
50 Vencesla'o - plac'o: ĉef'plac'o en la centr'o de Prago
Kiam Švejk montr'is al distrikt'a polic'a inspektor'o nigr'o'n sur blank'o, ke hodiaŭ li dev'as est'i antaŭ la rekrut'ig'a komision'o, la distrikt'a inspektor'o iom sen'iluzi'iĝ'is, kaj por mal'ebl'ig'i eksces'o'n li ig'is akompan'i la ĉar'et'o'n kun Švejk far'e de du rajd'o'polic'ist'o'j al la insul'o Střeleckë.
Pri la tut'a okaz'aĵ'o aper'is en la ” Praga ofic'a gazet'o ” tiu ĉi artikol'o:
” Patriot'ism'o de kripl'ul'o. Hieraŭ antaŭ'tag'mez'e pas'ant'o'j sur pragaj ĉef'strat'o'j spekt'is scen'o'n, kiu bel'e montr'as, ke en tiu ĉi histori'a kaj serioz'a temp'o ankaŭ fil'o'j de ni'a naci'o pov'as don'i la plej bril'a'n ekzempl'o'n de fidel'o kaj si'n'don'o al la tron'o de la grand'aĝ'a monark'o. ŝajn'as al ni, ke re'ven'is la epok'o de antikv'a'j grek'o'j kaj roman'o'j, kiam Mucius Scaevola 52 ig'is konduk'i si'n en batal'o'n, neglekt'ant'e si'a'n for'brul'ig'it'a'n man'o'n. La plej sankt'a'j'n sent'o'j'n kaj interes'o'j'n hieraŭ bel'e demonstr'is kripl'ul'o kun lam'baston'o'j, kiu'n li'a mal'jun'a pa'nj'o vetur'ig'is en ĉar'et'o por mal'san'ul'o'j. Tiu ĉi fil'o de la ĉeĥ'a naci'o neglekt'ant'e si'a'n san'stat'o'n mem'vol'e soldat'iĝ'is por ofer'i si'a'n viv'o'n kaj hav'aĵ'o'n al la imperi'estr'o. Kaj se li'a vok'ad'o
’ Kontraŭ Beogradon !’ hav'is en pragaj strat'o'j tiel viv'a'n re'son'o'n, tio nur atest'as, ke la prag'an'o'j don'as model'a'j'n ekzempl'o'j'n de am'o al la patr'uj'o kaj imperi'estr'a dom'o.”
En la sam'a senc'o skrib'is ankaŭ la ” Praga ĵurnal'o ”, fin'ant'a si'a'n artikol'o'n, ke la kripl'a'n volont'ul'o'n akompan'is amas'o da german'o'j, kiu'j ŝirm'is li'n per si'a'j korp'o'j kontraŭ linĉ'ad'o far'e de ĉeĥ'a'j agent'o'j de la Kvar'op'a Entent'o 53.
51 unu'op'a'j societ'o'j de german'a'j ŝovinism'a'j student'o'j en Prago port'is divers'kolor'a'j'n ĉap'o'j'n, nom'at'a'j'n ” cereviska ”. La nom'o signif'as latin'e ” bier'et'o ”— la societ'o'j fam'iĝ'is per mal'moder'a bier'trink'ad'o
52 roma hero'o, kondamn'it'a al mort'o pro prov'o murd'i la etrusk'a'n reĝ'o'n Porsena. Por montr'i si'a'n sen'tim'o'n Mucius Sceavola met'is si'a'n man'o'n en fajr'o'n kaj las'is ĝi'n for'brul'ig'i. Tio kor'tuŝ'is la reĝ'o'n tiom, ke al Mucius Scaevola li pardon'is la kulp'o'n kaj liber'las'is li'n.
53 antaŭ'milit'a alianc'o de Angli'o, Franci'o, Rusio kaj Italio por la okaz'o de milit'o kontraŭ Aŭstr'i - Hungari'o
” Bohemi'e ”, publik'ig'ant'e tiu'n ĉi sci'ig'o'n, postul'is por la kripl'ul'o - patriot'o rekompenc'o'n kaj anonc'is, ke ĝi akcept'as donac'o'j'n de german'a'j civit'an'o'j por la ne'kon'at'a hero'o en la administraci'o de la ĵurnal'o.
Se laŭ la tri gazet'o'j la ĉeĥ'a land'o ne pov'is liver'i pli nobl'a'n civit'an'o'n, ne hav'is la sam'a'n opini'o'n sinjor'o'j en la rekrut'ig'a komision'o.
Precip'e ne la ĉef'a soldat'kurac'ist'o Bautze. Li est'is vir'o sen'kompat'a, kiu en ĉio vid'is tromp'a'n prov'o'n evit'i la milit'o'n, front'o'n, kugl'o'j'n kaj ŝrapnel'o'j'n.
Fam'a est'as li'a el'dir'o:” La tut'a ĉeĥ'a popol'o est'as band'o da simul'ant'o'j.”
Dum dek semajn'o'j de si'a ag'ad'o li eksterm'is inter 11. 000 civil'ul'o'j 10. 999 simul'ant'o'j'n, kaj li romp'us la nuk'o'n ankaŭ al la dek'unu'mil'a, se tiu'n feliĉ'a'n hom'o'n ne traf'us apopleksi'o ĝust'e en la moment'o, kiam la ĉef'kurac'ist'o li'n al'kri'eg'is:” Turn'u vi'n !”
” For'port'u tiu'n simul'ant'o'n,” dir'is Bautze, konstat'int'e, ke la vir'o est'as mort'a.
Kaj en tiu memor'ind'a tag'o star'is antaŭ li Švejk, tut'e nud'a kiel la ceter'a'j, ĉast'e kaŝ'ant'e si'a'n nud'ec'o'n per lam'baston'o'j, sur kiu'j li si'n apog'is.
” Tio est'as ver'e kurioz'a fig'foli'o,” dir'is Bautze,” en la paradiz'o oni tia'j'n ne hav'is.”
” Liber'ig'it'a de soldat'serv'o pro idiot'ec'o,” rimark'is ĉef'serĝent'o, rigard'ant'e en ofic'a'j'n akt'o'j'n.
” Kaj je kio vi ankoraŭ sufer'as ?” demand'is Bautze.
” Obe'e mi raport'as, ke mi est'as reŭmat'ism'ul'o, sed mi serv'os al sinjor'o imperi'estr'o eĉ je la kost'o de mi'a haŭt'o,” respond'is Švejk modest'e,” mi hav'as ŝvel'a'j'n genu'o'j'n.”
Bautze terur'e ek'rigard'is la brav'a'n soldat'o'n Švejk, ek'kri'eg'is:” Vi est'as simul'ant'o !,” kaj turn'ant'e si'n al la ĉef'serĝent'o, dir'is kun glaci'a trankvil'o:” Tiu'n ul'o'n tuj mal'liber'ig'i !”
Du soldat'o'j kun bajonet'o'j for'konduk'is Švejkon en garnizon'a'n mal'liber'ej'o'n.
Švejk ir'is help'e de lam'baston'o'j kaj kun terur'o rimark'is, ke li'a reŭmat'ism'o komenc'as mal'aper'i.
Sinjor'in'o Müller, atend'ant'a Švejkon supr'e sur pont'o kun la ĉar'et'o kaj vid'ant'e li'n inter bajonet'o'j, ek'plor'is kaj for'ir'is de la ĉar'et'o por neniam plu al ĝi re'ven'i.
Kaj la brav'a soldat'o Švejk ir'is modest'e en akompan'o de arm'it'a'j defend'ant'o'j de la ŝtat'o.
La bajonet'o'j lum'is en sun'bril'o kaj en Malá Strana 54 antaŭ la monument'o de Radeckë Švejk turn'is si'n al hom'amas'o ili'n akompan'ant'a:
” Kontraŭ Beogradon, kontraŭ Beogradon !”
Kaj la marŝal'o Radeckë 55 de sur si'a monument'o rev'em'e post'rigard'is la mal'proksim'iĝ'ant'a'n brav'a'n soldat'o'n Švejk kun
rekrut'a buked'o sur la jak'o, lam'ant'a'n help'e de mal'nov'a'j lam'baston'o'j, dum ia serioz'a sinjor'o sci'ig'is al ĉirkaŭ'star'ant'a'j hom'o'j, ke oni konduk'as dizert'int'o'n.
54 praga kvartal'o
55 marŝal'o, fam'a ĉeĥ'de'ven'a aŭstr'a milit'ist'o
En tiu ĉi histori'a temp'o soldat'kurac'ist'o'j ne'ordinar'e klopod'is por el'pel'i el simul'ant'o'j la diabl'o'n de sabot'ad'o kaj re'ven'ig'i ili'n en la sin'o'n de la arme'o.
Oni en'konduk'is kelk'grad'a'n turment'ad'o'n de simul'ant'o'j kaj hom'o'j suspekt'a'j pri simul'ad'o, kiu'j est'is: ftiz'ul'o'j, reŭmat'ism'ul'o'j, hom'o'j kun herni'o, ren'a kolik'o, tif'o, diabet'o, pulm'it'o kaj ali'a'j mal'san'o'j.
La turment'ad'o, al kiu oni sub'met'is simul'ant'o'j'n, est'is sistem'ig'it'a kaj la ŝtup'o'j de turment'ad'o est'is jen'a'j:
1. Absolut'a diet'o, maten'e kaj vesper'e po tas'o da te'o dum tri tag'o'j, ĉe kio kompren'ebl'e al ĉiu'j, egal'e pri kio ili plend'as, oni preskrib'as aspirin'o'n por ŝvit'i.
2. Oni hav'ig'as kinin'a'n pulvor'o'n en abund'a'j porci'o'j, kio est'as tiel nom'at'a ” lek'ad'o de kinin'o ”, por ke ili ne opini'u, ke la soldat'serv'o est'as miel'o.
3. Tra'lav'ad'o de la stomak'o du'foj'e tag'e per litr'o da varm'a akv'o.
4. Klister'o ĉe uz'o de sap'a akv'o kaj glicerin'o.
5. En'volv'o en lit'o'tuk'o'n, tremp'it'a'n en mal'varm'a akv'o.
Ekzist'is hom'o'j kuraĝ'a'j, kiu'j tra'sufer'is ĉiu'j kvin grad'o'j'n de turment'ad'o kaj las'is si'n for'vetur'ig'i en simpl'a ĉerk'o sur soldat'a'n tomb'ej'o'n. Sed ekzist'is hom'o'j sen'kuraĝ'a'j, kiu'j, ven'int'e al klister'o, proklam'is, ke ili fart'as jam bon'e kaj ke ili dezir'as neni'o'n ali'a'n ol for'ir'i kun la plej baldaŭ for'vetur'ont'a marŝ'batalion'o en tranĉe'o'j'n.
En la garnizon'a mal'liber'ej'o oni kuŝ'ig'is Švejkon en hospital'a'n barak'o'n ĝust'e inter tia'j'n sen'kuraĝ'a'j'n simul'ant'o'j'n.
” Mi tio'n jam ne el'ten'os,” dir'is li'a najbar'o sur lit'o, kiu'n oni al'konduk'is el kurac'ej'o, kie oni tra'lav'is al li la stomak'o'n jam la du'a'n foj'o'n.
Tiu vir'o simul'is miop'ec'o'n.
” Morgaŭ mi vetur'os al la regiment'o,” decid'is si'n la ali'a najbar'o sur la mal'dekstr'a flank'o, kiu ĵus ricev'is klister'o'n, simul'ant'e, ke li est'as surd'a kiel arb'o'stump'o.
Sur lit'o ĉe la pord'o kuŝ'is mort'ant'a ftiz'ul'o, volv'it'a en lit'o'tuk'o'n tremp'it'a'n en mal'varm'a akv'o.
” Tiu est'as jam la tri'a ĉi - semajn'e,” rimark'is la najbar'o ĉe la dekstr'a flank'o,” kaj je kio sufer'as vi ?”
” Mi hav'as reŭmat'ism'o'n,” respond'is Švejk, post kio sekv'is sincer'a rid'o de ĉiu'j ĉirkaŭ'e. Rid'is eĉ la mort'ant'a ftiz'ul'o, simul'ant'a tuberkul'oz'o'n.
” Kun reŭmat'ism'o inter ni'n ne miks'iĝ'u,” serioz'e atent'ig'is Švejkon gras'a vir'o,” reŭmat'ism'o, tiu valor'as ĉi tie kiel pied'kal'o'j; mi hav'as anemi'o'n, mank'as al mi du'on'o de la stomak'o kaj kvin rip'o'j, kaj neni'u al mi kred'as. Ĉi tie est'is eĉ surd'mut'ul'o, ĉiu'n du'on'hor'o'n dum dek'kvar tag'o'j oni volv'is li'n en lit'o'tuk'o'n tremp'it'a'n en mal'varm'a akv'o, ĉiu'tag'e don'is al li klister'o'n kaj pump'is la stomak'o'n. Jam ĉiu'j sanitar'ist'o'j opini'is, ke li venk'is kaj ir'os hejm'e'n, kiam kurac'ist'o preskrib'is al li i'a'n vom'ig'il'o'n. Ĝi preskaŭ intern'e li'n dis'ŝir'is kaj tiam li perd'is la kuraĝ'o'n.’ Mi ne pov'as plu simul'i surd'mut'ul'o'n,’ li dir'is,’ re'ven'is al mi kaj la voĉ'o kaj la aŭd'o'kapabl'o.’ Ĉiu'j mal'san'ul'o'j li'n persvad'is, ke li si'n ne pere'ig'u, sed li rest'is ĉe tio si'a, ke li aŭd'as kaj parol'as kiel la ceter'a'j. Kaj ankaŭ tiel li raport'is tio'n eĉ ĉe la maten'a kurac'ist'a revizi'o.”
” Li ten'is si'n sufiĉ'e long'e,” rimark'is vir'o ŝajn'ig'ant'a, ke li hav'as unu pied'o'n pli kurt'a je la tut'a deci'metr'o,” ne kiel tiu, kiu simul'is, ke traf'is li'n apopleksi'o. Sufiĉ'is tri kinin'o'j, unu klister'o kaj unu'tag'a fast'o. Li konfes'is, kaj antaŭ ol ven'is el'pump'ad'o de la stomak'o, post la apopleksi'o ne rest'is eĉ sign'o. Plej long'e ĉi tie el'ten'is tiu, kiu'n laŭ'dir'e mord'vund'is rabi'a hund'o. Li murd'is, hurl'is, tio est'as ver'o, tio'n li sci'pov'is eminent'e, sed li neniel kapabl'is kun'met'i tiu'n ŝaŭm'o'n ĉe la faŭk'o.
Ni help'is li'n kiel ni pov'is. Ni tikl'is li'n oft'e dum la tut'a hor'o antaŭ la kurac'ist'a revizi'o, ĝis li ricev'is spasm'o'j'n kaj li al ni blu'iĝ'is, sed ŝaŭm'o ĉe la faŭk'o ne aper'ad'is kaj ankaŭ ne aper'is. Tio est'is io terur'a. Kiam li iu'n maten'o'n kapitulac'is dum la kurac'ist'a revizi'o, ni li'n bedaŭr'is. Li rekt'iĝ'is ĉe la lit'o kiel kandel'o, soldat'salut'is kaj dir'is:’ Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'kurac'ist'o, ke tiu hund'o, kiu mi'n mord'is, ŝajn'e ne est'is rabi'a.’ La ĉef'kurac'ist'o ek'rigard'is li'n tiel iel strang'e, ke la mord'vund'it'o komenc'is trem'i per la tut'a korp'o kaj daŭr'ig'is:’ Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'kurac'ist'o, ke mord'is mi'n tut'e neni'u hund'o, mi mem mord'is mi'n en la man'o'n !’ Post tiu konfes'o oni enket'is li'n pro si'n'kripl'ig'o, ke li intenc'is for'mord'i al si la brak'o'n por ne dev'i ir'i sur batal'kamp'o'n.”
” Ĉiu'j tia'j mal'san'o'j, ĉe kiu'j oni bezon'as ŝaŭm'o'n ĉe la faŭk'o, est'as mal'facil'e ŝajn'ig'ebl'a'j,” dir'is la gras'a simul'ant'o.” Kiel ekzempl'e epilepsi'o. Est'is ĉi tie ankaŭ ul'o, kiu ĉiam al ni dir'is, ke prezent'i je unu atak'o de epilepsi'o pli ne est'as por li problem'o, li do ŝajn'ig'is ekzempl'e dek atak'o'j'n tag'e. Li tord'is si'n en konvulsi'o'j, kun'prem'is la pugn'o'j'n, el'ŝov'is la okul'o'j'n kvazaŭ li hav'us ili'n sur pedunkl'o'j, sving'iĝ'is, el'ŝov'is la lang'o'n, mi dir'os al vi mal'long'e, bel'eg'a, unu'a'klas'a epilepsi'o, tia ne'fals'a.
Subit'e li ricev'is furunk'o'j'n, du sur la kol'o'n, du sur la dors'o'n, kaj la tord'iĝ'ad'o kaj sving'iĝ'ad'o sur la plank'o ĉes'is, ĉar li pov'is nek mov'i la kap'o'n, nek sid'i nek kuŝ'i. Li ricev'is febr'o'n kaj en tiu ĉio'n pri si mal'kaŝ'is ĉe la kurac'ist'a revizi'o. Kaj per tiu'j furunk'o'j li bel'e ek'lud'is kun ni'a'j nerv'o'j, ĉar li dev'is kuŝ'i kun ili inter ni ankoraŭ tri tag'o'j'n kaj ricev'is ali'a'n diet'o'n, maten'e kaf'o'n kun bulk'o, tag'mez'e sup'o'n, saŭc'o'n kaj knedlik'o'j'n, vesper'e kaĉ'o'n aŭ sup'o'n, kaj ni kun mal'sat'a'j el'pump'it'a'j stomak'o'j kaj absolut'a diet'o dev'is rigard'i, kiel tiu ul'o vor'as, ŝmac'as, snuf'as kaj rukt'as pro sat'iĝ'o. Kaŭz'e de tio tri ul'o'j perd'is firm'a'n grund'o'n sub la pied'o'j, ankaŭ ili konfes'is. Tiu'j simul'is kor'mal'san'o'n.”
” Plej bon'e ebl'as ŝajn'ig'i frenez'o'n,” opini'is unu el al simul'ant'o'j.” El ni'a instru'ist'ar'o est'as apud'e en la ĉambr'o du ul'o'j, unu sen'ĉes'e kri'as tag'e eĉ nokt'e:’ La ŝtip'ar'fajr'o de Giordano Brun'o ankoraŭ fum'as, re'nov'ig'u la proces'o'n kontraŭ Galile'o !’, kaj la ali'a boj'as, unu'e tri'foj'e mal'rapid'e: haf - haf - haf, post'e rapid'e, kvin'foj'e si'n'sekv'e hafhafhafhafhaf, de'nov'e mal'rapid'e kaj tiel tio sen'ĉes'e ripet'iĝ'as. Ili el'ten'is tio'n jam pli ol tri semajn'o'j'n. Komenc'e ankaŭ mi intenc'is ŝajn'ig'i frenez'ul'o'n, religi'a'n fanatik'ul'o'n kaj predik'i pri sen'erar'ec'o de la pap'o, sed fin'e mi hav'ig'is la mi kancer'o'n de la stomak'o por dek'kvin kron'o'j de cert'a barbir'o el Malá Strana.”
” Mi kon'as kamen'tub'ist'o'n en Břevnov 56,” rimark'is ali'a pacient'o,” tiu por dek kron'o'j far'os al vi tia'n febr'o'n, ke vi em'os salt'i tra fenestr'o.”
” Tio est'as neni'o,” dir'is ali'a vir'o,” en Vršovice loĝ'as akuŝ'ist'in'o, kiu por du'dek kron'o'j el'artik'ig'os al vi la pied'o'n tiel perfekt'e, ke vi est'os ĝis'mort'a kripl'ul'o.”
” Mi hav'as la pied'o'n el'artik'ig'it'a por dek kron'o'j,” ek'son'is el la vic'o de lit'o'j ĉe la fenestr'o,” por dek kron'o'j kaj tri bier'o'j.”
” Mi'n kost'as tiu mi'a mal'san'o jam pli ol du'cent kron'o'j'n,”
proklam'is li'a najbar'o, memor'ig'ant'a sek'a'n stang'et'o'n,” nom'u al mi ajn'a'n venen'o'n, kiu'n mi ne uz'is, tia'n vi ne trov'os. Mi est'as viv'a magazen'o de venen'o'j. Mi trink'is sublimat'o'n, inhal'is hidrarg'a'j'n vapor'o'j'n, mord'et'is arsenik'o'n, fum'is opi'o'n, trink'is ĝi'a'n tinktur'o'n, ŝut'is al mi morfin'o'n sur pan'o'n, glut'is striknin'o'n, trink'is solv'aĵ'o'n de fosfor'o en karbon'sulfid'o eĉ pikatran acid'o'n. Mi detru'is al mi hepat'o'n, pulm'o'n, ren'o'n, gal'vezik'o'n, cerb'o'n, kor'o'n, intest'o'j'n. Neni'u sci'as, kiu'n mal'san'o'n mi hav'as.”
” Plej bon'e,” klar'ig'is iu ĉe la pord'o,” est'as injekt'i al si petrol'o'n sub la haŭt'o'n de la man'o. Mi'a kuz'o hav'is tia'n feliĉ'o'n, ke oni for'tranĉ'is al li la man'o'n ĝis la kubut'o kaj nun la tut'a milit'o las'as li'n trankvil'a.”
” Vid'u do,” dir'is Švejk,” ĉio'n tio'n ĉiu dev'as tra'sufer'i por sinjor'o imperi'estr'o. Eĉ pump'ad'o'n de la stomak'o, eĉ tiu'n klister'o'n. Kiam antaŭ jar'o'j mi soldat'is ĉe mi'a regiment'o, est'is tio ankoraŭ pli mal'bon'a. Mal'san'ul'o'n oni kapriol'e lig'is kaj ĵet'is
en sen'lum'ej'o'n, ke li re'san'iĝ'u. Tie ne est'is lit'o'j kun pajl'o'sak'o'j aŭ kraĉ'uj'o'j kiel ĉi tie. Nur'a tabul'lit'o kaj sur tiu kuŝ'is mal'san'ul'o'j. Foj'e unu soldat'o hav'is ver'a'n tif'o'n kaj la ali'a apud li variol'o'n. Ambaŭ est'is kapriol'e lig'it'a'j kaj regiment'a kurac'ist'o pied'bat'is ili'n en la ventr'o'n, laŭ'dir'e ke ili est'as simul'ant'o'j.
56 praga kvartal'o
Kiam post'e ambaŭ soldat'o'j mort'is, ven'is tio en la parlament'ej'o'n kaj aper'is en ĵurnal'o'j. Tiu'j'n ĵurnal'o'j'n oni tuj mal'permes'is al ni leg'i kaj far'is tra'serĉ'o'n en ni'a'j kofr'et'o'j, kiu ili'n hav'as.
Kaj mi ĉiam hav'as jam tiu'n mal'feliĉ'o'n, en la tut'a regiment'o oni trov'is ili'n ĉe neni'u escept'e mi'n. Oni do konduk'is mi'n al regiment'a raport'o, kaj ni'a kolonel'o, idiot'o, Di'o pren'u li'n en la ĉiel'o'n, komenc'is mi'n al'kri'eg'i, ke mi star'u rekt'e kaj dir'u, kiu skrib'is tio'n en ĵurnal'o'j'n aŭ ke ali'e li dis'ŝir'os al mi la faŭk'o'n de unu orel'o al la ali'a kaj ig'os mi'n mal'liber'ig'i, ĝis mi tie putr'os. Post'e ven'is regiment'a kurac'ist'o, sving'is la pugn'o'n ĉe mi'a naz'o kaj kri'is:’ Mal'ben'it'a hund'o, fav'ul'o, mal'feliĉ'a sterk'ul'o, vi bub'o social'ist'a !’ Mi rigard'as sincer'e al ĉiu'j en la okul'o'j'n, eĉ ne palpebr'um'as kaj silent'as, kun unu man'o ĉe la vizier'o kaj la mal'dekstr'a man'o sur fald'o de la pantalon'o. Ili ĉirkaŭ'kur'is mi'n kiel hund'o'j, boj'is kaj mi far'is sen'ĉes'e neni'o'n. Mi silent'as, don'as la honor'o'n kaj la mal'dekstr'a man'o sur fald'o de la pantalon'o. Kiam ili furioz'is tiel proksim'um'e du'on'hor'o'n, la kolonel'o ek'kur'is al mi kaj ek'kri'eg'is:’ Ĉu vi est'as idiot'o, aŭ vi ne est'as idiot'o ?’—’ Obe'e mi raport'as, sinjor'o kolonel'o, ke mi est'as idiot'o.’—’ Du'dek unu tag'o'j'n da sever'a mal'liber'ig'o pro idiot'ec'o, du fast'o'j'n semajn'e, monat'o'n ne for'las'i la kazern'o'n, kvar'dek ok hor'o'j'n en katen'o'j, tuj mal'liber'ig'i, ne don'i al li vor'aĵ'o'n, lig'i li'n, montr'i al li, ke la arme'a administr'ant'ar'o ne bezon'as idiot'o'j'n. Kanajl'o, ni jam el'bat'os al vi la ĵurnal'o'j'n el la kap'o,’ decid'is sinjor'o kolonel'o post long'a kur'ad'o.— Dum mi sid'is en mal'liber'ej'o, en la kazern'o okaz'is mir'ind'a'j afer'o'j. Ni'a kolonel'o mal'permes'is al la soldat'o'j leg'i kio'n ajn, eĉ se tio est'us’ Praga ofic'a gazet'o ’, en la kantin'o oni hav'is mal'permes'o'n pak'i en gazet'o kaj kolbas'et'o'j'n kaj kaze'bul'et'o'j'n. De tiu temp'o la soldat'o'j komenc'is leg'i kaj ni'a regiment'o est'is la plej kler'a el ĉiu'j. Ni leg'is ĉiu'j'n gazet'o'j'n kaj en ĉiu kompani'o oni skrib'is vers'et'o'j'n, kant'et'o'j'n pri sinjor'o kolonel'o. Kaj se ĉe la regiment'o io okaz'is, inter la vir'ar'o ĉiam aper'is bon'far'ant'o, kiu send'is tio'n al ĵurnal'o'j sub titol'o’ Turment'ad'o al la soldat'o'j ’. Kaj tio al ili ne sufiĉ'is. Ili skrib'is al deput'it'o'j en Vieno, ke tiu'j ili'n protekt'u, kaj komenc'is send'i unu interpelaci'o'n post la ali'a, ke ni'a sinjor'o kolonel'o est'as besti'o kaj simil'e. Iu ministr'o send'is al ni komision'o'n, ke ĝi tio'n enket'u, kaj Francisko Henčl el Hluboká ricev'is post'e du jar'o'j'n en mal'liber'ej'o, ĉar est'is li, kiu turn'is si'n al la deput'it'o'j en Vieno pro vang'o'bat'o, ricev'it'a de sinjor'o kolonel'o sur ekzerc'ej'o. Post'e, kiam la komision'o for'vetur'is, sinjor'o kolonel'o ig'is ni'n ĉiu'j'n vic'ig'i, la tut'a'n regiment'o'n, kaj dir'as, ke soldat'o est'as soldat'o, ke li dev'as ten'i la lang'o'n mal'antaŭ la dent'o'j kaj serv'i, ĉar est'as romp'o de la sub'ord'ig'o, se io al li ne plaĉ'as.’ Vi, kanajl'o'j, do opini'is, ke la komision'o vi'n help'os ’, dir'as sinjor'o kolonel'o,’ merd'o'n, ĝi ne help'is. Kaj nun ĉiu kompani'o defil'os antaŭ mi kaj laŭt'e ripet'os, kio'n mi dir'is.’— Tiel ni marŝ'is, unu kompani'o post la ali'a, kun la kap'o turn'it'a dekstr'e'n, kie star'is sinjor'o kolonel'o, la man'o sur la fusil'rimen'o kaj kri'eg'is al li:’ Ni, kanajl'o'j, do opini'is, ke la komision'o ni'n help'os, merd'o'n, ĝi ne help'is.’— Sinjor'o kolonel'o rid'is tiom, ke li dev'is ten'i al si la ventr'o'n, ĝis defil'is la dek'unu'a kompani'o. Ĝi marŝ'as, pied'frap'as, kaj kiam ĝi ven'as al sinjor'o kolonel'o, neni'o, silent'o, eĉ ne voĉ'et'o. Sinjor'o kolonel'o ruĝ'iĝ'is kiel kok'o kaj re'ven'ig'is la dek'unu'a'n kompani'o'n, ke ĝi tio'n ankoraŭ'foj'e ripet'u. Ĝi defil'as kaj silent'as, nur vic'o post vic'o arogant'e rigard'as en la okul'o'j'n de sinjor'o kolonel'o.—’ Ripoz ’!’ dir'as sinjor'o kolonel'o kaj paŝ'as sur la kort'o tie'n kaj re'e'n, frap'as si'a'j'n tibi'bot'o'j'n per vip'et'o, kraĉ'as, subit'e halt'as kaj kri'eg'as:’ For'marŝ'i !’, ek'sid'as sur si'a'n ĉeval'aĉ'o'n kaj jam est'as mal'antaŭ la pord'eg'o. Ni atend'is, kio okaz'os al la dek'unu'a kompani'o, kaj neni'o. Ni atend'as unu tag'o'n, du'a'n tag'o'n, la tut'a'n semajn'o'n, kaj sen'ĉes'e neni'o. Sinjor'o kolonel'o en la kazern'o eĉ ne aper'is, el kio hav'is grand'a'n ĝoj'o'n la vir'ar'o, sub'oficir'o'j eĉ oficir'o'j. Post'e ni ricev'is ali'a'n kolonel'o'n kaj pri tiu antaŭ'a oni rakont'is, ke li est'as en sanatori'o, ĉar li propr'a'man'e skrib'is leter'o'n al sinjor'o imperi'estr'o, ke la dek'unu'a kompani'o ek'ribel'is.”
Proksim'iĝ'is la temp'o de post'tag'mez'a kurac'ist'a revizi'o.
Soldat'kurac'ist'o Grünstein paŝ'is de lit'o al lit'o kaj mal'antaŭ li sanitar'a sub'oficir'o kun not'libr'o.
” Macuna !”
” Ĉi tie !”
” Klister'o'n kaj aspirin'o'n !— Pokornë ?!”
” Ĉi tie !”
” Tra'lav'i la stomak'o'n kaj kinin'o'n !— Kovařík ?!”
” Ĉi tie !”
” Klister'o'n kaj aspirin'o'n !— Koïátko ?!”
” Ĉi tie !
” Tra'lav'i la stomak'o'n kaj kinin'o'n !”
Kaj tiel tio ir'is, unu post la ali'a, sen'kompat'e, aŭtomat'e, energi'e.
” Švejk ?!”
” Ĉi tie !”
Doktor'o Grünstein ek'rigard'is la nov'a'n al'kresk'aĵ'o'n.
” Je kio vi sufer'as ?”
” Obe'e mi raport'as, ke mi hav'as reŭmat'ism'o'n !”
Dum si'a praktik'o doktor'o Grünstein kutim'iĝ'is al delikat'a ironi'o, ĉar tiu ĉi manier'o efik'is mult'e pli ol kri'o.
” Aha, reŭmat'ism'o'n,” li dir'is al Švejk,” vi hav'as eg'e grav'a'n mal'san'o'n. Tio est'as ver'e hazard'o, ricev'i reŭmat'ism'o'n en la temp'o, kiam est'as la mond'milit'o kaj la hom'o dev'as soldat'iĝ'i.
Mi opini'as, ke tio dev'as vi'n tre ĉagren'i !”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'kurac'ist'o, ke tio mi'n tre ĉagren'as.”
” Jen, vid'u, li'n tio ĉagren'as. Tre bel'e de vi, ke vi re'memor'is ni'n kun vi'a reŭmat'ism'o ĝust'e nun. En pac'a temp'o kur'as tia kompat'ind'ul'o kiel kapr'id'o, sed se eksplod'is milit'o, li tuj hav'as reŭmat'ism'o'n kaj la genu'o'j tuj al li ne serv'as. Ĉu ne dolor'as vi'n la genu'o'j ?”
” Obe'e mi raport'as, ke ili dolor'as.”
” Kaj la tut'a'j'n nokt'o'j'n vi ne pov'as dorm'i, ĉu ne ver'e ? Reŭmat'ism'o est'as tre danĝer'a, dolor'ig'a kaj grav'a mal'san'o. Kun reŭmat'ism'ul'o'j ni hav'as ĉi tie jam bon'a'j'n spert'o'j'n. Absolut'a diet'o kaj ali'a manier'o de ni'a kurac'ad'o montr'iĝ'is tre efik'a'j. Ĉi tie vi re'san'iĝ'os pli fru'e ol en Pieštany 57 kaj marŝ'os al la pozici'o'j tiel rapid'e, ke mal'antaŭ vi lev'iĝ'os polv'o.”
57 ban'lok'o en Slovaki'o
Turn'ant'e si'n al la sanitar'a sub'oficir'o, li dir'is:
” Skrib'u: Švejk, absolut'a diet'o, du'foj'e tag'e tra'lav'i la stomak'o'n, unu'foj'e tag'e klister'o'n, kaj ni vid'os, kio'n post'e. Nun for'konduk'u li'n en la kurac'ej'o'n, tra'lav'u al li la stomak'o'n kaj kiam li re'trov'os la fort'o'j'n, don'u al li klister'o'n, sed eg'a'n, ke li
vok'u ĉiu'j'n sankt'ul'o'j'n kaj ke tiu li'a reŭmat'ism'o ek'tim'u kaj el'kur'u.”
Turn'ant'e si'n post'e al ĉiu'j lit'o'j li far'is parol'ad'o'n plen'a'n de bel'a'j kaj saĝ'a'j sentenc'o'j:
” Ne opini'u, ke vi hav'as antaŭ vi idiot'o'n, kiu'n ebl'as konduk'i je la naz'o. Pro vi'a kondut'o mi ne perd'os la ekvilibr'o'n. Mi sci'as, ke vi ĉiu'j est'as simul'ant'o'j, ke vi vol'as dizert'i el la soldat'serv'o. Kaj laŭ tio mi vi'n trakt'as. Mi post'viv'is cent'o'j'n kaj cent'o'j'n da tia'j soldat'o'j kia'j est'as vi. Sur tiu'j ĉi lit'o'j kuŝ'is la tut'a'j hom'amas'o'j, al kiu'j mank'is neni'o ali'a ol la soldat'a spirit'o. Dum ili'a'j kamarad'o'j batal'is en la front'o, ili opini'is, ke ili kuŝ'aĉ'os en lit'o'j, ricev'os hospital'a'n manĝ'o'n kaj atend'os, ĝis la milit'o fin'iĝ'os. Sed ili terur'e erar'is, kaj ankaŭ vi ĉiu'j terur'e erar'os. Ankoraŭ post du'dek jar'o'j vi kri'os el la dorm'o, kiam vi sonĝ'os, kiel vi ĉe mi simul'is.”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'kurac'ist'o,” ek'parol'is mal'laŭt'a voĉ'o de lit'o ĉe la fenestr'o,” mi est'as jam san'a, jam nokt'e mi rimark'is, ke mi'a astm'o mal'aper'is.”
” Vi'a nom'o ?”
” Kovařík, obe'e mi raport'as, vi preskrib'is al mi klister'o'n.”
” Bon'e, klister'o'n vi ricev'os ankoraŭ por la voj'o,” decid'is doktor'o Grünstein,” por ke vi ne plend'u, ke ni vi'n ĉi tie ne kurac'is. Do, kaj nun ĉiu'j mal'san'ul'o'j, kiu'j'n mi nom'is, sekv'u la sub'oficir'o'n, por ke ĉiu ricev'u, kio al li aparten'as.”
Kaj ĉiu ankaŭ ricev'is bon'a'n porci'o'n laŭ la preskrib'o. Kaj se iu'j klopod'is influ'i la plen'um'ant'o'j'n de la kurac'ist'a ordon'o per pet'o'j aŭ minac'o'j, ke ankaŭ ili al'iĝ'os al sanitar'a serv'o kaj pov'as okaz'i, ke ankaŭ la fleg'ist'o'j fal'os foj'e en ili'a'j'n man'o'j'n, Švejk ten'is si'n kuraĝ'e.
” Ne indulg'u mi'n,” li admon'is la krud'ul'o'n, don'ant'a'n al li klister'o'n,” re'memor'u vi'a'n ĵur'o'n. Eĉ se kuŝ'us ĉi tie vi'a patr'o aŭ propr'a frat'o, don'u al ili klister'o'n sen tio, ke vi eĉ palpebr'um'us. Imag'u, ke sur tia'j klister'o'j star'as Aŭstrio, kaj la venk'o est'os ni'a.”
La sekv'ant'a'n tag'o'n doktor'o Grünstein demand'is Švejkon ĉe la kurac'ist'a revizi'o, kiel plaĉ'as al li en la soldat'a hospital'o.
Švejk respond'is, ke tio est'as ĝust'a kaj nobl'a entrepren'o.
Rekompenc'e li ricev'is la sam'o'n kiel hieraŭ, krom aspirin'o kaj tri pulvor'o'j de kinin'o, kiu'j'n oni ŝut'is al li en akv'o'n, ke li tio'n tuj el'trink'u.
Eĉ Sokrat'o ne trink'is si'a'n pokal'o'n da cikut'o kun tia trankvil'o kiel Švejk kinin'o'n, sur kiu doktor'o Grünstein el'prov'is ĉiu'j'n grad'o'j'n de turment'ad'o.
Kiam en ĉe'est'o de la kurac'ist'o oni volv'is li'n en mal'sek'a'n lit'o'tuk'o'n, Švejk respond'is al li'a demand'o, kiel nun tio al li plaĉ'as:
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'kurac'ist'o, ke tio est'as kiel en naĝ'ej'o aŭ en mar'a ban'lok'o.”
” Ĉu vi ankoraŭ hav'as reŭmat'ism'o'n ?”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'a'kurac'ist'o, ke tio ne em'as iel pli'bon'iĝ'i.”
Švejk est'is sub'met'it'a al nov'a turment'ad'o.
En tiu temp'o vidv'in'o post infanteri'a general'o baron'in'o von Botzenheim hav'is tre mult'e da zorg'o'j por el'esplor'i la soldat'o'n, pri kiu ” Bohemi'e ” publik'ig'is antaŭ ne'long'e sci'ig'o'n, kiel li, kripl'ul'o, ig'is si'n vetur'ig'i en ĉar'et'o por mal'san'ul'o'j kaj kri'is:’ Kontraŭ Beogradon !’, kaj kies patriot'a manifest'iĝ'o don'is impuls'o'n al la redakci'o de ” Bohemi'e ” instig'i la leg'ant'o'j'n, ke tiu'j kolekt'u mon'o'n profit'e al la lojal'a hero'o - kripl'ul'o.
Fin'e post el'demand'o ĉe la polic'a direkci'o sci'iĝ'is, ke tio est'is Švejk, kaj plu'a esplor'ad'o est'is jam facil'a. La baron'in'o von Botzenheim kun'pren'is si'a'n kun'ul'in'o'n kaj lake'o'n kun korb'o kaj vetur'is al Hradčany.
La kompat'ind'a baron'in'o eĉ ne sci'is, kio'n tio signif'as, se iu kuŝ'as en soldat'a hospital'o de garnizon'a mal'liber'ej'o. ŝi'a vizit'kart'o mal'ferm'is al ŝi la pord'o'n de la mal'liber'ej'o, en la kancelari'o oni kondut'is al ŝi tre afabl'e kaj jam post kvin minut'o'j ŝi sci'is, ke ” la brafa soltat Švejk ”, pri kiu ŝi demand'is, kuŝ'as en la tri'a barak'o, lit'o n - ro 17. Ir'is kun ŝi doktor'o Grünstein mem, kiu est'is per tio tut'e konfuz'it'a.
Švejk ĝust'e sid'is sur la lit'o post kutim'a'j tag'a'j proced'o'j, preskrib'it'a'j far'e de doktor'o Grünstein, ĉirkaŭ'it'a per ar'o da magr'a'j kaj mal'sat'iĝ'int'a'j simul'ant'o'j, kiu'j ĝis nun ne kapitulac'is kaj obstin'e lukt'is kontraŭ doktor'o Grünstein sur la kamp'o de absolut'a diet'o.
Kiu ili'n aŭskult'us, tiu hav'us impres'o'n, ke li trov'iĝ'is en kompani'o de kulinar'o'j, en super'a kuir'ist'a lern'ej'o aŭ en kurs'o'j por frand'ul'o'j.
” Eĉ tiu'j'n ordinar'a'j'n seb'o'rekrement'o'j'n ebl'as manĝ'i,” rakont'is ĝust'e vir'o, kuŝ'ant'a ĉi tie pro’kronik'a kataro de la stomak'o ’,” se ili est'as varm'a'j. Kiam seb'o fand'iĝ'as, oni prem'as ili'n ĝis'sek'e, sal'as, pipr'as kaj mi dir'as al vi, ke anser'a'j gras'rekrement'o'j ne pov'as ili'n egal'i.”
” Anser'a'j'n rekrement'o'j'n las'u,” dir'is vir'o kun’kancer'o de la stomak'o ’,” tiu'j'n neni'o super'as. Lard'o'rekrement'o'j ne pov'as kun ili konkur'i. Kompren'ebl'e, ke ili dev'as est'is el'fand'it'a'j ĝis or'et'a kolor'o, kiel tio'n far'as jud'o'j. Ili pren'as gras'a'n anser'o'n, de'tir'as gras'o'n kun haŭt'o kaj fand'as tio'n.”
” Ĉu vi sci'as, ke vi erar'as koncern'e lard'o'rekrement'o'j'n ?”
rimark'is la najbar'o de Švejk,” mem'kompren'ebl'as, ke mi parol'as pri rekrement'o'j el hejm'e fand'it'a lard'o, kiu'j'n oni nom'as hejm'a'j rekrement'o'j, ne brun'a'j kaj ankaŭ ne flav'a'j. Tio dev'as est'i io inter tiu'j du kolor'o'j. Tia rekrement'o dev'as est'i nek tro mol'a, ne tro mal'mol'a. Ĝi ne dev'as krak'et'i, tiam ĝi est'as brul'et'ig'it'a. Ĝi dev'as solv'iĝ'i sur la lang'o sen tio, ke la hom'o hav'u impres'o'n, ke sur la menton'o flu'as al li gras'o.”
” Kiu el vi manĝ'is ĉeval'a'j'n gras'rekrement'o'j'n ?” ek'son'is ies voĉ'o, sed al tiu neni'u don'is respond'o'n, ĉar en'kur'is ĉi tie'n la sanitar'a sub'oficir'o:
” Ĉiu'j en la lit'o'j'n, ir'as ĉi tie'n iu arki'princ'in'o, neni'u el'montr'u mal'pur'a'j'n pied'o'j'n el sub la kovr'il'o !”
Eĉ arki'princ'in'o ne pov'us en'ir'i tiel majest'e kiel tio'n far'is la baron'in'o von Botzenheim. Mal'antaŭ ŝi torent'is la tut'a akompan'ant'ar'o, en kiu ne mank'is eĉ hospital'a ĉef'serĝent'o - kont'ist'o, vid'ant'a en ĉio tio mister'a'n revizor'a'n man'o'n, kiu de abund'a arier'a trog'o ĵet'os li'n kiel ofer'o'n por ŝrapnel'o'j i'e'n sub pik'drat'a'j'n bar'il'o'j'n de la pozici'o'j.
Li est'is pal'a, sed ankoraŭ pli pal'a est'is doktor'o Grünstein.
Antaŭ li'a'j okul'o'j danc'is et'a vizit'kart'o de la mal'jun'a baron'in'o kun titol'o ” vidv'in'o post general'o ” kaj ĉio, kio pov'is est'i lig'it'a kun tiu titol'o, kiel influ'a'j rilat'o'j, favor'o, plend'o'j, trans'lok'ig'o al la front'o kaj ali'a'j terur'a'j afer'o'j.
” Ĉi tie ni hav'as Švejkon,” li dir'is, konserv'ant'e el'dev'ig'it'a'n trankvil'o'n kaj konduk'ant'e la baron'in'o'n von Botzenheim al la lit'o de Švejk,” li kondut'as tre pacienc'e.”
La baron'in'o von Botzenheim sid'iĝ'is sur al'ŝov'it'a'n seĝ'o'n ĉe la lit'o de Švejk kaj dir'is:
” Ĉeha soltat, brafa soltat, kriplsoltat est'i kuraĵsoltat, mult'e am'i ĉehin aŭstr'o.”
Ĉe tio ŝi kares'is la ne'raz'it'a'n vizaĝ'o'n de Švejk kaj daŭr'ig'is:
” Mi leg'i ĉjo en gazet, mi port'i vi'n man'ĵet'i, mord'et'i, fum'et'i, suĉ'i, ĉeha soltat, brafa soltat. Johann, kommen Si'e her ! 58 ”
La lake'o, memor'ig'ant'a per si'a hirt'a barb'o la rab'ist'o'n Babinskë 59, al'tren'is al la lit'o ampleks'a'n korb'o'n, dum la kun'ul'in'o de la mal'jun'a baron'in'o, alt'statur'a dam'o kun plor'mien'a vizaĝ'o, sid'iĝ'is sur la lit'o'n de Švejk kaj ord'ig'is al li pajl'a'n kap'kusen'o'n sub la dors'o kun fiks'a ide'o, ke dec'as far'i tio'n al mal'san'a'j hero'o'j.
Inter'temp'e la baron'in'o el'tir'ad'is donac'o'j'n el la korb'o. Dek'du'o'n da rost'it'a'j kok'id'o'j, volv'it'a'j en roz'a'n, silk'a'n paper'o'n kaj ĉirkaŭ'lig'it'a'j per nigr'a - flav'a silk'a ruband'o, du botel'o'j'n da milit'a likvor'o kun etiked'o ” Di'o pun'u Angli'o'n ! 60 ”. Sur la ali'a flank'o de la etiked'o est'is la imperi'estr'o'j Francisko Jozefo kun Vilhelm'o, kiel ili ten'as si'n reciprok'e je la man'o'j, kvazaŭ ili vol'us infan'lud'i:” Kunikl'et’en si'a nest'o sid'as sol'a. Povr'ul'et'o, kio vi'n do sufer'ig'as, la salt'ad'o'n mal'ebl'ig'as ?”
Post'e ŝi el'tir'is el la korb'o tri botel'o'j'n da vin'o por re'san'iĝ'ant'o'j kaj du skatol'o'j'n da cigared'o'j. Ŝi dis'met'is ĉio'n elegant'e sur liber'a'n lit'o'n apud Švejk, kie'n ven'is ankoraŭ bel'e bind'it'a libr'o ” Event'o'j el la viv'o de ni'a monark'o ”; tiu'n verk'is nun'a merit'plen'a ĉef'redaktor'o de ni'a oficial'a gazet'o ” Ĉeĥ'o'slovak'a respublik'o ” 61, kiu la mal'jun'a'n franĉjon kult'is. Post'e trov'iĝ'is sur la lit'o pak'et'o'j da ĉokolad'o kun la sam'a sur'skrib'o ” Di'o pun'u Angli'o'n !” kaj de'nov'e kun portret'o'j de la aŭstr'a kaj german'a imperi'estr'o'j. Sur la ĉokolad'o ili jam ne ten'is si'n je la man'o'j, ambaŭ mem'star'iĝ'is kaj unu al la ali'a montr'is la dors'o'n. Bel'a est'is du'vic'a dent'o'bros'et'o kun deviz'o ” Viribus unit'is ” 62, por ke ĉiu, kiu pur'ig'as al si la dent'o'j'n, re'memor'u Aŭstrion. Elegant'a kaj tre konven'a donac'et'o por la front'o kaj tranĉe'o'j est'is manikur - komplet'o. Sur la skatol'o et'is bild'et'o, kiel krev'as ŝrapnel'o kaj hom'o en pint'a kask'o impet'as kun bajonet'o. Sub tio:” Por Di'o, la imperi'estr'o kaj la patr'uj'o !”
Pak'et'o da biskvit'o'j ne hav'is bild'et'o'n, sed kompens'e est'is tie vers'o:
58 ( german'e ): Johano, ven'u ĉi tie'n !
59 fam'a bohem'a rab'ist'o en la 19a jar'cent'o
60 en Germanio vast'e popular'ig'at'a deviz'o pro tio, ke Angli'o deklar'is milit'o'n al Germanio
61 d - ro Jozefo Svátek, redaktor'o de german'lingv'a pro'monarki'a reg'ist'ar'a gazet'o’ Praga ĵurnal'o ’( Prager Tagesblatt ), post la ŝtat'renvers'o ĉef'redaktor'o de la gazet'o’ Ĉeĥ'o'slovak'a respublik'o ’
62 latin'a deviz'o ” Per unu'ig'it'a'j fort'o'j ”, kiu'n Francisko Jozefo la unu'a elekt'is kiel princip'o'n de si'a reg'ad'o
| ” Österreich, du edles Haus, steck deine Fahne a'us, lass si'e im Winde wehn, österreich muss ewig stehn !” |
kun ĉeĥ'a traduk'o, lok'it'a sur la ali'a flank'o:
| ” Vi, dom'o tre nobl'a, Aŭstrio, la flag'o'n de vi'a naci'o vid'ig'u kaj las'u en vent'o flagr'i, Aŭstrio, vi dev'as etern'e star'i.” |
Last'a donac'et'o est'is blank'a hiacint'o en flor'pot'o.
Kiam ĉio tio kuŝ'is el'pak'it'a sur la lit'o, la baron'in'o von Botzenheim pro emoci'o ne pov'is re'ten'i la larm'o'j'n. Al kelk'a'j mal'sat'iĝ'int'a'j simul'ant'o'j flu'is saliv'o'j el la buŝ'o. La kun'ul'in'o de la baron'in'o sub'ten'is sid'ant'a'n Švejk kaj ankaŭ larm'is. Reg'is silent'o kiel en preĝ'ej'o, kiu'n subit'e inter'romp'is Švejk, kun'met'int'e la man'o'j'n:
” Patr'o ni'a, kiu est'as en la ĉiel'o, sankt'a est'u Vi'a nom'o, ven'u reĝ'ec'o Vi'a... pardon'u, vi'a sinjor'in'a moŝt'o, tiel tio ne tekst'as, mi vol'is dir'i: Sinjor'o Di'o, Patr'o ĉiel'a, ben'u al ni tiu'j'n ĉi donac'o'j'n, kiu'j'n ni ĝu'os dank’al Vi'a mal'avar'ec'o. Am'e'n !”
Post tiu'j ĉi vort'o'j li pren'is kok'id'o'n de sur la lit'o kaj ek'mord'is ĝi'n, sekv'at'a per konstern'a rigard'o de doktor'o Grünstein.
” Ho, kiel al li, la soldat'et'o, bon'gust'as,” entuziasm'e flustr'is la mal'jun'a baron'in'o al doktor'o Grünstein,” li est'as cert'e jam san'a kaj pov'as ir'i sur batal'kamp'o'n. Mi ver'e tre ĝoj'as, kiel tio al li bon'ven'is.”
Post'e ŝi paŝ'is de lit'o al lit'o, dis'don'ant'e cigared'o'j'n kaj ĉokolad'a'j'n bombon'o'j'n, kaj el si'a rond'ir'o ŝi re'ven'is de'nov'e al Švejk, kares'is li'a'n har'ar'o'n kun vort'o'j ” Gard'u vi'n Di'o ” kaj kun la tut'a akompan'ant'ar'o el'ir'is tra la pord'o.
Antaŭ ol doktor'o Grünstein re'ven'is de sub'e, kie'n li ir'is akompan'i la baron'in'o'n, Švejk dis'don'is la kok'id'o'j'n, kiu'j est'is en'glut'it'a'j far'e de la pacient'o'j per tia rapid'ec'o, ke anstataŭ kok'id'o'j doktor'o Grünstein trov'is nur amas'o'n da ost'o'j, ĉirkaŭ'ronĝ'it'a'j tiel pur'e, kvazaŭ viv'a'j kok'id'o'j fal'us en nest'o'n de vultur'o'j kaj sur ili'a'j'n ĉirkaŭ'ronĝ'it'a'j'n ost'o'j'n brul'radi'us la sun'o kelk'e da monat'o'j.
Mal'aper'is ankaŭ la milit'a likvor'o kaj tri botel'o'j da vin'o. En stomak'o'j de la pacient'o'j perd'iĝ'is ankaŭ pak'et'o'j da ĉokolad'o kaj pak'et'o da biskvit'o'j. Iu el'trink'is eĉ ung'o'lak'o'n, trov'iĝ'ant'a'n en la manikur - komplet'o, kaj ek'mord'is dent'o'past'o'n, al'met'it'a'n al la dent'o'bros'et'o.
Kiam doktor'o Grünstein re'ven'is, li star'iĝ'is de'nov'e en batal'poz'o'n kaj hav'is long'a'n parol'o'n. De li'a kor'o fal'is ŝton'o, ke la vizit'ant'in'o jam for'ir'is. La amas'o da ĉirkaŭ'ronĝ'it'a'j ost'o'j firm'ig'is li'n en la konvink'o, ke ĉiu'j est'as ne'bon'mor'ig'ebl'a'j.
” Soldat'o'j,” li komenc'is,” se vi hav'us iom da prudent'o, vi las'us ĉio'n kuŝ'i kaj dir'us al vi, ke se ni tio'n for'vor'os, sinjor'o ĉef'kurac'ist'o al ni ne kred'os, ke ni est'as grav'e mal'san'a'j. Per tio vi don'is pruv'o'n al vi mem, ke vi ne pri'taks'as mi'a'n bon'kor'ec'o'n. Mi el'pump'as al vi la stomak'o'j'n, don'as al vi klister'o'j'n, klopod'as ten'i vi'n ĉe absolut'a diet'o, kaj vi tro'ŝtop'as la stomak'o'n. Ĉu vi vol'as ricev'i intest'a'n kataron ? Vi erar'as, antaŭ ol vi'a stomak'o prov'os tio'n digest'i, mi pur'ig'os ĝi'n al vi tiel fund'e, ke vi re'memor'os tio'n ĝis la plej for'a mort'o kaj rakont'os ankoraŭ al vi'a'j infan'o'j, kiel foj'e vi for'vor'is kok'id'o'j'n kaj ŝtop'iĝ'is per divers'a'j ali'a'j bon'gust'aĵ'o'j, sed kiel tio ne el'ten'is al vi en la stomak'o eĉ kvar'on'hor'o'n, ĉar sen'per'e post tio oni ĝi'n al vi el'pump'is. Kaj tiel sekv'u mi'n unu post ali'a, por ke vi ne forges'u, ke mi est'as ne idiot'o kiel vi, sed tamen nur iom pli saĝ'a ol vi ĉiu'j kun'e. Krom tio mi al vi anonc'as, ke morgaŭ mi send'os ĉi tie'n al vi komision'o'n, ĉar vi mal'diligent'aĉ'as ĉi tie jam tro long'e kaj neni'u el vi je io sufer'as, se dum tiu'j kvin minut'o'j vi pov'as mal'pur'ig'i al vi la stomak'o'n tiel’bel'e ’, kiel vi pruv'is tio'n ĝust'e nun. Do, marŝ ’!”
Kiam ven'is la vic'o al Švejk, doktor'o Grünstein li'n ek'rigard'is, kaj re'memor'o pri la hodiaŭ'a mister'a vizit'o al'dev'ig'is li'n, ke li demand'is:” Vi kon'as sinjor'in'o'n baron'in'o'n ?”
” Ŝi est'as mi'a du'on'patr'in'o,” respond'is Švejk trankvil'e,” kiel suĉ'infan'o'n ŝi mi'n for'ĵet'is kaj nun re'trov'is...”
Kaj doktor'o Grünstein dir'is konciz'e:” Post'e don'u al Švejk ankoraŭ klister'o'n.”
Vesper'e sur la pajl'o'sak'o'j est'is mal'gaj'e. Antaŭ kelk'e da hor'o'j ĉiu'j hav'is en la stomak'o'j divers'a'j'n bon'gust'aĵ'o'j'n, kaj nun ili hav'as tie febl'a'n te'o'n kaj pec'et'o'n da pan'o.
La numer'o du'dek unu ek'parol'is de la fenestr'o:” Ĉu vi kred'as, kamarad'o'j, ke mi prefer'as frit'it'a'n kok'id'o'n al la rost'it'a ?”
Iu ek'grumbl'is:
” Don'u al li’kovr'il'pun'o'n’63,” sed post tiu sen'sukces'a festen'o ĉiu'j est'is tiel mal'fort'iĝ'int'a'j, ke neni'u si'n mov'is.
Doktor'o Grünstein ten'is la vort'o'n. Antaŭ'tag'mez'e ven'is kelk'e da soldat'kurac'ist'o'j el fam'a komision'o.
Ili ir'is serioz'e inter vic'o'j da lit'o'j kaj oni aŭd'is neni'o'n ali'a'n ol:” Montr'u la lang'o'n !”
Švejk el'ig'is ĝi'n tiom, ke li'a vizaĝ'o far'is grotesk'a'n grimac'o'n kaj la okul'o'j al li ferm'et'iĝ'is:
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o stab'kurac'ist'o, ke pli long'a'n lang'o'n mi ne hav'as.”
Ek'is interes'a dialog'o inter Švejk kaj la komision'o. Švejk asert'is, ke li far'is tiu'n rimark'o'n tim'ant'e, ke ili ne opini'u, ke li kaŝ'as antaŭ ili si'a'n lang'o'n.
Kontraŭ'e la membr'o'j de la komision'o eminent'e mal'akord'iĝ'is en si'a'j konklud'o'j pri Švejk.
Du'on'o el ili asert'is, ke Švejk est'as idiot'a ul'o, dum la ali'a du'on'o opini'is, ke li est'as kanajl'o, kiu vol'as far'i al si fars'o'n el la soldat'serv'o.
” En tio dev'us est'i diabl'o,” al'kri'eg'is Švejkon la prezid'ant'o de la komision'o,” ke ni vi'n ne super'ruz'u.”
Švejk rigard'is la tut'a'n komision'o'n kun di'ec'a trankvil'o de sen'kulp'a infan'o.
63 tiu, kiu iel kulp'iĝ'is kontraŭ ne'skrib'it'a'j leĝ'o'j, per kiu'j direkt'as si'n komun'um'o de soldat'o'j, kutim'e ricev'as ” kovr'il'pun'o'n ”. Iu el la soldat'o'j ĵet'as kovr'il'o'n sur la kap'o'n de la kulp'ig'it'o, por ke tiu ne vid'u, kiu li'n bat'os kaj ne pov'u tio'n denunc'i, kaj la ceter'a'j, al'ten'ant'e la kovr'il'o'n ĉe ĉiu'j rand'o'j ( por ke la kulp'ig'it'o ne pov'u si'n liber'ig'i ), fort'e bat'as la kovr'il'o'n. Tiu ĉi pun'o est'as kutim'a ankaŭ inter mal'liber'ig'it'o'j
La ĉef'a stab'kurac'ist'o al'paŝ'is tuŝ'apud'e al Švejk:
” Mi tre ŝat'us sci'i, mar'pork'o, kio'n vi nun pens'as.”
” Obe'e mi raport'as, ke mi tut'e ne pens'as.”
” Himmeldonnerwetter 64,” kri'eg'is unu el la membr'o'j de la komision'o, tint'ant'e per sabr'o,” li do tut'e ne pens'as. Kial vi ne pens'as, siam'a elefant'o ?”
” Obe'e mi raport'as, ke tial mi ne pens'as, ĉar en la soldat'serv'o tio est'as al la soldat'o'j mal'permes'it'e. Kiam antaŭ jar'o'j mi est'is ĉe la naŭ'dek'unu'a regiment'o, ni'a sinjor'o kapitan'o ĉiam al ni dir'is:’ Al la soldat'o est'as mal'permes'it'e mem'star'e pens'i. Anstataŭ li pens'as li'a'j super'ul'o'j. Tuj kiam soldat'o komenc'as pens'i, tio ne plu est'as soldat'o, sed fav'a civil'ul'o. La pens'ad'o ne konduk'as...’”
” Ferm'u la faŭk'o'n !” inter'romp'is Švejkon furioz'e la prezid'ant'o de la komision'o,” pri vi ni jam hav'as sci'ig'o'j'n. Tiu ul'o opini'as, ke iu al li kred'os, ke li est'as ver'a idiot'o... Vi ne est'as idiot'o, Švejk, vi est'as saĝ'a, vi est'as sagac'a, vi est'as kanajl'o, fripon'o, tromp'ul'o, ĉu vi kompren'as...”
” Obe'e mi raport'as, ke mi kompren'as.”
” Mi jam dir'is al vi, ke vi ferm'u la faŭk'o'n, ĉu vi aŭd'is ?”
” Obe'e mi raport'as, ke mi aŭd'is, ke mi ferm'u la faŭk'o'n.”
” Himmelherrgott 65, ferm'u do tiu'n faŭk'o'n, se mi al vi ordon'is, vi sci'as ja bon'e, ke ne lic'as al vi parol'aĉ'i.”
” Obe'e mi raport'as, ke mi sci'as, ke ne lic'as al mi parol'aĉ'i.”
La soldat'rang'ul'o'j ek'rigard'is unu la ali'a'n kaj al'vok'is la ĉef'serĝent'o'n.
” Tiu'n ĉi vir'o'n,” dir'is la ĉef'a stab'kurac'ist'o el la komision'o,
montr'ant'e al Švejk,” for'konduk'u sub'e'n en la kancelari'o'n kaj atend'u ni'a'j'n skrib'o'n kaj raport'o'n. En la garnizon'a mal'liber'ej'o oni jam el'pel'os al li el la kap'o tiu'j'n replik'o'j'n. La ul'o est'as san'a kiel fiŝ'o, simul'as kaj ankoraŭ parol'aĉ'as kaj far'as al si ŝerc'o'j'n el si'a'j super'ul'o'j. Li opini'as, ke ili est'as ĉi tie nur por li'a amuz'o, ke la tut'a soldat'serv'o est'as fars'o, ŝerc'a afer'o. En la garnizon'a mal'liber'ej'o oni montr'os al vi tio'n, Švejk, ke la soldat'serv'o ne est'as amuz'aĵ'o.”
64 ( german'e ): aŭstr'a kazern'a mal'ben'o ( Himmel = ĉiel'o, Donnerwetter = Diabl'e ! Ĉe cent diabl'o'j !
65 ( german'e ): blasfem'a'j vort'o'j ( Herr Gott = Sinjor'o Di'o )
Švejk, for'ir'ant'e kun la ĉef'serĝent'o en la kancelari'o'n, murmur'et'is al si sur'voj'e tra la kort'o:
| ” Ĉiam'e mi opini'is, soldat'serv’ ke amuz’ est'os, ke post semajn’ unu aŭ du mi re'ven'os, hejm'e rest'os...” |
Kaj dum deĵor'ant'a oficir'o en la kancelari'o kri'eg'is al Švejk, ke tia'j'n ul'o'j'n kia est'as Švejk neces'as paf'ekzekut'i, supr'e en hospital'a'j ĉambr'o'j la komision'o likvid'is simul'ant'o'j'n. El sep'dek pacient'o'j sav'is si'n nur du. Unu, kiu hav'is la pied'o'n for'bat'it'a de grenad'o, kaj la ali'a kun ver'a ost'a tuberkul'oz'o.
Nur tiu'j ne aŭd'is la vort'et'o'n:” kapabl'a ”, ĉiu'j ceter'a'j, ne escept'ant'e eĉ tri mort'ant'a'j'n ftiz'ul'o'j'n, est'is re'kon'it'a'j kiel kapabl'a'j por serv'o sur batal'kamp'o, ĉe kio la ĉef'a stab'kurac'ist'o ne rifuz'is al si la okaz'o'n orator'i.
Li'a parol'o est'is tra'plekt'it'a per plej divers'a'j insult'o'j kaj est'is en'hav'e konciz'a. Ĉiu'j est'as brut'o'j kaj sterk'ul'o'j, kaj nur se ili kuraĝ'e batal'os por sinjor'o imperi'estr'o, ili pov'os re'ven'i en la hom'a'n soci'o'n kaj post la milit'o oni al ili pardon'os, ke ili vol'is evit'i la soldat'serv'o'n kaj simul'is. Sed li mem tio'n ne kred'as kaj opini'as, ke ĉiu'j'n atend'as la pend'um'il'a ŝnur'eg'o.
Jun'et'a soldat'kurac'ist'o, anim'o ĝis nun pur'a kaj ne sen'moral'iĝ'int'a, pet'is la ĉef'a'n stab'kurac'ist'o'n por pov'i ankaŭ ek'parol'i. Li'a parol'o diferenc'is de vort'o'j de li'a super'ul'o per optimism'o kaj naiv'o. Li parol'is german'e.
Li parol'is long'e pri tio, ke ĉiu el tiu'j, kiu'j for'las'as la hospital'o'n por for'ir'i sur batal'kamp'o'n al si'a'j regiment'o'j, dev'as est'i venk'int'o kaj kavalir'o. Ke li est'as konvink'it'a, ke ili lert'e reg'os si'a'j'n arm'il'o'j'n sur batal'kamp'o kaj est'os honest'a'j en ĉiu'j afer'o'j, milit'a'j eĉ privat'a'j. Ke ili iĝ'os ne'venk'ebl'a'j milit'ant'o'j, memor'ant'e la glor'o'n de Radeckë eĉ la princ'o Eŭgen'o la Savoja 66. Ke per si'a sang'o ili fekund'ig'os larĝ'a'j'n kamp'o'j'n de la monarki'a glor'o kaj venk'e plen'um'os la task'o'n, kiu'n antaŭ'destin'is al ili la histori'o. Kun aŭdac'a kuraĝ'o, mal'respekt'ant'e si'a'j'n viv'o'j'n, ili impet'os sub dis'paf'it'a'j standard'o'j de si'a'j regiment'o'j al nov'a glor'o, nov'a'j venk'o'j.
Post'e en la koridor'o la ĉef'a stab'kurac'ist'o dir'is al tiu naiv'a vir'o:” Sinjor'o koleg'o, mi pov'as vi'n cert'ig'i, ke ĉio tio est'as van'a. El tiu'j kanajl'o'j nek Radeckë, nek tiu vi'a princ'o Eŭgen'o la Savoja eduk'us soldat'o'j'n. Parol'i al ili anĝel'e aŭ diabl'e, ĉio tio est'as egal'a. Tio est'as band'o.”
66 aŭstr'a milit'ist'o ( 1663 - 1736 )
Garnizon'a mal'liber'ej'o est'is la last'a rifuĝ'ej'o de hom'o'j, kiu'j ne vol'is ir'i en la milit'o'n. Mi kon'is help'instru'ist'o'n de matematik'o, kiu ne vol'is paf'i ĉe artileri'o kaj tial li ŝtel'is poŝ'horloĝ'o'n de iu ĉef'leŭtenant'o por ven'i en garnizon'a'n mal'liber'ej'o'n. Li far'is tio'n kun plen'a pri'pens'o. La milit'o al li ne impon'is kaj ne rav'is li'n. Paf'i kontraŭ la mal'amik'o kaj per ŝrapnel'o'j kaj grenad'o'j mort'ig'i sam'e tiel mal'feliĉ'a'j'n help'instru'ist'o'j'n de matematik'o sur la ali'a flank'o de la front'lini'o li konsider'is kiel idiot'aĵ'o'n.
” Mi ne vol'as est'i mal'am'at'a pro mi'a per'fort'o,” li dir'is al si kaj trankvil'e ŝtel'is la poŝ'horloĝ'o'n. Unu'e oni esplor'is li'a'n mens'o'stat'o'n, kaj kiam li proklam'is, ke li vol'is riĉ'iĝ'i, oni trans'vetur'ig'is li'n en garnizon'a'n mal'liber'ej'o'n. Est'is pli da tia'j hom'o'j, kiu'j sid'is en garnizon'a mal'liber'ej'o pro ŝtel'o aŭ tromp'o'j.
Ideal'ist'o'j kaj ne'ideal'ist'o'j. Hom'o'j, kiu'j vid'is en la milit'o font'o'n de en'spez'o'j, tiu'j divers'a'j sub'oficir'o'j - kont'ist'o'j en la arier'o kaj ĉe la front'o, kiu'j far'is ĉiu'j'n ebl'a'j'n tromp'o'j'n pri soldat'manĝ'o, sold'o, kaj post'e sen'signif'a'j ŝtel'ist'o'j, mil'obl'e pli honest'a'j ol tiu'j ul'o'j, kiu'j ili'n ĉi tie'n send'is. En garnizon'a mal'liber'ej'o pli'e sid'is soldat'o'j pro divers'a'j ali'a'j delikt'o'j de pur'e soldat'a karakter'o, romp'o de la disciplin'o, ribel'prov'o, dizert'o. Apart'a'n tip'o'n prezent'is politik'a'j arest'it'o'j, el kiu'j ok'dek procent'o'j est'is absolut'e sen'kulp'a'j kaj el tiu'j naŭ'dek naŭ procent'o'j est'is kondamn'at'a'j.
La aparat'o de enket'a'j juĝ'ist'o'j est'is grandioz'a. Tia'n juĝ'ej'a'n aparat'o'n hav'as ĉiu ŝtat'o antaŭ ĝeneral'a politik'a, ekonomi'a kaj moral'a bankrot'o. Re'bril'o de iam'a'j potenc'o kaj glor'o konserv'as tribunal'o'j'n kun polic'o, ĝendarm'ar'o kaj korupt'ebl'a feĉ'o de denunc'ant'o'j.
En ĉiu trup'unu'o Aŭstrio hav'is si'a'j'n spion'o'j'n; tiu'j denunc'ad'is si'a'j'n kamarad'o'j'n, kiu'j dorm'is kun ili sur pajl'o'sak'o'j kaj dum marŝ'o divid'is kun ili la pan'o'n.
Ankaŭ la ŝtat'a polic'o, sinjor'o'j Klíma, Slavíček & kompani'o 67, liver'ad'is hom'a'n material'o'n al garnizon'a'j mal'liber'ej'o'j.
Soldat'a cenzur'o send'is ĉi tie'n aŭtor'o'j'n de korespond'aĵ'o'j inter la front'o kaj tiu'j, kiu'j'n ili las'is hejm'e en sen'esper'o. Ĝendarm'o'j konduk'is ĉi tie'n ankaŭ mal'jun'a'j'n eks'bien'mastr'o'j'n, kiu'j send'is leter'o'j'n al la front'o, kaj soldat'a tribunal'o ŝarĝ'is ili'n pro ili'a'j konsol'a'j vort'o'j kaj pri'skrib'o de la hejm'a mizer'o per dek'du jar'o'j por ĉiu.
El la garnizon'a mal'liber'ej'o en Hradčany konduk'is voj'o ankaŭ tra Břevnov al ekzerc'ej'o en Motol 68. Antaŭ'e ir'is hom'o kun katen'it'a'j man'o'j en akompan'o de bajonet'o'j, kaj mal'antaŭ li vetur'il'o kun ĉerk'o. Kaj sur la ekzerc'ej'o en Motol konciz'a komand'o:” Al'cel'i ! Paf'i !” Kaj al ĉiu'j regiment'o'j kaj batalion'o'j oni leg'is regiment'a'n ordon'o'n, ke oni de'nov'e paf'ekzekut'is hom'o'n, kiu post si'a rekrut'iĝ'o ek'ribel'is, kiam sinjor'o kapitan'o sabr'o'hak'is li'a'n edz'in'o'n, kiu ne pov'is kun la edz'o dis'ir'i.
67 en Aŭstr'i - Hungari'o dung'it'o'j de la polic'a direkci'o en Prago, post la ŝtat'renvers'o en la j. 1918 polic'a'j direktor'o'j en Košice ( Klíma ) kaj Bratislav'a ( Slavíček )
68 praga kvartal'o
Kaj si'a'n task'o'n en la garnizon'a mal'liber'ej'o jam plen'um'is tri'o: stab'provos'o Slavík, kapitan'o Linhart kaj ĉef'serĝent'o řepa, nom'at'a ankaŭ ” la ekzekut'ist'o ”. Kiom da hom'o'j ili mort'bat'is en izol'ej'o'j ! Pov'as est'i, ke eĉ nun en la respublik'o Linhart plu est'as kapitan'o. Mi dezir'us, ke oni al'kalkul'u al li la jar'o'j'n de li'a serv'o en la garnizon'a mal'liber'ej'o. Slavíček kaj Klíma de la ŝtat'a polic'o hav'as ili'n al'kalkul'it'a'j. řepa re'ven'is en civil'a'n viv'o'n kaj plu plen'um'as si'a'n okup'o'n de mason'ist'a majstr'o.
Pov'as est'i, ke en la respublik'o li est'as an'o de patriot'a'j societ'o'j.
La stab'provos'o Slavík iĝ'is ŝtel'ist'o en la respublik'o kaj est'as nun mal'liber'ig'it'a. Kompat'ind'ul'o, li ne en'radik'iĝ'is en la respublik'o kiel ali'a'j soldat'rang'ul'o'j.
* Est'as tut'e natur'e, ke la stab'provos'o Slavík, trans'pren'ant'e Švejkon, ĵet'is al li rigard'o'n plen'a'n de sen'vort'a riproĉ'o:
” Ĉu ankaŭ vi hav'as la reputaci'o'n difekt'it'a, ke vi ven'is ĝis ĉi tie'n inter ni'n ? Ni dolĉ'ig'os al vi la rest'ad'o'n ĉi tie, ul'et'o, kiel al ĉiu'j, kiu'j fal'is en ni'a'j'n man'o'j'n, kaj tiu'j ni'a'j man'o'j ne est'as et'a'j man'o'j de dam'o.”
Por al'don'i aŭtoritat'o'n al si'a rigard'o, li met'is si'a'n muskol'a'n, dik'a'n pugn'o'n sub la naz'o'n de Švejk kaj dir'is:
” Ek'flar'u, kanajl'o !”
Švejk ek'flar'is kaj rimark'is:
” Per tiu mi ne vol'us ricev'i sur la naz'o'n, tio odor'as tomb'e.”
La trankvil'a, prudent'a parol'o al la stab'provos'o ek'plaĉ'is.
” He,” li dir'is, puŝ'ant'e Švejkon per pugn'o en la ventr'o'n,” star'u rekt'e, kio'n vi hav'as en la poŝ'o'j ? Se vi hav'as cigared'o'j'n, tiu'j'n vi pov'as al vi las'i kaj la mon'o'n don'u ĉi tie'n, por ke iu ĝi'n al vi ne ŝtel'u. Ĉu vi ne hav'as pli ? Ĉu ver'e vi ne hav'as ? Ne mensog'u, mensog'o'n oni pun'as.”
” Kie'n ni li'n met'os ?” demand'is la ĉef'serĝent'o řepa.
” Ni lok'os li'n en la ĉambr'o'n numer'o dek'ses, inter tiu'j'n en kalson'o'j,” decid'is la stab'provos'o,” ĉu vi ne vid'as, ke sinjor'o kapitan'o Linhart skrib'is sur li'a'j'n akt'o'j'n’ Sever'e gard'i, observ'i !’?
Jes, jes,” li proklam'is solen'e al Švejk,” kanajl'o'j'n oni trakt'as kanajl'e. Se iu kontraŭ'star'as, ni for'tren'os li'n en ĉel'o'n, tie romp'os al li ĉiu'j'n rip'o'j'n kaj las'os li'n tie kuŝ'i, dum li ne mort'aĉ'os. Tio'n ni rajt'as. Kiel ni far'is tio'n al tiu viand'ist'o, ĉu, řepa ?”
” Nu, tiu kost'is al ni mult'e da pen'o, sinjor'o stab'provos'o,”
rev'em'e respond'is la ĉef'serĝent'o řepa,” tio est'is ja korp'o ! Mi tret'is li'n pli ol kvin minut'o'j'n, ol komenc'is krev'i al li la rip'o'j kaj la sang'o torent'i el la faŭk'o. Kaj li viv'is ankoraŭ dek tag'o'j'n.
Ver'a persist'ul'o.”
” Vid'u do, kanajl'o, kiel tio ĉe ni ir'as, se iu kontraŭ'star'as,”
fin'is si'a'n pedagogi'a'n parol'o'n la stab'provos'o Slavík,” aŭ se iu vol'as fuĝ'i. Tio fakt'e egal'as al si'n'mort'ig'o, kio'n oni ĉe ni ankaŭ tiel pun'as. Aŭ, Di'o ne permes'u, fi'ul'o, ke vi ricev'u la ide'o'n pri io plend'i, se ven'os inspekt'ist'ar'o. Se ĝi ven'os kaj demand'os:
’ Ĉu vi hav'as i'a'n plend'o'n ?’, vi dev'as, fetor'ul'o, star'i en atent'o'poz'o, soldat'salut'i kaj respond'i:’ Obe'e mi raport'as, ke mi ne hav'as, ke mi est'as tut'e kontent'a.’ Kiel vi tio'n dir'os, abomen'ul'o, ripet'u tio'n !”
” Obe'e mi raport'as, ke mi ne hav'as, ke mi est'as tut'e kontent'a,” ripet'is Švejk kun tiel afabl'a mien'o, ke la stab'provos'o erar'is kaj konsider'is tio'n kiel sincer'a'n klopod'o'n kaj honest'o'n.
” Sen'vest'ig'u vi'n do ĝis'kalson'e kaj vi ir'os en la’dek'ses'o'n ’,”
dir'is la stab'provos'o afabl'e, al'don'ant'e nek kanajl'o'n, nek abomen'ul'o'n aŭ fetor'ul'o'n, kiel li kutim'is.
En la ” dek'ses'o ” Švejk renkont'iĝ'is kun dek naŭ vir'o'j sen pantalon'o. Tio est'is ĉiu'j, kiu'j hav'is sur la akt'o'j al'skrib'it'a'n not'o'n ” Sever'e gard'i, observ'i !” kaj pri kiu'j oni nun zorg'is tre atent'e, por ke tiu'j al ili ne fuĝ'u.
Se la kalson'o'j est'us pur'a'j kaj la fenestr'o'j sen krad'o'j, vek'us tio unu'a'vid'e impres'o'n, ke oni est'as en ban'ej'a sen'vest'ej'o.
De la ĉef'serĝent'o řepa trans'pren'is Švejkon ” la ĉambr'o'komand'ant'o ”, ne'raz'it'a ul'o en dis'buton'it'a ĉemiz'o. Li en'skrib'is li'a'n nom'o'n sur paper'pec'et'o'n pend'ant'a'n sur mur'o kaj dir'is al li:
” Morgaŭ ni hav'os ĉe ni teatr'a'n prezent'ad'o'n. Oni konduk'os ni'n en kapel'o'n al predik'o. Ni ĉiu'j en kalson'o'j star'as rekt'e sub la predik'ej'o. Tio est'os ja amuz'o !”
Kiel en ĉiu'j arest'ej'o'j kaj pun'dom'o'j, ankaŭ en la garnizon'a mal'liber'ej'o la kapel'o ĝu'is grand'a'n popular'ec'o'n. Ne tem'is pri tio, ke dev'ig'a vizit'o de la mal'liber'ej'a kapel'o proksim'ig'us la vizit'ant'o'j'n al Di'o, ke la mal'liber'ig'it'o'j ek'sci'us i'o'n pli pri moral'o. Pri tia stult'aĵ'o oni ne pov'as eĉ parol'i.
La di'serv'o'j kaj predik'o'j est'is bel'a eskap'o el la enu'o de la garnizon'a mal'liber'ej'o. Tem'is ne pri tio, ke ili est'as pli proksim'e ĉe Di'o, sed ke ekzist'as ŝanc'o trov'i dum'voj'e en koridor'o'j kaj sur la kort'o for'ĵet'it'a'n rest'o'n de cigared'o aŭ cigar'o.
Di'o'n tut'e flank'e'n'ŝov'is et'a stump'o, sen'esper'e kuŝ'aĉ'ant'a en kraĉ'uj'o aŭ ie en polv'o sur la ter'o. Tiu mal'grand'a, aĉ'odor'a aĵ'o venk'is Di'o'n eĉ sav'o'n de la anim'o.
Post'e ankoraŭ tiu predik'o, tia amuz'o kaj komik'aĵ'o ! Feldkurato Otto Katz est'is tamen nur ĉarm'a hom'o. Li'a'j predik'o'j est'is ne'ordinar'e al'log'a'j, ŝerc'a'j, agrabl'ig'ant'a'j la enu'o'n de la garnizon'a mal'liber'ej'o. Li sci'is tre bel'e babil'i pri sen'lim'a di'a grac'o, re'fort'ig'ad'i sen'moral'iĝ'int'a'j'n mal'liber'ig'it'o'j'n kaj sen'honor'ig'it'a'j'n vir'o'j'n. Li sci'is tre bel'e insult'i el la predik'ej'o eĉ de la altar'o. Li sci'is grandioz'e kri'eg'i ĉe la altar'o si'a'n ” It'e, missa est ” 69, la tut'a'n di'serv'o'n far'i per original'a manier'o kaj ĥaos'ig'i la tut'a'n ord'o'n de la sankt'a mes'o, el'pens'i, kiam li est'is jam tre ebri'a, tut'e nov'a'j'n preĝ'o'j'n kaj nov'a'n sankt'a'n mes'o'n, si'a'n rit'o'n, i'o'n, kio ĉi tie ankoraŭ ne est'is.
Kaj krom tio tiu komedi'o, se li iam stumbl'is kaj fal'is kun la kalik'o, eŭkaristi'o aŭ mes'libr'o ! Laŭt'e kulp'ig'ant'e akolit'o'n el la mal'liber'ul'a kompani'o, ke tiu intenc'e li'n krur'falĉ'is, li tuj antaŭ la eŭkaristi'o mem ŝarĝ'as li'n per karcer'o kaj katen'o'j.
Kaj la traf'it'o ĝoj'as, ĉar tio aparten'as al ĉiu tiu amuz'o en la mal'liber'ej'a kapel'o. Li lud'as grand'a'n rol'o'n en tiu teatr'aĵ'o kaj dign'e ĝi'n plen'um'is.
La feldkurato Otto Katz, la plej perfekt'a soldat'pastr'o, est'is jud'o. Tio ceter'e est'as neniel strang'a. Ankaŭ la ĉef'episkop'o Kohn 70 est'is jud'o kaj pli, eĉ amik'o de Machar 71.
La feldkurato Otto Katz hav'is ankoraŭ pli bunt'a'n pas'int'ec'o'n ol la glor'a ĉef'episkop'o Kohn.69 ( latin'e ):” Ir'u, la mes'o est'as fin'it'a ”- vort'o'j, kiu'j'n katolik'a pastr'o kant'as ĉe fin'o de la mes'o
70 episkop'o en Olomouc ( 1892 - 1904 )
71 J. S. Machar ( 1864 — 1944 ), ĉeĥ'a kontraŭ'klerikal'a poet'o
Li stud'is komerc'a'n akademi'o'n kaj soldat'iĝ'is kiel unu'jar'a volont'ul'o 72. Kambi'o'j'n kaj la kambi'a'n leĝ'ar'o'n li reg'is tiel’bon'e ’, ke dum tiu unu jar'o li al'konduk'is komerc'a'n firma'o'n Katz kaj kompani'o al bankrot'o tiel glor'a kaj sukces'a, ke la mal'jun'a sinjor'o Katz for'vetur'is en Nord - Amerik'o'n, el'kombin'int'e i'a'n egal'ig'o'n kun si'a'j kreditor'o'j, pri kiu sci'is nek tiu'j ĉi nek li'a kun'ul'o, el'migr'int'a en Argentinon.
Kiam do la jun'a Otto Katz sen'profit'e divid'is la firma'o'n Katz kaj kompani'o inter la Nord'a kaj Sud'a Amerik'o'j, li trov'iĝ'is en situaci'o de hom'o, kiu pov'as tut'e neni'o'n hered'i, ne sci'as, kie'n kuŝ'ig'i la kap'o'n kaj dev'as do aktiv'i en la arme'o.
Sed antaŭ tio la unu'jar'a volont'ul'o Otto Katz el'pens'is eminent'a'n afer'o'n. Li ig'is si'n bapt'i. Li turn'is si'n al Krist'o, ke tiu help'u al li far'i karier'o'n. Li turn'is si'n al li kun plen'a konfid'o, ke tio est'as komerc'a afer'o inter li kaj la Fil'o de Di'o.
Oni bapt'is li'n solen'e en Emauzy. La pastr'o Albán mem tremp'is li'n en bapt'o'kuv'o'n. Est'is tio bril'a spektakl'o, ĉe'est'is pi'a major'o de la regiment'o, kie Otto Katz serv'is, mal'jun'a fraŭl'in'o el la Institut'o de nobel'in'o'j en Hradčany kaj faŭk'a reprezent'ant'o de konsistori'o, kiu est'is li'a bapt'o'patr'o.
La oficir'a ekzamen'o fin'iĝ'is bon'e kaj la nov'a krist'an'o Otto Katz rest'is en la arme'o. Komenc'e ŝajn'is al li, ke tio ir'os bon'e, li intenc'is eĉ stud'i en kurs'o'j por stab'oficir'o'j.
Sed unu tag'o'n li ebri'iĝ'is kaj ir'is en monaĥ'ej'o'n, for'las'is la sabr'o'n kaj sur'pren'is frok'o'n. Li est'is ĉe ĉef'episkop'o en Hradčany kaj ven'is en seminari'o'n. Antaŭ si'a konsekr'o li ebri'iĝ'is ĝis'mut'e en cert'a tre ” dec'a ” dom'o kun vir'in'a'j serv'o'j en strat'et'o mal'antaŭ’ Ĉe Vejvoda ’, kaj rekt'e el kirl'o de la volupt'o kaj amuz'o ir'is ig'i si'n konsekr'i. Post la konsekr'o li re'ven'is al si'a regiment'o por pet'i favor'o'n, kaj kiam oni nom'um'is li'n feldkurato, li aĉet'is al si ĉeval'o'n, promen'rajd'is tra Prago kaj gaj'e part'o'pren'is ĉiu'j'n drink'o'j'n kun oficir'o'j de si'a regiment'o.
72 normal'a soldat'serv'o en Aŭstr'i - Hungari'o daŭr'is tri jar'o'j'n. Jun'a'j vir'o'j kun almenaŭ mez'lern'ej'a kler'ig'o rajt'is serv'i nur unu jar'o'n kondiĉ'e ke ili liber'vol'e frekvent'os lern'ej'o'n por mal'super'a'j oficir'o'j kaj sukces'e ĝi'n fin'os
En koridor'o de dom'o, kie li hav'is loĝ'ej'o'n, oni tre oft'e aŭd'is mal'ben'o'j'n de ne'kontent'ig'it'a'j kreditor'o'j. En la loĝ'ej'o'n li konduk'ad'is al si ankaŭ strat'ul'in'o'j'n aŭ send'is por ili si'a'n serv'o'soldat'o'n. Li tre am'is lud'i ferblon, kaj ekzist'is cert'a'j supoz'o'j kaj konjekt'o'j, ke li fals'lud'as, sed neni'u al li pruv'is, ke li hav'as as'o'n kaŝ'it'a en larĝ'a manik'o de si'a soldat'a sutan'o. En oficir'a'j rond'o'j oni nom'is li'n ” sankt'a patr'o ”.
Por la predik'o'j li neniam si'n prepar'is, en kio li diferenc'is de si'a antaŭ'ul'o, kiu ankaŭ vizit'ad'is la garnizon'a'n mal'liber'ej'o'n. Tio est'is hom'o obsed'it'a per fiks'a imag'o, ke la vir'ar'o'n en la garnizon'a mal'liber'ej'o ebl'as bon'mor'ig'i el la predik'ej'o. Tiu estim'ind'a kur'at'o pi'e rul'is la okul'o'j'n kaj rakont'is al la mal'liber'ig'it'o'j, ke neces'as re'form'i eduk'o'n de prostitu'it'in'o'j, re'form'i protekt'o'n de fraŭl'in'a'j patr'in'o'j kaj parol'is pri eduk'o de ekster'edz'ec'a'j infan'o'j. Li'a'j predik'o'j est'is abstrakt'a'j kaj neniel rilat'is al la aktual'a situaci'o, enu'ig'is.
Kontraŭ'e la feldkurato Otto Katz hav'is predik'o'j'n, je kiu'j ĉiu'j ĝoj'is.
Est'is tio solen'a moment'o, kiam la ĉambr'o'n ” dek'ses'o ” oni konduk'is en kalson'o'j en la kapel'o'n, ĉar vest'i ili'n signif'is risk'i, ke iu el ili mal'aper'os. Tiu'j'n du'dek anĝel'e blank'a'j'n kalson'ul'o'j'n oni star'ig'is sub la predik'ej'o'n. Kelk'a'j el ili, al kiu'j la Fortun'o ek'rid'et'is, maĉ'is dum'voj'e trov'it'a'j'n cigar'stump'o'j'n, ĉar natur'e ili ne hav'is poŝ'o'j'n kaj ne ebl'is do ie tio'n kaŝ'i.
Ĉirkaŭ ili star'is la ceter'a'j vir'o'j el la garnizon'a mal'liber'ej'o kaj ĝu'e rigard'is la du'dek kalson'ul'o'j'n sub la predik'ej'o, kiu'n sur'grimp'is la feldkurato, tint'ant'e per spron'o'j.
” Atent'o'n !” li ek'kri'is,” al la preĝ'o, ĉiu'j ripet'u, kio'n mi dir'os ! Kaj vi, kanajl'o, tie mal'antaŭ'e, ne mung'u en la man'o'n, vi est'as en preĝ'ej'o de la Sinjor'o, kaj mi ig'os vi'n en'karcer'ig'i.
Fripon'o'j, ĉu vi ankoraŭ ne forges'is’ Patroni'a’n ! Do ni tio'n prov'u !——— Nu, mi sci'is, ke tio ne ir'os.’ Patroni'a’n, tio'n ne, prefer'e du porci'o'j'n da viand'o kaj fazeol'a'n salat'o'n, ŝtop'eg'i si'n, kuŝ'iĝ'i sur'ventr'e sur pajl'o'sak'o'n, fingr'um'i en la naz'o kaj ne pens'i pri Sinjor'o Di'o, ĉu mi ne prav'as ?”
Li ek'rigard'is sub'e'n el la predik'ej'o al du'dek blank'a'j anĝel'o'j en kalson'o'j, kiu'j eg'e bon'e amuz'iĝ'is sam'e kiel ĉiu'j ceter'a'j.
Mal'antaŭ'e oni lud'is ” karn'o'n ” 73.
” Tio est'as tre bon'a,” flustr'is Švejk al si'a najbar'o, sur kiu kuŝ'is suspekt'o, ke por tri kron'o'j li for'hak'is al si'a kamarad'o ĉiu'j'n fingr'o'j'n de la man'o, por ke tiu eskap'u el la soldat'serv'o.
” Tio ankoraŭ ven'os,” est'is la respond'o,” hodiaŭ li est'as de'nov'e ĝust'mezur'e ebri'a, li do de'nov'e parol'os pri la dorn'a voj'o de la pek'o.”
La feldkurato est'is hodiaŭ en ver'e bon'eg'a humor'o. Eĉ
mem ne sci'ant'e, kial li tio'n far'as, li sen'ĉes'e el'klin'iĝ'is el la predik'ej'o, preskaŭ perd'is la ekvilibr'o'n kaj el'fal'is.
73 soldat'a ( bub'a ) amuz'o. Elekt'it'a lud'ant'o turn'as si'n dors'e al la ceter'a'j, el kiu'j iu ek'bat'os li'a'n post'aĵ'o'n per pint'o'j de si'a'j fingr'o'j. Se la bat'it'o diven'os, kiu li'n ek'bat'is, ambaŭ lud'ant'o'j inter'ŝanĝ'as si'a'j'n lok'o'j'n, ali'e la bat'it'o dev'as de'nov'e si'n turn'i kaj atend'i pli'a'n bat'o'n. Ali'a vari'aĵ'o: al la batat'o oni vual'as la okul'o'j'n per tuk'o kaj bat'as li'n sur streĉ'it'a'n man'plat'o'n
” Kant'u i'o'n, knab'o'j,” li kri'is sub'e'n,” aŭ ĉu vi vol'as, ke mi lern'ig'u al vi nov'a'n kant'et'o'n ? Kant'u do post mi:
| Plej ŝat'at'a est'as mi'a am'at'in'o, kar'ul'in ’, ]ne mi sol'a sekv'as ŝi'n.
Mult'a'j mil'o'j, grand'a'j kvant'o'j
Hav'as nom'o'n, la vir'in ’, |
Tio'n vi neniam el'lern'os, fripon'o'j,” daŭr'ig'is la feldkurato,” mi konsent'as ĉiu'j'n vi'n paf'ekzekut'i; ĉu vi kompren'as mi'n bon'e ?! Tio'n mi asert'as el tiu ĉi di'a lok'o, sen'taŭg'ul'o'j, ĉar di'o est'as io, kio vi'n ne tim'as kaj kio ord'ig'os al vi la kap'o'n tiel, ke vi el tio idiot'iĝ'os, ĉar vi hezit'as turn'i vi'n al Krist'o kaj prefer'e ir'as la dorn'a'n voj'o'n de la pek'o.”
” Jam tio est'as ĉi tie, li est'as ĝust'mezur'e ebri'a,” ĝoj'e flustr'is la najbar'o al Švejk.
” La dorn'a voj'o de la pek'o, stult'a'j bub'o'j, est'as la voj'o de batal'o kontraŭ mal'virt'o'j. Vi est'as prodig'a'j fil'o'j, kiu'j prefer'e mal'diligent'aĉ'as en ĉel'o anstataŭ re'ven'i al la Patr'o. Fiks'u vi'a'n rigard'o'n pli mal'proksim'e'n kaj pli supr'e'n al ĉiel'a'j alt'o'j, kaj vi venk'os kaj en vi'a anim'o en'hejm'iĝ'os trankvil'o, strat'bub'o'j. Mi el'pet'as, ke iu tie mal'antaŭ'e ne snuf'u. Li ne est'as ĉeval'o kaj ne trov'iĝ'as en stal'o, li est'as en preĝ'ej'o de la Sinjor'o. Pri tio mi atent'ig'as vi'n, mi'a'j kar'ul'o'j. Do, kie mi ĉes'is ? Jes, ĉe la trankvil'o de anim'o'j, tre bon'e. Memor'u, brut'o'j, ke vi est'as hom'o'j, ke vi dev'as rigard'i eĉ tra mal'hel'a nub'o en mal'proksim'a'n spac'o'n kaj sci'i, ke ĉio ĉi tie daŭr'as nur ĝis'temp'e, sed ke Di'o ekzist'as por'etern'e. Tre bon'e, ĉu ne ver'e, mi'a'j sinjor'o'j ? Est'us mi'a dev'o preĝ'i pro vi tag'e eĉ nokt'e, por ke la kompat'em'a Di'o, stult'a'j bub'o'j, verŝ'u si'a'n anim'o'n en vi'a'j'n mal'varm'a'j'n kor'o'j'n kaj per si'a sankt'a grac'o for'lav'u vi'a'j'n pek'o'j'n, por ke vi est'u por'etern'e Li'a'j kaj por ke li ĉiam vi'n am'u, fripon'o'j. Sed en tio vi erar'as. En tiu'n paradiz'o'n mi vi'n ne konduk'os —.” La feldkurato ek'singult'is.” Kaj ne konduk'os,” li ripet'is obstin'e,” mi far'os por vi neni'o'n, eĉ ne ek'pens'os pri tio, ĉar vi est'as ne'bon'mor'ig'ebl'a'j sen'taŭg'ul'o'j. Sur vi'a'j voj'o'j ne konduk'os vi'n la bon'ec'o de la Sinjor'o, spir'o de Di'a am'o vi'n ne tra'blov'os, ĉar al la kar'a sinjor'o Di'o eĉ ide'o ne ven'os okup'i si'n pri tia'j kanajl'o'j.
Ĉu vi aŭd'as tio'n, vi ĉi tie sub'e en kalson'o'j ?”
Du'dek kalson'ul'o'j ek'rigard'is supr'e'n kaj dir'is unu'voĉ'e:
” Obe'e ni raport'as, ke ni aŭd'as.”
” Ne sufiĉ'as nur aŭd'i,” daŭr'ig'is la feldkurato si'a'n predik'o'n,” pez'a nub'o de la viv'o, en kiu la di'a favor'o ne sen'ig'os vi'n de aflikt'o, idiot'o'j, ĉar ankaŭ la bon'ec'o de Di'o hav'as si'a'j'n lim'o'j'n, kaj vi, mul'o, tie mal'antaŭ'e, ne tus'aĉ'u aŭ mi ig'os vi'n en'karcer'ig'i, ĝis vi tie putr'os. Kaj vi tie sub'e, ne opini'u, ke vi est'as en gast'ej'aĉ'o. Di'o est'as plej'e mizerikord'a, sed nur por bon'kondut'a'j hom'o'j kaj ne por pari'o'j de la hom'a soci'o, kiu obe'as nek li'a'j'n leĝ'o'j'n nek soldat'serv'a'n reglament'o'n. Tio'n mi vol'is al vi dir'i. Vi ne sci'pov'as preĝ'i kaj opini'as, ke ir'ad'i en la kapel'o'n aparten'as al ia amuz'aĵ'o, ke ĉi tie est'as teatr'o aŭ kin'ej'o. Kaj tio'n mi el'pel'os al vi el la kap'o por ke vi ne supoz'u, ke mi est'as ĉi tie por plezur'ig'i vi'n kaj don'i al vi viv'o'ĝoj'o'n. Mi sid'ig'os vi'n en izol'ej'o'j'n, kanajl'o'j, tio'n mi far'os al vi. Mi perd'as vi'a'kulp'e la temp'o'n kaj vid'as, ke ĉio tio est'as absolut'e van'a. Ke vi ne bon'mor'iĝ'os, ne turn'os vi'n al Di'o, eĉ se star'us ĉi tie feldmarŝal'o aŭ ĉef'episkop'o mem. Kaj tamen post temp'o vi re'memor'os mi'n, ke mi pens'is tio'n pri vi bon'e.”
Inter du'dek kalson'ul'o'j oni ek'aŭd'is singult'ad'o'n. Švejk komenc'is plor'i.
La feldkurato ek'rigard'is sub'e'n. Tie star'is Švejk kaj viŝ'is al si la okul'o'j'n per pugn'o. Ĉirkaŭ'e vid'iĝ'is ĝoj'a konsent'o.
La feldkurato daŭr'ig'is, montr'ant'e al Švejk:
” Ĉiu pren'u al si ekzempl'o'n de tiu ĉi hom'o. Kio'n li far'as ?
Li plor'as. Ne plor'u, mi dir'as al vi, ne plor'u ! Ĉu vi vol'as bon'mor'iĝ'i ? En tio, knab'et'o, vi ne sukces'os tiel facil'e. Nun vi plor'as, kaj kiam vi re'ven'os de ĉi tie en la ĉambr'o'n, vi est'os la sam'a kanajl'o kiel antaŭ'e. Vi dev'as ankoraŭ eg'e medit'i pri la sen'lim'a di'a grac'o kaj mizerikord'o, eg'e zorg'i, ke vi'a pek'ant'a anim'o pov'u trov'i en la mond'o la ver'a'n voj'o'n, kiu'n ĝi ir'u.
Hodiaŭ ni vid'as, ke ek'plor'is ĉi tie al ni vir'o, kiu vol'as bon'mor'iĝ'i, kaj kio'n far'as vi ceter'a'j ? Tut'e neni'o'n. Jen tiu i'o'n maĉ'as, kvazaŭ li'a'j ge'patr'o'j est'us re'maĉ'ul'o'j, kaj tie oni serĉ'as, en preĝ'ej'o de la Sinjor'o, pedik'o'j'n en si'a ĉemiz'o. Ĉu vi ne pov'as grat'i vi'n hejm'e kaj dev'as las'i al vi tio'n ĝust'e por la di'serv'o ?
Sinjor'o stab'provos'o, vi atent'as absolut'e neni'o'n. Vi ĉiu'j est'as ja soldat'o'j kaj ne stult'a'j civil'ul'o'j. Vi dev'as ja kondut'i, kiel dec'as al la soldat'o'j, eĉ se vi est'as en preĝ'ej'o. Komenc'u, krucifix 74, serĉ'i Di'o'n kaj pedik'o'j'n serĉ'u hejm'e. Per tio mi fin'is, strat'bub'o'j, kaj postul'as de vi kondut'i dum la mes'o dec'e, ke ne okaz'u, kiel last'foj'e, kiam mal'antaŭ'e oni ŝanĝ'is ŝtat'a'n tol'aĵ'o'n kontraŭ pan'o kaj tiu'n vor'is ĉe la hosti'lev'ad'o.”
La feldkurato descend'is el la predik'ej'o kaj for'ir'is en sakristi'o'n, kie'n sekv'is li'n la stab'provos'o. Tiu post moment'o el'ir'is,
turn'is si'n rekt'e al Švejk, el'tir'is li'n el la grup'o de du'dek kalson'ul'o'j kaj for'konduk'is en la sakristi'o'n.
74 krucifiks'o, ĉi tie uz'it'a kiel blasfem'a vort'o
La feldkurato sid'is tre komfort'e sur tabl'o kaj volv'is al si cigared'o'n.
Kiam Švejk en'ir'is, la feldkurato dir'is:
” Do, ĉi tie mi vi'n hav'as. Mi jam ĉio'n pri'pens'is kaj opini'as, ke mi tra'vid'is vi'n ĝis'fund'e, ĉu vi kompren'as, ul'o ? Tio est'as la unu'a okaz'o, ke iu ĉi tie en la preĝ'ej'o ek'plor'is.”
Li salt'is de sur la tabl'o, kaj sku'ant'e la ŝultr'o'n de Švejk, kri'is sub grand'a melankoli'a bild'o de Francisko el Salezo:
” Konfes'u, kanajl'o, ke vi plor'is nur tiel pro amuz'o !”
Kaj Francisko el Salezo demand'e observ'is Švejkon el la bild'o. El ali'a bild'o sur kontraŭ'a flank'o larĝ'okul'e rigard'is li'n martir'o, ĝust'e hav'ant'a dent'o'j'n de seg'il'o en la post'aĵ'o, kiu'n seg'is al li ne'kon'at'a'j roma'j sold'ul'o'j. Sur la vizaĝ'o de la martir'o oni vid'is ĉe tio neni'a'n sufer'o'n kaj ankaŭ neni'a'n ĝoj'o'n kaj martir'a'n bril'o'n. Li mien'is nur surpriz'e, kvazaŭ li vol'us dir'i:
” Kia'manier'e mi propr'e al tio ĉi ven'is, kio'n vi, sinjor'o'j, al mi far'as ?”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o feldkurato,” dir'is Švejk pri'pens'e, met'ant'e ĉio'n sur unu kart'o'n,” ke mi konfes'as al la ĉio'pov'a Di'o kaj al vi, dign'a patr'o, kiu Li'n anstataŭ'as, ke mi plor'is ver'e nur pro amuz'o. Mi vid'is, ke al vi'a predik'o mank'as bon'mor'ig'it'a pek'ul'o, kiu'n vi per vi'a'j vort'o'j van'e serĉ'is. Mi do ver'e vol'is far'i al vi ĝoj'o'n, por ke vi ne opini'u, ke jam ne ebl'as trov'i honest'a'j'n hom'o'j'n, kaj mi'n amuz'i, por ke mal'pez'iĝ'u al mi ĉe la kor'o.”
La feldkurato esplor'e ek'rigard'is la naiv'a'n vizaĝ'o'n de Švejk.
Sun'radi'o petol'is sur la melankoli'a bild'o de Francisko el Salezo kaj varm'ig'is la larĝ'okul'a'n martir'o'n sur la kontraŭ'a mur'o.
” Vi komenc'as al mi plaĉ'i,” dir'is la feldkurato, re'e ek'sid'ant'e sur la tabl'o'n.” Al kiu regiment'o vi aparten'as ?” Li komenc'is singult'i.
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o feldkurato, ke mi aparten'as kaj ne aparten'as al la naŭ'dek'unu'a regiment'o, ke mi tut'e ne sci'as, kiel tio pri mi propr'e est'as.”
” Kaj kial vi ĉi tie sid'as ?” demand'is la feldkurato, ne ĉes'ant'e singult'i.
El la kapel'o flug'is ĉi tie'n son'o'j de harmonium'o, kiu anstataŭ'is orgen'o'n. La muzik'ant'o, instru'ist'o mal'liber'ig'it'a pro dizert'o, ig'is la harmonium'o'n lament'i en la plej melankoli'a'j eklezi'a'j melodi'o'j. Kun singult'ad'o de la feldkurato kun'flu'is tiu'j son'o'j en nov'a'n dori'an gam'o'n.
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o feldkurato, ke mi ver'e ne sci'as, kial mi ĉi tie sid'as, kaj ke mi ne plend'as, ke mi ĉi tie sid'as. Mi hav'as nur mal'bon'ŝanc'o'n. Mi ĉiam pens'as ĉio'n bon'e kaj fin'e tio ĉiam turn'iĝ'as al tio mal'bon'a, kiel tie al la martir'o sur tiu bild'o.”
La feldkurato ek'rigard'is la bild'o'n, ek'rid'et'is kaj dir'is:
” Vi ver'e al mi plaĉ'as, mi dev'as demand'i pri vi sinjor'o'n enket'a'n juĝ'ist'o'n kaj kun vi mi jam ne parol'os. Urĝ'a temp'o, ke mi hav'u la sankt'a'n mes'o'n jam for ! Turn'u vi'n ! For'marŝ'i !”
Kiam Švejk re'ven'is al la’famili'a’grup'o de kalson'ul'o'j sub la predik'ej'o, li respond'is tre sek'e kaj konciz'e al la demand'o'j, kio'n vol'is de li la feldkurato en la sakristi'o:
” Li est'as ebri'eg'a.”
Pli'a'n prezent'ad'o'n de la feldkurato, la sankt'a'n mes'o'n, sekv'is ĉiu'j kun grand'a atent'o kaj ne'kaŝ'it'a'j simpati'o'j. Iu sub la predik'ej'o eĉ vet'is, ke la hosti'montr'il'o el'fal'os al la feldkurato el la man'o. Li vet'is la tut'a'n si'a'n porci'o'n da pan'o kontraŭ du vang'o'bat'o'j kaj gajn'is tio'n.
Tio, kio en la kapel'o plen'ig'is anim'o'j'n de ĉiu'j ĉe rigard'o al la ceremoni'o'j de la feldkurato, ne est'is mistik'o de kred'ul'o'j aŭ pi'ec'o de ver'a'j katolik'o'j. Est'is tio percept'o kiel en teatr'o, kiam ni ne sci'as la en'hav'o'n de la teatr'aĵ'o, la lud'ag'ad'o implik'iĝ'as kaj ni avid'e atend'as, kiel tio evolu'os. Ili profund'iĝ'is en bild'o'n, kiu'n kun grand'a si'n'ofer'em'o liver'is al ili tiu sinjor'o feldkurato ĉe la altar'o.
Ili for'don'is si'n al estetik'a ĝu'o rigard'i la ornat'o'n, kiu'n la feldkurato sur'met'is renvers'e, kaj kun ard'a kompren'o kaj entuziasm'o ili atent'is ĉio'n, kio okaz'as ĉe la altar'o.
Ruf'a akolit'o, dizert'int'o el sakristi'an'a'j rond'o'j, special'ist'o pri et'ŝtel'o'j ĉe la du'dek'ok'a regiment'o, honest'e klopod'is re'vok'i en la memor'o la tut'a'n proced'o'n, teknik'o'n kaj tekst'o'n de la sankt'a mes'o. Li sam'temp'e kaj akolit'is kaj suflor'is al la feldkurato, kiu kun absolut'a facil'anim'ec'o mis'ord'ig'is la tut'a'j'n fraz'o'j'n kaj anstataŭ al la ordinar'a mes'o li ven'is en la mes'libr'o ĝis tiu advent'a, kiu'n li komenc'is kant'i ĉe ĝeneral'a kontent'o de la publik'o.
Li hav'is nek voĉ'o'n, nek muzik'a'n aŭd'o'sent'o'n, kaj sub volb'aĵ'o de la kapel'o oni aŭd'is tia'n grunt'ad'o'n kaj jelp'ad'o'n kiel en pork'ej'o.
” Tiu est'as ja hodiaŭ ebri'eg'a,” oni dir'is kun plen'a kontent'o kaj ĝoj'o antaŭ la altar'o,” tiu hav'as ja en la kap'o ! Bel'e li'n tio re'e kapt'is ! Li ebri'eg'iĝ'is cert'e ie ĉe ul'in'o'j.”
Kaj ebl'e jam la tri'a'n foj'o'n son'is de la altar'o kant'ad'o de la feldkurato ” It'e, missa est !” kiel milit'a kri'eg'o de indi'an'o'j, ke trem'is la fenestr'o'j.
Post'e la feldkurato ankoraŭ'foj'e en'rigard'is la kalik'o'n, ĉu tie ankoraŭ tamen nur ne rest'is gut'o da vin'o, far'is ĉagren'a'n gest'o'n kaj turn'is si'n al la aŭskult'ant'o'j:
” Do, nun vi jam pov'as ir'i hejm'e'n, kanajl'o'j, jam est'as fin'o.
Mi rimark'is, ke vi ne montr'as la ver'a'n pi'ec'o'n, kiel dec'as, se vi est'as en preĝ'ej'o antaŭ la vizaĝ'o de la plej sankt'a eŭkaristi'o, strat'bub'o'j. Vid'al'vid'e al la plej super'a Di'o vi ne hont'as laŭt'e rid'i, tus'i kaj sput'i muk'aĵ'o'n, ŝov'i la pied'o'j'n eĉ antaŭ mi, kiu reprezent'as ĉi tie la Virg'ul'in'o'n Maria, Sinjor'o'n Krist'o kaj Di'o'n la Patr'o'n, idiot'o'j. Se ven'ont'foj'e tio ripet'iĝ'os, mi tan'os al vi la haŭt'o'n kiel dec'as kaj konven'as, por ke vi sci'u, ke ekzist'as ne nur tiu infer'o, pri kiu mi predik'is al vi antaŭ'last'e, sed ankaŭ infer'o sur la ter'o, kaj se vi eĉ pov'us sav'i vi'n antaŭ tiu unu'a, antaŭ tiu ĉi vi vi'n ne sav'os. For'marŝ'i !”
La feldkurato, kiu tiel bel'e klar'ig'is en praktik'o tre mal'nov'a'n afer'o'n, vizit'ad'i mal'liber'ig'it'o'j'n, for'ir'is en la sakristi'o'n, trans'vest'is si'n, ig'is verŝ'i al si mes'vin'o'n el botel'eg'o en kruĉ'o'n, el'trink'is tio'n kaj kun help'o de la ruf'a akolit'o sid'iĝ'is sur si'a'n rajd'o'ĉeval'o'n, al'lig'it'a'n sur la kort'o, sed post'e li re'memor'is Švejkon, descend'is kaj ir'is en kancelari'o'n al enket'a juĝ'ist'o Bernis.
La enket'a juĝ'ist'o Bernis est'is societ'am'a vir'o, ĉarm'a danc'ul'o kaj moral'a mal'ĉast'ul'o, kiu ĉi tie terur'e enu'is kaj skrib'is german'a'j'n vers'o'j'n en memor'libr'o'j'n, por hav'i ĉiam ĉe'man'e iom'et'a'n proviz'o'n. Li est'is la plej grav'a er'o en la tut'a aparat'o de la soldat'a juĝ'ej'o, ĉar li hav'is tiel terur'a'n amas'o'n da ne'ekzamen'it'a'j kaj mis'ord'ig'it'a'j akt'o'j, ke li vek'is per tio respekt'o'n de la tut'a soldat'a tribunal'o en Hradčany. Perd'ant'e akuz'material'o'n li est'is dev'ig'at'a el'pens'ad'i nov'a'n. Li miks'is nom'o'j'n, kaj perd'ant'e faden'o'j'n de la akuz'o li ŝpin'is ali'a'j'n, kiel ven'is al li en la mens'o'n. Li juĝ'is dizert'int'o'j'n pro ŝtel'o kaj ŝtel'ist'o'j'n pro dizert'o. Li plekt'is eĉ politik'a'j'n proces'o'j'n, tir'ant'e ili'n el aer'o. Li far'is la plej divers'a'j'n hazard'prov'o'j'n por pruv'i al la akuz'it'o'j krim'o'j'n, pri kiu'j ili neniam sonĝ'is. Li el'pens'ad'is ofend'o'j'n kontraŭ Li'a moŝt'o kaj el'pens'it'a'j'n el'dir'o'j'n imput'is ĉiam al iu, kies akuz'material'o aŭ denunc'o pri li perd'iĝ'is en tiu sen'ĉes'a ĥaos'o, reg'ant'a en ofic'a'j akt'o'j kaj dokument'o'j.
” Serv'us ! 75,” dir'is la feldkurato, prezent'ant'e al li la man'o'n,” kiel vi fart'as ?”
” Ne tre bon'e,” respond'is la enket'a juĝ'ist'o Bernis,” oni mis'aranĝ'is mi'a'j'n material'o'j'n, kaj post'e eĉ diabl'o ne pov'as en tio orient'iĝ'i. Hieraŭ mi send'is supr'e'n jam pret'a'n dosier'o'n pri cert'a ul'o pro ribel'o, kaj oni tio'n al mi re'don'is, ke en tiu kaz'o tem'as ne pri ribel'o, sed pri ŝtel'o de konserv'aĵ'o. Kaj pli, mi don'is sur tio'n ali'a'n proces'a'n numer'o'n, sed nur Di'o sci'as, kiel oni tio'n mal'kovr'is.”
La enket'a juĝ'ist'o for'kraĉ'is.
” Ĉu vi ankoraŭ kart'lud'as ?” demand'is la feldkurato.
” En kart'lud'o'j mi ĉio'n mal'gajn'is, last'foj'e kun tiu kalv'a kolonel'o ni lud'is maka'o'n kaj mi dev'is ĵet'i ĉio'n tio'n en li'a'n gorĝ'o'n. Sed mi kon'as bel'a'n ul'in'o'n. Kaj kio'n far'as vi, sankt'a patr'o ?”
” Mi bezon'as serv'o'soldat'o'n,” dir'is la feldkurato,” en la last'a temp'o mi hav'is spert'a'n kont'ist'o'n, sen akademi'a kler'ig'o, sed unu'a'rang'a'n brut'o'n. Li sen'ĉes'e nur ĝem'is kaj preĝ'is, ke Di'o li'n gard'u, mi send'is li'n do kun marŝ'batalion'o al la front'o.
Tiu'n batalion'o'n oni laŭ'dir'e tut'e dis'hak'is. Post'e oni send'is al mi ul'o'n, kiu far'is neni'o'n ali'a'n ol ke li sid'is en gast'ej'o kaj trink'is je mi'a kont'o. Tio est'is ankoraŭ toler'ebl'a hom'o, sed li'a'j pied'o'j ŝvit'is. Ankaŭ li'n mi do send'is kun marŝ'batalion'o. Hodiaŭ dum la predik'o mi trov'is ul'o'n, kiu pro amuz'o ek'plor'is.
75 ( latin'e ): Salut'o'n !( pli preciz'e: Al vi'a'j serv'o'j )— kutim'a salut'o inter aŭstr'a'j oficir'o'j
Tia'n hom'o'n mi bezon'as. Li'a nom'o est'as Švejk kaj li sid'as en la’dek'ses'o ’. Mi ŝat'us sci'i, kial oni li'n mal'liber'ig'is kaj ĉu ne ebl'as iel aranĝ'i, ke mi pov'u pren'i li'n de ĉi tie.”
La enket'a juĝ'ist'o serĉ'is en tir'kest'o'j la akt'o'j'n kontraŭ Švejk, sed kiel ĉiam li pov'is trov'i neni'o'n.
” Probabl'e hav'as tio'n la kapitan'o Linhart,” li dir'is post long'a serĉ'ad'o,” diabl'o sci'as, kie'n ĉiu'j tiu'j akt'o'j ĉe mi perd'iĝ'as.
Supoz'ebl'e mi send'is ili'n al Linhart. Mi telefon'os tie'n tuj —— Hal'o ’, ĉi tie ĉef'leŭtenant'o juĝ'ist'o Bernis, sinjor'o kapitan'o.
Mi pet'as, ĉu vi ne hav'as tie akt'o'j'n koncern'ant'a'j'n Švejk... Ke ili dev'as est'i ĉe mi ? Al tio mi mir'as... Ke mi trans'pren'is tio'n de vi ? Al tio mi ver'e mir'as... Li sid'as en la’dek'ses'o ’... Mi sci'as, sinjor'o kapitan'o, ke la’dek'ses'on’inspekt'as mi. Sed mi opini'is, ke la akt'o'j kontraŭ Švejk kuŝ'aĉ'as ie tie ĉe vi... Ke vi el'pet'as ne parol'i kun vi tiel ? Ke ĉe vi neni'o kuŝ'aĉ'as ? Hal'o ’, hal'o ’...”
La enket'a juĝ'ist'o Bernis sid'iĝ'is ĉe la tabl'o, indign'e kondamn'ant'e la mal'ord'o'n en enket'ad'o. Inter li kaj la kapitan'o Linhart reg'is jam de'long'temp'e mal'amik'ec'o, en kiu ili ambaŭ est'is tre konsekvenc'a'j. Se dosier'o aparten'ant'a al Linhart ven'is en la man'o'j'n de Bernis, for'met'is ĝi'n tiu ĉi tiel, ke neni'u en tio orient'iĝ'is. Linhart far'is la sam'o'n kun dokument'o'j aparten'ant'a'j al Bernis. Reciprok'e ili perd'ad'is al si al'don'o'j'n al akt'o'j *.
* Tri'dek procent'o'j de hom'o'j, kiu'j sid'is en garnizon'a'j mal'liber'ej'o'j, est'is tie dum la tut'a milit'o sen tio, ke almenaŭ unu'foj'e oni ili'n enket'us.
( La akt'o'j kontraŭ Švejk est'is trov'it'a'j en arkiv'o de la soldat'a juĝ'ej'o nur post la ŝtat'renvers'o kun jen'a indik'o:” Li intenc'is for'ĵet'i hipokrit'a'n mask'o'n kaj publik'e el'paŝ'i kontraŭ la person'o de ni'a imperi'estr'o kaj ni'a ŝtat'o.” La akt'o'j est'is en'ŝov'it'a'j inter dokument'ar'o'n, kiu koncern'is cert'a'n Jozefo Koudela. Sur la kovr'il'o est'is kruc'et'o, sub ĝi ” Plen'um'it'e ” kaj dat'o.)” Do, la dosier'o pri Švejk perd'iĝ'is,” dir'is la enket'a juĝ'ist'o Bernis,” mi ig'os li'n al'vok'i, kaj se li konfes'os neni'o'n, mi liber'las'os li'n kaj ig'os for'konduk'i al vi, kaj vi pri'trakt'u tio'n ĉe la regiment'o.”
Post for'ir'o de la feldkurato la enket'a juĝ'ist'o Bernis ig'is al'konduk'i al si Švejkon kaj las'is li'n star'i ĉe la pord'o, ĉar li ĵus ricev'is telefon'o'gram'o'n de la polic'a direkci'o, ke la el'pet'at'a material'o al akuz'a dosier'o sub la numer'o 7267, kiu koncern'as infanteri'an'o'n Mařner, est'is akcept'it'a en la kancelari'o nro 1 kun sub'skrib'o de la kapitan'o Linhart.
Inter'temp'e Švejk pri'rigard'is la kancelari'o'n de la enket'a juĝ'ist'o.
Ne ebl'as dir'i, ke ĝi far'is tre agrabl'a'n impres'o'n, ĉef'e ne pro sur'mur'a'j fotograf'aĵ'o'j. Est'is tio fotograf'aĵ'o'j de divers'a'j ekzekut'o'j, kiu'j'n la arme'o far'is en Galici'o kaj Serbi'o. Art'a'j fotograf'aĵ'o'j de for'brul'ig'it'a'j kamp'ar'a'j dom'o'j kaj arb'o'j, kies branĉ'o'j klin'iĝ'is sub pez'o de pend'um'it'o'j. Precip'e’plaĉ'a’est'is la fotograf'aĵ'o de pend'um'it'a famili'o el Serbi'o. Knab'et'o, la patr'o kaj patr'in'o. Du soldat'o'j kun bajonet'o'j gard'as arb'o'n kun la ekzekut'it'o'j, front'e star'as oficir'o kiel venk'int'o kaj fum'as cigared'o'n. Mal'antaŭ'e sur la ali'a flank'o vid'iĝ'is milit'kuir'ej'o dum labor'o.
” Do, kiel stat'as tiu vi'a afer'o, Švejk ?” demand'is la enket'a juĝ'ist'o Bernis, kiam li for'met'is la telefon'o'gram'o'n al akt'o'j,” kio'n vi far'is ? Ĉu vi vol'as konfes'i, aŭ atend'i, ĝis kiam oni el'labor'os kontraŭ vi akuz'a'n dokument'o'n ? Tiel ĉi ne ebl'as daŭr'ig'i. Ne opini'u, ke vi est'as antaŭ tribunal'o, kie enket'as vi'n stult'a'j civil'ul'o'j. Ĉe ni est'as soldat'a'j juĝ'ej'o'j, k. u. k. Militärgericht 76. Vi'a sol'a sav'o antaŭ sever'a kaj just'a pun'o pov'as est'i, ke vi konfes'os.”
La enket'a juĝ'ist'o Bernis hav'is special'a'n metod'o'n, kiam li perd'is material'o'n kontraŭ akuz'it'o. Kiel vid'iĝ'as, est'is en tio tut'e neni'o ne'ordinar'a kaj tial ni ankaŭ ne mir'u, ke rezult'o'j de tia'j esplor'ad'o kaj enket'ad'o ĉiu'okaz'e egal'is nul'o'n.
Kaj tiam la enket'a juĝ'ist'o Bernis konsider'is si'n ĉiam tiel akr'e'vid'a, ke, ne hav'ant'e material'o'n kontraŭ la akuz'it'o, ne sci'ant'e, pri kio oni li'n kulp'ig'as, kial li sid'as ĉi tie en la garnizon'a mal'liber'ej'o, li observ'is kondut'o'n kaj fizionomi'o'n de la enket'at'o kaj el tio kombin'is, kial probabl'e oni sid'ig'is tiu'n hom'o'n en la garnizon'a'n mal'liber'ej'o'n.
Li'a aŭgur'a kapabl'o kaj sci'o'j pri hom'o'j est'is tiel grand'a'j, ke cigan'o'n, kiu de si'a regiment'o ven'is en garnizon'a'n mal'liber'ej'o'n pro ŝtel'o de kelk'a'j dek'du'o'j da tol'aĵ'o ( li est'is ĉe'man'e al magazen'estr'o !), li kulp'ig'is pri politik'a'j krim'o'j, ke tiu cigan'o laŭ'dir'e ie en gast'ej'o parol'is kun soldat'o'j pri fond'o de mem'star'a ŝtat'o el ĉehaj kron'land'o'j kaj Slovaki'o kun slav'a reĝ'o kiel regn'estr'o.
” Ni hav'as dokument'o'j'n,” li dir'is al la mal'feliĉ'a cigan'o,” al vi rest'as neni'o ol konfes'i, en kiu gast'ej'o vi pri tio parol'is kaj de kiu regiment'o est'is tiu'j soldat'o'j, kiu'j vi'n aŭskult'is, kaj kiam tio okaz'is.”
La mal'feliĉ'a cigan'o el'pens'is kaj dat'o'n kaj gast'ej'o'n kaj regiment'o'n de si'a'j imag'a'j aŭskult'ant'o'j, kaj dum re'ven'o de la enket'o fuĝ'is el la garnizon'a mal'liber'ej'o.
76 ( german'e ): imperi'estr'a kaj regn'a soldat'a juĝ'ej'o
” Vi vol'as konfes'i neni'o'n,” dir'is la enket'a juĝ'ist'o Bernis, kiam Švejk tomb'e silent'is,” vi ne vol'as dir'i, kial vi est'as ĉi tie, kial oni vi'n mal'liber'ig'is. Vi pov'us dir'i tio'n almenaŭ al mi, antaŭ ol mi mem dir'os tio'n al vi. Mi atent'ig'as vi'n ankoraŭ'foj'e, ke vi konfes'u. Tio est'as por vi pli bon'a, ĉar tio facil'ig'as enket'ad'o'n kaj mild'ig'as la pun'o'n. Tio est'as ĉe ni sam'a kiel ĉe civil'a tribunal'o.”
” Obe'e mi raport'as,” ek'son'is bon'ul'a voĉ'o de Švejk,” ke mi est'as ĉi tie en la garnizon'a mal'liber'ej'o kiel trov'it'o.”
” Kio'n vi per tio pens'as ?”
” Obe'e mi raport'as, ke mi pov'as klar'ig'i tio'n per eg'e simpl'a manier'o. En ni'a strat'o viv'as karb'o'vend'ist'o kaj tiu hav'is absolut'e sen'kulp'a'n du'jar'a'n knab'et'o'n, kiu foj'e pied'ir'is el Vinohrady ĝis Libeň 77, kie polic'ist'o trov'is li'n sid'ant'a sur trotuar'o. La polic'ist'o for'konduk'is do tiu'n knab'et'o'n al komisar'ej'o kaj tie oni tiu'n du'jar'a'n infan'o'n mal'liber'ig'is. Kiel vi vid'as, tiu knab'et'o est'is absolut'e sen'kulp'a kaj tamen mal'liber'ig'it'a.
Kaj se li sci'pov'us parol'i kaj iu li'n demand'us, kial li tie sid'as, ankaŭ li ne sci'us. Kaj mi'a afer'o est'as io simil'a. Ankaŭ mi est'as trov'it'o.”
Akr'a rigard'o de la enket'a juĝ'ist'o laŭ'flug'is la statur'o'n kaj la vizaĝ'o'n de Švejk kaj frakas'iĝ'is je ili. La est'aĵ'o star'ant'a antaŭ la enket'a juĝ'ist'o radi'is tia'n indiferent'o'n kaj sen'kulp'ec'o'n, ke Bernis komenc'is ekscit'it'e paŝ'i tra la kancelari'o, kaj se li ne promes'us al la feldkurato send'i al li Švejkon,. diabl'o sci'as, kiel tio por Švejk fin'iĝ'us.
Sed fin'e li halt'is de'nov'e ĉe si'a tabl'o:
77 praga kvartal'o
” Aŭd'u,” li dir'is al Švejk, kiu indiferent'e rigard'is antaŭ si'n,” se mi renkont'iĝ'os kun vi ankoraŭ'foj'e, vi tio'n memor'os.— For'konduk'u li'n !”
Dum oni konduk'is Švejkon re'e'n en la ” dek'ses'o'n ”, la enket'a juĝ'ist'o Bernis ig'is al'vok'i al si la stab'provos'o'n Slavík:
” Ĝis plu'a decid'o,” li dir'is konciz'e,” oni send'as Švejkon je dispon'o de sinjor'o feldkurato Katz. Pret'ig'i dokument'o'j'n pri li'a liber'las'o kaj for'konduk'i li'n en akompan'o de du vir'o'j al sinjor'o feldkurato.”
” Ĉu katen'i li'a'j'n man'o'j'n por la voj'o, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o ?”
La enket'a juĝ'ist'o pugn'o'bat'is la tabl'o'n:
” Vi est'as bov'o. Mi dir'is al vi ja klar'e pret'ig'i dokument'o'j'n pri li'a liber'las'o.”
Kaj ĉio, kio dum la tag'o amas'iĝ'is en la anim'o de la enket'a juĝ'ist'o, la kapitan'o Linhart kaj Švejk, el'torent'is nun sur la stab'provos'o'n kiel sovaĝ'a river'o kaj fin'iĝ'is per la vort'o'j:
” Ĉu nun vi kompren'as, ke vi est'as kron'it'a bov'o ?”
Tia'n al'parol'o'n merit'as ja nur reĝ'o'j kaj imperi'estr'o'j, sed eĉ la ordinar'a stab'provos'o, kap'o ne'kron'it'a, ne est'is pri tio kontent'a. For'ir'ant'e de la enket'a juĝ'ist'o li pied'bat'is mal'liber'ig'it'o'n, kiu lav'is koridor'o'n.
Koncern'e Švejkon la stab'provos'o ek'intenc'is, ke Švejk dev'as almenaŭ unu'foj'e ankoraŭ tra'nokt'i en la garnizon'a mal'liber'ej'o por ankaŭ i'o'n spert'i.
Nokt'o pas'ig'it'a en garnizon'a mal'liber'ej'o aparten'as ĉiam al agrabl'a'j re'memor'o'j.
Apud la ” dek'ses'o ” est'is ĉel'o, sen'lum'a tru'o, izol'ej'o, de kie ankaŭ tiu'nokt'e eĥ'is ulul'ad'o de mal'liber'ig'it'a soldat'o, al kiu la ĉef'serĝent'o řepa laŭ la ordon'o de la stab'provos'o Slavík romp'is la rip'o'j'n pro iu delikt'o kontraŭ la disciplin'o,.
Kiam la ulul'ad'o ĉes'is, en la ” dek'ses'o ” oni aŭd'is krak'et'i pedik'o'j'n, kiu'j fal'is inter fingr'o'j'n de mal'liber'ig'it'o'j ĉe tra'serĉ'o.
Petrol'a lamp'o en niĉ'o super la pord'o, garn'it'a per krad'a ŝirm'il'o, liver'is pal'a'n lum'o'n kaj fulg'is. La mis'odor'o de petrol'o miks'iĝ'is kun natur'a'j el'ŝvit'aĵ'o'j de ne'lav'it'a'j hom'a'j korp'o'j kaj kun aĉ'odor'o de sitel'o, kiu ĉe ĉiu uz'o ond'is si'a'n nivel'o'n por ĵet'i nov'a'n porci'o'n da fetor'o en la ” dek'ses'o'n ”.
Mal'bon'a nutr'ad'o mal'facil'ig'is ĉe ĉiu'j la proced'o'n de digest'ad'o kaj ili plej'part'e sufer'is je gas'o'j, kiu'j'n ili el'las'ad'is en nokt'a'n silent'o'n, respond'ant'e al si reciprok'e per tiu'j signal'o'j kaj ŝerc'ant'e ĉe tio.
En koridor'o'j oni aŭd'is ritm'a'n paŝ'o'n de gard'ist'o'j kaj de temp'o al temp'o lev'iĝ'is klap'o de pord'a apertur'o, tra kiu en'rigard'is intern'e'n gard'ist'o.
Sur pajl'o'sak'o mez'e de la ĉambr'o iu mal'laŭt'e rakont'is:
” Antaŭ ol mi vol'is fuĝ'i kaj antaŭ ol oni met'is mi'n post'e ĉi tie'n inter vi'n, mi est'is en la ĉambr'o numer'o dek'du. Tie est'as tiu'j mal'pli danĝer'a'j. Foj'e oni al'konduk'is tie'n hom'o'n de ie el la kamp'ar'o. Tiu kar'a hom'o ricev'is dek'kvar'tag'a'n pun'o'n, ĉar li tra'nokt'ig'is ĉe si soldat'o'j'n. Komenc'e oni opini'is, ke tem'as pri konspir'o, sed post'e klar'iĝ'is, ke li far'is tio'n pro mon'o. Li rajt'is est'i mal'liber'ig'it'a inter tiu'j mal'plej danĝer'a'j, sed ĉar tie est'is plen'okup'it'e, li ven'is inter ni'n. Kaj kio'n ĉio'n li al'port'is el si'a hejm'o kaj kio'n ankoraŭ oni al li send'is, nu !, ĉar ia'kaŭz'e oni al li permes'is, ke li pov'as hav'ig'i al si la manĝ'o'n mem kaj pli'bon'ig'i si'a'n nutr'ad'o'n. Eĉ fum'i oni al li permes'is. Li hav'is du ŝink'o'j'n, tia'j'n grand'eg'a'j'n pan'bul'o'j'n, ov'o'j'n, buter'o'n, cigared'o'j'n, tabak'o'n, mal'long'e ĉio'n, kio'n la hom'o el'pens'os, tio'n li kun'hav'is en du dors'o'sak'o'j. Kaj tiu ul'o opini'is, ke li mem dev'as tio'n for'vor'i. Ni komenc'is de li flat'log'i, kiam li ne diven'is, ke li dev'as divid'i tio'n kun ni kiel divid'is tiu'j ceter'a'j, kiam ili i'o'n ricev'is, sed li, ul'o avar'a, ke laŭ'dir'e ne, ke li est'os mal'iber'ig'it'a dek'kvar tag'o'j'n kaj difekt'us al si la stomak'o'n per tiu sabelik'o kaj putr'a'j ter'pom'o'j, kiu'j'n oni don'as al ni kiel manĝ'o'n. Laŭ'dir'e ke li don'os al ni si'a'n tut'a'n mal'liber'ul'a'n nutr'aĵ'o'n kaj soldat'pan'o'n, tio li'n laŭ'dir'e ne interes'as, ni divid'u tio'n inter ni aŭ altern'u laŭ'vic'e. Mi dir'as al vi, tiu hom'o est'is tiel delikat'a, ke eĉ sur sitel'o'n li ne vol'is ek'sid'i kaj atend'is ĝis la sekv'ant'a tag'o por far'i tio'n sur latrin'o dum promen'o sur la kort'o. Li est'is tiel dorlot'it'a, ke li kun'port'is eĉ klozet'paper'o'n.
Ni dir'is al li, ke li'a porci'o ni'n ne interes'as kaj ni sufer'is unu tag'o'n, du'a'n, tri'a'n. La ul'o vor'is ŝink'o'n, ŝmir'is pan'o'n per buter'o, sen'ŝel'ig'ad'is ov'o'j'n, unu'vort'e, li viv'is. Li fum'is cigared'o'j'n kaj eĉ fum'suĉ'o'n ne vol'is al iu don'i. Laŭ'dir'e ni ne rajt'as fum'i, kaj se gard'ist'o vid'us, ke li don'as al ni fum'suĉ'o'n, ke oni li'n mal'liber'ig'us. Kiel mi dir'as, ni sufer'is tri tag'o'j'n. Nokt'e antaŭ la kvar'a tag'o ni tio'n far'is. La ul'o maten'e vek'iĝ'is, kaj tio'n mi forges'is al vi dir'i, ke ĉiam maten'e, tag'mez'e kaj vesper'e, antaŭ ol li komenc'is si'n ŝtop'i, li preĝ'is, long'e preĝ'is. Li do fin'preĝ'is kaj serĉ'as si'a'j'n dors'o'sak'o'j'n sub la tabul'lit'o. Nu jes, la dors'o'sak'o'j tie est'is, sed sen en'hav'o, ŝrump'a'j kiel sek'ig'it'a prun'o. Li komenc'is kri'i, ke oni li'n pri'ŝtel'is kaj las'is al li tie nur klozet'paper'o'n. Post'e proksim'um'e kvin minut'o'j'n li opini'is, ke ni ŝerc'as, ke ni tio'n ie kaŝ'is. Li dir'as ankoraŭ tiel gaj'e:’ Mi sci'as, vi est'as ŝerc'ul'o'j, mi sci'as, ke vi tio'n al mi re'don'os, sed tio'n vi far'is perfekt'e.’ Inter ni est'is vir'o el Libeň kaj tiu dir'as:
’ Aŭd'u, kaŝ'u vi'n sub la kovr'il'o kaj kalkul'u ĝis dek. Kaj post'e en'rigard'u en vi'a'j'n dors'o'sak'o'j'n.’ Li kovr'is si'n kiel obe'em'a knab'o kaj kalkul'as:’ Unu, du, tri...’ Kaj tiu el Libeň dir'as de'nov'e:’ Ne tiel rapid'e, vi dev'as kalkul'i tre mal'rapid'e.’ Kaj li sub la kovr'il'o kalkul'as mal'rapid'e kun paŭz'o'j:’ Unu — du — tri...’ Kiam li fin'is per dek, li de'grimp'is de sur la pajl'o'sak'o kaj tra'rigard'is si'a'j'n dors'o'sak'o'j'n.’ Jesuo Maria, hom'et'o'j,’ li komenc'is kri'i,’ ili est'as ja mal'plen'a'j kiel antaŭ'e !’ Kaj ĉe tio tiu li'a idiot'a mien'o, ni ĉiu'j preskaŭ krev'is de rid'o. Sed la vir'o el Libeň dir'as:’ Prov'u tio'n ankoraŭ'foj'e.’ Kaj ĉu vi kred'as, ke la kamp'ar'an'o, konfuz'it'a per ĉio tio, prov'is tio'n ankoraŭ'foj'e kaj vid'ant'e, ke en la dors'o'sak'o'j li de'nov'e hav'as neni'o'n ol tiu'n klozet'paper'o'n, komenc'is bat'eg'i la pord'o'n kaj kri'i:’ Oni mi'n pri'ŝtel'is, oni mi'n pri'ŝtel'is, help'u, mal'ferm'u, pro Sinjor'o Krist'o, mal'ferm'u !’ Tuj al'kur'is tie'n gard'ist'o'j, al'vok'is la stab'provos'o'n kaj la ĉef'serĝent'o'n řepa. Ni ĉiu'j, unu kiel la ali'a, dir'as, ke li frenez'iĝ'is, ke hieraŭ long'e ĝis'nokt'e li vor'is kaj ĉio'n tio'n for'vor'is. Kaj li nur plor'is kaj sen'ĉes'e lament'is:’ Ie ja dev'as est'i er'et'o'j.’ Oni do serĉ'is er'et'o'j'n kaj ne trov'is, ĉar tiel saĝ'a'j est'is ankaŭ ni. Kio'n ni mem ne kapabl'is for'vor'i, tio'n ni send'is per ŝnur'a poŝt'o en du'a'n etaĝ'o'n. Oni pov'is pruv'i al ni neni'o'n, kvankam tiu idiot'o ĉiam gurd'is la si'a'n:’ Tiu'j er'et'o'j dev'as ja ie est'i.’ La tut'a'n tag'o'n li vor'is neni'o'n kaj atent'is, ĉu iu el ni i'o'n manĝ'as aŭ fum'as. Ankaŭ la sekv'ant'a'n tag'o'n tag'mez'e li ankoraŭ ne tuŝ'is la manĝ'o'n, sed vesper'e la putr'a'j ter'pom'o'j kaj sabelik'o al li jam bon'gust'is, sed li jam ne preĝ'is kiel antaŭ'e, ol li ek'mord'is ŝink'o'n kaj ov'o'j'n. Post'e iu el ni ricev'is de ekster'e ia'manier'e cigared'o'j'n kaj tiam li komenc'is unu'a'foj'e kun ni parol'i, laŭ'dir'e ke ni don'u al li fum'suĉ'o'n. Ni don'is al li neni'o'n.”
” Mi tim'is, ke tiu'n fum'suĉ'o'n vi al li don'is,” rimark'is Švejk,” per tio vi sen'valor'ig'us la tut'a'n rakont'ad'o'n. Tia'j nobl'aĵ'o'j ekzist'as nur en roman'o'j, sed en la garnizon'a mal'liber'ej'o en tia'j cirkonstanc'o'j tio est'us idiot'aĵ'o.”
” Kaj ĉu vi ne don'is al li’kovr'il'pun'o'n ’?” ek'son'is ies voĉ'o.
” Tio'n ni forges'is far'i.”
Ek'is mal'laŭt'a diskut'o, ĉu al ĉio li merit'is ricev'i’kovr'il'pun'o'n’aŭ ne. Laŭ la pli'mult'o li merit'is.
La rakont'ad'o iom post iom ĉes'is. Ek'dorm'ant'e, ili grat'is si'n en la aksel'o'j, sur brust'o kaj sur ventr'o, kie en tol'aĵ'o la pedik'o'j plej'e svarm'as. Ek'dorm'ant'e, ili trans'met'is al si pedik'o'plen'a'j'n kovr'il'o'j'n trans la kap'o'j'n, por ke ne ĝen'u ili'n la lum'o de la petrol'a lamp'o...
Maten'e je la ok'a hor'o oni admon'is Švejkon ir'i en la kancelari'o'n.
” Ĉe mal'dekstr'a flank'o de la kancelari'a pord'o est'as kraĉ'uj'o, tie'n oni ĵet'as cigar'stump'o'j'n,” instru'is Švejkon iu.” Post'e ankaŭ en la unu'a etaĝ'o vi preter'ir'os kraĉ'uj'o'n. La koridor'o'j'n oni bala'as nur je la naŭ'a hor'o, io do tie est'os.”
Sed Švejk tromp'is ili'a'j'n esper'o'j'n. Li ne plu re'ven'is en la ” dek'ses'o'n ” Dek naŭ kalson'ul'o'j kombin'is kaj konjekt'is divers'a'j'n afer'o'j'n.
Lentug'a milici'an'o, kiu hav'is la plej grand'a'n fantazi'o'n, dis'fam'ig'is, ke Švejk paf'is kontraŭ si'a kapitan'o kaj ke hodiaŭ oni for'konduk'is li'n al la soldat'a ekzerc'ej'o en Motol por ekzekut'i li'n.
De'nov'e komenc'iĝ'as li'a odise'ad'o sub honor'a akompan'o de du soldat'o'j kun bajonet'o'j ĉe'fusil'e, kiu'j hav'is la task'o'n ven'ig'i li'n al la feldkurato.
&n:bsp; Li'a'j akompan'ant'o'j est'is vir'o'j, kiu'j komplet'ig'is si'n reciprok'e. Unu el ili est'is long'ul'o, la ali'a mal'grand'a dik'ul'o. La long'ul'o lam'is je la dekstr'a, la mal'grand'a soldat'o je la mal'dekstr'a pied'o. Ambaŭ soldat'is en la arier'o, ĉar iam antaŭ la milit'o oni liber'ig'is ili'n de kia ajn soldat'serv'o.
Ili ir'is grav'mien'e laŭ trotuar'o kaj de temp'o al temp'o oblikv'e rigard'is Švejkon, kiu paŝ'is inter ili kaj soldat'salut'is kiu'n ajn. Li'a civil'a vest'o perd'iĝ'is en magazen'o de la garnizon'a mal'liber'ej'o, sam'e kiel la kep'o, en kiu li ir'is en la milit'o'n. Antaŭ li'a liber'las'o oni don'is al li el'uz'it'a'n soldat'a'n vest'aĉ'o'n, kiu aparten'is al iu dik'ventr'ul'o je la tut'a kap'o pli alt'a ol Švejk.
La pantalon'o, kiu'n li sur'hav'is, pov'us en'ten'i ankoraŭ tri Švejkojn. Sen'nombr'a'j fald'o'j de la pied'o'j al la brust'o, kie'n la pantalon'o ĝis'is, sen'vol'e vek'is admir'o'n de preter'pas'ant'o'j.
Grand'eg'a jak'o kun flik'aĵ'o'j ĉe la kubut'o'j, gras'makul'a kaj mal'pur'a, loz'is sur Švejk kiel mantel'o sur bird'o'tim'ig'il'o. La pantalon'o pend'is sur li kiel kostum'o sur klaŭn'o el cirk'o. La kep'o, kiu'n oni ankaŭ ŝanĝ'is al li en la garnizon'a mal'liber'ej'o, kovr'is eĉ li'a'j'n orel'o'j'n.
Al rid'et'o'j de gap'ul'o'j Švejk respond'is per si'a mild'a rid'et'o, per varm'o kaj tener'a rigard'o de si'a'j bon'ul'a'j okul'o'j.
Kaj tiel ili ir'is al Karlín, en la loĝ'ej'o'n de la feldkurato.
Unu'e ek'parol'is al Švejk la mal'grand'a dik'ul'o. Ili est'is ĝust'e sub'e sub arkad'o'j en Malá Strana.
” De kie vi est'as ?” demand'is la mal'grand'a dik'ul'o.
” De Prago.”
” Kaj ĉu vi al ni ne for'kur'os ?”
En la inter'parol'o'n en'miks'is si'n la long'ul'o. Est'as tio kurioz'a fenomen'o, ke se mal'grand'a'j dik'ul'o'j plej'part'e aparten'as al bon'anim'a'j optimist'o'j, long'ul'o'j mal'e kutim'e est'as skeptik'ul'o'j.
Kaj tial la long'ul'o dir'is al la mal'grand'ul'o:” Se li pov'us, li for'kur'us.”
” Kaj kial li for'kur'us ?” replik'is la mal'grand'a dik'ul'o,” est'u tiel aŭ ali'e, li est'as liber'a, ekster la garnizon'a mal'liber'ej'o. Mi port'as tio'n ĉi tie en la kovert'o.”
” Kaj kio est'as en la kovert'o por la feldkurato ?” demand'is la long'ul'o.
” Tio'n mi ne sci'as.”
” Vid'u do, vi ne sci'as kaj parol'as.”
Ili ir'is tra Karolo - pont'o, silent'ant'e. En Karolo - strat'o de'nov'e ek'parol'is la mal'grand'a dik'ul'o al Švejk:
” Ĉu vi ne sci'as, kial ni konduk'as vi'n al la feldkurato ?”
” Al la pek'o'konfes'o,” dir'is Švejk flegm'e,” morgaŭ oni mi'n pend'um'os. Tio'n oni ĉiam tiel far'as kaj nom'as tio'n konsol'o de la anim'o.”
” Kaj kial oni vi'n....?” demand'is takt'ec'e la long'ul'o, dum la dik'ul'o kun'sent'e ek'rigard'is Švejkon.
Ambaŭ est'is kamp'ar'a'j meti'ist'o'j, patr'o'j de famili'o'j.
” Mi ne sci'as,” respond'is Švejk, bon'ul'e rid'et'ant'e,” mi sci'as neni'o'n. Probabl'e tio est'as la sort'o.”
” ŝajn'e vi nask'iĝ'is sur mal'feliĉ'a planed'o,” erudici'e kaj kun'sent'e rimark'is la mal'grand'ul'o,” ĉe ni en Jesenná apud Josefov, ankoraŭ dum la milit'o kontraŭ Prusi'o, oni pend'um'is hom'o'n ankaŭ tiu'manier'e. Oni ven'is por li, dir'is al li neni'o'n kaj en Josefov li'n pend'um'is.”
” Mi opini'as,” dir'is la long'ul'o skeptik'e,” ke nur tiel pro neni'o oni la hom'o'n ne pend'um'as, ke ĉiam dev'as ekzist'i ia kaŭz'o por pov'i tio'n motiv'i.”
” Se ne est'as milit'o,” rimark'is Švejk,” oni tio'n motiv'as, sed en la milit'o oni ne pren'as unu hom'o'n en konsider'o'n. Li fal'u en la front'o aŭ est'u pend'um'it'a hejm'e. Ir'i pied'e aŭ mal'antaŭ la vetur'il'o.”
” Aŭd'u, ĉu vi ne est'as politik'a arest'it'o ?” demand'is la long'ul'o. Laŭ emfaz'o de li'a demand'o vid'iĝ'is, ke li komenc'as kun Švejk simpati'i.
” Mi est'as eĉ tro politik'a,” ek'rid'et'is Švejk.
” Ĉu vi ne est'as ĉeha social'ist'o ?” Nun komenc'is est'i si'n'gard'a la mal'grand'a dik'ul'o. Li en'miks'is si'n en tio'n.” Tio ni'n ne tuŝ'as,” li dir'is,” ĉie est'as mult'e da hom'o'j kaj rigard'as ni'n. Pov'i almenaŭ ie en tra'pas'ej'o de'met'i la bajonet'o'j'n por ne vek'i la atent'o'n. Ĉu vi al ni ne for'kur'os ? Ni hav'us pro tio mal'agrabl'aĵ'o'j'n. Ĉu mi ne prav'as, Antoĉjo ?” li turn'is si'n al la long'ul'o, kiu mal'laŭt'e dir'is:
” La pik'il'o'j'n ni pov'as de'met'i. Li est'as ja niulo(???).”
Li ĉes'is medit'i skeptik'e kaj li'a'n anim'o'n plen'ig'is kun'sent'o al Švejk. Ili do serĉ'is konven'a'n tra'pas'ej'o'n, kie ili de'met'is la bajonet'o'j'n, kaj la dik'ul'o permes'is al Švejk, ke tiu paŝ'u ĉe li.
” Vi fum'us, ĉu ?” li demand'is,” ĉu oni....” Li vol'is dir'i:” Ĉu oni las'os vi'n ankaŭ iom fum'i antaŭ vi'a pend'um'o ?,” sed li ne fin'is la fraz'o'n, sent'ant'e, ke tio est'us sen'takt'ec'o.
Ili fum'is kaj la akompan'ant'o'j rakont'is al Švejk pri si'a'j famili'o'j en la region'o ĉe Hradec Králové, pri si'a'j edz'in'o'j, infan'o'j, kamp'et'o, bov'in'o.
” Mi soif'as,” dir'is Švejk.
La long'ul'o kun la mal'grand'ul'o ek'rigard'is unu la ali'a'n.
” Ankaŭ ni ir'us i'e'n por el'trink'i glas'o'n,” respond'is la mal'grand'a, sent'ant'e, ke la long'ul'o konsent'as,” sed i'e'n, kie tio ne vek'us suspekt'o'n.”
” Ni ir'u al’ Kuklík ’,” instig'is Švejk,” la fusil'o'j'n vi met'os en la kuir'ej'o'n, la gast'ej'estr'o Serabona est'as Sokolano 78, tiu'n vi ne dev'as tim'i.
Oni lud'as tie violon'o'n kaj tir'harmonik'o'n,” daŭr'ig'is Švejk,” kaj ven'as tie'n strat'ul'in'o'j kaj ali'a bon'a kompani'o, al kiu oni mal'permes'is en'paŝ'i Prag'an Reprezent'a'n Dom'o'n.”
La long'ul'o kun la mal'grand'ul'o ankoraŭ'foj'e ek'rigard'is unu la ali'a'n kaj post'e la long'ul'o dir'is ” Ni do ir'u tie'n, la voj'o al Karlín est'as ankoraŭ long'a.”
78 an'o de ĉeĥ'a patriot'a gimnastik'a organiz'o Sokol ( Falk'o )
Dum'voj'e Švejk rakont'is al ili divers'a'j'n anekdot'o'j'n, en bon'a humor'o ili en'ir'is la gast'ej'o'n’ Kuklík’kaj far'is tio'n, kiel Švejk konsil'is. Ili kaŝ'is la fusil'o'j'n en la kuir'ej'o kaj en'paŝ'is lokal'o'n, kie violon'o kaj tir'harmonik'o plen'ig'is la ej'o'n per son'o'j de ŝat'at'a kant'o:” Ho, en Pankrác, sur la mont'et ’, star'as bel'a vic’da arb'o'j...”
Fraŭl'in'o, sid'ant'a sur la sin'o de diboĉ'kaduk'a jun'ul'o kun dis'lim'it'a kaj glat'e komb'it'a har'ar'o, raŭk'e kant'is:” Am'ind'um'is mi knab'in'o'n, vir’ali'a kun ŝi flirt'as.”
Ĉe tabl'o dorm'is ebri'a sardin'vend'ist'o, de temp'o al temp'o li vek'iĝ'is, pugn'o'bat'is la tabl'o'n, ek'balbut'is:” Tio ne ebl'as ” kaj daŭr'ig'is la dorm'o'n. Mal'antaŭ bilard'o sub spegul'o sid'is tri ali'a'j fraŭl'in'o'j kaj kri'is al fer'voj'a konduktor'o:” Jun'sinjor'o, aĉet'u al ni vermut'o'n !” Ĉe muzik'ist'o'j disput'is du hom'o'j, ke cert'a'n Marja hieraŭ pren'is patrol'o. Unu vid'is tio'n propr'a'okul'e kaj la ali'a asert'is, ke ŝi for'ir'is kun soldat'o por kuŝ'i ĉe li en la hotel'o ” Ĉe Valša ”.
Tuŝ'apud'e ĉe la pord'o sid'is soldat'o kun kelk'e da civil'ul'o'j kaj rakont'is al ili, kiel oni vund'is li'n en Serbi'o. Li hav'is la man'o'n bandaĝ'it'a kaj poŝ'o'j'n ŝtop'it'a'j per cigared'o'j, kiu'j'n li de ili ricev'is. Li dir'is, ke li jam ne kapabl'as trink'i, kaj unu el la kompani'o, kalv'a mal'jun'ul'aĉ'o, sen'ĉes'e li'n instig'is:” Trink'u nur, soldat'et'o, kiu sci'as, ĉu ni ankoraŭ renkont'iĝ'os. Ĉu ni lud'ig'u al vi i'o'n ? Ĉu vi ŝat'as’ Orf'iĝ'is infan'o ’?”
Sci'e, tio est'is ŝat'at'a kant'o de la kalv'a mal'jun'ul'aĉ'o, kaj ver'e, jam post moment'o violon'o kaj tir'harmonik'o pri ĝi ek'lament'is, ĉe kio la okul'o'j'n de la mal'jun'ul'aĉ'o en'ven'is larm'o'j kaj li kant'is trem'voĉ'e:” Saĝ'o'n beb’ricev'as, nur pri pa'nj'o rev'as, nur pri pa'nj'o rev'as...”
De ali'a tabl'o ek'son'is:” Las'u al vi tio'n ! Ir'u al la diabl'o ! Pend'ig'u tio'n sur hok'o'n ! Mal'aper'u kun tiu orf'o !”
Kaj la mal'amik'a tabl'o el'met'is la last'a'n atut'o'n, kant'ant'e:
” Ho, dis'ir'o, ni dis'ir'as, dolor'eg'o kor'o'n ŝir'as...”
” franĉjo !” oni vok'is la vund'it'a'n soldat'o'n, kiam ili fin'kant'is, super'kri'int'e la’ Orf'iĝ'int'a'n infan'o'n ’,” las'u ili'n jam kaj ven'u sid'iĝ'i ĉe ni. Fajf'u jam pri ili kaj send'u ĉi tie'n cigared'o'j'n ! Ja vi ne amuz'os ili'n, fier'ul'o'j'n !”
Švejk kun si'a'j akompan'ant'o'j rigard'is ĉio'n tio'n kun interes'o.
Švejk re'memor'is, kiel oft'e li sid'is ĉi tie antaŭ la milit'o. Kiel venad'is ĉi tie'n polic'a komisar'o Drašner por far'i inspekt'o'n kaj kiel prostitu'it'in'o'j li'n tim'is kaj verk'is pri li kant'et'o'j'n kun mal'a, kuraĝ'ig'a tekst'o. Kiel foj'e ili ĥor'e kant'is:
| ” Kiam sinjor’ Drašner star'is ĉe la pord'o, tuj ĉi tie ek'is ĥaos’kaj mal'ord'o.
Marja ebri'eg'a est'is ja ĝis'mut'e |
En tiu moment'o en'ir'is la terur'a kaj sen'kompat'a Drašner kun si'a akompan'ant'ar'o. Est'is tio, kvazaŭ oni ek'paf'us kontraŭ perdrik'o'j. Kaŝ'polic'ist'o'j amas'ig'is ĉiu'j'n en unu ar'o'n. Ankaŭ li, Švejk, est'is tiam en tiu ar'o, ĉar ĉe si'a mal'bon'ŝanc'o li dir'is al la komisar'o Drašner, kiam tiu li'n admon'is, ke li si'n legitim'u:
” Ĉu vi hav'as por tio permes'o'n de la polic'a direkci'o ?” Švejk re'memor'is ankaŭ poet'o'n, kiu sid'is ĉi tie ĉiam sub la spegul'o, kaj ĉe ĝeneral'a bru'o en ” Kuklík ”, kant'o'j kaj son'o'j de tir'harmonik'o verk'is vers'et'o'j'n kaj leg'is ili'n al prostitu'it'in'o'j.
Kontraŭ'e la akompan'ant'o'j de Švejk hav'is neni'a'j'n simil'a'j'n re'memor'o'j'n. Por ili tio est'is io tut'e nov'a kaj komenc'is al ili plaĉ'i. Unu'a el ili, kiu trov'is ĉi tie plen'a'n kontent'o'n, est'is la mal'grand'a dik'ul'o, ĉar tia'j hom'o'j krom si'a optimism'o hav'as fort'a'n inklin'o'n al epikur'ism'o. La long'ul'o moment'o'n lukt'is kontraŭ si mem. Kaj kiel li jam perd'is si'a'n skeptik'ec'o'n, tiel iom post iom mal'aper'is ankaŭ li'a ceremoni'ec'o kaj rest'o de la prudent'o.
” Mi ir'os danc'i,” li dir'is post kvin'a glas'o da bier'o, vid'ant'e, kiel par'o'j danc'tret'as.
La mal'grand'ul'o plen'e for'don'is si'n al volupt'o'j. Ĉe li sid'is fraŭl'in'o, parol'is mal'ĉast'e kaj li'a'j okul'o'j bril'is.
Švejk trink'is. La long'ul'o fin'danc'is kaj re'ven'is kun si'a kun'ul'in'o al la tabl'o. Post'e ili kant'is, danc'is, sen'ĉes'e trink'is, man'frap'et'is si'a'j'n kun'ul'in'o'j'n. Kaj en atmosfer'o de aĉet'ebl'a am'o, nikotin'o kaj alkohol'o ne'rimark'it'e ŝveb'is mal'nov'a deviz'o:” Post ni'a mal'aper'o renvers'iĝ'u la ter'o !”
Post'tag'mez'e sid'iĝ'is ĉe ili soldat'o kaj propon'is, ke por dek kron'o'j li far'os al ili flegmon'o'n kaj sep'semi'o'n. Li hav'as ĉe si injekt'il'o'n kaj ŝpruc'ig'os al ili petrol'o'n en la pied'o'n aŭ en la man'o'n*. Kun tio ili kuŝ'os minimum'e du monat'o'j'n, kaj se ili nutr'os la vund'o'n per saliv'o'j, ebl'e eĉ du'on'jar'o'n kaj oni dev'os liber'ig'i ili'n de la soldat'serv'o.
La long'ul'o, kiu jam tut'e perd'is ĉiu'n si'a'n mens'a'n ekvilibr'o'n, en neces'ej'o ig'is ŝpruc'ig'i al si petrol'o'n sub la haŭt'o'n de la pied'o far'e de la soldat'o.
Kiam jam vesper'iĝ'is, Švejk propon'is daŭr'ig'i la voj'o'n al la feldkurato. La mal'grand'a dik'ul'o, kiu jam komenc'is balbut'i,
* Tio est'as sufiĉ'e el'prov'it'a rimed'o por est'i hospital'ig'it'a. Sed la mis'odor'o de petrol'o, kiu rest'as ankaŭ en la ŝvel'aĵ'o, tio'n mal'kaŝ'as.
Benzin'o est'as pli bon'a, ĉar ĝi pli fru'e for'vapor'iĝ'as. En pli post'a temp'o oni injekt'is al si eter'o'n kun benzin'o kaj ankoraŭ pli post'e oni ven'is al ali'a pli'bon'ig'o.
persvad'is Švejkon, ke tiu ĉi ankoraŭ rest'u. Ankaŭ la long'ul'o opini'is, ke la feldkurato pov'as atend'i. Sed al Švejk ĉes'is jam en ” Kuklík ” plaĉ'i kaj tial li al ili ek'minac'is, ke li ir'os sol'a.
Ili do ir'is, sed Švejk dev'is al ili promes'i, ke ili ĉiu'j ankoraŭ ie halt'os.
Ili en'ven'is mal'grand'a'n kaf'ej'o'n mal'antaŭ Florenc 79, kie la dik'ul'o vend'is si'a'n arĝent'a'n poŝ'horloĝ'o'n, por ke ili pov'u ankoraŭ plu si'n gaj'ig'i.
De tie Švejk konduk'is ili'n jam sub'brak'e. Li dev'is terur'e mult'e pen'i. Ili ĉiu'moment'e sink'is en la genu'o'j kaj sen'ĉes'e vol'is ir'i ankoraŭ i'e'n. La mal'grand'a dik'ul'o preskaŭ perd'is la kovert'o'n por la feldkurato, Švejk est'is do dev'ig'it'a port'i ĝi'n mem.
Švejk dev'is sen'ĉes'e ili'n atent'ig'i, kiam renkont'e al ili ir'is oficir'o aŭ sub'oficir'o. Post super'hom'a pen'o kaj klopod'o'j Švejk sukces'is al'tren'i ili'n al dom'o en Královská - strat'o, kie loĝ'is la feldkurato.
Li mem re'met'is al ili la bajonet'o'j'n sur la fusil'o'j'n kaj per puŝ'o ĉe la rip'o ili'n al'dev'ig'is, ke konduk'u ili li'n kaj ne li ili'n.
En la unu'a etaĝ'o, kie sur loĝ'ej'a pord'o est'is vizit'kart'o: Otto Katz, feldkurato, ven'is mal'ferm'i al ili soldat'o. El la ĉambr'o son'is voĉ'o'j kaj tint'ad'o de botel'o'j kaj glas'o'j.
” Obe'e - ni - raport'as - sinjor'o - feldkurato,” pen'e el'buŝ'ig'is la long'ul'o, salut'ant'e la soldat'o'n,” unu - kovert'o - kaj - unu - vir'o - al'port'it'a'j.”
” Ramp'u intern'e'n,” dir'is la soldat'o,” kie vi tiel ruin'iĝ'is ? Ankaŭ sinjor'o feldkurato est'as...” Li for'kraĉ'is.
La soldat'o for'ir'is kun la kovert'o. Ili atend'is long'e en la antaŭ'ĉambr'o, ĝis la pord'o mal'ferm'iĝ'is kaj tra tiu ne en'ven'is, sed en'flug'is la feldkurato. Li sur'hav'is nur veŝt'o'n, en'man'e li ten'is cigar'o'n.
79 part'o de Prago
” Vi do est'as jam ĉi tie,” li dir'is al Švejk,” kaj oni vi'n al'konduk'is. He — ĉu vi ne hav'as alumet'o'j'n ?”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o feldkurato, ke mi ne hav'as.”
” He — kaj kial vi ne hav'as alumet'o'j'n ? Ĉiu soldat'o dev'as hav'i alumet'o'j'n por pov'i ek'brul'ig'i al si cigared'o'n. Soldat'o, kiu ne hav'as alumet'o'j'n, est'as... Kio li est'as ?”
” Li est'as, obe'e mi raport'as, sen alumet'o'j,” respond'is Švejk.
” Tre bon'e, li est'as sen alumet'o'j kaj pov'as al neni'u ek'brul'ig'i cigared'o'n. Tio do est'as unu afer'o kaj nun la du'a. Ĉu ne aĉ'odor'as vi'a'j pied'o'j, Švejk ?”
” Obe'e mi raport'as, ke ili ne aĉ'odor'as.”
” Tio do est'as la du'a afer'o. Kaj nun la tri'a. Ĉu vi trink'as brand'o'n ?”
” Obe'e mi raport'as, ke brand'o'n mi ne trink'as, nur rum'o'n.”
” Bon'e, rigard'u tiu'n soldat'o'n ĉi tie. Tiu'n mi prunt'e'pren'is por hodiaŭ de ĉef'leŭtenant'o Feldhuber, li est'as li'a serv'o'soldat'o. Kaj li trink'as neni'o'n, li est'as ab - ab - abstin'ul'o kaj ir'os tial kun marŝ'kompani'o al la front'o. Ĉ - ĉar tia'n hom'o'n mi ne pov'as bezon'i. Tio ne est'as serv'o'soldat'o, tio est'as bov'in'o.
Ankaŭ ĝi trink'as nur akv'o'n kaj blek'as kiel bov'o.
Vi est'as abstin'ul'o,” li dir'is al la soldat'o,” ho - hont'u, idiot'o. Vi merit'as kelk'e da vang'o'bat'o'j.”
La feldkurato turn'is si'a'n atent'o'n al tiu'j, kiu'j al'konduk'is Švejkon kaj kiu'j en klopod'o star'i rekt'e balanc'iĝ'is, van'e si'n apog'ant'e sur si'a'j fusil'o'j.
” Vi e - ebri'iĝ'is,” dir'is la feldkurato,” vi ebri'iĝ'is dum la deĵor'o kaj pro tio mi ig'os vi'n mal - mal'liber'ig'i. Švejk, de'pren'u de ili la fusil'o'j'n, for'konduk'u ili'n en la kuir'ej'o'n kaj gard'u, dum ne ven'os patrol'o por ili'n for'konduk'i. Mi tuj telefon'os en la kazern'o'n.”
Kaj tiel ankaŭ ĉi tie plen'e konfirm'iĝ'is la vort'o'j de Napoleono:” En la soldat'serv'o ŝanĝ'iĝ'as la situaci'o ĉiu'moment'e.”
Maten'e tiu'j du konduk'is Švejkon inter bajonet'o'j kaj tim'is, ke li al ili ne for'kur'u, post'e li mem ven'ig'is ili'n kaj fin'e dev'is ili'n gard'i.
Komenc'e ili ne konsci'is bon'e tiu'n ŝanĝ'o'n, nur kiam ili sid'is en la kuir'ej'o kaj vid'is Švejkon star'i ĉe la pord'o kun fusil'o kaj bajonet'o.
” Mi i'o'n trink'us,” ek'ĝem'is la mal'grand'a optimist'o, dum la long'ul'o'n de'nov'e atak'is skeptik'ec'o kaj li dir'is, ke ĉio tio est'as mizer'a perfid'o. Li komenc'is laŭt'e kulp'ig'i Švejkon, ke tiu ven'ig'is ili'n en tiu'n situaci'o'n, kaj riproĉ'is al li, ke li promes'is al ili est'i morgaŭ pend'um'it'a kaj nun vid'iĝ'as, ke tio est'is ŝerc'o, kaj pri la pek'o'konfes'o kaj pri la pend'um'o.
Švejk silent'is, paŝ'ant'e tie'n kaj re'e'n ĉe la pord'o.
” Idiot'o'j ni est'is !” kri'is la long'ul'o.
Fin'e, el'aŭskult'int'e ĉiu'j'n kulp'ig'o'j'n, Švejk proklam'is:
” Nun vi almenaŭ vid'as, ke la soldat'serv'o ne est'as miel'o.
Mi plen'um'as mi'a'n dev'o'n. Mi ven'is en tio'n sam'e kiel vi, sed kiel oni ĝeneral'e dir'as, la Fortun'o al mi ek'rid'et'is.”
” Mi i'o'n trink'us,” sen'esper'e ripet'is la optimist'o.
La long'ul'o lev'iĝ'is kaj ŝancel'ir'is al la pord'o.” El'las'u ni'n hejm'e'n,” li dir'is al Švejk,” koleg'o, ne far'u stult'aĵ'o'j'n.”
” Ir'u for de mi,” respond'is Švejk,” mi dev'as vi'n ambaŭ gard'i. Nun ni ne kon'as unu la ali'a'n.”
Inter la pord'o aper'is la feldkurato:” Mi, mi neniel pov'as kontakt'i la kazern'o'n, ir'u do hejm'e'n kaj me — memor'u, ke dum la deĵor'o est'as mal'permes'it'e drink'i. Marŝ !”
Honor'e al sinjor'o feldkurato est'u dir'it'e, ke li ne telefon'is en la kazern'o'n, ĉar li ne hav'is hejm'e telefon'o'n kaj parol'is en ampol'ten'il'o'n de si'a lamp'o.
Jam la tri'a'n tag'o'n Švejk est'is serv'o'soldat'o de la feldkurato Otto Katz kaj dum tiu temp'o li vid'is li'n nur unu'foj'e. La tri'a'n tag'o'n ven'is serv'o'soldat'o de ĉef'leŭtenant'o Helmich, ke Švejk ir'u por la feldkurato.
Dum'voj'e li sci'ig'is al Švejk, ke la feldkurato ek'konflikt'is kun la ĉef'leŭtenant'o, dis'bat'is pian'o'n, est'as ĝis'mut'e ebri'a kaj ne vol'as ir'i hejm'e'n.
Ke ankaŭ la ĉef'leŭtenant'o Helmich est'as ebri'a, el'ĵet'is la feldkuraton en la koridor'o'n kaj ke tiu sid'as sur ter'o ĉe la pord'o kaj dorm'et'as.
Ven'int'e al al lok'o, Švejk ek'sku'is la feldkuraton, kaj kiam tiu ek'murmur'is kaj mal'ferm'is la okul'o'j'n, Švejk soldat'salut'is kaj dir'is ” Obe'e mi raport'as, sinjor'o feldkurato, ke mi est'as ĉi tie.”
” Kaj kio'n vi - ĉi tie - vol'as ?”
” Obe'e mi raport'as, ke mi ven'is por vi, sinjor'o feldkurato.”
” Vi do ven'is por mi — kaj kie'n ni ir'os ?”
” En vi'a'n loĝ'ej'o'n, sinjor'o feldkurato.”
” Kaj kial mi ir'u en mi'a'n loĝ'ej'o'n — ĉu mi ne est'as hejm'e ?”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o feldkurato, ke vi est'as en koridor'o de fremd'a dom'o.”
” Kaj - kia'manier'e - mi - ĉi tie trov'iĝ'is ?”
” Obe'e mi raport'as, ke vi est'is ĉi tie vizit'e.”
” Mi es - est'is ne - neni'e vizit'e. En - tio - vi e - e - erar'as.”
Švejk lev'is la feldkuraton kaj star'ig'is li'n ĉe la mur'o. La feldkurato balanc'iĝ'is de unu flank'o al la ali'a kaj kroĉ'is si'n al li, dir'ant'e ĉe tio:” Mi al vi fal'os.
Mi fal'os,” li ripet'is ankoraŭ'foj'e, stult'e rid'et'ant'e. Fin'e Švejk sukces'is al'prem'i la feldkuraton al la mur'o, kaj tiu en la nov'a pozici'o de'nov'e komenc'is dorm'et'i.
Švejk li'n vek'is.” Kio'n vi dezir'as ?” dir'is la feldkurato, van'e prov'ant'e de'glit'i laŭ la mur'o kaj sid'iĝ'i ter'e'n.” Kiu vi est'as ?”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o feldkurato, ke mi est'as vi'a serv'o'soldat'o,” respond'is Švejk, al'ten'ant'e la feldkuraton de'nov'e ĉe la mur'o.
” Mi hav'as neniu'n serv'o'soldat'o'n,” pen'e proklam'is la feldkurato, de'nov'e prov'ant'e fal'eg'i sur Švejkon,” mi ne est'as feldkurato.
Mi est'as pork'o,” li al'don'is kun sincer'o de drink'ul'o,” las'u mi'n, sinjor'o, mi vi'n ne kon'as.”
Mal'grand'a lukt'o fin'iĝ'is per absolut'a venk'o de Švejk. Tiu el'uz'is si'a'n venk'o'n por for'tren'i la feldkuraton de sur la ŝtup'ar'o en vetur'koridor'o'n, kie la feldkurato kontraŭ'star'is por ne est'i el'tir'it'a sur strat'o'n.” Sinjor'o, mi vi'n ne kon'as,” li asert'is sen'ĉes'e en la okul'o'j'n de Švejk dum la lukt'o.” Ĉu vi kon'as cert'a'n Otto Katz ? Tiu est'as mi.
Mi est'is ĉe la ĉef'episkop'o,” li kri'eg'is, al'ten'ant'e si'n ĉe la pord'eg'o en la vetur'koridor'o.” Pri mi interes'iĝ'as Vatikan'o, ĉu vi kompren'as ?”
Švejk for'ĵet'is tio'n ” Obe'e mi raport'as ” kaj parol'is kun la feldkurato per pur'e familiar'a ton'o.
” Ĉes'u vi'n ten'i, mi dir'as,” li ordon'is,” aŭ mi ek'bat'os vi'n en la man'aĉ'o'n. Ni ir'as hejm'e'n, kaj punkt'o. Sen replik'o'j.”
La feldkurato las'is la pord'eg'o'n kaj kroĉ'is si'n al Švejk:” Ni do ir'u i'e'n, sed al’ Ĉe ŝuha’mi ne ir'os, tie mi est'as ŝuld'a.”
Švejk el'puŝ'is kaj el'port'is li'n el la vetur'koridor'o kaj tren'is li'n sur trotuar'o direkt'e al la hejm'o.
” Kiu est'as tiu sinjor'o ?” demand'is iu el sur'strat'a'j preter'pas'ant'o'j.
” Tio est'as mi'a frat'o,” respond'is Švejk,” li ricev'is for'permes'o'n, al'vetur'is do al mi vizit'e kaj pro ĝoj'o ebri'iĝ'is, ĉar li opini'is, ke mi est'as mort'a.”
La feldkurato, murmur'ant'e al si i'a'n ari'o'n el oper'et'o, kiu'n neni'u ek'kon'us, ek'aŭd'is la last'a'j'n vort'o'j'n kaj lev'iĝ'is al sur'strat'a'j rigard'ant'o'j:” Kiu el vi est'as mort'a, anonc'u si'n dum tri tag'o'j ĉe la korpus'a komand'ant'ar'o, por ke oni pov'u asperg'i li'a'n kadavr'o'n.”
Kaj li ek'silent'is, klopod'ant'e fal'i naz'antaŭ'e sur la trotuar'o'n, kiam Švejk tir'is li'n sub'brak'e hejm'e'n.
Hav'ant'e la kap'o'n antaŭ'e kaj post'tren'ant'e la pied'o'j'n, kiu'j'n li implik'is kiel kat'o kun tra'romp'it'a spin'o, la feldkurato murmur'is:” Domin'us vobiscum — et cum spirit'u tuo. Domin'us vobiscum. 80 ”
Ĉe droŝk'o'staci'o Švejk sid'ig'is la feldkuraton ĉe mur'o kaj ir'is trakt'i kun droŝk'ist'o'j pri for'vetur'ig'o.
Unu el la droŝk'ist'o'j proklam'is, ke tiu'n sinjor'o'n li tre bon'e kon'as, ke li vetur'ig'is li'n nur unu'foj'e kaj neniam plu tio'n ripet'os.
” Li sur'vom'is al mi ĉio'n,” li dir'is rekt'e,” kaj eĉ ne pag'is. Mi vetur'ig'is li'n pli ol du hor'o'j'n, ol li trov'is, kie li loĝ'as. Nur post
semajn'o, kiam mi est'is ĉe li probabl'e tri'foj'e, li don'is al mi por ĉio tio kvin kron'o'j'n.”
80 ( latin'e ):” Sinjor'o ( kp.: Krist'o ) est'u kun vi. Ankaŭ kun vi'a spirit'o ”— fraz'o'j, oft'e ripet'at'a'j aŭ kantat'a'j dum la mes'o
Post long'a trakt'ad'o unu el la droŝk'ist'o'j decid'iĝ'is ili'n for'vetur'ig'i.
Švejk re'ven'is al la feldkurato, kiu dorm'is. Inter'temp'e iu de'met'is de li'a kap'o mal'mol'a'n nigr'a'n ĉapel'o'n ( ĉar li kutim'e port'is civil'a'n vest'o'n ) kaj for'port'is ĝi'n.
Švejk li'n vek'is kaj kun help'o de la droŝk'ist'o puŝ'is en droŝk'o'n. Tie la feldkurato fal'is en absolut'a'n mens'a'n inert'ec'o'n, konsider'is Švejkon kiel kolonel'o'n Just de sep'dek'kvin'a infanteri'a regiment'o kaj kelk'foj'e si'n'sekv'e ripet'is:” Ne koler'u, amik'o, ke mi al'parol'as vin’ci ’. Mi est'as pork'o.”
En unu moment'o ŝajn'is, ke sekv'e de bru'a rul'iĝ'ad'o de la droŝk'o sur pavim'o re'ven'as al li la juĝ'o'kapabl'o. Tiam li sid'iĝ'is rekt'e kaj komenc'is zum'i fragment'o'n el ne'kon'at'a kant'o. Sed ebl'as ankaŭ tio, ke tem'is pri li'a fantazi'aĵ'o:
| ” Mi memor'as or'a'j'n temp'o'j'n, li mi'n lul'is sur la si'n ’.
Ĉe la urb'o Domažlice |
Sed post moment'o li re'e fal'is en absolut'a'n mens'a'n inert'ec'o'n, kaj turn'ant'e si'n al Švejk, demand'is, ferm'et'ant'e unu okul'o'n:” Kiel vi hodiaŭ fart'as, vi'a sinjor'in'a moŝt'o ?
Ĉu vi vetur'os i'e'n por somer'um'i ?” li dir'is post paŭz'et'o, kaj vid'ant'e ĉio'n du'op'e, demand'is:” Ĉu vi bon'vol'as hav'i jam plen'aĝ'a'n fil'o'n ?” Ĉe tio li fingr'o'montr'is al Švejk.
” Sid'iĝ'u !” al'kri'is li'n Švejk, kiam la feldkurato intenc'is sur'grimp'i la sid'benk'o'n,” ne opini'u, ke mi ne instru'os al vi ord'o'n.”
La feldkurato silent'iĝ'is kaj per mal'grand'a'j pork'o'simil'a'j okul'o'j rigard'is ekster'e'n el la droŝk'o, tut'e ne percept'ant'e, kio pri li propr'e okaz'as.
Li perd'is ĉi'a'n kompren'em'o'n, kaj turn'ant'e si'n al Švejk, li dir'is trist'e:” Sinjor'in'o, don'u al mi bilet'o'n por la unu'a klas'o.”
Li far'is prov'o'n de'met'i si'a'n pantalon'o'n.
” Tuj vi buton'um'u, pork'o !” ek'kri'is Švejk,” vi'n kon'as jam ĉiu'j droŝk'ist'o'j, jam foj'e vi vi'n sur'vom'is kaj nun ankoraŭ ĉi tio'n. Ne imag'u, ke vi de'nov'e rest'os i'o'n ŝuld'a kiel last'foj'e.”
La feldkurato melankoli'e apog'is la kap'o'n inter man'plat'o'j kaj komenc'is kant'i:” Jam neni'u plu mi'n am'as...” Sed li tuj inter'romp'is si'a'n kant'ad'o'n kaj rimark'is:” Pardon'u, kar'a kamarad'o, vi est'as idiot'o, mi pov'as kant'i, kio'n mi vol'as.”
Li ŝajn'e intenc'is ek'fajf'i iu'n melodi'o'n, sed anstataŭ tio torent'is de sur li'a'j lip'o'j tiel potenc'a ” tpr ”, ke la droŝk'o halt'is.
Kiam post'e post la admon'o de Švejk ili daŭr'ig'is la voj'o'n, la feldkurato komenc'is ek'brul'ig'i al si cigared'ing'o'n.
” Ĝi ne brul'as,” li dir'is sen'esper'e, for'uz'int'e skatol'et'o'n da alumet'o'j,” vi blov'as al mi en tio'n.”
Sed li tuj de'nov'e perd'is la faden'o'n de si'a parol'o kaj komenc'is rid'i:” Tio est'as amuz'o, ni est'as sol'a'j en tram'o, ĉu, sinjor'o koleg'o.” Li komenc'is tra'serĉ'ad'i si'a'j'n poŝ'o'j'n.
” Mi perd'is la bilet'o'n,” li kri'is,” halt'u, tiu'n bilet'o'n oni dev'as trov'i !”
Li rezignaci'e sving'is la man'o'n:” Oni vetur'u...”
Post'e li babil'is:” En la plej oft'a'j okaz'o'j... Jes, en ord'o... En ĉiu'j okaz'o'j... Vi erar'as... La du'a etaĝ'o ?... Tio est'as el'turn'iĝ'o.
Ne tem'as pri mi, sed pri vi, vi'a sinjor'in'a moŝt'o... Pag'i... Mi hav'as nigr'a'n kaf'o'n...”
En du'on'dorm'o li komenc'is disput'i kun imag'a mal'amik'o, kiu rifuz'as li'a'n rajt'o'n sid'i en restoraci'o ĉe fenestr'o. Post'e li komenc'is konsider'i la droŝk'o'n kiel trajn'o'n, kaj klin'ant'e si'n ekster'e'n, kri'is en la strat'o'n german'e kaj ĉeĥ'e:” Nymburk, trans'vagon'iĝ'i !”
Švejk al'tir'is li'n al si, la feldkurato forges'is la ” trajn'o'n ” kaj komenc'is imit'i voĉ'o'j'n de divers'a'j best'o'j. Plej long'e li rest'is ĉe kok'o, kaj li'a kokerik'o venk'e son'is el la droŝk'o.
Iu'moment'e li est'is tre vigl'a kaj petol'em'a kaj prov'is el'fal'i el la droŝk'o, insult'ant'e hom'o'j'n, kiu'j'n la droŝk'o preter'vetur'is, ke ili est'as strat'bub'o'j. Li el'ĵet'is el la droŝk'o naz'tuk'o'n kaj kri'is, ke oni halt'u, ke li perd'is la valiz'o'j'n. Post'e li komenc'is rakont'i:
” En Budějovice viv'is tambur'ist'o.— Li edz'iĝ'is.— Post unu jar'o li mort'is.” Li komenc'is rid'i:” Ĉu tio ne est'as bon'a anekdot'o ?”
Dum la tut'a temp'o Švejk trakt'is la feldkuraton kun sen'indulg'a rigor'ec'o.
Ĉe divers'a'j prov'o'j de la feldkurato pri ŝerc'et'o, ekzempl'e el'fal'i el la droŝk'o aŭ romp'i la sid'benk'o'n, Švejk don'is al li unu puŝ'o'n ĉe la rip'o'j post la ali'a, kio'n la feldkurato akcept'is kun ne'ordinar'a apati'o.
Nur unu'foj'e li far'is prov'o'n ek'ribel'i kaj el'salt'i el la droŝk'o, proklam'int'e, ke li jam ne vetur'os plu'e'n, ke li sci'as, ke anstataŭ al Budějovice ili vetur'as al Podmokly. Dum unu minut'o Švejk plen'e likvid'is li'a'n ribel'o'n kaj al'dev'ig'is li'n re'ven'i en antaŭ'a'n pozici'o'n sur la sid'benk'o, atent'ant'e, ke la feldkurato ne ek'dorm'u. La plej mild'a, kio'n Švejk ĉe tio dir'is, est'is:” Ne dorm'u, kaduk'ul'o !”
La feldkurato subit'e ricev'is atak'o'n de melankoli'o kaj komenc'is larm'i, demand'ant'e Švejkon, ĉu tiu hav'is patr'in'o'n.
” Mi est'as, hom'et'o'j, sur tiu mond'o sol'a,” li kri'is el la droŝk'o,” protekt'u mi'n !”
” Ne far'u al mi mal'honor'o'n,” admon'is li'n Švejk,” ĉes'u, ĉiu dir'os, ke vi ebri'iĝ'is.”
” Mi trink'is neni'o'n, kamarad'o,” respond'is la feldkurato,” mi est'as tut'e sobr'a.”
Sed subit'e li star'iĝ'is kaj soldat'salut'is:” Obe'e mi raport'as, sinjor'o kolonel'o, ke mi est'as ebri'a.
Mi est'as pork'o,” li ripet'is dek'foj'e si'n'sekv'e kun sincer'a, mal'esper'a sen'iluzi'iĝ'o.
Kaj turn'ant'e si'n al Švejk, li pet'is kaj persist'e insist'is:” El'ĵet'u mi'n el la aŭtomobil'o ! Kial vi mi'n kun'vetur'ig'as ?”
Li sid'iĝ'is kaj murmur'is:” Ĉirkaŭ la lun'o kre'iĝ'as halo'o'j.— Ĉu vi kred'as la sen'mort'ec'o'n de la anim'o, sinjor'o kapitan'o ?
— Ĉu ĉeval'o pov'as ven'i en la ĉiel'o'n ?”
Li komenc'is laŭt'e rid'i, sed post moment'o li mal'gaj'iĝ'is kaj apati'e rigard'is al Švejk, dir'ant'e:” Pardon'u, sinjor'o, vi'n mi jam ie vid'is. Ĉu vi ne est'is en Vieno ? Mi memor'as vi'n el la seminari'o.”
Moment'o'n li amuz'is si'n per tio, ke li komenc'is deklam'i latin'a'j'n vers'o'j'n:” Aurea prim'a sat'as aetas , quae vindice nullo 81.
Plu tio ne ir'as,” li dir'is,” el'ĵet'u mi'n ekster'e'n. Kial vi ne vol'as mi'n el'ĵet'i ? Mi ne vund'os mi'n.
Mi vol'as fal'i sur la naz'o'n,” li proklam'is per energi'a voĉ'o.
” Sinjor'o,” li daŭr'ig'is de'nov'e pet'voĉ'e,” kar'a amik'o, don'u al mi kap'o'bat'o'n.”
81 Aurea prim'a sat'as ( ĝust'e: sat'a est ) aetas, que vindice nullo: vers'o'j el poem'ar'o ” La metamorfoz'o'j ” de la roma poet'o Publius Ovidi'us Nas'o (” Est'is iam or'a temp'o, kiu ne bezon'is juĝ'ist'o'j'n ”)” Ĉu unu, aŭ pli ?” demand'is Švejk.—” Du.”—” Jen do hav'u...”
” Tio far'as tre bon'e,” li dir'is,” tio est'as bon'a por la stomak'o, digest'ig'as. Don'u al mi ankoraŭ bat'o'n sur la faŭk'o'n.
Kor'a'n dank'o'n,” li ek'vok'is, kiam Švejk rapid'e plen'um'is li'a'n dezir'o'n,” mi est'as plen'e kontent'a. Dis'ŝir'u al mi la veŝt'o'n, mi pet'as.”
Li hav'is la plej divers'a'j'n dezir'o'j'n. Li vol'is, ke Švejk el'artik'ig'u al li la pied'o'n, moment'o'n li'n strangol'u, pri'tond'u al li la ung'o'j'n, el'tir'u al li la antaŭ'a'j'n dent'o'j'n.
Li esprim'is sopir'o'j'n pri martir'iĝ'o pet'ant'e, ke Švejk for'ŝir'u al li la kap'o'n kaj ĵet'u ĝi'n en sak'o en la river'o'n Vltava.
” Stel'et'o'j ĉirkaŭ la kap'o al mi konven'us,” li parol'is entuziasm'e,” mi bezon'us da ili dek.”
Post'e li komenc'is parol'i pri ĉeval'a'j vet'kur'o'j kaj rapid'e trans'ir'is al balet'o, ĉe kiu li ankaŭ ne rest'is long'e.
” Ĉu vi danc'as ĉardaŝ'o'n,” li demand'is Švejkon,” ĉu vi kon'as la urs'o'danc'o'n ? Tiel ĉi...”
Li vol'is ek'salt'i kaj fal'is sur Švejkon, kiu komenc'is li'n boks'o'bat'i kaj post'e puŝ'is li'n sur la sid'benk'o'n.
” Mi i'o'n vol'as,” kri'is la feldkurato,” sed mi ne sci'as, kio'n. Ĉu vi ne sci'as, kio'n mi vol'as ?” Li klin'is la kap'o'n en absolut'a rezignaci'o.
” Kio'n mi vol'as, tio mi'n ne tuŝ'as,” li dir'is serioz'e,” kaj vi'n, sinjor'o, tio ankaŭ ne tuŝ'as. Mi ne kon'as vi'n. Kiel vi aŭdac'as mi'n komand'i ? Ĉu vi sci'as skerm'i ?”
Por minut'o li iĝ'is pli atak'em'a kaj far'is prov'o'n fal'ig'i Švejkon de sur la benk'o.
Post'e, kiam Švejk li'n kviet'ig'is, konvink'ant'e li'n sen'ceremoni'e pri si'a fizik'a super'ec'o, la feldkurato demand'is:” Ĉu ni hav'as hodiaŭ lund'o'n, aŭ vendred'o'n ?”
Li sci'vol'is ankaŭ pri tio, ĉu est'as decembr'o aŭ juni'o, kaj montr'is grand'a'n kapabl'o'n prezent'i la plej divers'a'j'n demand'o'j'n:” Ĉu vi est'as edz'iĝ'int'a ? Ĉu vi ŝat'as manĝ'i gorgonzolan fromaĝ'o'n ? Ĉu vi hav'is hejm'e cim'o'j'n ? Ĉu vi fart'as bon'e ? Ĉu vi'a hund'o hav'is febr'a'n kataron ?”
Li iĝ'is pli komunik'em'a. Li rakont'is, ke li est'as ŝuld'a pro rajd'ist'a'j bot'o'j, vip'et'o kaj sel'o, ke antaŭ jar'o'j li hav'is gonore'o'n kaj kurac'is ĝi'n help'e de per'mangan'at'o.
” Est'is nek temp'o nek pens'o'j por far'i i'o'n ali'a'n,” li dir'is, singult'ant'e,” pov'as est'i, ke tio ŝajn'as al vi sufiĉ'e amar'a. Sed dir'u, uf, uf, kio'n mi far'u, uf ? Vi dev'as tio'n al mi jam pardon'i.
Termo'botel'o'j,” li daŭr'ig'is, forges'ant'e, pri kio li parol'is antaŭ moment'o,” est'as uj'o'j, kiu'j konserv'as origin'a'n varm'o'n de manĝ'o'j kaj trink'aĵ'o'j. Kio'n vi opini'as pri tio, sinjor'o koleg'o, kiu kart'lud'o est'as pli just'a, ĉu ferblo aŭ’du'dek unu’82 ?
Ver'e, vi'n mi jam ie vid'is,” li ek'vok'is, prov'ant'e ĉirkaŭ'pren'i Švejkon kaj kis'i li'n per si'a'j saliv'makul'a'j lip'o'j,” ni vizit'is kun'e la lern'ej'o'n.
Vi bon'ul'o bon'ul'a,” li dir'is delikat'e, kares'ant'e si'a'n krur'o'n,” kiel vi el'kresk'is de la temp'o, dum kiu mi vi'n ne vid'is. Tiu ĝoj'o, ke mi vi'n vid'as, kompens'as ĉiu'j'n sufer'o'j'n.”
Li ricev'is poezi'a'j'n tendenc'o'j'n kaj komenc'is parol'i pri re'ven'o de feliĉ'a'j vizaĝ'o'j kaj ard'a'j kor'o'j en la sun'bril'o'n.
Post'e li sur'genu'is kaj komenc'is preĝ'i ” Av'e Maria ”, rid'ant'e ĉe tio plen'gorĝ'e.
82 hazard'a kart'lud'o
Kiam oni halt'is antaŭ li'a loĝ'ej'o, est'is tre mal'facil'e el'tir'i li'n el la droŝk'o.
” Ni ankoraŭ ne est'as sur'lok'e,” li kri'is,” help'u mi'n. Oni mi'n for'rab'as. Mi dezir'as plu'vetur'i.” En ver'a senc'o de la vort'o li est'is el'tir'it'a el la droŝk'o kiel kuir'it'a helic'o el konk'o. Unu'moment'e ŝajn'is, ke oni li'n dis'ŝir'os, ĉar li implik'is si'n per la pied'o'j mal'antaŭ la sid'benk'o'n.
Sed ĉe tio li laŭt'e rid'is, ke li ili'n super'ruz'is:” Vi mi'n dis'ŝir'os, sinjor'o'j.”
Post'e li est'is tren'at'a tra la vetur'koridor'o kaj ŝtup'ar'o al si'a loĝ'ej'o kaj tie ĵet'it'a sur sof'o'n kiel sak'eg'o. Li proklam'is, ke li ne pag'os por tiu aŭtomobil'o, kiu'n li ne mend'is, kaj daŭr'is pli ol kvar'on'hor'o'n, ol ili al li klar'ig'is, ke tio est'is droŝk'o.
Sed eĉ tiam li kun tio ne konsent'is, opon'ant'e, ke li vetur'as sol'e en fiakr'o.
” Vi vol'as mi'n tromp'i,” proklam'is la feldkurato, signif'o'plen'e palpebr'um'ant'e al Švejk kaj al la droŝk'ist'o,” ni pied'ir'is.”
Kaj subit'e en atak'o de grand'anim'ec'o li ĵet'is si'a'n mon'uj'o'n al la droŝk'ist'o:” Pren'u ĉio'n. Mi pov'as pag'i. Por mi ne grav'as kelk'e da krejcer'o'j.”
Ĝust'e dec'us dir'i, ke por li ne grav'as tri'dek ses krejcer'o'j, ĉar en la mon'uj'o ne est'is pli. Feliĉ'e la droŝk'ist'o sub'met'is li'n al detal'a tra'serĉ'o, parol'ant'e ĉe tio pri vang'o'bat'o'j.
” Ek'bat'u mi'n do,” respond'is la feldkurato,” ĉu vi opini'as, ke mi ne el'ten'os bat'o'n ? Kvin bat'o'j'n mi el'ten'os de vi.”
En li'a veŝt'o la droŝk'ist'o trov'is dek kron'o'j'n. Li for'ir'is, mal'ben'ant'e si'a'n sort'o'n kaj la feldkuraton, ke tiu li'n de'ten'is kaj mal'ebl'ig'is al li negoc'o'j'n.
La feldkurato mal'rapid'e en'dorm'iĝ'is, ĉar sen'ĉes'e li el'pens'ad'is i'a'j'n plan'o'j'n. Li vol'is entrepren'i ĉio'n ebl'a'n, lud'i pian'o'n, ir'i al danc'lecion'o'j kaj frit'i al si fiŝ'et'o'j'n.
Post'e li promes'is al Švejk si'a'n frat'in'o'n, kiu'n li ne hav'is. Li ankaŭ vol'is, ke oni for'port'u li'n en la lit'o'n, kaj fin'e ek'dorm'is, proklam'int'e la dezir'o'n, ke oni re'kon'u en li hom'o'n, est'aĵ'o'n sam'e valor'a'n kiel pork'o.
Kiam Švejk maten'e en'paŝ'is la ĉambr'o'n de la feldkurato, li trov'is li'n kuŝ'i sur sof'o en profund'a'j medit'o'j, kiel tio pov'is okaz'i, ke iu sur'verŝ'is li'n per tiel strang'a manier'o, ke li al'glu'iĝ'is per la pantalon'o al la led'a sof'o.
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o feldkurato,” dir'is Švejk,” ke nokt'e vi...”
Per kelk'a'j vort'o'j Švejk al li klar'ig'is, kiel terur'e li erar'as, ke li est'as sur'verŝ'it'a. La feldkurato, kiu hav'is la kap'o'n ne'ordinar'e pez'a, est'is en angor'a humor'o.
” Mi ne pov'as re'memor'i,” li dir'is,” kiel mi ven'is el la lit'o sur la sof'o'n.”
” Tie vi eĉ ne est'is, tuj kiam ni al'vetur'is, ni met'is vi'n sur la sof'o'n, plu'e'n tio ne ebl'is.”
” Kaj kiel mi eksces'is ? Ĉu mi far'is i'a'j'n eksces'o'j'n ? Ĉu ebl'e mi ne est'is ebri'a ?”
” Vi est'is, ĝis'mut'e,” respond'is Švejk,” tut'e, sinjor'o feldkurato, vi hav'is mal'grand'a'n delir'o'n. Mi esper'as, ke al vi prosper'os trans'vest'i kaj lav'i vi'n.”
” Mi sent'as mi'n, kvazaŭ iu mi'n bat'regal'us,” plend'is la feldkurato,” krom tio mi soif'as. Ĉu mi ne inter'bat'iĝ'is hieraŭ ?”
” Tio ne est'is tiel terur'a, sinjor'o feldkurato. Vi'a soif'o est'as sekv'o de tiu hieraŭ'a. El tio la hom'o ne el'ir'os tiel facil'e. Mi kon'is lign'aĵ'ist'o'n, tiu ebri'iĝ'is unu'e dum silvestr'a nokt'o en la jar'o 1910 kaj la unu'a'n de januar'o maten'e li hav'is tia'n soif'o'n kaj est'is al li tiel mal'bon'e, ke li aĉet'is al si haring'o'n kaj trink'is de'nov'e, kaj tiel li far'as tio'n ĉiu'tag'e jam kvar jar'o'j'n kaj neni'u pov'as li'n help'i, ĉar ĉiam sabat'e li aĉet'as al si haring'o'j'n por la tut'a semajn'o. Tio est'as tia karusel'o, kiel dir'is mal'jun'a ĉef'serĝent'o de la naŭ'dek'unu'a regiment'o.”
La feldkuraton kapt'is perfekt'a post'diboĉ'a kap'dolor'o kaj absolut'a deprim'o. Kiu aŭd'us li'n en tiu moment'o, tiu dev'us est'i konvink'it'a, ke li vizit'as preleg'o'j'n de d - ro Aleksandro Batěk ” Ni deklar'u milit'o'n pri viv'o kaj mort'o al la alkohol'a demon'o, kiu murd'as ni'a'j'n la plej bon'a'j'n vir'o'j'n ” kaj ke li leg'as li'a'n period'aĵ'o'n ” Cent fajr'er'o'j etik'a'j ”.
Est'as ver'o, li tio'n iom ŝanĝ'is.” Se la hom'o trink'us i'a'j'n pli kvalit'a'j'n likv'aĵ'o'j'n,” li dir'is,” kiel arak'o'n, maraskin'o'n, konjak'o'n, sed hieraŭ mi trink'is juniper'a'n brand'o'n. Mi mir'as, ke mi kapabl'as tiel ĝi'n drink'i. Gust'o'n tio hav'as naŭz'a'n. Se tem'us almenaŭ pri griot'brand'o. La hom'o'j el'pens'as divers'a'j'n aĉ'likv'aĵ'o'j'n kaj trink'as tio'n kiel akv'o'n. Juniper'a brand'o est'as nek bon'gust'a, nek kolor'o'n ĝi hav'as, brul'gust'as en la gorĝ'o. Kaj se tem'us almenaŭ pri ver'a distil'aĵ'o el juniper'o, kiu'n mi foj'e trink'is en Moravio. Sed tiu hieraŭ'a est'is el met'an'ol'o kaj ole'o'j.
Aŭd'u, kiel mi rukt'as.
Alkohol'aĵ'o est'as venen'o,” li decid'is,” ĝi dev'as est'i original'a, ver'a kaj ne distil'it'a en fabrik'o per mal'varm'a proced'o laŭ la jud'a manier'o. La sam'o valid'as pri rum'o. Kvalit'a rum'o est'as rar'aĵ'o.
Hav'i ĉi tie ver'a'n nuks'brand'o'n,” li ek'ĝem'is,” tiu re'san'ig'us al mi la stomak'o'n. Tia nuks'brand'o, kia'n hav'as sinjor'o kapitan'o šnábl en Brusk'a.”
Li komenc'i pri'serĉ'i si'a'j'n poŝ'o'j'n kaj tra'rigard'i la mon'uj'o'n.
” Mi hav'as en'tut'e sum'e tri'dek ses krejcer'o'j'n. Kio'n vi opini'as, ĉu mi vend'u la sof'o'n ?” li medit'is.” Ĉu iu ĝi'n aĉet'os ? Al la dom'mastr'o mi dir'os, ke mi ĝi'n prunt'is aŭ ke iu ĝi'n al ni ŝtel'is. Ne, la sof'o'n mi al mi las'os. Mi send'os vi'n al sinjor'o kapitan'o šnábl, ke li prunt'e'don'u al mi cent kron'o'j'n. Antaŭ'hieraŭ li gajn'is en kart'lud'ad'o. Se vi tie ne sukces'os, ir'u al Vršovice, en la kazern'o'n al ĉef'leŭtenant'o Mahler. Se tie est'os tio sen'sukces'a, ir'u al kapitan'o Fišer en Hradčany. Al tiu dir'u, ke mi dev'as pag'i furaĝ'o'n por la ĉeval'o, ke la mon'o'n mi for'trink'is. Kaj se ankaŭ tie vi ne sukces'os, ni lombard'os la pian'o'n, okaz'u kio ajn. Mi skrib'os al vi ĝeneral'e kelk'e da lini'o'j.
Ne las'u vi'n for'regal'i. Dir'u, ke mi bezon'as, ke mi est'as tut'e sen mon'o. El'pens'u, kio'n vi vol'as, sed ne re'ven'u kun mal'plen'a'j man'o'j, aŭ mi send'os vi'n al la front'o. La kapitan'o'n šnábl demand'u, kie li aĉet'as tiu'n nuks'brand'o'n, kaj al'port'u du botel'o'j'n.”
Švejk plen'um'is si'a'n task'o'n bril'eg'e. Li'a bon'anim'ec'o kaj honest'a vizaĝ'o vek'is plen'a'n fid'o'n, ke est'as ver'o, kio'n li dir'as.
Švejk trov'is konven'a kaj antaŭ la kapitan'o šnábl kaj la kapitan'o Fišer kaj la ĉef'leŭtenant'o Mahler parol'i ne pri tio, ke la feldkurato dev'as pag'i furaĝ'o'n por la ĉeval'o, sed sub'ten'i li'a'n pet'o'n per proklam'o, ke la feldkurato dev'as pag'i aliment'o'j'n. La mon'o'n li ricev'is ĉie.
Kiam li montr'is tri'cent kron'o'j'n, re'ven'int'e kun honor'o el la ekspedici'o, la feldkurato, kiu inter'temp'e lav'is kaj trans'vest'is si'n, est'is eg'e surpriz'it'a.
” Mi far'is tio'n je unu foj'o,” dir'is Švejk,” por ke ni ne dev'u morgaŭ aŭ post'morgaŭ de'nov'e zorg'i pri mon'o. Ir'is tio sufiĉ'e glat'e, sed antaŭ la kapitan'o šnábl mi dev'is fal'i sur la genu'o'j'n.
Li est'as ŝajn'e fripon'o. Sed kiam mi al li dir'is, ke ni dev'as pag'i aliment'o'j'n...”
” Ĉu aliment'o'j'n ?” ripet'is la feldkurato konstern'it'e.
” Jes, aliment'o'j'n, sinjor'o feldkurato, mon'kompens'o'n al ul'in'o'j. Vi dir'is, ke mi i'o'n el'pens'u, kaj mi ne pov'is re'memor'i i'o'n ali'a'n. Cert'a ŝu'ist'o ĉe ni pag'is aliment'o'j'n al kvin ul'in'o'j sam'temp'e, est'is pro tio tut'e sen'esper'a kaj tiu'cel'e ankaŭ li prunt'e'pren'is al si mon'o'n, kaj ĉiu volont'e al li kred'is, ke li trov'iĝ'as en terur'a situaci'o. Ili demand'is mi'n pri tiu ul'in'o, kaj mi dir'is, ke ŝi est'as tre bel'a, ke ŝi ankoraŭ ne aĝ'as dek'kvin jar'o'j'n. Ili do vol'is ŝi'a'n adres'o'n.”
” Ej, bel'e vi tio'n aranĝ'is, Švejk,” ek'ĝem'is la feldkurato kaj komenc'is paŝ'i tra la ĉambr'o.
” Tio est'as de'nov'e bel'a mal'honor'o,” li dir'is, kapt'ant'e si'n je la kap'o,” mi'n terur'e dolor'as la kap'o.”
” Mi don'is al ili adres'o'n de mal'jun'a surd'a sinjor'in'o en ni'a strat'o,” klar'ig'is Švejk.” Mi vol'is far'i tio'n akurat'e, ĉar ordon'o est'as ordon'o. Mi ne las'is mi'n for'regal'i — kaj i'o'n mi dev'is el'pens'i. Krom tio en la antaŭ'ĉambr'o atend'as ul'o'j por for'port'i tiu'n pian'o'n. Mi ili'n al'konduk'is, por ke ili for'vetur'ig'u ĝi'n en lombard'ej'o'n, sinjor'o feldkurato. Tio ne est'os mal'bon'a, se tiu pian'o est'os for. Est'os ĉi tie pli da lok'o kaj ni hav'os pli da mon'o. Kaj por kelk'e da tag'o'j ni hav'os trankvil'o'n. Kaj se sinjor'o dom'mastr'o demand'os, kio'n ni intenc'as pri tiu pian'o far'i, mi dir'os, ke ĝi'a'j kord'o'j ŝir'iĝ'is kaj ke ni send'as ĝi'n en fabrik'o'n cel'e de ripar'o. Al la dom'mastr'in'o mi tio'n jam dir'is, por ke ŝi ne hav'u suspekt'o'n, kiam oni port'os la pian'o'n kaj met'os ĝi'n sur vetur'il'o'n. Ankaŭ por la sof'o mi hav'as jam aĉet'ont'o'n. Tem'as pri mi'a kon'at'a negoc'ist'o per antikv'a mebl'ar'o kaj li ven'os ĉi tie'n post'tag'mez'e. Led'a'j'n sof'o'j'n oni nun bon'e pag'as.”
” Ĉu vi far'is neni'o'n pli, Švejk ?” demand'is la feldkurato, sen'ĉes'e ten'ant'e al si la kap'o'n inter man'plat'o'j kaj mien'ant'e sen'esper'e.
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o feldkurato, ke anstataŭ du botel'o'j da nuks'brand'o, kia'n aĉet'as sinjor'o kapitan'o ŝnábl, mi al'port'is kvin botel'o'j'n, por ke ni hav'u iom'et'a'n proviz'o'n kaj i'o'n por trink'i. Ĉu oni pov'as ir'i por la pian'o, antaŭ ol oni ferm'os la lombard'ej'o'n ?”
La feldkurato sen'esper'e ek'sving'is la man'o'n, kaj post moment'o oni jam met'is la pian'o'n sur vetur'il'et'o'n.
Kiam Švejk re'ven'is el la lombard'ej'o, li trov'is la feldkuraton sid'i ĉe mal'ŝtop'it'a botel'o da nuks'brand'o kaj sakr'ant'a, ke tag'manĝ'e li ricev'is mal'bon'e rost'it'a'n eskalop'o'n.
La feldkurato est'is de'nov'e ebri'a. Li proklam'is al Švejk, ke ek'de la morgaŭ'o li viv'os ali'e. Ke trink'i alkohol'aĵ'o'n est'as krud'a material'ism'o kaj ke neces'as trans'ir'i al spirit'a viv'o.
Li parol'is filozofi'e proksim'um'e du'on'hor'o'n. Kiam li mal'ŝtop'is tri'a'n botel'o'n, ven'is la negoc'ist'o per antikv'a mebl'ar'o, la feldkurato vend'is al li la sof'o'n por bagatel'o, invit'is li'n kun'e amuz'iĝ'i kaj est'is tre mal'kontent'a, kiam la negoc'ist'o pet'is pardon'o'n, ke li ir'as aĉet'i ankoraŭ nokt'o'tabl'et'o'n.
” Domaĝ'e, ke mi hav'as neniu'n,” dir'is la feldkurato riproĉ'e,” la hom'o ne pov'as antaŭ'vid'i ĉio'n.”
Post for'ir'o de la negoc'ist'o per antikv'a mebl'ar'o la feldkurato komenc'is amik'e si'n amuz'i kun Švejk, kun kiu li el'trink'is plu'a'n botel'o'n. Part'o de li'a rakont'ad'o est'is plen'ig'it'a per li'a person'a rilat'o al vir'in'o'j kaj lud'kart'o'j.
Ili sid'is long'e. Eĉ la vesper'o trov'is Švejkon kaj la feldkuraton en amik'a inter'parol'o.
Sed nokt'e tiu rilat'o ŝanĝ'iĝ'is. La feldkurato fal'is en hieraŭ'a'n stat'o'n, konsider'is Švejkon kiel iu'n ali'a'n kaj dir'is al li:” Ne, ne for'ir'u, ĉu vi memor'as tiu'n ruf'a'n kadet'o'n de la trajn'o'trup'o ?”
Tiu ĉi idili'o daŭr'is ĝis la moment'o, kiam Švejk dir'is al la feldkurato ” Mi hav'as da tio jam sufiĉ'e: nun vi ramp'os en la lit'o'n kaj dorm'aĉ'os, ĉu vi kompren'as ?!”
” Mi ramp'as, kar'ul'o, ramp'as, kial mi ne ramp'us,” babil'is la feldkurato,” ĉu vi memor'as, ke ni kun'e vizit'is la kvin'a'n klas'o'n de gimnazi'o kaj ke mi far'is vi'a'j'n hejm'a'j'n task'o'j'n el la grek'a lingv'o ? Vi posed'as vila'o'n en Zbraslav 83. Kaj vi pov'as vetur'i vapor'ŝip'e sur Vltava. Ĉu vi sci'as, kio est'as Vltava ?”
Švejk al'dev'ig'is li'n de'met'i la ŝu'o'j'n kaj sen'vest'iĝ'i. La feldkurato obe'is kun protest'o al ne'kon'at'a'j person'o'j:
” Vid'u, sinjor'o'j,” li parol'is al ŝrank'o kaj fig'arb'et'o,” kiel mi'n trakt'as mi'a'j parenc'o'j.
Mi ne kon'as mi'a'j'n parenc'o'j'n,” li decid'is subit'e, en'lit'iĝ'ant'e.
” Eĉ se la ĉiel'o kaj la ter'o kontraŭ mi konspir'us, mi ne kon'as ili'n...”
Kaj en la ĉambr'o eĥ'is ronk'ad'o de la feldkurato.
83 praga kvartal'o
En tiu'j ĉi tag'o'j okaz'is ankaŭ la vizit'o de Švejk en li'a loĝ'ej'o ĉe la mal'jun'a ord'ig'ist'in'o, sinjor'in'o Müller. En la loĝ'ej'o li trov'is ŝi'a'n kuz'in'o'n, kiu sci'ig'is al li kun plor'o, ke sinjor'in'o Müller est'is arest'it'a la sam'a'n vesper'o'n, kiam ŝi vetur'ig'is Švejkon en la milit'o'n. La mal'jun'a'n sinjor'in'o'n juĝ'is soldat'a tribunal'o kaj oni for'vetur'ig'is ŝi'n en koncentr'ej'o'n Steinhof, pov'int'e al ŝi neni'o'n pruv'i. Jam ven'is de ŝi poŝt'kart'o.
Švejk pren'is tiu'n hejm'a'n relikv'o'n kaj leg'is:
” Kar'a Anneta ! Ni fart'as ĉi tie tre bon'e, ni ĉiu'j est'as san'a'j.
La najbar'in'o sur la apud'a lit'o hav'as ekzantem'a'n... kaj est'as ĉi tie ankaŭ infekt'a... Ali'e ĉio est'as en ord'o. Ni hav'as sufiĉ'e da manĝ'o kaj ni kolekt'as ter'pom'a'j'n... por sup'o. Mi aŭd'is, ke sinjor'o Švejk est'as jam..., ia'manier'e do esplor'u, kie li kuŝ'as, por ke ni pov'u post la milit'o ig'i garn'i tiu'n li'a'n tomb'o'n per ŝton'a rand'o. Mi forges'is al vi dir'i, ke en la sub'tegment'o en dekstr'a angul'o est'as en kest'et'o id'o de mal'grand'a rat'hund'et'o. Sed pas'is jam kelk'e da semajn'o'j, kiam ĝi ne ricev'is vor'aĵ'o'n, de la tag'o, kiam oni ven'is por mi pro... Mi opini'as do, ke est'as jam mal'fru'e kaj ke ankaŭ tiu hund'et'o est'as jam en la sin'o de...”
Tra la tut'a kart'o est'is roz'kolor'a stamp'o: Cenzur'it'a en i. k. r. 84 koncentr'ej'o Steinhof.
” Kaj tiu hund'et'o ver'e est'is jam mort'a,” ĝem'is la kuz'in'o de sinjor'in'o Müller,” kaj ankaŭ vi'a'n loĝ'ej'o'n vi ne ek'kon'us. Mi en'loĝ'ig'is tie kudr'ist'in'o'j'n. Kaj ili far'is el tio dam'a'n salon'et'o'n.
Ĉie sur mur'o'j pend'as mod'a'j bild'o'j. En fenestr'o'j est'as flor'o'j.”
84 imperi'estr'a kaj reĝ'a — oficial'a epitet'o de divers'a'j instituci'o'j en Aŭstr'i - Hungari'o
La kuz'in'o'n de sinjor'in'o Müller ne ebl'is trankvil'ig'i.
Sen'ĉes'e ĝem'ant'e kaj lament'ant'e ŝi fin'e esprim'is tim'o'n, ke Švejk dizert'is el la soldat'serv'o kaj intenc'as ankoraŭ eĉ ŝi'n sen'moral'ig'i kaj en'konduk'i en mal'feliĉ'o'n. Fin'e ŝi parol'is kun li kiel kun pervers'a aventur'ul'o.
” Tio est'as tre ŝerc'a,” dir'is Švejk,” tio al mi eg'e plaĉ'as. Por ke vi do sci'u, sinjor'in'o Kejř, vi plen'e prav'as, ke mi ven'is ekster'e'n. Sed unu'e mi dev'is mort'ig'i dek'kvin gard'ist'o'j'n kaj ĉef'serĝent'o'j'n. Sed tio'n dir'u al neni'u...”
Kaj Švejk for'ir'is el si'a hejm'o, kiu li'n ne akcept'is, proklam'int'e:
” Sinjor'in'o Kejř, en tol'aĵ'lav'ej'o mi hav'as kelk'e da kol'um'o'j kaj brust'um'o'j, al'port'u ili'n do, por ke mi pov'u vest'i mi'n en i'o'n en la civil'a viv'o, kiam mi re'ven'os el la milit'o. Ankaŭ atent'u, ke tine'o'j ne detru'u mi'a'j'n vest'o'j'n en la ŝrank'o. Kaj al tiu'j fraŭl'in'et'o'j, kiu'j dorm'as en mi'a lit'o, trans'don'u mi'a'n salut'o'n.”
Post'e Švejk ir'is en la gast'ej'o'n ” Ĉe la kalik'o ”. Ek'vid'int'e li'n, sinjor'in'o Palivec proklam'is, ke ŝi kran'os al li neni'o'n, ke li ŝajn'e dizert'is.
” Mi'a edz'o,” ŝi komenc'is litani'i per la mal'nov'a histori'o,” est'is tiel si'n'gard'a kaj sid'as tie mal'liber'ig'it'a, kompat'ind'ul'o, tut'e sen'kaŭz'e. Kaj hom'o'j kia'j vi paŝ'as tra la mond'o, dizert'as el la soldat'serv'o. Pas'int'semajn'e jam de'nov'e oni vi'n ĉi tie serĉ'is.
Ni est'as pli si'n'gard'a'j ol vi,” ŝi fin'is si'a'n parol'o'n,” kaj traf'is ni'n mal'feliĉ'o. Ĉiu ne hav'as tiu'n feliĉ'o'n kiel vi.”
Tiu'n ĉi parol'o'n ĉe'est'is iom aĝ'a sinjor'o, serur'ist'o el Smíchov 85, kiu ir'is al Švejk kaj dir'is al li:” Mi pet'as vi'n, sinjor'o, atend'u mi'n ekster'e, mi dev'as kun vi parol'i.”
85 praga kvartal'o
Sur'strat'e li al'parol'is Švejkon, en kiu laŭ la alud'o de sinjor'in'o Palivec ankaŭ li vid'is dizert'int'o'n.
Li sci'ig'is al Švejk, ke li hav'as fil'o'n, kiu ankaŭ dizert'is el la soldat'serv'o kaj est'as ĉe si'a avi'nj'o en Jasenná apud Josefov.
Neglekt'ant'e tio'n, ke Švejk li'n cert'ig'is, ke li ne dizert'is, la sinjor'o en'prem'is al li en la man'plat'o'n du'dek'kron'o'n.
” Tio est'as por la unu'a help'o,” li dir'is, tren'ant'e li'n kun si en vin'ej'o'n sur strat'angul'o,” mi vi'n kompren'as, mi'n vi ne dev'as tim'i.”
Mal'fru'e nokt'e Švejk re'ven'is al la feldkurato, kiu ankoraŭ ne est'is hejm'e Li ven'is nur antaŭ'maten'e, vek'is Švejkon kaj dir'is ” Morgaŭ ni vetur'os serv'i milit'a'n mes'o'n. Kuir'u nigr'a'n kaf'o'n kun rum'o.
Aŭ ankoraŭ pli bon'e, kuir'u grog'o'n.”
La prepar'o'j al mort'ig'ad'o de hom'o'j ĉiam okaz'is en la nom'o de Di'o aŭ de iu pli alt'a imag'a est'aĵ'o, kiu'n la hom'ar'o el'pens'is kaj kre'is en si'a fantazi'o.
Antaŭ ol iam'a'j fenic'o'j tra'tranĉ'is la gorĝ'o'n al kapt'it'o, ili aranĝ'is sam'e glor'a'j'n di'serv'o'j'n kiel nov'a'j generaci'o'j kelk'a'j'n mil'jar'o'j'n pli post'e, kiam ili marŝ'is en milit'o'n kaj eksterm'is si'a'j'n mal'amik'o'j'n per fajr'o kaj glav'o.
Antaŭ ol kanibal'o'j en Nov'gvine'o kaj Polinezio solen'e for'vor'os si'a'j'n kapt'it'o'j'n aŭ hom'o'j'n sen'bezon'a'j'n, kiel misi'ist'o'j'n, vojaĝ'ist'o'j'n, agent'o'j'n de divers'a'j komerc'a'j firma'o'j aŭ nur'a'j'n sci'vol'ul'o'j'n, ili unu'e ofer'as al si'a'j di'o'j, far'ant'e la plej divers'a'j'n religi'a'j'n ceremoni'o'j'n. Ĉar al ili ankoraŭ ne penetr'is la kultur'o de ornat'o'j, ili ornam'as si'a'j'n glute'o'j'n per kron'o'j el bunt'a plum'ar'o de arb'ar'a bird'ar'o.
Antaŭ ol la sankt'a inkvizici'o ŝtip'arum'is si'a'j'n viktim'o'j'n, ĝi aranĝ'is la plej glor'a'j'n di'serv'o'j'n, solen'a'n sankt'a'n mes'o'n kun kant'ad'o.
Ĉe ekzekut'o'j de kulp'ul'o'j ĉiam funkci'as pastr'o'j, ĝen'ant'a'j la delikt'ul'o'n per si'a ĉe'est'o.
Pastr'o en Prusi'o konduk'is la kompat'ind'ul'o'n sub hak'il'o'n, katolik'a pastr'o en Aŭstrio al pend'um'il'o, en Franci'o sub gilotin'o'n, en Uson'o sur elektr'a'n seĝ'o'n, en Hispanio sur benk'o'n, kie oni sufok'is li'n per inĝeni'a aparat'o, kaj en mal'nov'a Rusio akompan'is revoluci'ul'o'j'n barb'a pop'o ktp.
Ĉe tio ĉie oni manipul'is kun la Kruc'um'it'o, kvazaŭ oni vol'us dir'i:” Al vi oni nur for'hak'os la kap'o'n, strangol'mort'ig'os vi'n, pend'um'os vi'n, en'las'os en vi'n la kurent'o'n de dek kvin mil volt'o'j, sed kio'n tiu ĉi dev'is tra'sufer'i !”
Grand'a hom'buĉ'ad'o en la mond'milit'o ne pov'is mal'hav'i pastr'a'n ben'o'n. Feldkuratoj de ĉiu'j arme'o'j preĝ'is kaj serv'is milit'a'j'n mes'o'j'n por venk'o de tiu parti'o, kies pan'o'n ili manĝ'is.
Ĉe ekzekut'o'j de ribel'iĝ'int'a'j soldat'o'j aper'is pastr'o. Ĉe ekzekut'o'j de ĉeĥ'a'j legi'an'o'j 86 vid'iĝ'is pastr'o.
Neni'o ŝanĝ'iĝ'is de la temp'o, kiam rab'ist'o Adalberto 87, nom'at'a ” sankt'a ”, funkci'is kun glav'o en unu man'o kaj kun kruc'o en la ali'a ĉe murd'ad'o kaj eksterm'ad'o de balt'a'j slav'o'j.
Hom'o'j en la tut'a Eŭrop'o kiel brut'ar'o ir'is al buĉ'ej'o, kie'n krom masakr'ist'o'j - imperi'estr'o'j, reĝ'o'j, prezident'o, ali'a'j potenc'ul'o'j kaj arme'estr'o'j konduk'is ili'n pastr'o'j de ĉiu'j religi'o'j, ben'ant'e al ili kaj dev'ig'ant'e ili'n fals'e ĵur'i, ke sur la ter'o, en la aer'o, sur la mar'o ktp...
86 soldat'o'j de ekster'land'a ĉeĥ'o'slovak'a arme'o, fond'it'a en la ŝtat'o'j de la Entent'o dum la unu'a mond'milit'o
87 praga episkop'o Adalberto ( 957 - 997 ), pli post'e proklam'it'a sankt'ul'o, mort'ig'it'a ĉe konvert'ad'o de pagan'a'j prus'o'j
Du'foj'e oni serv'is milit'a'j'n mes'o'j'n. Kiam trup'unu'o vetur'is al pozici'o'j ĉe la front'o kaj post'e antaŭ la front'o, antaŭ sang'a'j masakr'o'j, hom'buĉ'ad'o. Mi memor'as, ke foj'e dum tia milit'a mes'o mal'amik'a aeroplan'o ĵet'is bomb'o'n ĝust'e sur milit'a'n altar'o'n kaj el la feldkurato rest'is neni'o ol sang'a'j ĉifon'o'j.
Post'e oni skrib'is pri li kiel pri martir'o, dum ni'a'j aeroplan'o'j prepar'ad'is simil'a'n glor'o'n al feldkuratoj sur la ali'a flank'o de la front'o.
Ni hav'is el tio sen'lim'a'n amuz'o'n, kaj sur provizor'a kruc'o, sub kiu oni en'tomb'ig'is la rest'o'j'n de la feldkurato, dum'nokt'e aper'is jen'a tomb'ej'a sur'skrib'o:
| ” Ni'n la mort’atend'as, vi'n ĝi jam for'tren'is. Ke ni ĉiel'ir'os, vi'a'j vort'o'j est'is.
Bomb’ dum la di'serv'o ter'e'n vi'n al'prem'is |
Švejk kuir'prepar'is bon'eg'a'n grog'o'n, super'ant'a'n grog'o'n de hard'it'a'j mar'ist'o'j. Tia'n grog'o'n pov'us trink'i pirat'o'j de la dek'ok'a jar'cent'o kaj ili est'us kontent'a'j.
La feldkurato Otto Katz entuziasm'iĝ'is.” Kie vi el'lern'is kuir'i tia'n bon'gust'aĵ'o'n ?” li demand'is.
” En Bremen'o, kiam mi antaŭ jar'o'j vag'is tra la mond'o,”
respond'is Švejk,” de sen'moral'iĝ'int'a mar'ist'o, kiu dir'is, ke grog'o dev'as est'i tiel fort'a, ke tiu, kiu post'e fal'us en mar'o'n, tra'naĝ'u la tut'a'n Manik'a'n kanal'o'n. Post mal'fort'a grog'o li dron'us kiel hund'id'o.”
” Post tia grog'o, Švejk, ni pov'os bon'e serv'i la milit'a'n mes'o'n,” medit'is la feldkurato,” ŝajn'e konven'us dir'i antaŭ tio kelk'e da adiaŭ'a'j vort'o'j. Milit'a mes'o, tio ne est'as tia amuz'aĵ'o kiel serv'i mes'o'n en la garnizon'a mal'liber'ej'o aŭ predik'i al tiu'j kanajl'o'j. En tiu ĉi okaz'o la hom'o ver'e dev'as hav'i ĉiu'j'n kvin sens'o'j'n kun'e. Milit'a'n altar'o'n ni hav'as. Ĝi est'as kun'met'ebl'a, poŝ'el'don'a.
” Jesuo Maria, Švejk !” li kapt'is si'n je la kap'o,” ni est'as ja idiot'o'j ! Ĉu vi sci'as, kie'n mi kaŝ'is tiu'n kun'met'ebl'a'n milit'a'n altar'o'n ? En la sof'o'n, kiu'n ni vend'is.”
” Ho, tio est'as mal'feliĉ'o, sinjor'o feldkurato,” dir'is Švejk,” sci'e, mi kon'as li'n, tiu'n negoc'ist'o'n per antikv'a mebl'ar'o, sed antaŭ'hieraŭ mi renkont'is li'a'n edz'in'o'n. Li sid'as en mal'liber'ej'o pro ŝtel'it'a ŝrank'o kaj ni'a sof'o trov'iĝ'as ĉe cert'a instru'ist'o en Vršovice. Tiu milit'a altar'o, tio est'os problem'o. Plej bon'e est'os, se ni el'trink'os grog'o'n kaj ir'os ĝi'n serĉ'i, ĉar mi opini'as, ke sen milit'a altar'o ne ebl'as serv'i la mes'o'n.”
” Mank'as al ni ver'e nur la milit'a altar'o,” dir'is la feldkurato pesimism'e,” ali'e sur la ekzerc'ej'o ĉio est'as jam prepar'it'a.
Ĉarpent'ist'o'j jam pret'ig'is tie podi'o'n. La hosti'montr'il'o'n oni prunt'os al ni en Břevnov. La kalik'o'n mi hav'as, sed kie ĝi est'as...”
Li medit'is:” Ni dir'u, ke mi ĝi'n perd'is.— Tiel prunt'os al ni sport'a'n pokal'o'n ĉef'leŭtenant'o Witinger de la sep'dek'kvin'a regiment'o. Iam antaŭ jar'o'j li vet'kur'is kaj gajn'is ĝi'n por’ Sport — Favor'it ’. Li est'is bon'a kuir'ist'o. Li tra'kur'is kvar'dek kilo'metr'o'j'n Vieno — Mödling dum unu hor'o kaj kvar'dek ok minut'o'j, kiel li ĉiam al ni fanfaron'as. Mi hav'as tio'n inter'konsent'it'a kun li jam hieraŭ. Mi est'as brut'o, ke mi prokrast'as ĉio'n ĝis la last'a moment'o. Kial mi, stult'ul'o, ne en'rigard'is en tiu'n sof'o'n.”
Sub influ'o de grog'o, prepar'it'a laŭ la recept'o de sen'moral'iĝ'int'a mar'ist'o, li komenc'is krud'e si'n insult'i kaj esprim'is en la plej divers'a'j sentenc'o'j, kie'n propr'e li aparten'as.
” Ni do ir'u jam serĉ'i tiu'n milit'a'n altar'o'n,” admon'is Švejk,” jam est'as maten'o. Mi dev'as sur'met'i la uniform'o'n kaj el'trink'i ankoraŭ unu grog'o'n.”
Fin'e ili ek'paŝ'is. Dum'voj'e al la edz'in'o de la negoc'ist'o per antikv'a mebl'ar'o la feldkurato rakont'is al Švejk, ke hieraŭ li gajn'is mult'e da mon'o en kart'lud'o ” di'a ben'o ” kaj ke, se tio bon'e fin'iĝ'os, li re'aĉet'os la pian'o'n el la lombard'ej'o.
Est'is tio io simil'a, kiel se pagan'o'j promes'as ofer'o'n.
De du'on'dorm'ant'a edz'in'o de la negoc'ist'o per antikv'a mebl'ar'o ili ek'sci'is la adres'o'n de instru'ist'o en Vršovice, la nov'a posed'ant'o de la sof'o. La feldkurato montr'is ne'ordinar'a'n mal'avar'o'n. Li pinĉ'is ŝi'n je la vang'o kaj ek'tikl'is sub la menton'o.
Al Vršovice ili pied'ir'is, kiam la feldkurato proklam'is, ke li dev'as promen'i en freŝ'a aer'o por ek'hav'i ali'a'j'n pens'o'j'n.
En Vršovice, en la loĝ'ej'o de sinjor'o instru'ist'o, mal'jun'a pi'a sinjor'o, atend'is ili'n ne'agrabl'a surpriz'o. Trov'int'e la milit'a'n altar'o'n en la sof'o, la mal'jun'a sinjor'o opini'is, ke tio est'as di'a revelaci'o kaj donac'is ĝi'n al la lok'a preĝ'ej'o en Vršovice por la sakristi'o, kondiĉ'int'e tio'n per sur'skrib'o dors'flank'e de la kun'met'ebl'a milit'a altar'o:” Por honor'o kaj glor'o de Di'o dediĉ'it'e de sinjor'o Kolařík, pensi'it'a instru'ist'o. En la jar'o de Ni'a Sinjor'o 1914.” Est'ant'e traf'it'a nur en tol'aĵ'o, li est'is en grand'a'j embaras'o'j.
El inter'parol'o kun li evident'is, ke al la trov'aĵ'o li don'is signif'o'n de mirakl'o kaj di'a sign'o. Ke kiam li aĉet'is tiu'n sof'o'n, dir'is al li intern'a voĉ'o:” Rigard'u, kio est'as en tir'kest'o de la sof'o.” En'sonĝ'e li vid'is laŭ'dir'e ankaŭ anĝel'o'n, kiu al li rekt'e ordon'is:” Mal'ferm'u la tir'kest'o'n de la sof'o !” Li obe'is.
Kaj kiam li vid'is tie miniatur'a'n kun'met'ebl'a'n tri'part'a'n altar'o'n kun niĉ'o por la tabernakl'o, ke li sur'genu'is antaŭ la sof'o kaj long'e ard'e preĝ'is, laŭd'is Di'o'n kaj konsider'is tio'n kiel sign'o'n de la ĉiel'o ornam'i per tio la preĝ'ej'o'n en Vršovice.
” Tio ni'n ne amuz'as,” dir'is la feldkurato,” vi'a dev'o est'is trans'don'i la objekt'o'n, kiu al vi ne aparten'as, al la polic'o kaj ne al iu damn'ind'a sakristi'o.”
” Pro tiu mirakl'o vi pov'as hav'i ankoraŭ komplik'aĵ'o'n,” al'don'is Švejk.” Vi aĉet'is sof'o'n kaj ne altar'o'n, kiu aparten'as al la arme'o. Tia di'a sign'o pov'as kost'i al vi mult'e. Vi far'is erar'o'n obe'int'e anĝel'o'j'n. Ankaŭ cert'a hom'o en Zhoř el'plug'is sur kamp'o kalik'o'n, kiu de'ven'is el sakrilegi'o kaj est'is tie kaŝ'it'a por pli post'a temp'o, kiam oni tio'n forges'os, kaj ankaŭ li vid'is en tio di'a'n sign'o'n kaj anstataŭ tio, ke la kalik'o'n li dis'fand'u, li ir'is kun ĝi al sinjor'o parok'estr'o, laŭ'dir'e ke li vol'as donac'i ĝi'n al la preĝ'ej'o. Kaj sinjor'o parok'estr'o opini'is, ke tiu hom'o ek'sent'is rimors'o'j'n, send'is por la vilaĝ'estr'o, tiu por ĝendarm'o'j kaj la hom'o'n oni sen'kulp'e kondamn'is pro sakrilegi'o, ĉar li sen'ĉes'e babil'is i'o'n pri mirakl'o. Li vol'is si'n sav'i, ankaŭ rakont'is pri anĝel'o, en la afer'o'n implik'is eĉ la Virg'ul'in'o'n Maria kaj ricev'is dek jar'o'j'n. Vi far'os plej bon'e, se vi ir'os kun ni al ĉi - tie'a parok'estr'o, ke li re'don'u al ni la arme'a'n posed'aĵ'o'n. Milit'a altar'o ne est'as kat'o aŭ ŝtrump'et'o, kiu'n vi pov'as donac'i, al kiu vi vol'as.”
La mal'jun'a sinjor'o trem'is per la tut'a korp'o kaj vest'ant'e si'n, dent'klak'is:” Mi ver'e nek hav'is nek konserv'is fi'a'n aŭ mal'honest'a'n intenc'o'n. Mi opini'is, ke pro tiu di'a providenc'o mi pov'as kontribu'i al ornam'o de ni'a mal'riĉ'a preĝ'ej'o en Vršovice.”
” Je la kont'o de la arme'a kas'o, kompren'ebl'e,” dir'is Švejk krud'e kaj sen'kompat'e,” dank’al Di'o pro tia di'a providenc'o.
Foj'e ankaŭ Pivoňka el Chotěboř vid'is di'a'n providenc'o'n en tio, kiam al li en la man'o'j'n al'miks'iĝ'is brid'ŝnur'o kun fremd'a bov'in'o.”
La kompat'ind'a mal'jun'a sinjor'o est'is per tiu'j parol'o'j konfuz'it'a kaj tut'e ĉes'is si'n defend'i, klopod'ant'e kiel ebl'e plej rapid'e si'n vest'i kaj re'aranĝ'i la tut'a'n afer'o'n.
La parok'estr'o en Vršovice ankoraŭ dorm'is, kaj vek'it'a per bru'o li komenc'is sakr'i, opini'ant'e en du'on'dorm'o, ke li dev'as ir'i iu'n sankt'ole'i.
” Oni don'u al mi trankvil'o'n pri tiu last'a ŝmir'o,” li murmur'is, vest'ant'e si'n ne'volont'e,” hom'o'j kapric'as mort'i, kiam mi plej profund'e dorm'as. Kaj post'e mi marĉand'u kun ili pri mon'o.”
En la antaŭ'ĉambr'o ili do renkont'iĝ'is. Li, anstataŭ'ant'o de Di'o inter katolik'a'j civil'ul'o'j en Vršovice kaj la ali'a, reprezent'ant'o de Di'o en la arme'o.
Sed en'tut'e fakt'e tem'is pri konflikt'o inter civil'ul'o kaj soldat'o.
Se la parok'estr'o asert'is, ke milit'a'n altar'o'n oni ne met'u en sof'o'n, la feldkurato menci'is, ke laŭ tio des mal'pli oni met'u ĝi'n el sof'o en sakristi'o'n de preĝ'ej'o, kie'n ven'as nur civil'ul'o'j.
Švejk far'is ĉe tio divers'a'j'n alud'o'j'n, ke est'as facil'e ornam'i mal'riĉ'a'n preĝ'ej'o'n je la kont'o de la arme'a kas'o. La vort'o'n ” mal'riĉ'a'n ” li akcent'is.
Fin'e ili ir'is en la sakristi'o'n de la preĝ'ej'o kaj la parok'estr'o el'don'is la milit'a'n altar'o'n kontraŭ jen'a skrib'atest'o:
” Mi akcept'is milit'a'n altar'o'n, kiu hazard'e ven'is en la preĝ'ej'o'n de Vršovice.
La feldkurato Otto Katz.”
La glor'a milit'a altar'o est'is de jud'de'ven'a firma'o Moritz Mahler en Vieno, kiu fabrik'is ĉiu'spec'a'j'n mes'bezon'aĵ'o'j'n kaj religi'a'j'n objekt'o'j'n, kiel ekzempl'e rozari'o'j'n kaj bild'et'o'j'n de sankt'ul'o'j.
La altar'o konsist'is el tri part'o'j, kiu'j hav'is, sam'e kiel la tut'a glor'o de la sankt'a eklezi'o, eg'e fals'a'n or'a'n bril'o'n.
Sen fantazi'o ankaŭ ne ebl'is ek'kon'i, kio'n propr'e prezent'as bild'o'j pentr'it'a'j sur tiu'j tri part'o'j. Cert'as, ke tio est'is altar'o, kiu'n pov'us uz'i ankaŭ pagan'o'j ĉe Zambezo aŭ ŝaman'o'j de burjat'o'j aŭ mongol'o'j.
Proviz'it'a per okul'frap'a'j kolor'o'j, ĝi aspekt'is de for'e kiel tabul'o'j destin'it'a'j por mal'kovr'i dalton'ism'ul'o'j'n ĉe la fer'voj'o.
El'star'is nur unu figur'o. Nud'a hom'o kun aŭreol'o kaj la korp'o verd'et'a kiel post'aĵ'fin'o de anser'o, kiu jam aĉ'odor'as kaj mal'konsist'iĝ'as.
Al tiu sankt'ul'o neni'u far'is i'o'n mal'bon'a'n. Mal'e, ambaŭ'flank'e li hav'is du flug'il'hav'a'j'n kre'aĵ'o'j'n, kiu'j prezent'is anĝel'o'j'n. Sed la spekt'ant'o hav'is impres'o'n, ke tiu sankt'a nud'a vir'o kri'eg'as pro terur'o, kia kompani'o li'n ĉirkaŭ'as. Sci'e, la anĝel'o'j aspekt'is kiel fabel'a'j fantom'o'j, io inter flug'il'hav'a sovaĝ'a kat'o kaj apokalips'a monstr'o.
Vid'al'vid'e al li est'is bild'o, prezent'ant'a la di'a'n Tri'unu'o'n. La kolombin'o'n, fin'fin'e, la pentr'ist'o pov'is neniel fuŝ'i. Li bild'ig'is bird'o'n, kiu pov'is prezent'i sam'e tiel kolombin'o'n kiel blank'a'n kok'in'o'n de la spec'o Wyandotte 88.
Mal'e, Di'o la Patr'o aspekt'is kiel rab'ist'o el la uson'a sovaĝ'a okcident'o, kiu'n al la spekt'ant'ar'o prezent'as atent'o'streĉ'a sang'o'plen'a film'o.
Kontraŭ'e la Fil'o de Di'o est'is gaj'a jun'a vir'o kun bel'a ventr'et'o, vual'it'a per io, kio aspekt'is kiel ban'kalson'o. La tut'o far'is impres'o'n pri sport'ist'o. La kruc'o'n, kiu'n li hav'is en'man'e, li ten'is tiel elegant'e, kvazaŭ tem'us pri tenis'a raked'o.
Sed de for'e ĉio kun'flu'is kaj vek'is impres'o'n, ke trajn'o en'vetur'as staci'o'n.
Tio'n, kio'n prezent'as la tri'a bild'o, absolut'e ne ebl'is diven'i.
Soldat'o'j ĉiam disput'is kaj solv'is tiu'n rebus'o'n. Iu eĉ opini'is, ke tem'as pri region'o apud Sázava.
Sed sub tio est'is sur'skrib'o:” Sankt'a Maria, Di'patr'in'o, kompat'u ni'n.”
Švejk feliĉ'e met'is la milit'a'n altar'o'n en droŝk'o'n, li mem sid'iĝ'is al la droŝk'ist'o sur koĉer'benk'o'n kaj la feldkurato en la droŝk'o komfort'e streĉ'is si'a'j'n pied'o'j'n sur la di'a'n Tri'unu'o'n.
Švejk inter'parol'is kun la droŝk'ist'o pri la milit'o.
La droŝk'ist'o est'is ribel'ul'o. Li far'is divers'a'j'n alud'o'j'n pri venk'o de aŭstr'a'j arm'il'o'j, ekzempl'e:” Tiu'j en Serbi'o ja don'is al vi sur la naz'o'n !” kaj simil'e. Kiam ili est'is ĉe akciz'lini'o, la ofic'ist'o demand'is, kio'n ili vetur'ig'as.
Švejk respond'is:
” La Di'a'n Tri'unu'o'n kaj la Virg'ul'in'o'n Maria kun feldkurato.”:
Inter'temp'e sur la ekzerc'ej'o sen'pacienc'e atend'is infanteri'a'j kompani'o'j. Kaj ili atend'is long'e. Ĉar la feldkurato kaj Švejk
vetur'is ankoraŭ al la ĉef'leŭtenant'o Witinger por la sport'a pokal'o kaj post'e en monaĥ'ej'o'n de Břevnov por hosti'montr'il'o, cibori'o kaj ali'a'j mes'bezon'aĵ'o'j inkluziv'e botel'o'n da mes'vin'o. El tio vid'iĝ'as, ke serv'i milit'a'n mes'o'n ne est'as tre simpl'a afer'o.
88 uson'a spec'o de kok'in'o'j
” Ni flik'as tio'n divers'manier'e,” dir'is Švejk al la droŝk'ist'o.
Kaj li prav'is. Nom'e, kiam ili jam al'vetur'is al la ekzerc'ej'o kaj est'is ĉe podi'o kun lat'a bar'il'o kaj tabl'o destin'it'a por star'ig'i sur ĝi'n la milit'a'n altar'o'n, montr'iĝ'is, ke la feldkurato forges'is kun'pren'i akolit'o'n.
Ĉiam akolit'is al li cert'a infanteri'an'o de la regiment'o, sed tiu prefer'is las'i si'n trans'lok'i al telefon'ist'o'j kaj for'vetur'is al la front'o.
” Tio ne est'as problem'o, sinjor'o feldkurato,” dir'is Švejk,” ankaŭ mi pov'as tio'n plen'um'i.”
” Kaj ĉu vi sci'as akolit'i ?”
” Mi far'is tio'n neniam,” respond'is Švejk,” sed oni pov'as prov'i ĉio'n. Nun est'as milit'o, kaj en milit'o la hom'o'j far'as afer'o'j'n, pri kiu'j antaŭ'e ili eĉ ne sonĝ'is. Tiu'n simpl'a'n’et cum spirit'u tuo’al la vi'a’domin'us vobiscum’ankaŭ mi kun'met'os.
Kaj krom tio mi opini'as, ke tio est'as neni'o mal'facil'a promen'i ĉirkaŭ vi kiel kat'o ĉirkaŭ varm'eg'a kaĉ'o. Kaj lav'i al vi la man'o'j'n kaj verŝ'i vin'o'n el kruĉ'et'o'j...”
” Bon'e,” dir'is la feldkurato,” sed akv'o'n al mi ne verŝ'u. Prefer'e tuj plen'ig'u la du'a'n kruĉ'et'o'n ankaŭ per vin'o. Ceter'e mi ĉiam al vi dir'os, ĉu ir'i dekstr'e'n aŭ mal'dekstr'e'n. Se mi tre mal'laŭt'e ek'fajf'os unu'foj'e, tio signif'as dekstr'e'n, se du'foj'e, mal'dekstr'e'n. Vi ne dev'as ankaŭ tro pen'i por transport'ad'i la mes'libr'o'n. Ceter'e, tio est'as facil'a. Ĉu vi ne hav'as tim'trem'ad'o'n ?”
” Mi tim'as neni'o'n, sinjor'o feldkurato, eĉ ne akolit'ad'o'n.”
La feldkurato prav'is, kiam li si'n esprim'is:” Ceter'e, tio est'as facil'a.”
Ĉio ir'is tre'eg'e glat'e.
La parol'o de la feldkurato est'is tre konciz'a:
” Soldat'o'j ! Ni kun'ven'is ĉi tie, por ke antaŭ la for'vetur'o sur batal'kamp'o'n ni turn'u ni'a'j'n anim'o'j'n al Di'o, ke li don'u al ni venk'o'n kaj konserv'u ni'n san'a'j. Mi ne de'ten'os vi'n long'e kaj dezir'as al vi ĉio'n la plej bon'a'n.”
” Ripoz ’!” komand'is mal'jun'a kolonel'o sur la mal'dekstr'a al'o.
La milit'a'n mes'o'n oni nom'as ” milit'a ” tial, ke ĝi sub'met'iĝ'as al la sam'a'j leĝ'o'j kiel milit'a taktik'o sur batal'kamp'o. Ĉe long'a manovr'ad'o de soldat'ar'o'j dum la tri'dek'jar'a milit'o ankaŭ milit'a'j mes'o'j est'is ne'ordinar'e long'a'j.
Ĉe modern'a taktik'o, kiam la mov'o'j de arme'o'j est'as rapid'a'j kaj vigl'a'j, ankaŭ milit'a mes'o dev'as est'i rapid'a kaj vigl'a.
Tiu ĉi daŭr'is preciz'e dek minut'o'j'n kaj tiu'j, kiu'j star'is pli proksim'e, tre'eg'e mir'is, kial la feldkurato dum la mes'o fajf'et'as.
Švejk reg'is la signal'o'j'n bon'eg'e. Li ir'is al la dekstr'a flank'o de la altar'o, de'nov'e est'is mal'dekstr'e, dir'ant'e neni'o'n ali'a'n ol:
” Et cum spirit'u tuo.”
Tio aspekt'is kiel indi'an'a danc'o ĉirkaŭ ofer'ŝton'o, sed far'is tio bon'a'n impres'o'n, for'pel'ant'e la enu'o'n de la polv'a, trist'a ekzerc'ej'o kun vic'o da prun'arb'o'j fon'e ka e incens'o en gotik'a'j templ'o'j.
Ĉiu'j amuz'is si'n tre'eg'e bon'e. La oficir'o'j ĉirkaŭ la kolonel'o rakont'is al si anekdot'o'j'n kaj tiel tio ir'is en plen'a ord'o. Tie aŭ ali'e oni aŭd'is inter la vir'ar'o:” Don'u al mi fum'suĉ'o'n.”
Kaj kiel fum'o de brul'ofer'o ŝveb'is de kompani'o'j al la ĉiel'o blu'a'j nub'et'o'j de tabak'a fum'o. Fum'is ĉiu'j sub'oficir'o'j, vid'ant'e, ke ankaŭ sinjor'o kolonel'o ek'brul'ig'is al si cigar'o'n.
Fin'e aŭd'iĝ'is:” Al la preĝ'o !”, la polv'o ek'kirl'iĝ'is kaj griz'a kvadrat'o de uniform'ul'o'j klin'is si'a'j'n genu'o'j'n antaŭ la sport'a pokal'o de la ĉef'leŭtenant'o Witinger, kiu'n tiu gajn'is por ” Sport Favor'it ” en la vet'kur'o Vieno - Mödling.
La pokal'o est'is plen'a kaj ĝeneral'a konklud'o, akompan'ant'a la manipul'ad'o'n de la feldkurato, est'is tio, kio flug'is inter la vic'o'j:” Tiu ja ĵet'is tio'n en si'n !”
Tiu far'o ripet'iĝ'is du'foj'e. Post'e ankoraŭ'foj'e ” Al la preĝ'o ”, al tio muzik'ist'o'j al'don'is ” Gard'u, Di'o, Li'a'n moŝt'o'n ”, vic'iĝ'o kaj for'ir'o.
” Re'pren'u tiu'j'n objekt'o'j'n,” dir'is la feldkurato al Švejk, montr'ant'e sur la milit'a'n altar'o'n,” por ke ni pov'u tio'n for'vetur'ig'i, kie'n tio aparten'as !”
Ili do vetur'is kun si'a droŝk'ist'o kaj ĉio'n honest'e re'don'is, krom tiu botel'o da mes'vin'o.
Kaj kiam ili est'is hejm'e, send'int'e la mal'feliĉ'a'n droŝk'ist'o'n al la komand'ej'o koncern'e la mon'kompens'o'n por tiu'j long'a'j vetur'o'j, Švejk dir'is al la feldkurato:” Obe'e mi raport'as, sinjor'o feldkurato, ĉu akolit'o dev'as hav'i la sam'a'n konfesi'o'n kiel tiu, al kiu li asist'as ?”
” Mem'kompren'ebl'e,” respond'is la feldkurato,” ali'e la mes'o ne est'us valid'a.”
” Okaz'is do grand'a erar'o, sinjor'o feldkurato,” anonc'is Švejk,” mi est'as ateist'o. Mi hav'as jam tia'n mal'bon'ŝanc'o'n.”
La feldkurato ek'rigard'is Švejkon, moment'o'n silent'is, post'e ek'frap'et'is li'a'n ŝultr'o'n kaj dir'is:” Vi pov'as el'trink'i la mes'vin'o'n, kiu rest'is en la botel'o, kaj supoz'u, ke vi de'nov'e en'ir'is la eklezi'o'n.”
Oft'e okaz'is, ke Švejk ne vid'is la fleg'ist'o'n de soldat'a'j anim'o'j dum la tut'a'j tag'o'j. La feldkurato divid'is la temp'o'n inter si'a'j'n dev'o'j'n kaj diboĉ'ad'o'n, re'ven'ant'e hejm'e'n tre mal'oft'e, mal'pur'a, ne'lav'it'a, kiel am'ind'um'ant'a vir'kat'o, kiu far'as si'a'j'n ekskurs'o'j'n sur tegment'o'j.
Se post la re'ven'o li kapabl'is si'n esprim'i, li parol'is kun Švejk ankoraŭ antaŭ la ek'dorm'o pri nobl'a'j cel'o'j, pri entuziasm'iĝ'o, pri la ĝoj'o pens'i.
Kelk'foj'e li prov'is parol'i ankaŭ en vers'o'j, cit'i la poet'o'n Heine.
Švejk kun la feldkurato serv'is ankoraŭ unu milit'a'n mes'o'n, ĉe saper'o'j, kie'n est'is erar'e invit'it'a ankoraŭ unu feldkurato, eks'katekist'o, ne'ordinar'e pi'a hom'o, rigard'ant'a si'a'n koleg'o'n tre mir'ig'it'e, kiam tiu prezent'is al li glut'o'n da konjak'o el lad'botel'o de Švejk, kiu'n tiu ĉiam kun'port'is al tia'j religi'a'j ceremoni'o'j.
” Tio est'as bon'a mark'o,” dir'is la feldkurato Otto Katz,” trink'u kaj ir'u hejm'e'n. Mi aranĝ'os tio'n jam mem, ĉar mi bezon'as est'i sub la vast'a ĉiel'o, hodiaŭ iel dolor'as mi'n la kap'o.”
La pi'a feldkurato for'ir'is sku'ant'e la kap'o'n kaj Katz kiel ĉiam bril'eg'e plen'um'is si'a'n task'o'n.
En la sang'o'n de la Sinjor'o trans'substanc'iĝ'is tiam vin'o miks'it'a kun sod'akv'o kaj la predik'o est'is pli long'a, ĉe kio ĉiu tri'a vort'o est'is:” kaj tiel plu kaj kompren'ebl'e ”.
” Hodiaŭ, soldat'o'j, vi for'vetur'os al la front'o kaj tiel plu.
Nun turn'u vi'n al Di'o kaj tiel plu, kompren'ebl'e. Vi ne sci'as, kio pri vi okaz'os, kaj tiel plu kaj kompren'ebl'e.”
Kaj plu tondr'is de la altar'o:” Kaj tiel plu kaj kompren'ebl'e,”
altern'ant'e kun Di'o kaj ĉiu'j sankt'ul'o'j.
En entuziasm'o kaj orator'a elokvent'o la feldkurato prezent'is eĉ la princ'o'n Eŭgen'o la Savoja kiel sankt'ul'o'n, kiu ili'n protekt'os dum ili konstru'os pont'o'j'n trans river'o'j'n.
Malgraŭ tio la milit'a mes'o fin'iĝ'is sen kia ajn skandal'o, agrabl'e kaj ŝerc'e. La saper'o'j amuz'is si'n tre bon'e.
Ĉe la hejm'e'n're'ven'o oni ne vol'is en'las'i ili'n kun la kun'met'ebl'a milit'a altar'o en tram'o'n.
” Atent'u, ke mi ne ek'bat'eg'u vi'n per tiu sankt'ul'o en la kap'o'n,” rimark'is Švejk al la konduktor'o.
Ven'int'e fin'e hejm'e'n ili konstat'is, ke ie dum'voj'e ili perd'is la tabernakl'o'n.
” Tio ne grav'as,” dir'is Švejk,” unu'a'j krist'an'o'j serv'is la sankt'a'n mes'o'n ankaŭ sen tabernakl'o. Se ni ie tio'n anonc'us, la honest'a trov'int'o postul'us de ni rekompenc'o'n. Se tem'us pri mon'o, ŝajn'e tia honest'a trov'int'o eĉ ne aper'us, kvankam, ankoraŭ ekzist'as tia'j hom'o'j. Ĉe ni'a regiment'o en Budějovice est'is soldat'o, tia bon'kor'a stult'ul'o, tiu foj'e sur'strat'e trov'is ses'cent kron'o'j'n kaj trans'don'is ili'n al la polic'o, en ĵurnal'o'j oni skrib'is pri li kiel pri honest'a trov'int'o kaj li hav'is el tio mal'honor'o'n. Neni'u vol'is kun li parol'i, ĉiu al li dir'is:’ Idiot'o, kio'n vi far'is, tia'n mal'saĝ'aĵ'o'n. Tio ja dev'as vi'n ĉagren'i ĝis la mort'o, se vi ankoraŭ hav'as iom da honor'o en la korp'o.’ Li hav'is am'at'in'o'n kaj tiu ĉes'is kun li rendevu'i. Kiam ĉe si'a for'permes'o li al'vetur'is hejm'e'n, li'a'j kamarad'o'j dum danc'amuz'o el'ĵet'is li'n pro tio el gast'ej'o. Li komenc'is mal'san'et'i, pren'i al si tio'n en la kap'o'n kaj fin'e li ig'is si'n sur'vetur'i per trajn'o. Ali'foj'e cert'a tajlor'o en ni'a strat'o trov'is or'a'n ring'o'n. La hom'o'j li'n avert'is, ke li ne trans'don'u ĝi'n al la polic'o, sed li ne las'is si'n konvink'i. Ĉe la polic'o oni akcept'is li'n ne'ordinar'e afabl'e, laŭ'dir'e ke est'as tie jam anonc'it'a perd'o de or'a ring'o kun briliant'o, sed post'e ili ek'rigard'is la ŝton'o'n kaj dir'is:’ Hom'o, tio est'as ja vitr'o kaj ne briliant'o. Kiom oni don'is al vi pro tiu briliant'o ?
Tia'j'n honest'a'j'n trov'int'o'j'n ni kon'as.’ Fin'e tio klar'iĝ'is, ke or'a'n ring'o'n kun fals'a briliant'o, famili'a'n memor'aĵ'o'n, perd'is ankoraŭ ali'a hom'o, sed la tajlor'o sid'is en arest'ej'o tamen nur tri tag'o'j'n, ĉar en ekscit'o li ofend'is la gard'ist'o'j'n. Li ricev'is laŭ'leĝ'a'n dek'procent'a'n rekompenc'o'n, unu kron'o'n kaj du'dek heler'o'j'n, ĉar la aĉ'aĵ'o valor'is dek du kron'o'j'n, kaj li ĵet'is tiu'n laŭ'leĝ'a'n rekompenc'o'n al tiu sinjor'o en la vizaĝ'o'n, tiu akuz'is li'n pro honor'ofend'o kaj la tajlor'o ricev'is ankoraŭ mon'pun'o'n de dek kron'o'j. Post'e li ĉie dir'is, ke ĉiu honest'a trov'int'o merit'as du'dek kvin bat'o'j'n, draŝ'i li'n ĝis'kontuz'e, bat'regal'i li'n publik'e, por ke la hom'o'j tio'n memor'u kaj kondut'u laŭ tio. Mi opini'as, ke ni'a'n tabernakl'o'n neni'u al'port'os al ni re'e'n, eĉ se dors'flank'e est'as la sign'o de la regiment'o, ĉar kun soldat'a'j objekt'o'j neni'u vol'as hav'i i'o'n komun'a'n. Li prefer'os ĵet'i tio'n i'e'n en akv'o'n por ne hav'i pro tio ankoraŭ komplik'aĵ'o'j'n. Hieraŭ en gast'ej'o’ Ĉe la or'a flor'kron'o’mi parol'is kun hom'o el kamp'ar'o, li aĝ'as jam kvin'dek ses jar'o'j'n kaj ir'is demand'i al distrikt'a prefekt'ej'o en Nová Pak'a, kial oni rekvizici'is li'a'n kabriolet'o'n. Dum'voj'e re'e'n, post kiam oni el'ĵet'is li'n el la distrikt'a prefekt'ej'o, li rigard'is trajn'o'trup'o'n, kiu ĝust'e al'vetur'is kaj star'is sur la plac'o. Jun'a vir'o pet'is la kamp'ar'an'o'n, ke tiu atend'u moment'o'n ĉe li'a'j ĉeval'o'j, ke oni vetur'ig'as konserv'aĵ'o'j'n por soldat'ar'o, kaj li ne plu ven'is. Kiam post'e ili mov'iĝ'is, li dev'is kun'ir'i kaj ven'is ĝis Hungari'o, kie ie ankaŭ li iu'n pet'is, ke tiu atend'u ĉe li'a vetur'il'o, kaj nur per tio li sav'is si'n, ali'e oni tren'us li'n en Serbi'o'n. Li ven'is tut'e konfuz'it'a kaj neniam plu vol'as hav'i i'o'n komun'a'n kun soldat'a'j objekt'o'j.”
Vesper'e ili ricev'is vizit'o'n de la pi'a feldkurato, kiu maten'e ankaŭ vol'is serv'i la milit'a'n mes'o'n ĉe saper'o'j. Est'is tio hom'o'fanatik'ul'o, kiu vol'is ĉiu'n proksim'ig'i al Di'o. Kiam li est'is katekist'o, li evolu'ig'is religi'a'n sent'o'n ĉe infan'o'j per kap'o'bat'o'j kaj en divers'a'j gazet'o'j oni publik'ig'is pri li de temp'o al temp'o konciz'a'j'n sci'ig'o'j'n:” Katekist'o — kruel'ul'o.”” Katekist'o, kiu kap'o'bat'as.” Li est'is konvink'it'a, ke katekism'o'n la infan'o el'lern'os plej bon'e help'e de kan'baston'a sistem'o.
Li lam'is iom je unu pied'o, kio est'is la sekv'o de tio, ke el'serĉ'is li'n patr'o de lern'ant'o, kiu'n la katekist'o kap'o'bat'is, ĉar la knab'o montr'is cert'a'j'n dub'o'j'n pri la di'a Tri'unu'o. Li ricev'is tri kap'o'bat'o'j'n. Unu pro Di'o la Patr'o, du'a'n pro Di'o la Fil'o kaj la tri'a'n pro la Sankt'a Spirit'o.
Hodiaŭ li ven'is al'konduk'i si'a'n koleg'o'n Katz al la ĝust'a voj'o kaj parol'i al li'a anim'o, kio'n li komenc'is per rimark'o:” Mi mir'as, ke ĉe vi ne pend'as krucifiks'o. Kie vi preĝ'as brevier'o'n ?
La mur'o'j'n de vi'a ĉambr'o ne ornam'as eĉ unu sankt'a bild'et'o.
Kio'n vi hav'as tie super la lit'o ?”
Katz ek'rid'et'is:” Tio est'as’ Suzana en ban'o ’, kaj la nud'a ul'in'o sub tio est'as mi'a de'long'temp'a kon'at'in'o. Dekstr'e est'as japan'a art'aĵ'o, prezent'ant'a seks'kun'iĝ'o'n de gejŝ'o kun mal'jun'a samuraj'o. Ver'e, io tre original'a. La brevier'o'n mi hav'as en la kuir'ej'o. Švejk, al'port'u ĝi'n ĉi tie'n kaj mal'ferm'u ĉe la tri'a paĝ'o.”
Švejk for'ir'is kaj el la kuir'ej'o eĥ'is tri'foj'e si'n'sekv'e son'o de ŝtop'il'o el'tir'at'a el botel'o da vin'o.
La pi'a kur'at'o est'is konstern'it'a, kiam sur la tabl'o aper'is tri botel'o'j.
” Tio est'as delikat'a mes'vin'o, sinjor'o koleg'o,” dir'is Katz,” tre bon'kvalit'a, rizlingo. Per la gust'o ĝi simil'as al la Mozel'a.”
” Mi ne trink'os,” obstin'is la pi'a kur'at'o,” mi ven'is parol'i al vi'a anim'o.”
” En tia okaz'o sek'iĝ'os al vi en la gorĝ'o, sinjor'o koleg'o,”
dir'is Katz,” trink'u kaj mi aŭskult'as. Mi est'as hom'o tre toler'em'a kaj pov'as aŭd'i ankaŭ ali'a'j'n opini'o'j'n.”
La pi'a kur'at'o iom ek'trink'is kaj mal'ferm'eg'is la okul'o'j'n.
” Diabl'e bon'a vin'o, sinjor'o koleg'o, ĉu ne ver'e ?”
La fanatik'ul'o dir'is sen'kompat'e:” Mi rimark'as, ke vi sakr'as.”
” Tio est'as kutim'o,” respond'is Katz,” iam mi konsci'as, ke mi eĉ blasfem'as. Švejk, verŝ'u al sinjor'o kur'at'o. Mi pov'as vi'n cert'ig'i, ke mi dir'as ankaŭ himmelherrgott, krucifix kaj sakr'a 89. Mi opini'as, ke ankaŭ vi tio'n el'lern'os, kiam vi serv'os en la arme'o tiel long'e kiel mi. Tio est'as neniel mal'facil'a, pen'a, kaj por ni pastr'o'j tio est'as tre proksim'a afer'o: la ĉiel'o, Di'o, la
krucifiks'o kaj la sakrament'o, ĉu tio ne son'as bel'e kaj fak'e ?
89 blasfem'a vort'o ( mal'long'ig'o de ” sakrament'o ”)
Trink'u, sinjor'o koleg'o.”
La eks'katekist'o aŭtomat'e ek'trink'is. Vid'iĝ'is, ke li vol'us i'o'n dir'i, sed li ne pov'is. Li kolekt'is la pens'o'j'n.
” Sinjor'o koleg'o,” daŭr'ig'is Katz,” lev'u la kap'o'n, ne sid'u tiel trist'e, kvazaŭ post kvin minut'o'j atend'us vi'n pend'um'il'o. Mi aŭd'is pri vi, ke foj'e vendred'e pro erar'o vi for'manĝ'is en restoraci'o pork'a'n kotlet'o'n, opini'ant'e, ke est'as ĵaŭd'o, kaj ke en neces'ej'o vi ŝov'is al vi fingr'o'n en la gorĝ'o'n por ke tio el'ir'u, ĉar vi pens'is, ke Di'o vi'n damn'os. Mi tim'as nek manĝ'i viand'o'n en fast'o'tag'o'j nek la infer'o'n. Pardon'u, trink'u. Do, ĉu vi jam sent'as vi'n pli bon'e ? Aŭ vi hav'as progres'a'n koncept'o'n pri la infer'o kaj ir'as kun spirit'o de la temp'o kaj kun la re'form'ist'o'j ?
Nom'e, ke anstataŭ simpl'a'j kaldron'o'j kun sulfur'o por kompat'ind'a'j pek'ul'o'j oni hav'as tie Pap'in - pot'o'j'n 90, mult'atmosfer'a'j'n kaldron'eg'o'j'n kaj elektr'a'j'n rost'il'o'j'n, la pek'ul'o'j'n oni frit'as sur margarin'o, ŝose'rul'il'o'j vetur'as tra ili dum milion'o'j da jar'o'j kaj dent'o'grinc'ad'o'n pri'zorg'as dent'ist'o'j per special'a'j aparat'o'j, la lament'ad'o'n oni registr'as sur gramofon'a'j disk'o'j kaj tiu'j'n send'as supr'e'n en la paradiz'o'n por gaj'ig'i la just'ul'o'j'n.
En la paradiz'o funkci'as dis'ŝpruc'ig'il'o'j de kolonj'a akv'o kaj filharmoni'o lud'as la kompon'aĵ'o'j'n de Brahms tiel long'e, ke oni prefer'as ir'i en la infer'o'n aŭ en la purgatori'o'n. La anĝel'et'o'j hav'as en la post'aĵ'o helic'o'n de aeroplan'o por ne pen'i tiom per si'a'j flug'il'o'j. Trink'u, sinjor'o koleg'o, Švejk, verŝ'u al li konjak'o'n, al mi ŝajn'as, ke li ne sent'as si'n bon'e.”
Re'konsci'iĝ'int'e, la pi'a kur'at'o ek'flustr'is:” La religi'o est'as la
90 pot'o kun firm'e al'fiks'it'a kovr'il'o, kiu mal'ebl'ig'as for'vapor'iĝ'o'n de bol'at'a fluid'aĵ'o. El'trov'int'o: franc'a fizik'ist'o Denis Pap'in ( 1647 — 1774 )
afer'o de raci'a pri'pens'o. Kiu ne kred'as je ekzist'o de la sankt'a Tri'unu'o...”
” Švejk,” inter'romp'is li'n Katz,” verŝ'u al sinjor'o feldkurato ankoraŭ unu konjak'o'n, ke li re'trov'u la fort'o'j'n. Dir'u al li i'o'n, Švejk.”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o feldkurato,” ek'parol'is Švejk,” ke ĉe Vlašim viv'is dekan'o kaj tiu hav'is ord'ig'ist'in'o'n, kiam li'a antaŭ'a dom'zorg'ist'in'o for'kur'is de li kun jun'ul'o kaj kun la pastr'a mon'o. Kaj tiu dekan'o ĉe si'a'j mal'jun'a'j ost'o'j komenc'is stud'i la verk'o'j'n de sankt'a Aŭgusteno, pri kiu oni dir'as, ke li aparten'as inter sankt'a'j'n patr'o'j'n, kaj tie li dum leg'ad'o ek'sci'is, ke est'u mal'ben'it'a tiu, kiu kred'as je ekzist'o de antipod'ul'o'j. Li al'vok'is do si'a'n ord'ig'ist'in'o'n kaj dir'as al ŝi:’ Aŭd'u, foj'e vi al mi rakont'is, ke vi'a fil'o est'as maŝin'ist'o kaj for'vetur'is Aŭstrali'o'n.
En tiu okaz'o li est'us inter antipod'ul'o'j, kaj la sankt'a Aŭgusteno ordon'as, ke est'u mal'ben'it'a ĉiu, kiu kred'as je ili'a ekzist'o.’’ Vi'a sinjor'a moŝt'o ’, opon'as tiu ul'in'o,’ mi'a fil'o ja send'as al mi el Aŭstrali'o leter'o'j'n kaj mon'o'n.’’ Tio est'as diabl'a tromp'o,’ dir'as al tio sinjor'o dekan'o,’ laŭ la sankt'a Aŭgusteno Aŭstrali'o ne ekzist'as, tiel tent'as vi'n nur Antikrist'o.’ Dimanĉ'e li publik'e ŝi'n mal'ben'is kaj kri'is, ke Aŭstrali'o ne ekzist'as. Do rekt'e el la preĝ'ej'o oni for'vetur'ig'is li'n en frenez'ul'ej'o'n. Pli da ali'a'j tie'n aparten'as. En la monaĥ'in'ej'o de Ursul'an'in'o'j oni hav'as botel'et'o'n kun lakt'o de Maria la Virg'ul'in'o, per kiu ŝi mam'nutr'is Jesu'et'o'n, kaj kiam oni al'vetur'ig'is akv'o'n de Lurd'o en la orf'ej'o'n ĉe Benešov, la infan'o'j ricev'is post ĝi tia'n laks'o'n, ke la mond'o ne vid'is i'o'n simil'a'n.”
Antaŭ la okul'o'j de la pi'a kur'at'o ek'danc'is nub'er'o'j kaj li re'konsci'iĝ'is per nov'a konjak'o, kiu en'ir'is li'a'n kap'o'n.
Ferm'et'ant'e la okul'o'j'n, li demand'is Katzon:” Ĉu vi ne kred'as je la sen'pek'a koncip'it'ec'o de Maria la Virg'ul'in'o, ne kred'as, ke la dik'fingr'o de sankt'a Johano la Baptist'o, kiu'n oni konserv'as ĉe piaristoj, est'as ver'a ? Ĉu vi kred'as almenaŭ je Di'o ? Kaj se vi ne kred'as, kial vi est'as feldkurato ?”
” Sinjor'o koleg'o,” respond'is Katz, frap'et'ant'e li'n familiar'e sur la dors'o,” dum la ŝtat'o ne bon'trov'os, ke la soldat'o'j ne bezon'as di'a'n ben'o'n por mort'i en batal'o, la ofic'o de feldkurato prezent'os solid'e salajr'at'a'n okup'o'n, en kiu la hom'o ne dev'as tro pen'i. Por mi est'is tio pli bon'a ol kur'ad'i sur ekzerc'ej'o'j, marŝ'i al manovr'o'j. Tiam mi ricev'ad'is ordon'o'j'n de mi'a'j super'ul'o'j kaj nun mi far'as, kio'n mi vol'as. Mi reprezent'as iu'n, kiu ne ekzist'as, kaj mi mem lud'as la rol'o'n de di'o. Se mi ne vol'as iu'n pek'liber'ig'i, do mi ne pek'liber'ig'os li'n, eĉ se li pet'us mi'n sur'genu'e. Ceter'e, da tia'j ebl'us trov'i tre'eg'e mal'mult'e.”
” Sinjor'o'n Di'o'n mi am'as,” re'ag'is la pi'a feldkurato, komenc'ant'e singult'i,” eg'e mi li'n am'as. Don'u al mi iom da vin'o. Sinjor'o'n Di'o'n mi estim'as,” li daŭr'ig'is post'e,” mi estim'as li'n tre kaj honor'as li'n. Neniu'n mi estim'as tiom kiom li'n.”
Li pugn'o'bat'is la tabl'o'n, ĝis la botel'o'j ek'salt'et'is:” Di'o est'as majest'a ec'o, io super'ter'a. Li est'as honest'a en si'a'j afer'o'j. Li est'as sun'a est'aĵ'o, tio'n neni'u al mi refut'os. Mi estim'as ankaŭ la sankt'a'n Jozefon kaj ĉiu'j'n sankt'ul'o'j'n krom sankt'a Serapiono. Li hav'as tia'n mal'bel'a'n nom'o'n. 91 ”
” Li pet'u ĝi'n ŝanĝ'i,” rimark'is Švejk.
” Mi am'as sankt'a'n Ludmilan kaj sankt'a'n Bernardon,” daŭr'ig'is la eks'katekist'o,” tiu en San Gotardo sav'is mult'e da pilgrim'ant'o'j. Li hav'as botel'o'n da konjak'o sur la kol'o kaj el'serĉ'as hom'o'j'n en neĝ'amas'o'j.”
La amuz'o ricev'is ali'a'n direkt'o'n. La pi'a kur'at'o komenc'is
91 la kur'at'o evident'e alud'as la silab'o'n ” Ser ”, kiu ĉeĥ'e signif'as ” fek'u ”
salt'i de unu'a al dek'a:” Bet - Leĥemajn sen'kulp'a'j'n infan'o'j'n mi estim'as, ili'a nom'tag'o est'as la du'dek'ok'a'n de decembr'o, Herodon mi mal'am'as.— Se kok'in'o dorm'as, oni ne pov'as hav'i de ĝi freŝ'a'j'n ov'o'j'n.”
Li komenc'is rid'i kaj kant'i ” Sankt'a Di'o, sankt'a, fort'a.”
Sed li tuj tio'n inter'romp'is, kaj turn'ant'e si'n al Katz, brusk'e demand'is, lev'iĝ'ant'e:
” Ĉu vi ne kred'as, ke la dek'kvin'a'n de aŭgust'o oni fest'as la Ĉiel'ir'o'n de Maria la Virg'ul'in'o ?”
La amuz'o plen'e dis'volv'iĝ'is. Aper'is ankoraŭ ali'a'j botel'o'j kaj de temp'o al temp'o ek'parol'is Katz:” Dir'u, ke vi ne kred'as je Sinjor'o Di'o, ali'e mi al vi ne verŝ'os.”
ŝajn'is, ke re'ven'as la temp'o'j, kiam oni persekut'is unu'a'j'n krist'an'o'j'n. La eks'katekist'o blek'is i'a'n kant'o'n de martir'o'j el la roma aren'o kaj kri'eg'is:” Mi kred'as je Sinjor'o Di'o, mi ni mal'konfes'os li'n. Las'u al vi vi'a'n vin'o'n ! Mi mem pov'as por ĝi send'i.”
Fin'e ili met'is li'n en la lit'o'n. Antaŭ la ek'dorm'o li proklam'is, lev'ant'e la dekstr'a'n man'o'n por ĵur'o:” Mi kred'as je Di'o la Patr'o, Di'o la Fil'o kaj la Sankt'a Spirit'o. Al'port'u al mi la brevier'o'n !”
Švejk ŝov'is al li en man'o'n i'a'n libr'o'n, kuŝ'ant'a'n sur la nokt'o'tabl'et'o, kaj tiel la pi'a feldkurato ek'dorm'is kun ” Dekameron'o ” de G. Boccaccio en la man'o.
La feldkurato Otto Katz sid'is en'pens'e super cirkuler'o, kiu'n li ĵus al'port'is el la kazern'o. Est'is tio sekret'a ordon'o de la ministeri'o de milit'o:
” Por la temp'o de la milit'o la ministeri'o de milit'o nul'ig'as valid'a'j'n preskrib'o'j'n koncern'ant'a'j'n la sankt'ole'ad'o'n de soldat'o'j kaj deklar'as jen'a'j'n regul'o'j'n por soldat'pastr'o'j:
ß 1. La sankt'ole'ad'o'n ĉe la front'o oni abolici'as.
ß 2. Al grav'e mal'san'a'j kaj vund'it'a'j soldat'o'j ne est'as permes'it'e vetur'i en la arier'o'n cel'e de la last'a sankt'ole'ad'o. La soldat'pastr'o'j hav'as dev'o'n trans'don'i tia'j'n hom'o'j'n sen'prokrast'e al koncern'a'j soldat'a'j ofic'ej'o'j por plu'a persekut'ad'o.
ß 3. En soldat'a'j hospital'o'j en la arier'o ebl'as don'i la last'a'n sankt'ole'ad'o'n al ĉiu'j komun'e laŭ la bon'trov'o de soldat'kurac'ist'o'j, se la last'a ŝmir'o ne hav'os en si trajt'o'n de ĝen'ad'o al la koncern'a soldat'a instituci'o.
ß 4. En ne'ordinar'a'j okaz'o'j la komand'ant'ar'o'j de soldat'a'j hospital'o'j en la arier'o pov'as permes'i akcept'i la last'a'n sankt'ole'ad'o'n al unu'op'ul'o'j.
ß 5. La soldat'pastr'o'j hav'as dev'o'n post instig'o far'e de la komand'ant'ar'o'j de soldat'a'j hospital'o'j don'i la last'a'n sankt'ole'ad'o'n al tiu'j, kiu'j'n la komand'ant'ar'o propon'as.”
Post'e la feldkurato ankoraŭ'foj'e tra'leg'is ofic'a'n skrib'o'n, en kiu oni al li anonc'as, ke morgaŭ li ir'u en soldat'a'n hospital'o'n ĉe Karolo - plac'o por sankt'ole'i grav'e vund'it'a'j'n soldat'o'j'n.
” Aŭd'u, Švejk,” vok'is la feldkurato,” ĉu tio ne est'as kanajl'aĵ'o ? Kvazaŭ en la tut'a Prago nur mi est'us la unu'sol'a feldkurato. Kial oni ne send'is tie'n tiu'n pi'a'n pastr'o'n, kiu last'foj'e ĉe ni dorm'is. Ni dev'as ir'i sankt'ole'i al Karolo - plac'o. Mi jam forges'is, kiel oni tio'n far'as.”
” Ni aĉet'os do katekism'o'n, sinjor'o feldkurato, tie tio est'as,”
dir'is Švejk,” tio est'as por spirit'a'j paŝt'ist'o'j la sam'o kiel gvid'libr'o por fremd'ul'o'j. En la monaĥ'ej'o Emauzy labor'is ĝarden'ist'a help'ant'o, kaj kiam li vol'is en'ir'i la orden'o'n de laik'o'j kaj ricev'i frok'o'n por ne dev'i uz'difekt'i si'a'n vest'o'n, li dev'is aĉet'i katekism'o'n kaj lern'i, kiel si'n kruc'o'sign'i, kiu sol'a sav'is si'n de la hered'a pek'o, kio'n signif'as hav'i pur'a'n konscienc'o'n kaj ali'a'j'n simil'a'j'n bagatel'o'j'n, kaj post'e li kaŝ'vend'is du'on'o'n de kukum'o'j el la monaĥ'ej'a ĝarden'o kaj kun mal'honor'o for'ir'is el la monaĥ'ej'o. Kiam mi kun li renkont'iĝ'is, li dir'is al mi:’ Kukum'o'j'n mi pov'is vend'i eĉ sen katekism'o.’”
Kiam Švejk al'port'is la aĉet'it'a'n katekism'o'n, la feldkurato, foli'um'ant'e en ĝi, dir'is:” Jen, la last'a'n ŝmir'o'n pov'as don'i nur pastr'o, kaj nur per ole'o sankt'ig'it'a de episkop'o. Vid'u do, Švejk, vi mem ne pov'as iu'n sankt'ole'i. Leg'u al mi, kiel oni don'as la last'a'n ŝmir'o'n.”
Švejk leg'is:” Oni proced'as jen'e: la pastr'o ŝmir'as unu'op'a'j'n sens'organ'o'j'n de la mal'san'ul'o, sam'temp'e preĝ'ant'e:’ Per'e de tiu ĉi sankt'a ole'ad'o kaj pro si'a afabl'eg'a mizerikord'o pardon'u al vi Di'o, pri kio vi kulp'is per vid'sent'o, aŭd'o'sent'o, flar'sent'o, gust'o'sent'o, parol'o, palp'ad'o kaj paŝ'ad'o.”
” Mi tre ŝat'us sci'i, Švejk,” re'ag'is la feldkurato,” kiel la hom'o pov'as pek'i per palp'ad'o, ĉu vi pov'as tio'n al mi klar'ig'i ?”
” Mult'manier'e, sinjor'o feldkurato, ekzempl'e se li palp'as en fremd'a'n poŝ'o'n, aŭ ĉe danc'amuz'o'j, vi ja mi'n kompren'as, kia spektakl'o tie prezent'iĝ'as.”
” Kaj per paŝ'ad'o, Švejk ?”
” Se li lam'aĉ'as, por ke la hom'o'j li'n kompat'u.”
” Kaj per flar'sent'o ?”
” Se iu fetor'ul'o al li ne plaĉ'as.”
” Kaj per gust'o'sent'o, Švejk ?”
” Se li hav'as gust'o'n al iu venĝ'i.”
” Kaj per parol'o ?”
” Tiu lig'iĝ'as al la aŭd'o'sent'o, sinjor'o feldkurato. Se iu mult'e babil'as kaj la ali'a li'n aŭskult'as.”
Post tiu'j ĉi filozofi'a'j medit'o'j la feldkurato ek'silent'is kaj dir'is:” Ni bezon'as do ole'o'n sankt'ig'it'a'n de episkop'o. Jen vi hav'as dek kron'o'j'n kaj aĉet'u botel'et'o'n. La soldat'a intendant'ej'o evident'e tia'n ole'o'n ne hav'as.”
Švejk do ek'ir'is la voj'o'n por ole'o sankt'ig'it'a de episkop'o.
Trov'i tia'n aĵ'o'n est'as pli mal'facil'e ol serĉ'i re'viv'ig'a'n akv'o'n en la fabel'o'j de Božena Němcová 92.
Li est'is en kelk'a'j drog'ej'o'j, kaj tuj kiam li dir'is:” Mi pet'as botel'et'o'n da ole'o sankt'ig'it'a de episkop'o,” oni ie komenc'is rid'i kaj ali'e konstern'iĝ'e kaŝ'is si'n mal'antaŭ la vend'o'tabl'o. Ĉe tio Švejk mien'is ne'ordinar'e serioz'e.
92 ( 1820 — 1862 ): la plej grand'a ĉeĥ'a verk'ist'in'o kaj fabel'ist'in'o
Li do ek'intenc'is prov'i si'a'n feliĉ'o'n en apotek'o'j. El la unu'a oni ig'is li'n el'ĵet'i far'e de help'a apotek'ist'o. En la du'a oni vol'is telefon'i por la sanitar'a serv'o kaj en la tri'a dir'is al li la apotek'estr'o, ke la pet'at'a'n ole'o'n tut'cert'e hav'as en si'a'j proviz'o'j la firma'o Polák en Dlouhá - strat'o, komerc'ej'o per ole'o kaj lak'o'j.
La firma'o Polák en Dlouhá - strat'o est'is ver'e iniciativ'a. Ĝi las'is for'ir'i neniu'n aĉet'ont'o'n por ne kontent'ig'i li'a'n dezir'o'n.
Se iu vol'is balzam'o'n kopaiv'o'n, oni verŝ'is al li terebint'o'n kaj est'is tio ankaŭ en ord'o.
Kiam Švejk ven'is kaj dezir'is ole'o'n sankt'ig'it'a'n de episkop'o por dek kron'o'j, la ĉef'o dir'is al la komiz'o:” Sinjor'o Tauchen, verŝ'u al li dek deka'gram'o'j'n de kanab'a ole'o numer'o tri.”
Kaj la komiz'o, volv'ant'e la botel'et'o'n en paper'o'n, rimark'is al Švejk pur'e komerc'e:” Ĝi hav'as unu'a'rang'a'n kvalit'o'n, se vi dezir'os penik'o'j'n, lak'o'j'n, vernis'o'n, bon'vol'u vi'n turn'i al ni. Ni pri'serv'os vi'n solid'e.”
Inter'temp'e la feldkurato help'e de katekism'o ripet'is, kio iam en la seminari'o ne fiks'iĝ'is en li'a memor'o. Tre plaĉ'is al li ne'ordinar'e spirit'o'plen'a'j fraz'o'j, al kiu'j li sincer'e rid'is:” La nom'o’la last'a sankt'ole'ad'o’de'ven'as de tio, ke tiu ĉi ole'ad'o ordinar'e est'as la last'a el ĉiu'j sankt'a'j ŝmir'o'j, kiu'j'n la eklezi'o don'as al la hom'o.”
Aŭ:” La last'a'n sankt'ole'ad'o'n pov'as akcept'i ĉiu katolik'a krist'an'o, kiu danĝer'e mal'san'iĝ'is kaj ricev'is jam saĝ'o'n.”
” Se ebl'e, la mal'san'ul'o akcept'u la last'a'n ŝmir'o'n, kiam li ankoraŭ bon'e memor'as.”
Post'e ven'is kurier'o kaj al'port'is skrib'o'n, en kiu oni al la feldkurato anonc'as, ke la morgaŭ'a'n sankt'ole'ad'o'n en la hospital'o ĉe'est'os la ” Societ'o de nobel'in'o'j por religi'a eduk'o de soldat'o'j.”
Tiu ĉi societ'o konsist'is el histeri'a'j mal'jun'ul'in'aĉ'o'j kaj en hospital'o'j dis'don'ad'is bild'et'o'j'n de sankt'ul'o'j kaj rakont'o'j'n pri katolik'a soldat'o, kiu mort'as por sinjor'o imperi'estr'o. Tiu'j'n rakont'o'j'n akompan'is kolor'a bild'et'o, prezent'ant'a batal'kamp'o'n. Ĉie kuŝ'aĉ'as hom'a'j kaj ĉeval'a'j kadavr'o'j, renvers'it'a'j munici'vetur'il'o'j kaj kanon'o'j turn'it'a'j per afust'o'j supr'e'n. Ĉe la horizont'o brul'as vilaĝ'o kaj krev'as ŝrapnel'o'j, kaj antaŭ'e kuŝ'as mort'ant'a soldat'o kun for'ŝir'it'a krur'o, super li klin'iĝ'as anĝel'o kaj port'as al li flor'kron'o'n kun skrib'o sur la ruband'o:” Ankoraŭ hodiaŭ vi est'os ĉe mi en la paradiz'o.” Kaj la mort'ant'o feliĉ'eg'e rid'et'as, kvazaŭ oni port'us al li glaci'aĵ'o'n.
Kiam Otto Katz tra'leg'is la en'hav'o'n de la sci'ig'o, li for'kraĉ'is kaj ek'pens'is:” Tiu morgaŭ'o, tio est'os de'nov'e’bela’tag'o !”
Li kon'is tiu'n fi'ul'in'ar'o'n, kiel li ĝi'n nom'is, el la preĝ'ej'o de Sankt'a Ignac'o, kiam antaŭ jar'o'j li hav'is tie predik'o'j'n por soldat'ar'o. Tiam li predik'is ankoraŭ fervor'e kaj la ” Societ'o ” sid'is ĉiam mal'antaŭ la kolonel'o. Du alt'statur'a'j ul'in'o'j en nigr'a vest'o kaj kun rozari'o, kiu'j foj'e post la predik'o al li al'don'iĝ'is, du hor'o'j'n babil'is pri religi'a eduk'o de soldat'o'j, dum li ne ek'koler'is kaj ne dir'is al ili:” Pardon'u, mi'a'j dam'o'j, atend'as mi'n sinjor'o kapitan'o kun parti'o de ferblo.”
” Do, ni hav'as jam ole'o'n,” anonc'is Švejk solen'e, re'ven'int'e de la firma'o Polák,” kanab'a'n ole'o'n numer'o tri, de unu'a'rang'a kvalit'o, ni pov'as ŝmir'i per ĝi la tut'a'n batalion'o'n. Tiu firma'o est'as solid'a. Ĝi vend'as ankaŭ vernis'o'n, lak'o'j'n kaj penik'o'j'n.
Ni bezon'as ankoraŭ sonor'il'et'o'n.”
” Kial sonor'il'et'o'n, Švejk ?”
” Dum'voj'e ni dev'as sonor'ig'i, sinjor'o feldkurato, por ke la hom'o'j de'met'u antaŭ ni si'a'j'n ĉapel'o'j'n, kiam ni ir'os kun Sinjor'o Di'o, kun tiu kanab'a ole'o numer'o tri. Tio'n oni tiel far'as, kaj jam mult'e da hom'o'j, kiu'j'n la afer'o ne tuŝ'is, est'is mal'liber'ig'it'a'j, ke ili ne de'met'is si'a'n kap'vest'aĵ'o'n. Foj'e en žižkov 93 parok'estr'o bat'regal'is blind'ul'o'n, kiu ĉe tia okaz'o ne de'met'is la ĉapel'o'n, kaj la blind'ul'o est'is ankoraŭ mal'liber'ig'it'a, ĉar antaŭ la tribunal'o oni al li pruv'is, ke li est'as ne surd'mut'a, nur blind'a, ke li aŭd'is la tint'ad'o'n de sonor'il'et'o kaj vek'is indign'o'n, kvankam tio okaz'is nokt'e. Tio est'as kiel ĉe fest'o de Krist'o'korp'o. Ali'foj'e la hom'o'j ni'n eĉ ne atent'us, kaj nun ili de'met'os antaŭ ni si'a'j'n ĉapel'o'j'n. Se vi do, sinjor'o feldkurato, hav'as kontraŭ tio neni'o'n, mi al'port'os ĝi'n tuj.”
Ricev'int'e la permes'o'n, Švejk post du'on'hor'o al'port'is sonor'il'et'o'n.
” Ĝi est'is ĉe pord'eg'o de en'vetur'a gast'ej'o’ Ĉe kruc'et'o'j ’”, li dir'is,” ĝi kost'is al mi kvin minut'o'j'n da tim'o kaj antaŭ tio mi dev'is long'e atend'i, ĉar sen'ĉes'e ven'is hom'o'j.”
” Mi ir'as en kaf'ej'o'n, Švejk, se iu ven'os, li atend'u.”
Proksim'um'e post unu hor'o ven'is griz'har'a, iom grand'aĝ'a sinjor'o, de rekt'a statur'o kaj sever'a rigard'o.
El li'a tut'a aspekt'o blov'is obstin'o kaj koler'o. Li rigard'is, kvazaŭ send'us li'n la fatal'o por detru'i ni'a'n mizer'a'n planed'o'n kaj for'viŝ'i ĝi'a'j'n spur'o'j'n en la univers'o.
Li'a parol'o est'is krud'a, sek'a kaj sen'kompat'a:” Hejm'e ? Ke li ir'is en kaf'ej'o'n ? Ke mi atend'u ? Bon'e, mi atend'os ĝis la maten'o. La mon'o'n por kaf'ej'o li hav'as, sed por pag'i la ŝuld'o'j'n, tio'n ne. Bel'a pastr'o, fi !”
Li for'kraĉ'is en la kuir'ej'o.
” Sinjor'o, ne kraĉ'u al ni ĉi tie !” re'ag'is Švejk, observ'ant'e kun interes'o la fremd'a'n sinjor'o'n.
” Kaj ankoraŭ'foj'e mi for'kraĉ'os, rigard'u, jen'e,” dir'is la sever'a sinjor'o obstin'e, for'kraĉ'int'e la du'a'n foj'o'n sur la plank'o'n,” li hont'u. Tia soldat'pastr'o, skandal'o !”
93 praga kvartal'o
” Se vi est'as kler'a hom'o, de'kutim'iĝ'u kraĉ'i en fremd'a loĝ'ej'o,” atent'ig'is li'n Švejk.” Aŭ vi opini'as, ke en la temp'o de la mond'milit'o vi pov'as permes'i al vi ĉio'n ? Kondut'u ĝentil'e kaj ne kiel vagabond'o. Trakt'u delikat'e, parol'u dec'e kaj ne ag'u kiel strat'bub'o, stult'a civil'ul'o.”
La sever'a sinjor'o lev'iĝ'is de sur la seĝ'o, komenc'is ekscit'it'e trem'i kaj kri'is:” Kio'n vi aŭdac'as, ke mi ne est'as bon'eduk'it'a hom'o, kio do mi est'as, dir'u...”
” Klozet'ul'o,” respond'is Švejk, rigard'ant'e en li'a'j'n okul'o'j'n,” vi kraĉ'as plank'e'n kvazaŭ vi est'us en tram'o, vagon'ar'o aŭ ie en publik'a ej'o. Mi ĉiam mir'is, kial ĉie tie pend'as tabul'et'o'j, ke oni mal'permes'as kraĉ'i plank'e'n, kaj nun mi vid'as, ke tiu kaŭz'o est'as vi. Sen'dub'e oni kon'as vi'n ĉie tre bon'e.”
La sever'a sinjor'o komenc'is ŝanĝ'i la kolor'o'n de la vizaĝ'o kaj klopod'is respond'i per torent'o da insult'o'j, adres'it'a'j al Švejk kaj al la feldkurato.
” Ĉu vi jam fin'is vi'a'n parol'ad'o'n,” demand'is Švejk trankvil'e ( kiam fal'is la last'a:” Vi ambaŭ est'as kanajl'o'j, kia reg'ant'o, tia serv'ant'o ”),” aŭ vi vol'as tio'n ankoraŭ iel komplet'ig'i, antaŭ ol vi flug'os de sur la ŝtup'ar'o ?”
Ĉar la sever'a sinjor'o el'ĉerp'iĝ'is jam tiom, ke li'a'n mens'o'n en'ir'is jam neni'u konven'a insult'o kaj tial li ek'silent'is, Švejk klar'ig'is al si tio'n tiel, ke li van'e atend'us al'don'o'j'n.
Li do mal'ferm'is la pord'o'n kaj star'ig'is la sever'a'n sinjor'o'n inter la fost'o'j'n vizaĝ'antaŭ'e al la koridor'o. Pri tia ŝot'o ne hont'us eĉ la plej eminent'a lud'ant'o de inter'naci'a majstr'a futbal'team'o.
Kaj mal'antaŭ la sever'a sinjor'o son'is al la ŝtup'ar'o la voĉ'o de Švejk:
” Ven'ont'foj'e, kiam vi ven'os vizit'e al bon'eduk'it'a'j hom'o'j, kondut'u ankaŭ ĝentil'e !”
La sever'a sinjor'o long'e promen'is sub fenestr'o'j kaj atend'is la feldkuraton.
Švejk mal'ferm'is la fenestr'o'n kaj observ'is li'n.
Fin'e la gast'o ĝis'atend'is la feldkuraton, kiu for'konduk'is li'n en la ĉambr'o'n kaj sid'ig'is sur seĝ'o'n kontraŭ si.
Švejk sen'vort'e al'port'is kraĉ'uj'o'n kaj met'is ĝi'n antaŭ la gast'o'n.
” Kio'n vi tio'n far'as, Švejk ?”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o feldkurato, ke kun tiu sinjor'o jam okaz'is ĉi tie et'a mal'agrabl'aĵ'o pro kraĉ'ad'o plank'e'n.”
” For'las'u ni'n, Švejk, ni dev'as i'o'n inter ni pri'trakt'i.”
Švejk soldat'salut'is:” Obe'e mi raport'as, sinjor'o feldkurato, ke mi vi'n for'las'as.”
Li for'ir'is en la kuir'ej'o'n kaj en la loĝ'o'ĉambr'o ek'is tre interes'a inter'parol'o.
” Vi ven'is por mon'o kontraŭ tiu kambi'o, ĉu mi ne erar'as ?”
demand'is la feldkurato si'a'n gast'o'n.
” Jes, kaj mi esper'as...”
La feldkurato ek'ĝem'is.
” La hom'o oft'e ven'as en tia'n situaci'o'n, ke rest'as al li sol'e la esper'o. Kiel bel'a est'as tiu vort'et'o’esper'o’el la tri'op'o, kiu lev'as la hom'o'n el ĥaos'o de la viv'o:’ kred'o, esper'o, am'o ’.”
” Mi esper'as, sinjor'o feldkurato, ke la sum'o...”
” Kompren'ebl'e, estim'at'a sinjor'o,” inter'romp'is li'n la feldkurato,” mi pov'as ankoraŭ'foj'e ripet'i, ke la vort'o’esper'i’kuraĝ'ig'as la hom'o'n en li'a batal'o de la viv'o. Ankaŭ vi ne perd'as la esper'o'j'n. Kiel tio est'as bel'a hav'i cert'a'n ideal'o'n, est'is sen'kulp'a, pur'a kre'aĵ'o, kiu prunt'e'don'as mon'o'n kontraŭ kambi'o kaj hav'as esper'o'n, ke ĝi ĝust'a'temp'e re'ricev'os la mon'o'n. Esper'i, sen'ĉes'e esper'i, ke mi el'pag'os al vi mil du'cent kron'o'j'n, kiam mi hav'as en la poŝ'o eĉ ne cent.”
” Vi do...” ek'balbut'is la vizit'ant'o.
” Jes, mi do,” respond'is la feldkurato.
La vizaĝ'o de la gast'o re'akir'is obstin'a'n kaj koler'a'n mien'o'n.
” Sinjor'o, tio est'as tromp'o,” li dir'is, lev'iĝ'ant'e.
” Trankvil'iĝ'u, estim'at'a sinjor'o...”
” Tio est'as tromp'o !” kri'is la vizit'ant'o sen'ced'e,” vi mis'uz'is mi'a'n fid'o'n !”
” Sinjor'o,” dir'is la feldkurato,” al vi nepr'e prosper'os ŝanĝ'i la aer'o'n. Ĉi tie est'as tro sufok'e.
Švejk,” li vok'is en la kuir'ej'o'n,” tiu ĉi sinjor'o dezir'as el'ir'i en freŝ'a'n aer'o'n.”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o feldkurato,” oni aŭd'is el la kuir'ej'o,” ke tiu'n sinjor'o'n mi jam unu'foj'e el'ĵet'is ”.
” Ripet'i !” son'is la ordon'o, kiu est'is plen'um'it'a rapid'e, vigl'e kaj kruel'e.
” Bon'e, sinjor'o feldkurato,” dir'is Švejk, kiam li re'ven'is el la koridor'o,” ke ni fin'is tio'n kun li pli fru'e, ol li far'us ĉi tie al ni i'a'n eksces'o'n. En Malešice 94 est'is gast'ej'estr'o, ador'ant'o de Bibli'o, kiu al ĉio respond'is per cit'aĵ'o'j el la Sankt'a Skrib'o, kaj skurĝ'ant'e iu'n, li ĉiam dir'is:’ Kiu ŝpar'as la verg'o'n, tiu mal'am'as si'a'n fil'o'n; sed kiu li'n am'as, tiu pun'as li'n ĝust'a'temp'e, mi montr'os al vi, inter'bat'iĝ'i en mi'a gast'ej'o.”
” Vid'u, Švejk, kio traf'as hom'o'n, se tiu ne estim'as pastr'o'n,”
ek'rid'et'is la feldkurato,” sankt'a Johano Krizostom'o dir'is:’ Kiu
honor'as la pastr'o'n, honor'as Krist'o'n; kiu far'as mal'just'aĵ'o'n al la pastr'o, far'as mal'just'aĵ'o'n al Sinjor'o Krist'o, kiu'n reprezent'as ĝust'e la pastr'o.’— Por la morgaŭ'o ni dev'as perfekt'e ni'n prepar'i. Prepar'u frit'it'a'j'n ov'o'j'n kun ŝink'o, kuir'u Bordoz'a'n punĉ'o'n kaj post'e ni dediĉ'os ni'n al kontempl'ad'o, ĉar kiel stat'as en la vesper'a preĝ'o:’ Per'e de di'a grac'o for'turn'it'a'j est'u ĉiu'j insid'o'j de mal'amik'o'j kontraŭ tiu ĉi loĝ'ej'o ’.”
94 praga kvartal'o
En la mond'o ekzist'as persist'ul'o'j, inter kiu'j'n aparten'is ankaŭ la vir'o jam du'foj'e el'ĵet'it'a el la loĝ'ej'o de la feldkurato.
Ĝust'e kiam la vesper'manĝ'o est'is fin'prepar'it'a, iu sonor'ig'is.
Švejk ir'is mal'ferm'i, post moment'o re'ven'is kaj raport'is:” Li est'as ĉi tie de'nov'e, sinjor'o feldkurato. Mi ŝlos'is li'n provizor'e en la ban'ĉambr'o, por ke ni pov'u trankvil'e vesper'manĝ'i.”
” Vi ne far'as bon'e, Švejk,” dir'is la feldkurato,” gast'o ven'as, Di'o ven'as. En iam'a'j temp'o'j oni gaj'ig'is si'n ĉe festen'ad'o per bufon'o'j. Al'konduk'u li'n ĉi tie'n, ke li ni'n amuz'u.”
Post moment'o Švejk re'ven'is kun la persist'a vir'o, kiu morn'e rigard'is antaŭ si'n.
” Sid'iĝ'u,” instig'is li'n la feldkurato afabl'e,” ni ĝust'e fin'as la vesper'manĝ'o'n. Ni hav'is omar'o'j'n, salm'o'n, kaj nun ankoraŭ frit'it'a'j'n ov'o'j'n kun ŝink'o. Facil'a festen'ad'o, se hom'o'j prunt'e'don'as al ni mon'o'n !”
” Mi esper'as, ke mi ne est'as ĉi tie pro amuz'o,” dir'is la trist'a vir'o,” hodiaŭ mi ven'is ĉi tie'n jam la tri'a'n foj'o'n. Mi esper'as, ke nun ĉio klar'iĝ'os.”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o feldkurato,” rimark'is Švejk,” ke li est'as ver'a persist'ul'o kiel cert'a Boušek el Libeň. Tiu'n oni el'ĵet'is el’ Ĉe řner’dek'ok'foj'e dum unu vesper'o, kaj li ĉiu'foj'e tie'n re'ven'is, laŭ'dir'e ke li forges'is tie si'a'n pip'o'n. Li penetr'is tie'n tra fenestr'o, pord'o, el la kuir'ej'o, trans mur'o'n en lokal'o'n, el kel'o en la bier'ej'o'n kaj li descend'us tie'n ebl'e eĉ tra kamen'tub'o, se fajr'o'brigad'an'o'j ne de'pren'us li'n de sur la tegment'o.
Li est'is tiel persist'a, ke li pov'us iĝ'i ministr'o aŭ deput'it'o. Oni far'is por li, kio ebl'is.”
La persist'a vir'o, kvazaŭ li neglekt'us tio'n, pri kio oni parol'as, obstin'e ripet'is:” Mi vol'as hav'i la afer'o'n klar'a kaj dezir'as, ke oni mi'n el'aŭskult'u.”
” Tio'n oni al vi permes'as,” dir'is la feldkurato,” parol'u, estim'at'a sinjor'o. Parol'u tiel long'e, kiel vi vol'as, kaj ni inter'temp'e daŭr'ig'os ni'a'n festen'ad'o'n. Mi esper'as, ke tio ne mal'help'os al vi en vi'a rakont'ad'o. Švejk, port'u la manĝ'o'n sur la tabl'o'n.”
” Kiel vi sci'as, furioz'as la milit'o,” dir'is la persist'ul'o.” La sum'o'n mi prunt'is al vi antaŭ la milit'o, kaj se ĝi ne est'us, mi ne insist'us pri pag'o. Sed mi hav'as mal'gaj'a'j'n spert'o'j'n.”
Li el'poŝ'ig'is not'libr'o'n kaj daŭr'ig'is:” Mi hav'as ĉio'n tio'n not'it'a. Ĉef'leŭtenant'o Janata ŝuld'is al mi sep'cent kron'o'j'n kaj aŭdac'is fal'i ĉe Drina. Leŭtenant'o Prášek fal'is en kapt'it'ec'o'n ĉe la rus'a front'o kaj ŝuld'as al mi ĉirkaŭ du mil kron'o'j'n. Kapitan'o Wichterle, ŝuld'ant'a al mi la sam'a'n sum'o'n, las'is si'n mort'paf'i far'e de si'a'j propr'a'j soldat'o'j ĉe Rav'a - Russkaja 95. Ĉef'leŭtenant'o Machek milit'kapt'it'a en Serbi'o, li ŝuld'as al mi mil kvin'cent kron'o'j'n. Est'as ĉi tie pli da tia'j hom'o'j. Unu fal'is en Karpat'o'j kun mi'a ne're'pag'it'a kambi'o, la ali'a ir'is en kapt'it'ec'o'n, plu'a dron'iĝ'is en Serbi'o, ali'a mort'is en hungar'a hospital'o. Nun vi kompren'as mi'a'n tim'o'n, ke tiu ĉi milit'o mi'n pere'ig'os, se mi ne est'os energi'a kaj sen'kompat'a. Vi pov'as al mi opon'i, ke al vi minac'as neni'u rekt'a danĝer'o. Rigard'u.”
95 urb'o en Galici'o ( nun Ukrajno ), kie en la j. 1914 - 1915 furioz'is akr'a'j batal'o'j
Li ŝov'is si'a'n not'libr'o'n sub la naz'o'n de la feldkurato:” Vid'u:
feldkurato Matyáš el Brno mort'is antaŭ unu semajn'o en mal'san'ul'ej'o por izol'ul'o'j. Mi ŝir'eg'us al mi la har'o'j'n. Li ne pag'is al mi mil ok'cent kron'o'j'n kaj ir'is en ĥoler'a'n barak'o'n sankt'ole'i hom'o'n, kies sort'o neniel li'n tuŝ'is.”
” Tio est'is li'a dev'o, kar'a sinjor'o,” dir'is la feldkurato;” ankaŭ mi ir'os morgaŭ sankt'ole'i.”
” Kaj ankaŭ en ĥoler'a'n barak'o'n,” rimark'is Švejk,” vi pov'as kun'ir'i por vid'i, kio'n tio signif'as ofer'i si'n.”
” Sinjor'o feldkurato,” daŭr'ig'is la persist'a vir'o,” kred'u, ke mi est'as en sen'esper'a situaci'o. Ĉu oni konduk'as la milit'o'n por tio, ke ĝi eksterm'u ĉiu'j'n mi'a'j'n ŝuld'ant'o'j'n ?”
” Kiam oni vi'n rekrut'os kaj vi marŝ'os sur batal'kamp'o'n,” re'e rimark'is Švejk,” mi kun sinjor'o feldkurato serv'os la sankt'a'n mes'o'n, ke Di'o ĉiel'a al'las'u kaj unu'a grenad'o bon'vol'u vi'n du'pec'ig'i.”
” Sinjor'o, tio est'as serioz'a afer'o,” dir'is la obstin'ul'o al la feldkurato,” mi pet'as vi'n, ke vi'a serv'o'soldat'o ne miks'u si'n en ni'a'j'n afer'o'j'n, por ke ni pov'u tio'n tuj fin'i.”
” Permes'u, sinjor'o feldkurato,” ek'parol'is Švejk,” bon'vol'u ver'e al mi ordon'i, ke mi ne miks'u mi'n en vi'a'j'n afer'o'j'n, ali'e mi plu defend'os vi'a'j'n interes'o'j'n, kiel dec'as kaj konven'as por bon'a soldat'o. Tiu sinjor'o plen'e prav'as, li vol'as for'ir'i de ĉi tie propr'a'vol'e. Ankaŭ mi ne ŝat'as eksces'o'j'n, mi est'as societ'am'a hom'o.”
” Švejk, mi'n komenc'as tio jam enu'ig'i,” dir'is la feldkurato, kvazaŭ li ne rimark'us la ĉe'est'o'n de la gast'o,” mi opini'is, ke tiu hom'o ni'n amuz'os, rakont'os al ni anekdot'o'j'n, kaj li postul'as, ke mi ordon'u al vi ne miks'i vi'n en la afer'o'n, kvankam jam du'foj'e vi dev'is pri li okup'iĝ'i. Vesper'e, kiam est'as antaŭ mi tia grav'a religi'a ceremoni'o, kiam mi dev'as turn'i ĉiu'j'n mi'a'j'n sens'o'j'n al Di'o, li ĝen'as mi'n per ia stult'a histori'o pri nur'a'j mil du'cent kron'o'j, de'turn'as mi'n de ekzamen'o de la konscienc'o, de Di'o, kaj vol'as, ke mi dir'u al li ankoraŭ'foj'e, ke nun mi don'os al li neni'o'n. Mi ne vol'as parol'i kun li plu, por ke tiu ĉi sankt'a vesper'o ne est'u makul'it'a. Dir'u al li mem, Švejk: sinjor'o feldkurato don'os al vi neni'o'n.”
Švejk plen'um'is la ordon'o'n, kri'eg'ant'e tio'n en la orel'o'n de la gast'o.
Sed la persist'ul'o rest'is plu sid'i.
” Švejk,” instig'is la feldkurato,” demand'u li'n, kiel long'e li intenc'as ĉi tie ankoraŭ gap'i ?”
” Mi ne mov'iĝ'os de ĉi tie, dum mi ne ricev'os la mon'o'n,”
obstin'is la persist'ul'o.
La feldkurato lev'iĝ'is, ir'is al la fenestr'o kaj dir'is:” En tia okaz'o mi trans'don'as li'n al vi, Švejk. Trakt'u li'n laŭ'plaĉ'e.”
” Ir'u, sinjor'o,” dir'is Švejk, kapt'int'e la ne'agrabl'a'n gast'o'n je la ŝultr'o,” ĉiu tri'o plaĉ'as al Di'o.”
Kaj li ripet'is si'a'n far'o'n rapid'e kaj elegant'e, dum la feldkurato tambur'is sur fenestr'a vitr'o funebr'a'n marŝ'o'n.
La vesper'o dediĉ'it'a al kontempl'ad'o hav'is kelk'a'j'n faz'o'j'n.
La feldkurato proksim'iĝ'is al Di'o tiel pi'e kaj ard'e, ke ankoraŭ je la dek'du'a hor'o nokt'e son'is el li'a loĝ'ej'o la kant'o:
| ” Ni ek'marŝ'is, kaj tuj svarm'is bel'ul'in'o'j. Ĉiu'j larm'is...” |
Kun li kant'is ankaŭ la brav'a soldat'o Švejk.
* Pri la last'a sankt'ole'ad'o sopir'is en la soldat'a hospital'o du hom'o'j. Mal'jun'a major'o kaj bank'ofic'ist'o, rezerv'a oficir'o. En Karpat'o'j ambaŭ ricev'is kugl'o'n en la ventr'o'n kaj kuŝ'is unu apud la ali'a. La rezerv'a oficir'o konsider'is kiel si'a'n dev'o'n akcept'i la sakrament'o'n de mort'ant'o'j, ĉar pri la last'a ŝmir'o sopir'is li'a super'ul'o. Se ankaŭ li ne ig'us si'n sankt'ole'i, tio'n li rigard'is kiel romp'o'n de la sub'ord'ig'o. La pi'a major'o ag'is sagac'e, opini'ant'e, ke preĝ'o de la eklezi'o re'san'ig'os la mal'san'ul'o'n. Sed tiu'nokt'e antaŭ la last'a sankt'ole'ad'o ambaŭ mort'is, kaj kiam maten'e ven'is la feldkurato kun Švejk, ambaŭ kuŝ'is sub lit'o'tuk'o kun nigr'iĝ'int'a vizaĝ'o kiel ĉiu'j, kiu'j mort'is pro sufok'iĝ'o.
” Tia'n glor'o'n ni far'is, sinjor'o feldkurato, kaj nun oni tio'n al ni neni'ig'is,” koler'is Švejk, kiam oni anonc'is al ili en la kancelari'o, ke tiu'j du bezon'as jam neni'o'n.
Kaj tio est'is ver'o, ke ili far'is glor'o'n. Ili vetur'is en droŝk'o, Švejk sonor'ig'is kaj la feldkurato ten'is en'man'e botel'et'o'n kun ole'o volv'it'a'n en buŝ'tuk'o'n, per kiu li kun serioz'a mien'o ben'is preter'pas'ant'o'j'n, kiu'j de'met'is si'a'j'n ĉapel'o'j'n.
Est'as ver'o, ne est'is da ili mult'e, kvankam Švejk klopod'is far'i per si'a sonor'il'o terur'eg'a'n bru'o'n.
La droŝk'o'n post'kur'is kelk'e da sen'kulp'a'j infan'o'j, el kiu'j unu sid'iĝ'is mal'antaŭ'e, post kio ĝi'a'j kun'ul'o'j komenc'is kri'i unu'voĉ'e:” Mal'antaŭ la vetur'il'o, mal'antaŭ la vetur'il'o.”
Kaj Švejk ĉe tio sonor'ig'is, la droŝk'ist'o vip'klak'is mal'antaŭ'e'n, en Vodička - strat'o trot'e kur'ating'is la droŝk'o'n dom'zorg'ist'in'o, an'in'o de Maria - kongregaci'o, dum'vetur'e las'is al si ben'i, kruc'o'sign'is si'n, post'e for'kraĉ'is:” Ili vetur'as kun tiu Sinjor'o Di'o kiel ĉiu'j diabl'o'j ! Ftiz'o'n pov'us la hom'o ek'hav'i, post'kur'ant'e ili'n !” kaj sen'spir'e re'ven'is al si'a antaŭ'a lok'o.
La voĉ'o de la sonor'il'et'o plej'e mal'trankvil'ig'is la droŝk'ist'a'n ĉeval'o'n, ŝajn'e memor'ig'ant'e ĝi'n pri io el la pas'int'o, ĉar ĝi sen'ĉes'e turn'is la rigard'o'n mal'antaŭ'e'n kaj de temp'o al temp'o far'is prov'o'n danc'i sur la pavim'o.
Tio do est'is tiu grand'a glor'o, pri kiu parol'is Švejk. Inter'temp'e la feldkurato ir'is en la kancelari'o'n por ord'ig'i la financ'a'n flank'o'n de la last'a sankt'ole'ad'o kaj el'kalkul'is jam al la ĉef'serĝent'o - kont'ist'o, ke la arme'a kas'o ŝuld'as al li cent kvin'dek kron'o'j'n por la sankt'ig'it'a ole'o kaj vojaĝ'kost'o'j.
Post'e sekv'is disput'o inter komand'ant'o de la hospital'o kaj la feldkurato, ĉe kio tiu kelk'foj'e pugn'o'bat'is la tabl'o'n kaj dir'is:” Ne opini'u, sinjor'o kapitan'o, ke la last'a sankt'ole'ad'o est'as sen'pag'a. Se oni al'komand'as dragon'a'n oficir'o'n en ĉeval'ej'o'n, ankaŭ al li oni pag'as rest'ad'kost'o'j'n. Mi ver'e bedaŭr'as, ke tiu'j du ne ĝis'viv'is la last'a'n sankt'ole'ad'o'n. Kost'us tio je kvin'dek kron'o'j pli.”
Inter'temp'e Švejk atend'is sub'e en la gard'ist'ej'o kun botel'et'o da sankt'ig'it'a ole'o, kiu inter la soldat'o'j vek'is ver'a'n interes'o'n.
Iu opini'is, ke per tiu ole'o ebl'us tre bon'e pur'ig'i fusil'o'j'n kaj bajonet'o'j'n.
Jun'et'a soldat'o de Bohem'a - Moravia Alt'aĵ'o, kiu ankoraŭ kred'is je sinjor'o di'o, pet'is, ke oni ne konduk'u parol'o'j'n pri tia'j afer'o'j kaj ne miks'u la sankt'a'j'n sekret'o'j'n en la diskut'o'n. Ni dev'as krist'an'e esper'i.
Hard'it'a rezerv'ul'o ek'rigard'is la flav'bek'ul'o'n kaj dir'is:” Bel'a esper'o, ke ŝrapnel'o for'ŝir'os al vi la kap'o'n. Oni konduk'is ni'n ĉe la naz'o. Foj'e al'vetur'is al ni klerikal'a deput'it'o kaj parol'is pri di'a pac'o, kiu volb'iĝ'as super la ter'o, kiel sinjor'o di'o ne dezir'as milit'o'j'n kaj vol'as, ke ĉiu'j viv'u en pac'o kaj toler'u unu la ali'a'n kiel frat'o'j. Kaj vid'u li'n, idiot'o'n, tuj kiam eksplod'is la milit'o, en ĉiu'j preĝ'ej'o'j oni preĝ'as por sukces'o de la arm'il'o'j kaj pri sinjor'o di'o parol'as kiel pri estr'o de ni'a general'a stab'o, kiu tiu'n milit'o'n organiz'as kaj direkt'as. Kiom da en'tomb'ig'o'j el tiu ĉi soldat'a hospital'o mi jam vid'is ! Kaj de'tranĉ'it'a'j'n gamb'o'j'n kaj man'o'j'n oni vetur'ig'as de ĉi tie po vetur'il'o'j.”
” Kaj la soldat'o'j'n oni en'tomb'ig'as nud'a'j'n,” dir'is ali'a vir'o,” kaj en tiu'n uniform'o'n oni vest'as de'nov'e ali'a'n viv'ul'o'n kaj tiel tio ir'as sen'ĉes'e.”
” Dum ni ne venk'os,” rimark'is Švejk.
” Tia sen'taŭg'ul'o vol'us i'o'n venk'i,” ek'parol'is kaporal'o en angul'o.” For'puŝ'i vi'n ĉiu'j'n al pozici'o'j, en tranĉe'o'j'n kaj pel'i kontraŭ bajonet'o'j sen'ĉes'e antaŭ'e'n, inter pik'drat'a'j'n bar'il'o'j'n, en sape'o'j'n, kontraŭ min'ĵet'il'o'j. Mal'diligent'aĉ'i en la arier'o, tio'n sci'as ĉiu kaj neni'u vol'as fal'i.”
” Ankaŭ mi opini'as, ke tio est'as tre bel'a las'i si'n tra'pik'i per bajonet'o,” dir'is Švejk,” kaj ankaŭ ne est'as mal'bon'a afer'o ricev'i kugl'o'n en la ventr'o'n kaj eĉ pli bon'a est'as, se la hom'o'n du'pec'ig'as grenad'o, la hom'o rigard'as, ke li'a'j gamb'o'j kun la ventr'o kuŝ'as de li iel mal'proksim'e, kaj tio mir'ig'as li'n tiom, ke li el tio mort'as, antaŭ ol iu pov'as tio'n al li klar'ig'i.”
La jun'et'a soldat'o sincer'e ek'ĝem'is. Li mem bedaŭr'is si'a'n jun'a'n viv'o'n, tio'n, ke li nask'iĝ'is en tiel stult'a jar'cent'o, en kiu oni mort'tranĉ'os li'n kiel bov'in'o'n en buĉ'ej'o. Kial ĉio tio ekzist'as ?
Kvazaŭ li leg'us li'a'j'n pens'o'j'n, ali'a soldat'o, profesi'e instru'ist'o, rimark'is:” Kelk'a'j scienc'ul'o'j klar'ig'as la milit'o'n per aper'o de makul'o'j sur la sun'o. Kiam tia makul'o est'iĝ'as, ĉiam ven'as io terur'a. La konker'o de Kartago...”
” Las'u al vi vi'a'j'n instru'it'aĵ'o'j'n kaj prefer'e ir'u bala'i la ĉambr'o'n, hodiaŭ ven'is vi'a vic'o,” inter'romp'is li'n la kaporal'o.” Kial ni zorg'u pri i'a'j sen'senc'a'j makul'o'j sur la sun'o ? Se est'us da ili tie eĉ du'dek, mi aĉet'os por tio neni'o'n.”
” Tiu'j makul'o'j sur la sun'o ver'e hav'as grand'a'n signif'o'n,”
en'miks'is si'n Švejk,” foj'e aper'is tia makul'o kaj ankoraŭ la sam'a'n tag'o'n oni bat'regal'is mi'n en’ Ĉe Banzet’en Nusle. De tiu temp'o, kiam mi i'e'n ir'is, mi ĉiam serĉ'is en la gazet'ar'o, ĉu de'nov'e ne aper'is makul'o. Kaj se ĝi aper'is, adiaŭ, mi'a kar'a, mi ir'is neni'e'n kaj nur tiel mi tio'n post'viv'is. Kiam la vulkan'o Mont Pelé detru'is la tut'a'n insul'o'n Martiniko 96, cert'a profesor'o skrib'is en la’ Naci'a politik'o ’, ke jam long'e antaŭ tio li atent'ig'is la leg'ant'o'j'n pri grand'a makul'o sur la sun'o. Kaj tiu’ Naci'a politik'o’ne ven'is ĝust'a'temp'e sur tiu'n kamp'ar'o'n, kaj tiel oni tie sur la insul'o por tio pag'is.”
Inter'temp'e supr'e en la kancelari'o la feldkurato renkont'iĝ'is kun dam'o el la ” Societ'o de nobel'in'o'j por religi'a eduk'o de soldat'o'j ”, mal'jun'a ted'a harpi'o, vag'ant'a jam ek'de maten'o tra la hospital'o kaj dis'don'ant'a ĉie bild'et'o'j'n de sankt'ul'o'j, kiu'j'n vund'it'a'j kaj mal'san'a'j soldat'o'j ĵet'ad'is en kraĉ'uj'o'j'n.
Dum si'a rond'ir'o ŝi incit'is ĉiu'j'n per si'a stult'a babil'ad'o, ke ili kor'e bedaŭr'u si'a'j'n pek'o'j'n kaj ver'e bon'mor'iĝ'u, por ke la kar'a di'o sav'u ili'n post la mort'o por'etern'e.
Ŝi est'is pal'a, kiam ŝi parol'is kun la feldkurato. Kiel tiu milit'o anstataŭ nobl'ig'i la soldat'o'j'n far'as el ili best'o'j'n. Mal'san'ul'o'j en ter'etaĝ'o el'ŝov'is kontraŭ ŝi la lang'o'n, nom'int'e ŝi'n monstr'o kaj sankt'ul - lek'a bigot'in'o.” Tio est'as ver'e terur'a afer'o, sinjor'o feldkurato, la hom'o'j'n sen'moral'iĝ'is.”
Kaj ŝi ek'parol'is, kiel ŝi imag'as al si la religi'a'n eduk'o'n de la soldat'o. Nur tiam la soldat'o kuraĝ'e batal'as por si'a sinjor'o imperi'estr'o, se li kred'as je di'o kaj hav'as religi'a'n sent'o'n, tiam li ne tim'as la mort'o'n, ĉar li sci'as, ke atend'as li'n la paradiz'o.
96 en maj'o 1902 la vulkan'o detru'is ne la insul'o'n, sed ĝi'a'n ĉef'urb'o'n kaj en'tomb'ig'is pli ol 60. 000 loĝ'ant'o'j'n
La babil'ul'in'o dir'is ankoraŭ kelk'e da simil'a'j stult'aĵ'o'j kaj vid'iĝ'is, ke ŝi est'as decid'it'a ne las'i la feldkuraton for'ir'i, sed tiu tut'e ne'galant'e ŝi'n adiaŭ'is.
” Ni vetur'os hejm'e'n, Švejk,” li vok'is en la gard'ist'ej'o'n.
Dum'voj'e re'e'n ili far'is neni'a'n glor'o'n.
” Ven'ont'foj'e vetur'u sankt'ole'i, kiu vol'as,” dir'is la feldkurato,” la hom'o marĉand'u kun ili pri mon'o por ĉiu anim'o, kiu'n li vol'as sav'i. Fi'ul'o'j, ili hav'as en la kap'o nur kont'ad'o'n.”
Vid'ant'e en la man'o de Švejk la botel'et'o'n kun la ” sankt'ig'it'a ” ole'o, li nub'mien'iĝ'is:” Ni far'os plej bon'e, Švejk, se per tiu ole'o vi ŝmir'os mi'a'j'n kaj vi'a'j'n bot'o'j'n.”
” Mi prov'os ŝmir'i per tio ankaŭ la serur'o'n,” al'don'is Švejk,” ĝi terur'e knar'as, kiam vi nokt'e re'ven'as hejm'e'n ”.
Tiel fin'iĝ'is la last'a sankt'ole'ad'o, kiu ne okaz'is.
La feliĉ'o de Švejk ne daŭr'is long'e. Sen'kompat'a sort'o ŝir'eg'is la amik'a'n rilat'o'n inter li kaj la feldkurato. Se ĝis tiu okaz'aĵ'o la feldkurato est'is person'o simpati'a, tio, kio'n li nun far'is, kapabl'as de'ŝir'i de li li'a'n simpati'a'n aspekt'o'n.
La feldkurato vend'is Švejkon al la ĉef'leŭtenant'o Lukáš, aŭ, pli bon'e dir'it'e, mal'gajn'is li'n en kart'lud'o. Tiel iam en Rusio oni vend'ad'is servut'ul'o'j'n. Ven'is tio tiel ne'atend'it'e. Ĉe la ĉef'leŭtenant'o Lukáš est'is bon'a kompani'o kaj oni lud'is ” du'dek unu ”.
La feldkurato mal'gajn'is ĉio'n kaj fin'e dir'is:” Kiom vi prunt'os al mi garanti'e por mi'a serv'o'soldat'o ? Eg'a idiot'o kaj interes'a figur'o, io n'o'n plus ultr'a 97. Ankoraŭ neniam vi hav'is tia'n serv'o'soldat'o'n.”
” Mi prunt'os al vi cent kron'o'j'n,” propon'is la ĉef'leŭtenant'o Lukáš.” Se mi ne re'ricev'os ili'n post'morgaŭ, vi send'os al mi tiu'n rar'aĵ'o'n. Mi'a serv'o'soldat'o est'as ted'eg'a hom'o. Li sen'ĉes'e ĝem'as, skrib'as leter'o'j'n hejm'e'n kaj krom tio ŝtel'as, kio'n li vid'as. Mi li'n jam bat'is, sed tio est'as van'a. Mi kap'o'bat'as li'n ĉiu'renkont'e, sed tio ne help'as. Mi el'bat'is al li kelk'e da antaŭ'a'j dent'o'j, sed la ul'o'n mi ne bon'mor'ig'is.”
” Do, inter'konsent'it'e,” dir'is la feldkurato facil'anim'e,” post'morgaŭ aŭ cent kron'o'j'n aŭ Švejkon.”
Li mal'gajn'is eĉ tiu'j'n cent kron'o'j'n kaj ir'is trist'e hejm'e'n. Li sci'is cert'e kaj ankaŭ neniel dub'is pri tio, ke ĝis post'morgaŭ li ne hav'ig'os al si tiu'j'n cent kron'o'j'n kaj ke li fakt'e mizer'e kaj fi'e Švejkon vend'is.
” Mi pov'is pet'i du'cent kron'o'j'n,” li ĉagren'is, kaj ŝanĝ'ant'e la tram'o'n por tiu, kiu post moment'o for'vetur'ig'os li'n hejm'e'n, li ricev'is atak'o'n de rimors'o'j kaj sentimental'ec'o.
” Tio ne est'as de mi bel'a,” li ek'pens'is, sonor'ig'ant'e ĉe la pord'o de si'a loĝ'ej'o,” kiel mi pov'os rigard'i en li'a'j'n idiot'a'j'n bon'ul'a'j'n okul'o'j'n ?”
” Kar'a Švejk,” li dir'is, kiam li est'is hejm'e,” hodiaŭ okaz'is io ne'ordinar'a. Mi hav'is mal'bon'ŝanc'o'n en kart'lud'o. Mi lud'is ĉiu'foj'e pri la tut'a bank'o, sub'man'e mi hav'is as'o'n, post'e ven'is dek'o, kaj la bankier'o hav'is fant'o'n kaj ankaŭ li ating'is du'dek unu. Kelk'foj'e mi al'pren'is kart'o'n al as'o aŭ dek'o kaj ĉiam mi hav'is tiom kiom la bankier'o 98. Mi for'hazard'is ĉiu'n mon'o'n.”
97 ( latin'e ): neni'o pli eminent'a
98... ĉiam mi hav'is tiom kiom la bankier'o: En la lud'o ” du'dek unu ” ĉiu kart'o hav'as difin'it'a'n valor'o'n ( nombr'o'n da poent'o'j ). La bankier'o kaj la lud'ant'o'j pren'as laŭ'plaĉ'a'n kvant'o'n da kart'o'j, sed nur tiom, ke oni ating'u du'dek unu poent'o'j'n aŭ mal'pli; kiu hav'as pli ol du'dek unu poent'o'j'n, tiu super'poent'is, dev'as tio'n tuj anonc'i kaj mal'gajn'as. La sum'o'n, pri kiu oni lud'as ( part'o de la bank'o aŭ la tut'a bank'o ) gajn'as tiu, kiu plej'e proksim'iĝ'as al la nombr'o du'dek unu. Se poent'o'j de la bankier'o kaj de la lud'ant'o egal'as, gajn'as la bankier'o, al'don'as la gajn'it'a'n sum'o'n al la bank'o kaj komenc'iĝ'as pli'a parti'o de la lud'o
Li ek'silent'is.” Kaj fin'e mi mal'gajn'is vi'n. Garanti'e por vi mi prunt'e'pren'is cent kron'o'j'n, kaj se mi ne re'don'os ili'n ĝis post'morgaŭ, vi aparten'os ne plu al mi, sed al la ĉef'leŭtenant'o Lukáš. Tio'n mi ver'e bedaŭr'as...”
” Cent kron'o'j'n mi ankoraŭ hav'as,” dir'is Švejk,” mi pov'as ili'n al vi prunt'i.”
” Don'u ili'n al mi,” vigl'iĝ'is la feldkurato,” mi for'port'os ili'n tuj al Lukáš. Ver'e ne'volont'e mi adiaŭ'us vi'n.”
Lukáš est'is tre surpriz'it'a, kiam li de'nov'e vid'is la feldkuraton.
” Mi ven'as pag'i al vi la ŝuld'o'n,” dir'is la feldkurato, venk'e ĉirkaŭ'rigard'ant'e,” don'u kart'o'n ankaŭ al mi.
Hop,” dir'is la feldkurato, kiam ven'is li'a vic'o.” Nur je unu poent'o pli,” li anonc'is,” mi super'poent'is.”
” Do, hop 99,” li vok'is ĉe la du'a parti'o,” hop — blind'e 100.”
” Du'dek gajn'as,” anonc'is la bankier'o.
” Mi hav'as sum'e dek naŭ,” mal'laŭt'e dir'is la feldkurato, met'ant'e en la bank'o'n la last'a'j'n kvar'dek kron'o'j'n el tiu'j cent, kiu'j'n prunt'is al li Švejk por el'aĉet'i si'n el la nov'temp'a servut'ec'o.
Re'ven'ant'e hejm'e'n la feldkurato ven'is al la konvink'o, ke est'as fin'o, ke Švejkon pov'as neni'o sav'i, ke est'as antaŭ'destin'it'e, ke tiu serv'u ĉe la ĉef'leŭtenant'o Lukáš.
99 la lud'ant'o intenc'as kvazaŭ per salt'o ( hop ) rapid'e gajn'i la tut'a'n bank'o'n kaj risk'as: li aŭ romp'os la bank'o'n kaj ricev'os ĉio'n, aŭ dev'os met'i la sam'a'n sum'o'n en la bank'o'n, t. e. du'obl'ig'i ĝi'n
100 eĉ pli grand'a risk'o. La lud'ant'o eĉ ne rigard'as la unu'a'n kart'o'n ( kvazaŭ li est'us blind'a ) kaj tuj pren'as pli'a'n kart'o'n
Kaj kiam Švejk al li mal'ferm'is, li dir'is al li:” Ĉio est'as van'a, Švejk. Kontraŭ la fatal'o defend'sav'os si'n neni'u. Mi mal'gajn'is vi'n eĉ tiu'j'n vi'a'j'n cent kron'o'j'n. Mi far'is ĉio'n, kio'n mi pov'is, sed la sort'o est'as pli fort'a ol mi. Ĝi ĵet'is vi'n en la ung'eg'o'j'n de la ĉef'leŭtenant'o Lukáš kaj ven'os la temp'o, kiam ni dev'os adiaŭ'i unu la ali'a'n.”
” Kaj ĉu en la bank'o est'is grand'a sum'o,” demand'is Švejk trankvil'e,” aŭ vi hav'is mal'oft'e la avantaĝ'o'n de unu'a lud'ant'o ?
Se ne ven'as konven'a kart'o, est'as tio tre mal'bon'a, sed iam est'as mizer'o, se tio ir'as tre'eg'e glat'e. En la strat'o’ Na Zderaze’viv'is lad'ist'o Vejvoda kaj tiu oft'e lud'is mariaĝon en gast'ej'o mal'antaŭ la’ Cent'jar'a kaf'ej'o ’. Foj'e ankaŭ, diabl'o tio'n al li konsil'is, li dir'as:’ Kio'n vi dir'us al tio, se ni lud'us’du'dek unu’je dek heler'o'j ?’ 101 Ili do lud'is dek'heler'a'n’du'dek unu’kaj li ten'is la bank'o'n. Ĉiu'j super'poent'is kaj tiel tio kresk'is ĝis du'dek kron'o'j. La mal'jun'a Vejvoda vol'is las'i i'o'n ankaŭ al iu ali'a kaj sen'ĉes'e vok'is:’ Mal'grand'a, mav'a, bank'o hejm'e'n.’ 102 Vi ne pov'as al vi imag'i, kia'n mal'bon'ŝanc'o'n li hav'is. Mal'grand'a aŭ mav'a ne kaj ne ven'i, la bank'o kresk'is kaj jam est'is en ĝi cent kron'o'j. El la lud'ant'o'j neni'u hav'is tiom por pov'i lud'i pri la tut'a bank'o, kaj Vejvoda est'is jam plen'e ŝvit'kovr'it'a. Oni aŭd'is neni'o'n ali'a'n ol tio'n li'a'n:’ Mal'grand'a, mav'a, bank'o hejm'e'n.’ Ili al'pag'is po dek kron'o'j kaj ĉiam mal'gajn'is. Kamen'tub'ist'a majstr'o ek'koler'is, ir'is hejm'e'n por mon'o kaj vet'is pri la tut'a bank'o, kiam est'is tie pli ol cent kvin'dek kron'o'j. Vejvoda vol'is si'n de tio liber'ig'i kaj kiel li post'e dir'is, pren'i kart'o'j'n ebl'e eĉ ĝis tri'dek poent'o'j nur por ne gajn'i, kaj anstataŭ tio li ricev'is du as'o'j'n. Li ŝajn'ig'is ke li hav'as mal'mult'e kaj intenc'e dir'as:’ Dek ses gajn'as.’ Kaj tiu kamen'tub'ist'a majstr'o hav'is sum'e dek kvin. Ĉu tio ne est'as mal'bon'ŝanc'o ? La mal'jun'a Vejvoda est'is tut'e pal'a kaj mal'feliĉ'a, la kun'lud'ant'o'j jam sakr'is kaj flustr'is al si, ke li tromp'lud'as, ke jam foj'e oni bat'regal'is li'n pro fals'a lud'o, kvankam li est'is unu el la plej honest'a'j lud'ant'o'j, kaj ili ŝut'is tie'n kron'o'n post kron'o. Jam est'is tie kvin'cent kron'o'j. La gast'ej'estr'o tio'n ne el'ten'is. Li hav'is ĝust'e mon'o'n prepar'it'a por bier'far'ej'o, li ĝi'n do pren'is, al'sid'iĝ'is, komenc'e ŝov'is en tio'n po du cent'kron'o'j, post'e ferm'et'is la okul'o'j'n, turn'is la seĝ'o'n por hav'i feliĉ'o'n kaj proklam'is, ke li lud'as pri ĉio, kio est'as en la bank'o.’ Ni lud'os kun el'montr'it'a'j kart'o'j ’, li dir'is. Mi ne sci'as, kio'n la mal'jun'a Vejvoda don'us por nun mal'gajn'i. Ĉiu'j mir'is, kiam li avers'ig'is kart'o'n, montr'iĝ'is sep'o kaj li ĝi'n re'ten'is. La gast'ej'estr'o kaŝ'rid'is, ĉar li hav'is du'dek unu.
101 aŭstr'a mon'unu'o est'is floren'o, kiu hav'is cent krejcer'o'j'n. Ek'de la jar'o 1900 est'is la mon'unu'o ŝanĝ'it'a al kron'o'j kaj heler'o'j ( unu krejcer'o = du heler'o'j ). En original'o tekst'as tiu ĉi fraz'o ” ni lud'u’du'dek unu’je kvin krejcer'o'j ”, sed en plu'a tekst'o la aŭtor'o parol'as ne'konsekvenc'e pri kron'o'j, do miks'as divers'a'j'n mon'unu'o'j'n
102 a bankier'o pov'as al'propr'ig'i al si la sum'o'n kuŝ'ant'a'n en la bank'o ( la bank'o ir'as kvazaŭ ” hejm'e'n ”) nur tiam, se antaŭ la parti'o de la lud'o li anonc'os tiu'n intenc'o'n per supr'e montr'it'a'j vort'o'j kaj se li ricev'os aŭ mal'grand'a'n kart'o'n ( =de mal'grand'a valor'o, t. e. sep'o'n ) aŭ mav'a'n ( mal'bon'a'n ) kart'o'n ( ok'o aŭ reĝ'o ). La rajt'o est'i bankier'o trans'ir'as post'e laŭ'vic'e al sekv'ant'a lud'ant'o
Al la mal'jun'a Vejvoda ven'is du'a sep'o kaj ankaŭ tiu'n li re'ten'is.’ Nun ven'os as'o aŭ dek'o,’ dir'is la gast'ej'estr'o malic'e,’ mi vet'as je mi'a kol'o, sinjor'o Vejvoda, ke vi super'poent'os.’ Reg'is eg'a silent'o. Vejvoda avers'ig'as la kart'o'n kaj aper'as tri'a sep'o.
La gast'ej'estr'o pal'iĝ'is kiel kreto, tem'is pri li'a last'a mon'o, for'ir'is en la kuir'ej'o'n kaj post moment'o al'kur'is li'a lern'o'knab'o, ke ni ir'u sinjor'o'n gast'ej'estr'o'n de'tranĉ'i, ke li laŭ'dir'e pend'as sur fenestr'a manilo. Ni li'n do de'tranĉ'is, re'viv'ig'is kaj oni lud'is plu. Jam neni'u hav'is mon'o'n, ĉio est'is en la bank'o antaŭ Vejvoda, kiu nur dir'is:’ Mal'grand'a, mav'a, bank'o hejm'e'n’kaj vol'is mal'gajn'i, kost'u, kiom ĝi kost'os, sed ĉar li dev'is avers'ig'i si'a'j'n kart'o'j'n kaj el'montr'i ili'n sur la tabl'o, li ne pov'is tromp'i kaj intenc'e super'poent'i. Ĉiu'j est'is per li'a feliĉ'o tut'e konfuz'it'a'j kaj ĉar ili jam ne hav'is mon'o'n, ili inter'konsent'is met'i en la bank'o'n si'a'j'n ŝuld'atest'o'j'n. Tio daŭr'is kelk'e da hor'o'j kaj antaŭ la mal'jun'a Vejvoda kresk'is mil'o'j kaj mil'o'j. La kamen'tub'ist'a majstr'o ŝuld'is al la bank'o pli ol unu kaj du'on'o'n de milion'o, karb'o'vend'ist'o el la strat'o’ Na Zderaze’proksim'um'e milion'o'n, pord'ist'o de la’ Cent'jar'a kaf'ej'o’ok'cent mil kron'o'j'n, student'o de medicin'o pli ol du milion'o'j'n. Ja nur en tantiem'o por la gast'ej'estr'o 103 est'is pli ol tri'cent mil kron'o'j, ĉio sur paper'et'o'j. La mal'jun'a Vejvoda prov'is tio'n per ĉiu'j ebl'a'j manier'o'j. Ĉiu'moment'e li ir'is al neces'ej'o kaj ĉiam trans'don'is la kart'o'j'n al iu ali'a, ke tiu li'n anstataŭ'u, kaj kiam li re'ven'is, oni al li anonc'is, ke li hav'is du'dek unu kaj gajn'is. Oni send'is por nov'a'j kart'o'j kaj de'nov'e tio ne help'is. Kiam Vejvoda halt'is ĉe dek kvin poent'o'j, tiu ali'a hav'is dek kvar. Ĉiu'j rigard'is la mal'jun'a'n Vejvoda koler'e kaj plej'e furioz'is pavim'ist'o, kiu met'is en tio'n sum'e kontant'e ok kron'o'j'n. Tiu sen'kaŝ'e proklam'is, ke hom'o kiel Vejvoda ne rajt'as paŝ'i tra la mond'o kaj ke neces'us li'n pied'bat'i, el'ĵet'i kaj dron'ig'i kiel hund'id'o'n. Vi ne pov'as imag'i al vi la sen'esper'o'n de la mal'jun'a Vejvoda. Fin'e li ricev'is ide'o'n.’ Mi ir'as al la neces'ej'o,’ li dir'is al la kamen'tub'ist'o,’ anstataŭ'u mi'n, sinjor'o majstr'o.’ Kaj nur tiel sen'ĉapel'e li el'kur'is ekster'e'n rekt'e al Myslík - strat'o por polic'ist'o'j. Li trov'is patrol'o'n kaj anonc'is al ĝi, ke en tiu gast'ej'o oni hazard'e kart'lud'as.
103 kutim'o flank'e'n'met'i cert'a'n part'o'n de la gajn'it'a sum'o por la gast'ej'estr'o
La polic'ist'o'j li'n admon'is, ke li ir'u kiel unu'a, ke ili ven'os tuj post li. Li do re'ven'is kaj oni al li anonc'is, ke inter'temp'e la student'o de medicin'o mal'gajn'is pli ol du kaj la pord'ist'o pli ol tri milion'o'j'n. Ke en la tantiem'o'n oni don'is skrib'atest'o'n pri kvin'cent mil kron'o'j. Post moment'o en'fal'is tie'n polic'ist'o'j, la pavim'ist'o ek'kri'is:’ Sav'u vi'n, kiu pov'as !’ Sed tio neniel help'is.
La polic'ist'o'j konfisk'is la bank'o'n, ĉiu'j'n konduk'is al la polic'ej'o.
La karb'o'vend'ist'o el la strat'o’ Na Zderaze’kontraŭ'star'is, oni do al'vetur'ig'is li'n en korb'ĉar'o. En la bank'o est'is skrib'atest'o'j pri pli ol du'on'o de miliard'o kaj mil kvin'cent kron'o'j en kontant'a mon'o.’ Tio'n ĉi mi'a'j okul'o'j ankoraŭ ne vor'is,’ dir'is polic'a inspektor'o, kiam li vid'is tia'j'n kap'turn'a'j'n sum'o'j'n,’ tio ĉi est'as pli terur'a ol Montekarl'o.’ Ĉiu'j krom la mal'jun'a Vejvoda rest'is tie ĝis la maten'o. Vejvodan kiel denunc'ant'o'n oni liber'las'is kaj promes'is, ke li ricev'os laŭ'leĝ'a'n rekompenc'o'n, unu tri'on'o'n de la konfisk'it'a bank'o, pli ol cent ses'dek milion'o'j'n, sed li nokt'e el tio frenez'iĝ'is kaj maten'e paŝ'is tra Prago, mend'ant'e al si romp'rezist'a'j'n kas'o'j'n po dek'du'o'j. Tio'n oni nom'as feliĉ'o en kart'lud'ad'o.”
Post'e Švejk ir'is kuir'i grog'o'n kaj fin'iĝ'is tio tiel, ke la feldkurato, kiam Švejk nokt'e pen'e sukces'is ŝov'i li'n en la lit'o'n, larm'is kaj ek'lament'is:
” Mi vend'is vi'n, kamarad'o, fi'e vend'is. Mal'ben'u mi'n, bat'u, mi ne kontraŭ'star'os. Mi for'ĵet'is vi'n kiel viktim'o'n. Mi ne pov'as rigard'i en vi'a'j'n okul'o'j'n. ŝir'eg'u mi'n, mord'u, detru'u. Mi merit'as neni'o'n pli bon'a'n. Ĉu vi sci'as, kio mi est'as ?”
Kaj la feldkurato, en'prem'ant'e la larm'a'n vizaĝ'o'n en kap'kusen'o'n, dir'is mal'laŭt'e per mild'a, mol'a voĉ'o:” Mi est'as sen'karakter'a fi'ul'o ” kaj ek'dorm'is kiel glir'o.
La sekv'ant'a'n tag'o'n for'ir'is la feldkurato fru'maten'e, evit'ant'e la rigard'o'n de Švejk, kaj re'ven'is nur nokt'e kun gras'a infanteri'an'o.
” Montr'u al li, Švejk,” li dir'is, de'nov'e evit'ant'e la okul'o'j'n de Švejk,” kio'n kaj kie ni hav'as, por ke li orient'iĝ'u, kaj instru'u li'n, kiel kuir'i grog'o'n. Maten'e anonc'u vi'n ĉe la ĉef'leŭtenant'o Lukáš.”
Švejk kun la nov'a vir'o agrabl'e pas'ig'is la nokt'o'n, kuir'ant'e grog'o'n. Antaŭ'maten'e la gras'a infanteri'an'o preskaŭ ne kapabl'is star'i sur la pied'o'j kaj nur zum'is al si strang'a'n konfuz'aĵ'o'n de divers'a'j naci'a'j kant'o'j, kiu'j al li miks'iĝ'is:’ Ĉirkaŭ Chodov flu'as akv'o, tie mi'a am'at'in'o bier'o'n, ho, kran'as ruĝ'a'n. Mont ’, ho mont ’, vi mont'o alt'a, virg'ul'in'o'j bel'a'j sur ŝose'o paŝ'is, sur la Mont'o, Blank'a Mont'o, kamp'o'n plug'as kamp'ar'an'o.”
” Pri vi mi ne tim'as,” dir'is Švejk,” kun tia talent'o vi rest'os ĉe la feldkurato long'e.”
Tiel okaz'is, ke tiu'n antaŭ'tag'mez'o'n la ĉef'leŭtenant'o Lukáš unu'a'foj'e ek'vid'is la honest'a'n kaj sincer'a'n vizaĝ'o'n de la brav'a soldat'o Švejk, kiu al li anonc'is:” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke mi est'as tiu Švejk, kiu'n sinjor'o feldkurato mal'gajn'is en kart'lud'o.”
La establ'o de oficir'a'j serv'o'soldat'o'j hav'as eg'e mal'nov'a'n origin'o'n. ŝajn'as, ke jam Aleksandro la Macedon'a hav'is si'a'n serv'o'soldat'o'n. Sed cert'as, ke en feŭd'ism'o plen'um'is tiu'n task'o'n kavalir'a'j sold'ul'o'j. Kio est'is Sanĉ'o Panza de Donkiĥot'o ? Mi mir'as, ke ĝis nun neni'u verk'is la histori'o'n de serv'o'soldat'o'j. Tie ni trov'us, ke duk'o de @almavir, mal'sat'ant'e ĉe sieĝ'ad'o de Toledo, for'manĝ'is si'a'n serv'o'soldat'o'n sen sal'o, pri kio la duk'o mem skrib'as en si'a'j memor'aĵ'o'j kaj rakont'as, ke li'a serv'o'soldat'o hav'is la karn'o'n ekstr'a'kvalit'a, delikat'a, mol'a, per la gust'o simil'ant'a al io inter kok'id'a kaj azen'a viand'o.
En mal'nov'a ŝvab'a libr'o pri milit'art'o ni trov'as ankaŭ instrukci'o'j'n por serv'o'soldat'o'j. Mal'nov'temp'a serv'o'soldat'o dev'is est'i pi'a, virt'a, ver'dir'a, modest'a, brav'a, kuraĝ'a, honest'a, labor'em'a. Mal'long'e, ideal'a hom'o. La nov'a epok'o ŝanĝ'is tiu'n tip'o'n eg'e. Nun'a ” sen'taŭg'ul'o ” ordinar'e est'as nek pi'a, nek virt'a aŭ ver'dir'a. Li mensog'as, tromp'as si'a'n sinjor'o'n kaj tre oft'e ŝanĝ'as la viv'o'n de si'a komand'ant'o en ver'a'n infer'o'n. Li est'as ruz'a sklav'o, el'pens'ant'a la plej divers'a'j'n artifik'o'j'n por mal'dolĉ'ig'i la viv'o'n de si'a sinjor'o. Inter tiu ĉi nov'a generaci'o de serv'o'soldat'o'j ne ebl'as trov'i tia'j'n ofer'em'a'j'n kre'aĵ'o'j'n, kiu'j las'us si'n for'manĝ'i sen sal'o far'e de si'a'j sinjor'o'j kiel la nobl'a Fernand'o far'e de la duk'o de @almavir. Ali'flank'e ni vid'as, ke komand'ant'o'j, lukt'ant'e pri viv'o kaj mort'o kontraŭ si'a'j nov'temp'a'j serv'ist'o'j, uz'as la plej divers'a'j'n rimed'o'j'n por konserv'i si'a'n aŭtoritat'o'n. Tem'as pri cert'a spec'o de teror'o. En la jar'o 1912 okaz'is en Graz proces'o kaj en ĝi eminent'a'n rol'o'n lud'is kapitan'o, kiu pied'bat'e mort'ig'is si'a'n serv'o'soldat'o'n. Li est'is tiam liber'ig'it'a, ĉar li far'is tion’nur’la du'a'n foj'o'n. Laŭ opini'o de tiu'j sinjor'o'j la viv'o de serv'o'soldat'o hav'as neni'a'n valor'o'n.
Li est'as nur objekt'o, oft'e maneken'o por vang'o'bat'ad'o, sklav'o, serv'ist'in'o por ĉio. Post'e ne ebl'as mir'i, ke tia situaci'o postul'as, ke la sklav'o est'u sagac'a, ruz'a. Li'a'n pozici'o'n sur ni'a planed'o ebl'as kompar'i nur kun sufer'o'j de mal'nov'temp'a'j kelner'a'j lern'ant'o'j, eduk'at'a'j al konscienc'ec'o per kap'o'bat'o'j kaj turment'ad'o.
Sed iam okaz'as, ke el serv'o'soldat'o iĝ'as favor'at'o, kaj tiam li prezent'as terur'aĵ'o'n por la kompani'o, batalion'o. Ĉiu'j sub'oficir'o'j klopod'as li'n sub'aĉet'i. Li decid'as pri for'permes'o, li pov'as rekomend'i, ke ĉe raport'o tio bon'e fin'iĝ'u.
En milit'o est'as tiu'j favor'at'o'j kutim'e honor'at'a'j per grand'a'j kaj mal'grand'a'j arĝent'a'j medal'o'j pro kuraĝ'o kaj brav'ec'o.
Mi kon'is kelk'e da tia'j ĉe la naŭ'dek'unu'a regiment'o. Cert'a serv'o'soldat'o ricev'is grand'a'n arĝent'a'n medal'o'n pro tio, ke li sci'pov'is eminent'e rost'i anser'o'j'n, kiu'j'n li ŝtel'is. Ali'a ricev'is mal'grand'a'n arĝent'a'n medal'o'n, ĉar el si'a hejm'o li ricev'ad'is abund'a'j'n manĝ'o'proviz'o'j'n, tiel ke li'a sinjor'o en la temp'o de la plej grand'a mal'sat'o tro'ŝtop'is si'n tiom, ke li ne kapabl'is mov'iĝ'i.
Kaj la propon'o'n por li'a honor'ig'o per medal'o formul'is li'a sinjor'o jen'e:
” Pro tio, ke en batal'o'j li montr'as ne'ordinar'a'n kuraĝ'o'n kaj brav'ec'o'n, mal'estim'is si'a'n viv'o'n kaj ĉe fort'a kanon'ad'o de atak'ant'a mal'amik'o ne mal'proksim'iĝ'is de si'a oficir'o eĉ je unu paŝ'o.”
Kaj tiu anstataŭ tio ie en la arier'o rab'detru'is kok'in'ej'o'j'n. La milit'o ŝanĝ'is la rilat'o'n de la serv'o'soldat'o al la sinjor'o kaj far'is el li la plej mal'am'at'a'n kre'aĵ'o'n inter la vir'ar'o. La serv'o'soldat'o ĉiam hav'is la tut'a'n konserv'aĵ'o'n, kiam oni distribu'is po unu konserv'aĵ'o por kvin vir'o'j. Li'a lad'botel'o ĉiam est'is plen'a da rum'o aŭ konjak'o. La tut'a'n tag'o'n maĉ'is tia kre'aĵ'o ĉokolad'o'n kaj vor'is dolĉ'a'j'n biskvit'o'j'n por oficir'o'j, fum'is cigared'o'j'n de si'a sinjor'o, prepar'is manĝ'o'n, long'a'j'n hor'o'j'n kuir'is kaj port'is ekstr'a'n jak'o'n.
La oficir'a serv'o'soldat'o hav'is la plej intim'a'j'n rilat'o'j'n kun stab'a kurier'o kaj tiu'n li abund'e regal'is per rest'o'j de sur si'a tabl'o kaj de ĉiu'j tiu'j avantaĝ'o'j, kiu'j'n li hav'is. En triumvir'ar'o'n li al'pren'is ankaŭ ĉef'serĝent'o'n - kont'ist'o'n. Tiu ĉi tri'o, viv'ant'a en sen'per'a kontakt'o kun oficir'o, sci'is pri ĉiu'j operaci'o'j kaj milit'a'j plan'o'j.
La plej bon'a'j'n inform'o'j'n kiam tio komenc'iĝ'os hav'is ĉiam tiu taĉment'o, kies kaporal'o amik'iĝ'is kun oficir'a serv'o'soldat'o.
Se tiu dir'is:” Je la du'a hor'o kaj tri'dek kvin minut'o'j ni for'kur'os,” do preciz'e je la du'a hor'o kaj tri'dek kvin minut'o'j la aŭstr'a'j soldat'o'j komenc'is re'tir'iĝ'i de la mal'amik'o.
La serv'o'soldat'o est'is en la plej intim'a'j rilat'o'j ankaŭ kun person'ar'o de milit'kuir'ej'o, tre ŝat'is vag'i ĉe kaldron'o kaj mend'is, kvazaŭ li est'us en restoraci'o kaj hav'us antaŭ si manĝ'o'kart'o'n.
” Mi vol'as rip'o'n,” li dir'ad'is al kuir'ist'o,” hieraŭ vi don'is al mi vost'o'n. En la sup'o'n don'u al mi ankaŭ pec'et'o'n da hepat'o, vi ja sci'as, ke lien'o'n mi ne vor'as.”
Kaj plej'e la serv'o'soldat'o eminent'is, far'ant'e panik'o'n. Ĉe bombard'ad'o de pozici'o'j la kor'o fal'is al li en la pantalon'o'n.
Kun valiz'o'j de si'a sinjor'o kaj tiu'j si'a'j li sid'is tiu'temp'e en la plej sen'danĝer'a kaŝ'ej'o, kovr'is al si la kap'o'n per kovr'il'o por ke ne trov'u li'n grenad'o kaj ne hav'is ali'a'n dezir'o'n ol tiu'n, ke li'a sinjor'o est'u vund'it'a kaj ke ili re'ven'u en la arier'o'n, i'e'n tre profund'e'n.
Panik'o'n li nutr'is sistem'e kun cert'a sekret'em'o.” ŝajn'as al mi, ke oni de'instal'as telefon'o'n,” li sci'ig'is konfidenc'e al unu taĉment'o post la ali'a. Kaj li est'is feliĉ'a, kiam li pov'is dir'i:” Oni jam de'instal'is ĝi'n.”
Neni'u ced'is tiel ĝoj'e kiel li. En tiu moment'o li forges'is, ke super li'a kap'o sibl'as grenad'o'j kaj ŝrapnel'o'j, kaj sen'lac'e tra'puŝ'ad'is si'n kun la valiz'o'j al la stab'o, kie star'is trajn'o'trup'o. Li am'is la aŭstr'a'n trajn'o'trup'o'n kaj kun ne'ordinar'a ĝoj'o las'is si'n vetur'ig'i. En la plej mal'bon'a'j okaz'o'j li uz'is eĉ sanitar'a'n ĉar'et'o'n. Se li dev'is pied'ir'i, li far'is impres'o'n de la plej ruin'ig'it'a hom'o. En tia okaz'o li las'is la valiz'o'j'n de si'a sinjor'o en tranĉe'o'j kaj tren'is nur si'a'n posed'aĵ'o'n.
Se okaz'is, ke oficir'o sav'is si'n antaŭ kapt'it'ec'o per for'kur'o kaj li rest'is sur'lok'e, la oficir'a serv'o'soldat'o neniam forges'is for'tren'i en kapt'it'ej'o'n la valiz'o'j'n de si'a sinjor'o. Ili iĝ'is li'a posed'aĵ'o, al kiu li glu'iĝ'is per la tut'a anim'o.
Mi vid'is kapt'it'a'n serv'o'soldat'o'n, kiu pied'ir'is kun ali'a'j de Dubno ĝis Darnica ĉe Kievo. Krom dors'o'sak'o'j si'a kaj de si'a oficir'o, kiu for'kur'is antaŭ kapt'it'ec'o, li kun'hav'is ankoraŭ kvin divers'format'a'j'n kofr'et'o'j'n, du kovr'il'o'j'n, kap'kusen'o'n kaj pak'aĵ'o'n, kiu'n li port'is sur la kap'o. Li plend'is, ke kozak'o'j ŝtel'is de li du kofr'o'j'n.
Neniam mi forges'os tiu'n hom'o'n, kiu tiel pen'eg'is kun tio tra la tut'a Ukrajno. Li est'is viv'a ŝarĝ'o'vetur'il'o kaj mi ne pov'as al mi klar'ig'i, kiel li kapabl'is port'i kaj tren'i tio'n cent'o'j'n da kilo'metr'o'j kaj post'e vetur'i kun tio ĝis Taŝkent'o, gard'i tio'n kaj mort'i sur si'a'j valiz'o'j en kapt'it'ej'o sekv'e de ekzantem'a tif'o.
En la nun'a temp'o la serv'o'soldat'o'j est'as dis'ŝut'it'a'j en la tut'a ni'a respublik'o kaj rakont'as pri si'a'j hero'a'j far'o'j. Ili sturm'is lok'o'j'n kiel Sokal ’, Dubno, Niŝ, Piava. Ĉiu el ili est'as Napoleono:” Mi dir'is al ni'a kolonel'o, ke li telefon'u al la stab'o, ke tio pov'as jam komenc'iĝ'i.”
La serv'o'soldat'o'j plej'part'e est'is reakci'ul'o'j kaj la vir'ar'o ili'n mal'am'is. Kelk'a'j denunc'is kaj sent'is strang'a'n ĝoj'o'n, se ili pov'is rigard'i, kiel oni iu'n katen'as.
Ili evolu'is en apart'a'n kast'o'n. Ili'a ego'ism'o ne kon'is la lim'o'j'n.
La ĉef'leŭtenant'o Lukáš prezent'is tip'o'n de aktiv'a oficir'o en la kaduk'a aŭstr'a monarki'o. Oficir'lern'ej'o eduk'is el li du'vizaĝ'ul'o'n. En la soci'o li parol'is german'e, skrib'is german'e, leg'is ĉeĥ'a'j'n libr'o'j'n, kaj kiam li instru'is en lern'ej'o por unu'jar'a'j volont'ul'o'j, kie est'is nur ĉeĥ'o'j, li dir'is al ili ĉiam konfidenc'e:” Ni est'u ĉeĥ'o'j, sed neni'u dev'as tio'n sci'i. Ankaŭ mi est'as ĉeĥ'o.”
La ĉeĥ'a'n naci'ec'o'n li konsider'is kiel organiz'aĵ'o'n, kiu'n est'as pli bon'e nepr'e evit'i.
Ali'flank'e li est'is bon'a hom'o, ne tim'is si'a'j'n super'ul'o'j'n kaj zorg'is pri si'a kompani'o dum manovr'o'j, kiel dec'as kaj konven'as. Li ĉiam trov'is por ĝi komfort'a'n lok'o'n en garb'ej'o'j kaj el si'a modest'a sold'o oft'e ig'is el'rul'i por si'a'j soldat'o'j barel'o'n da bier'o.
Dum marŝ'o al li plaĉ'is, se soldat'o'j kant'is. Ili dev'is kant'i, ĉu ir'ant'e al la ekzerc'ej'o, ĉu re'ven'ant'e. Kaj paŝ'ant'e apud si'a kompani'o, li kun'kant'is:
| ” Nokt'o'mez'o jam kviet'as, aven’ el sak’ ek'impet'as, trateratra bum !” |
La soldat'o'j li'n ŝat'is, ĉar li est'is ne'ordinar'e just'a kaj ne hav'is kutim'o'n iu'n turment'i.
La sub'oficir'o'j antaŭ li trem'is kaj el la plej krud'a ĉef'serĝent'o li far'is dum unu monat'o ver'a'n vir'ŝaf'et'o'n.
Est'as ver'o, kri'i li sci'is, sed li neniam iu'n insult'is, uz'ant'e elekt'it'a'j'n vort'o'j'n kaj fraz'o'j'n.” Aŭd'u,” li dir'is ĉiam,” mi pun'as vi'n ver'e ne'volont'e, knab'o, sed mi ne pov'as mi'n help'i, ĉar kapabl'o, kuraĝ'o de la soldat'o de'pend'as de disciplin'o, sen kiu la arme'o est'as kan'o ŝancel'iĝ'ant'a en vent'o. Se vi ne hav'as vi'a'n uniform'o'n en ord'o, buton'o'j ne est'as bon'e al'kudr'it'a'j kaj mank'as, vid'iĝ'as, ke vi forges'as vi'a'j'n dev'o'j'n, kiu'j'n vi hav'as al la arme'o. Pov'as est'i, ke ŝajn'as al vi ne'kompren'ebl'e, kial vi dev'as est'i mal'liber'ig'it'a pro tio, ke hieraŭ ĉe la parad'o mank'is al vi unu buton'o sur la jak'o, tia et'a, bagatel'a aĵ'o, super kiu en la civil'a viv'o oni nur ek'sving'us la man'o'n. Kaj vi vid'as, ke post tia neglekt'o pri vi'a ekster'aĵ'o en la arme'o tuj dev'as sekv'i pun'o. Kaj kial ? Ne tem'as pri tio, ke mank'as al vi unu buton'o, sed pri tio, ke vi dev'as kutim'iĝ'i al ord'o. Hodiaŭ vi ne al'kudr'is al vi buton'o'n kaj komenc'as neglekt'i vi'a'j'n dev'o'j'n. Morgaŭ ŝajn'os al vi jam ĝen'a dis'met'i la fusil'o'n kaj pur'ig'i ĝi'n, post'morgaŭ vi forges'os vi'a'n bajonet'o'n ie en gast'ej'o kaj fin'e vi ek'dorm'os gard'o'lok'e, ĉar per tiu mal'feliĉ'a buton'o vi komenc'is la viv'o'n de sen'zorg'ul'o. Tiel stat'as la afer'o, knab'o, kaj tial mi pun'as vi'n por de'turn'i de vi ankoraŭ pli grand'a'n pun'o'n pro ag'o'j, kiu'j'n vi pov'us far'i, forges'ant'e iom post iom, sed cert'e, vi'a'j'n dev'o'j'n. Mi mal'liber'ig'as vi'n por kvin tag'o'j kaj dezir'as, ke vi medit'u ĉe pan'o kaj akv'o pri tio, ke pun'o ne est'as venĝ'o, sed nur eduk'a rimed'o, cel'ant'a bon'mor'iĝ'o'n kaj pli'bon'iĝ'o'n de la pun'at'a soldat'o.”
Li jam long'e merit'is est'i kapitan'o kaj ne help'is al li eĉ li'a si'n'gard'em'o en naci'ec'a demand'o, ĉar li trakt'is si'a'j'n super'ul'o'j'n ver'e sen'flat'e, ne'kon'ant'e servil'ec'o'n en ofic'a'j rilat'o'j.
Tio'n li konserv'is el si'a karakter'o de kamp'ist'o en sud'a Bohemi'o, kie li nask'iĝ'is en vilaĝ'o inter nigr'a'j arb'ar'o'j kaj fiŝ'lag'o'j.
Se li est'is just'a al la soldat'o'j kaj ne turment'is ili'n, li hav'is ali'flank'e strang'a'n karakter'a'n ec'o'n. Li mal'am'is si'a'j'n serv'o'soldat'o'j'n, ĉar li hav'is ĉiam tiu'n feliĉ'o'n, ke li ricev'is la plej ted'a'n kaj la plej fi'a'n ul'o'n.
Li vang'o'bat'is ili'n, kap'o'bat'is kaj klopod'is eduk'i ili'n per admon'o'j kaj far'o'j, ne vid'ant'e en ili soldat'o'j'n. Li batal'is kontraŭ ili sen'esper'e dum vic'o da jar'o'j, sen'ĉes'e ili'n ŝanĝ'is kaj fin'e ek'ĝem'is:” De'nov'e mi ricev'is fi'a'n brut'o'n.” Si'a'j'n serv'o'soldat'o'j'n li rigard'is kiel pli mal'super'a'j'n spec'o'j'n de animal'o'j.
Ne'ordinar'e li am'is best'o'j'n. Li hav'is harc'a'n kanarion, angur'a'n kat'o'n kaj grifon'o'n. Ĉiu'j serv'o'soldat'o'j, kiu'j'n li ŝanĝ'is, trakt'is tiu'j'n best'o'j'n ne pli mal'bon'e ol la ĉef'leŭtenant'o trakt'is si'a'j'n serv'ist'o'j'n, kiam tiu'j far'is al li i'a'n fi'aĵ'o'n.
La kanarion ili turment'is per mal'sat'o, al la angur'a kat'o unu serv'o'soldat'o el'bat'is la okul'o'n, la grifon'o'n ili bat'is ĉiu'paŝ'e, kaj fin'e unu el la antaŭ'ul'o'j de Švejk for'konduk'is la kompat'ind'a'n hund'o'n al best'o'tomb'ist'o en Pankrác, kie li ig'is ĝi'n mort'ig'i, ne bedaŭr'ant'e pag'i pro tio dek kron'o'j'n el si'a propr'a poŝ'o. Post'e li simpl'e anonc'is al la ĉef'leŭtenant'o, ke la hund'o fuĝ'is al li dum promen'o, kaj jam la sekv'ant'a'n tag'o'n li marŝ'is kun la kompani'o al ekzerc'ej'o.
Kiam Švejk ven'is raport'i al Lukáš, ke li komenc'as la serv'o'n, la ĉef'leŭtenant'o Lukáš konduk'is li'n en la ĉambr'o'n kaj dir'is al li:” Vi'n rekomend'is sinjor'o feldkurato Katz kaj mi dezir'as, ke vi ne far'u al li'a rekomend'o mal'honor'o'n. Mi hav'is jam dek'du'o'n da serv'ist'o'j kaj neni'u el ili hav'is la temp'o'n por sent'i la varm'o'n de la nest'o. Mi atent'ig'as vi'n, ke mi est'as sever'a kaj sen'indulg'e pun'as ĉiu'n fi'aĵ'o'n kaj mensog'o'n. Mi dezir'as, ke vi parol'u ĉiam la ver'o'n kaj sen replik'o'j plen'um'u ĉiu'j'n mi'a'j'n ordon'o'j'n. Se mi dir'os:’ Salt'u en fajr'o'n ’, vi dev'as en tiu'n fajr'o'n salt'i, eĉ se vi ne vol'us. Kie'n vi rigard'as ?”
Švejk kun interes'o rigard'is flank'e'n sur mur'o'n, kie pend'is kaĝ'o kun kanario, kaj nun, fiks'ant'e si'a'j'n bon'ul'a'j'n okul'o'j'n al la ĉef'leŭtenant'o, respond'is per afabl'a, bon'kor'a ton'o:” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke tie est'as harc'a kanario.”
Kaj inter'romp'int'e tiel torent'o'n da vort'o'j de la ĉef'leŭtenant'o, Švejk soldat'poz'is kaj eĉ ne palpebr'um'ant'e, rigard'is rekt'e en li'a'j'n okul'o'j'n.
La ĉef'leŭtenant'o vol'is dir'i i'o'n akr'a'n, sed vid'ant'e la sen'kulp'a'n mien'o'n de Švejk, rimark'is nur:” Sinjor'o feldkurato rekomend'is vi'n kiel eg'a'n idiot'o'n kaj mi opini'as, ke li ne erar'is.”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke sinjor'o feldkurato ver'e ne erar'is. Kiam mi soldat'is aktiv'e, oni liber'ig'is mi'n de soldat'serv'o pro idiot'ec'o, eĉ, pro absolut'a idiot'ec'o. De ni'a regiment'o oni liber'las'is pro tio du hom'o'j'n, mi'n kaj ankoraŭ sinjor'o'n kapitan'o'n von Kaunitz. Kiam tiu ir'is sur'strat'e, li ĉiam fos'et'is, pardon'u, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, per fingr'o de la mal'dekstr'a man'o en la mal'dekstr'a naz'tru'o kaj per la ali'a man'o en la dekstr'a, kaj kiam li marŝ'is kun ni al ekzerc'ej'o, li vic'ig'is ni'n ĉiam kiel ĉe parad'o kaj dir'is:’ Soldat'o'j, uf, memor'u, uf, ke hodiaŭ est'as merkred'o, ĉar morgaŭ est'os ĵaŭd'o, uf.’”
La ĉef'leŭtenant'o Lukáš sku'is la ŝultr'o'j'n kiel hom'o, kiu ne sci'as kaj ne trov'as tuj la vort'o'j'n por esprim'i cert'a'n pens'o'n.
Li preter'ir'is antaŭ Švejk de la pord'o al la kontraŭ'kuŝ'ant'a fenestr'o kaj de'nov'e re'e'n, ĉe kio Švejk turn'is la kap'o'n dekstr'e'n aŭ mal'dekstr'e'n — laŭ tio, kie la ĉef'leŭtenant'o ĝust'e est'is — kun tiel klar'e sen'kulp'a mien'o, ke la ĉef'leŭtenant'o klin'is la okul'o'j'n kaj rigard'ant'e la tapiŝ'o'n dir'is i'o'n, kio neniel rilat'is al la rimark'o de Švejk pri la idiot'a kapitan'o:” Jes, ĉe mi oni dev'as konserv'i ord'o'n, pur'ec'o'n kaj al mi ne mensog'i. Mi am'as honest'o'n. Mi abomen'as mensog'o'n kaj pun'as ĝi'n sen'kompat'e, ĉu vi kompren'as mi'n bon'e ?”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke mi kompren'as. Ekzist'as neni'o pli mal'bon'a ol se la hom'o mensog'as. Kiel li komenc'as implik'iĝ'i, li kapt'iĝ'as. En vilaĝ'o mal'antaŭ Pelhřimov viv'is instru'ist'o Marek kaj tiu am'ind'um'is fil'in'o'n de forst'ist'o ŝpera, kiu send'is al li avert'o'n, ke se Marek rendevu'os kun la knab'in'o en arb'ar'o, ke li en'paf'os al li pork'har'o'j'n kun sal'o en la post'aĵ'o'n, kiam li li'n renkont'os. La instru'ist'o ig'is al li sci'ig'i, ke tio pri li kaj la knab'in'o ne est'as ver'o, sed foj'e, kiam li hav'is kun ŝi rendevu'o'n, la forst'ist'o li'n renkont'is kaj tuj vol'is far'i al li tiu'n operaci'o'n, sed la instru'ist'o el'turn'iĝ'ad'is, laŭ'dir'e ke li kolekt'as flor'o'j'n, post'e, ke li ir'is kapt'i skarab'o'j'n kaj li implik'is si'n ĉiam pli kaj pli kaj fin'e li tut'e tim'ig'it'a ĵur'is, ke li ir'is dis'met'i maŝ'kapt'il'o'j'n por lepor'o'j. La forst'ist'o li'n do pren'is kaj for'konduk'is al ĝendarm'ej'o, de tie tio ir'is antaŭ tribunal'o'n kaj ne mank'is mult'e, ke la instru'ist'o'n oni mal'liber'ig'u.
Se li dir'us nud'a'n ver'o'n, li ricev'us nur tiu'j'n pork'har'o'j'n kun sal'o. Mi opini'as, ke ĉiam est'as plej bon'e konfes'i, parol'i sen'kaŝ'e, kaj se oni jam iel kulp'is, ven'i kaj dir'i:’ Obe'e mi raport'as, ke mi far'is jen'o'n.’ Kaj koncern'e la honest'o'n, tio est'as ĉiam tre bel'a afer'o, ĉar help'e de ĝi la hom'o ĉiam ating'as plej mult'e. Tio est'as kiel en pied'ir'a konkur'o. Kiu vol'as tromp'i kaj kur'as, tiu'n oni tuj eks'kvalifik'as. Tio okaz'is al mi'a kuz'o. Honest'a'n hom'o'n oni ĉie ŝat'as kaj estim'as, li kontent'as pri si mem kaj sent'as si'n kiel nov'nask'it'o, kiam li ek'kuŝ'as kaj pov'as dir'i:
’ Ankaŭ hodiaŭ mi est'is de'nov'e honest'a.’”
Dum tiu parol'o la ĉef'leŭtenant'o Lukáš sid'is jam long'e sur seĝ'o rigard'ant'e la bot'o'j'n de Švejk kaj pens'is:” Di'o mi'a, ja ankaŭ mi oft'e babil'as sam'e tia'j'n idiot'aĵ'o'j'n kaj la diferenc'o kuŝ'as nur en la form'o, per kiu mi ili'n prezent'as.”
Tamen, ne vol'ant'e perd'i si'a'n aŭtoritat'o'n, li dir'is, kiam Švejk fin'is:
” Ĉe mi vi dev'as pur'ig'i vi'a'j'n bot'o'j'n, hav'i vi'a'n uniform'o'n en ord'o, buton'o'j'n bon'e al'kudr'it'a'j'n kaj far'i impres'o'n de soldat'o kaj ne ia civil'a strat'vag'ul'o. Tio est'as strang'a, ke neni'u el vi sci'as kondut'i soldat'e. Nur unu el ĉiu'j tiu'j mi'a'j serv'o'soldat'o'j hav'is batal'em'a'n mien'o'n kaj tiu fin'e ŝtel'is mi'a'n parad'a'n uniform'o'n kaj vend'is ĝi'n en’ Jud'o'j’104.”
Li ek'silent'is kaj daŭr'ig'is, klar'ig'ant'e al Švejk ĉiu'j'n li'a'j'n dev'o'j'n, ĉe kio li ne forges'is emfaz'i ĉef'e tio'n, ke Švejk dev'as est'i fidel'a, neni'e parol'i pri tio, kio okaz'as hejm'e.
” Al mi ven'as vizit'e dam'o'j,” li rimark'is,” iam iu el ili ĉi tie tra'nokt'as, se mi maten'e ne hav'as deĵor'o'n. En tiu okaz'o al'port'u al ni kaf'o'n al la lit'o, kiam mi sonor'ig'os, ĉu vi kompren'as ?”
” Obe'e mi raport'as, ke mi kompren'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, se mi ven'us ne'atend'it'e al la lit'o, al iu dam'o pov'us tio ebl'e est'i ne'agrabl'a. Foj'e mi al'konduk'is al mi hejm'e'n fraŭl'in'o'n, kaj ĝust'e kiam ni bon'e amuz'iĝ'is, mi'a ord'ig'ist'in'o al'port'is al ni kaf'o'n al la lit'o. Ŝi ek'tim'is, sur'verŝ'is al mi la tut'a'n dors'o'n kaj ankoraŭ dir'is:’ Di'o don'u bon'a'n maten'o'n.’ Mi sci'as, kio dec'as kaj konven'as, se ie dorm'as dam'o.”
” Bon'e, Švejk, al la dam'o'j ni dev'as ĉiam konserv'i ne'ordinar'a'n takt'o'n,” dir'is la ĉef'leŭtenant'o, ricev'ant'e pli bon'a'n humor'o'n, ĉar la parol'o trans'ir'is al afer'o, kiu okup'is li'a'n liber'a'n
temp'o'n inter li'a rest'ad'o en la kazern'o, sur la ekzerc'ej'o kaj ĉe lud'kart'o'j.
104 iam'a jud'a teritori'o ( gett'o ) en Prago, nom'at'a ” En jud'o'j ”. Ĝi est'is mal'konstru'it'a, sur ĝi'a lok'o est'as nun praga kvartal'o Josefov
Vir'in'o'j iĝ'is anim'o de li'a loĝ'ej'o. Ili kre'is li'a'n hejm'o'n. Est'is da ili kelk'a'j dek'du'o'j kaj mult'a'j el ili dum si'a rest'ad'o ĉe li klopod'is ornam'i li'a'n loĝ'ej'o'n per divers'a'j aĵ'et'o'j.
Sinjor'in'o kaf'ej'mastr'in'o, kiu viv'is ĉe li plen'a'j'n dek kvar tag'o'j'n ol al'vetur'is por ŝi ŝi'a sinjor'o edz'o, brod'is al li ĉarm'a'n tabl'o'tuk'o'n, ĉiu'j'n li'a'j'n sub'vest'o'j'n proviz'is per monogram'o'j kaj ŝi fin'brod'us ebl'e eĉ mur'tapiŝ'o'n, se la edz'o ne detru'us tiu'n idili'o'n.
Ali'a dam'o, por kiu post tri semajn'o'j al'vetur'is la ge'patr'o'j, intenc'is far'i el li'a dorm'o'ĉambr'o vir'in'a'n buduar'o'n kaj dis'met'is ĉie divers'a'j'n sen'valor'aĵ'o'j'n, vaz'et'o'j'n kaj super li'a'n lit'o'n pend'ig'is bild'et'o'n de la anĝel'o - gard'ant'o.
El ĉiu'j angul'o'j de la dorm'o'ĉambr'o kaj manĝ'o'ĉambr'o oni sent'is vir'in'a'n man'o'n, kiu penetr'is ankaŭ en la kuir'ej'o'n, kie ebl'is vid'i la plej divers'a'j'n kuir'ej'a'j'n uz'aĵ'o'j'n kaj il'ar'o'n, grand'anim'a'n donac'o'n de en'am'iĝ'int'a sinjor'in'o fabrik'ant'in'o, kiu krom si'a pasi'o kun'vetur'ig'is tranĉ'maŝin'o'n por ĉiu'spec'a'j legom'o'j kaj brasik'o, aparat'o'j'n por rasp'i bulk'o'n kaj pist'i hepat'o'n, kaserol'o'j'n, pat'o'j'n por frit'ad'o kaj rost'ad'o, kned'il'o'j'n kaj di'o sci'as, kio'n ankoraŭ.
Sed ŝi for'ir'is post unu semajn'o, ĉar ŝi ne pov'is pac'iĝ'i kun la pens'o, ke la ĉef'leŭtenant'o hav'as krom ŝi proksim'um'e du'dek ali'a'j'n am'at'in'o'j'n, kio las'is cert'a'j'n spur'o'j'n en la kapabl'o de la kultur'it'a maskl'o en la uniform'o.
La ĉef'leŭtenant'o Lukáš ankaŭ abund'e korespond'is, hav'is album'o'n de si'a'j am'at'in'o'j kaj kolekt'o'n de divers'a'j relikv'o'j, ĉar en la last'a'j du jar'o'j li inklin'is al fetiĉ'ism'o. Li hav'is tiel kelk'e da divers'a'j vir'in'a'j ŝtrump'o'lig'il'o'j, kvar ĉarm'e brod'it'a'j'n vir'in'a'j'n kalson'et'o'j'n, tri tra'vid'ebl'a'j'n, fajn'a'j'n kaj mal'dik'et'a'j'n dam'a'j'n ĉemiz'et'o'j'n kaj batist'a'j'n tuk'et'o'j'n, eĉ unu korset'o'n kaj kelk'e da ŝtrump'o'j.
” Hodiaŭ mi hav'as deĵor'o'n,” li dir'is,” mi ven'os nur nokt'e, ĉio'n gard'u kaj far'u ord'o'n en la loĝ'ej'o. La last'a serv'o'soldat'o pro si'a sen'taŭg'ec'o for'vetur'is hodiaŭ kun marŝ'kompani'o al la pozici'o.”
Don'ant'e ankoraŭ ordon'o'j'n koncern'e la kanarion kaj la angur'a'n kat'o'n li for'ir'is, ne forges'ant'e ankoraŭ ĉe la pord'o dir'i kelk'e da vort'o'j pri honest'o kaj ord'o.
Post li'a for'ir'o Švejk far'is en ĉio en la loĝ'ej'o la plej bon'a'n ord'o'n, tiel ke kiam la ĉef'leŭtenant'o Lukáš re'ven'is nokt'e hejm'e'n, Švejk pov'is al li anonc'i:
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke ĉio est'as en ord'o, nur la kat'o far'is eksces'o'j'n kaj for'vor'is vi'a'n kanarion.”
” Kiel tio okaz'is ?” ek'tondr'is la ĉef'leŭtenant'o.
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke jen'e: mi sci'is, ke kat'o'j ne am'as kanariojn kaj vund'as ili'n. Mi vol'is do ili'n kon'at'ig'i kaj en la okaz'o, ke tiu besti'o vol'us i'o'n far'i, tan'i al ĝi la haŭt'o'n por ke ĝi ĝis'mort'e ne forges'u, kiel kondut'i al kanario, ĉar mi tre am'as best'o'j'n. En ni'a dom'o viv'as ĉapel'ist'o kaj tiu el'dres'is si'a'n kat'o'n tiel, ke antaŭ'e ĝi for'vor'is al li tri kanariojn kaj nun eĉ ne unu, kaj tiu kanario pov'as sur ĝi'n eĉ sid'iĝ'i.
Mi vol'is do tio'n ankaŭ prov'i, mi el'tir'is la kanarion el la kaĝ'o kaj don'is ĝi'n al la kat'o pri'flar'i, kaj tiu fi'best'o for'mord'is al ĝi la kap'o'n, antaŭ ol mi tio'n konsci'is. Tia'n kanajl'aĵ'o'n mi de ĝi ver'e ne atend'is. Se tio est'us paser'o, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, mi dir'us neni'o'n, sed tia bel'a kanario, harc'a. Kaj kiel avid'e la kat'o ĝi'n vor'is eĉ kun la plum'ar'o kaj kiel ĝoj'e ĝi ĉe tio ronron'is ! La kat'o'j laŭ'dir'e ne hav'as muzik'a'n sent'o'n kaj ne pov'as toler'i, kiam kanario tril'as, ĉar tiu'j besti'o'j tio'n ne kompren'as. Tiu'n kat'o'n mi insult'is, sed mi far'is al ĝi neni'o'n, Di'o mi'n gard'u, mi atend'is vi'n, kiel vi decid'os, kio'n al ĝi, fav'a fi'best'o, pro tio far'i.”
Rakont'ant'e tio'n, Švejk rigard'is en la okul'o'j'n de la ĉef'leŭtenant'o tiel sincer'e, ke tiu, al'paŝ'int'e al li komenc'e kun cert'a krud'a intenc'o, de'paŝ'is de li, ek'sid'is sur seĝ'o'n kaj demand'is:
” Aŭd'u, Švejk, ĉu vi ver'e est'as tia di'a brut'o ?”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke mi est'as !” respond'is Švejk solen'e.” Jam de mi'a nask'iĝ'o mi hav'as tia'n mal'bon'ŝanc'o'n. Ĉiam mi vol'as i'o'n korekt'i, far'i bon'e, kaj neniam rezult'as el tio io ali'a ol mal'agrabl'aĵ'o por mi kaj la ĉirkaŭ'ul'o'j.
Mi ver'e vol'is tiu'j'n du kon'at'ig'i, ke ili kompren'u unu la ali'a'n, kaj ne est'as mi'a kulp'o, ke tiu fi'best'o ĝi'n for'vor'is kaj mal'ebl'ig'is tio'n. Antaŭ jar'o'j en la dom'o’ Ĉe ŝtupart’kat'o for'vor'is eĉ papag'o'n, ĉar tiu mok'is ĝi'n kaj miaŭ'is kiel ĝi. Sed la kat'o'j hav'as fortik'a'n viv'o'n. Se vi ordon'os, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke mi ĝi'n ekzekut'u, mi dev'os romp'i al ĝi la nuk'o'n inter pord'o kaj fost'o, ali'e ĝi ne fin'iĝ'os.”
Kaj Švejk kun la plej sen'kulp'a vizaĝ'o kaj afabl'a, bon'ul'a rid'et'o klar'ig'is al la ĉef'leŭtenant'o, kiel oni ekzekut'as kat'o'j'n, kio laŭ la en'hav'o al'konduk'us best'o'protekt'a'n societ'o'n cert'e en frenez'ul'ej'o'n.
Ĉe tio li montr'is fak'a'j'n sci'o'j'n, ke la ĉef'leŭtenant'o Lukáš, forges'ant'e si'a'n koler'o'n, demand'is:
” Ĉu vi sci'as trakt'i best'o'j'n ? Ĉu vi hav'as sent'o'n kaj am'o'n por best'o'j ?”
” Plej'e mi am'as hund'o'j'n,” dir'is Švejk,” ĉar tio est'as profit'a negoc'o por tiu, kiu sci'as, kiel ili'n vend'i. Mi tio'n ne sci'is, ĉar mi est'is ĉiam honest'a, sed malgraŭ tio oft'e ven'is al mi hom'o'j, laŭ'dir'e ke mi vend'is al ili kripl'ul'o'n anstataŭ pur'sang'a kaj san'a hund'o, kvazaŭ ĉiu'j hund'o'j dev'us est'i pur'sang'a'j kaj san'a'j. Kaj ĉiu tuj vol'is ĝi'a'n genealogi'o'n, tial mi dev'is genealogi'o'j'n pres'ig'i kaj hund'aĉ'o'n, nask'it'a'n ie en brik'ej'o de Košíře 105, prezent'i kiel la plej pur'sang'a'n best'o'n - nobel'ul'o'n el bavar'a hund'ej'o de Armin von Barheim. Kaj ver'e, la hom'o'j tuj ĝoj'is, ke tio tiel bon'e fin'iĝ'is, ke ili hav'as hejm'e pur'sang'a'n best'o'n. Mi pov'is prezent'i al ili ekzempl'e ŝpic'o'n el Vršovice kiel vertag'o'n, kaj ili nur mir'is, kial tia rar'a hund'o, kiu de'ven'as de Germanio, est'as vil'a kaj ne hav'as kurb'a'j'n pied'o'j'n.
Tiel oni far'as tio'n en ĉiu'j hund'ej'o'j, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, vi dev'us vid'i, kiel oni fals'as genealogi'o'j'n en grand'a'j hund'ej'o'j.
Ekzist'as ver'e mal'mult'e da hund'o'j, kiu'j pov'us pri si dir'i:’ Mi est'as pur'sang'a best'o ’. Aŭ ĝi'a patr'in'o pek'is kun ia monstr'o, aŭ la av'in'o, aŭ tia hund'o hav'is pli da patr'o'j kaj de ĉiu hered'is i'o'n. De unu orel'o'j'n, de ali'a vost'o'n, de iu el ili buŝ'har'o'j'n, de la tri'a muzel'o'n, de la kvar'a kurb'a'j'n pied'o'j'n kaj de la kvin'a grand'o'n, kaj se ĝi hav'is dek du tia'j'n patr'o'j'n, vi pov'as al vi imag'i, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, kiel tia hund'o aspekt'as. Foj'e mi aĉet'is tia'n hund'o'n, laŭ'nom'e Balabán, tiu hav'is de si'a'j patr'o'j tiel abomen'a'n aspekt'o'n, ke ĉiu'j hund'o'j ĝi'n evit'is, kaj mi aĉet'is ĝi'n pro bedaŭr'o, ke ĝi est'as tiel for'las'it'a. Kaj ĝi sid'is sen'ĉes'e hejm'e en angul'o kaj mien'is tiel mal'gaj'e, ke mi dev'is vend'i ĝi'n kiel grifon'o'n. Plej mult'e da labor'o prezent'is por mi ali'farb'i ĝi'n, ke ĝi hav'u kolor'o'n de pipr'o kaj sal'o. Tiel li ven'is kun si'a sinjor'o ĝis Moravio kaj de tiu temp'o mi ĝi'n ne vid'is.”
La ĉef'leŭtenant'o'n komenc'is tre interes'i tiu ĉi preleg'o pri hund'o'j kaj tiel Švejk pov'is sen obstakl'o'j daŭr'ig'i:
” La hund'o'j mem ne pov'as kolor'ig'i si'a'j'n har'o'j'n, kiel far'as
tio'n dam'o'j, pri tio dev'as ĉiam zorg'i tiu, kiu vol'as ili'n vend'i.
105 praga kvartal'o
Se la hund'o est'as tia grand'aĝ'ul'o, ke ĝi est'as tut'e griz'a kaj iu vol'as vend'i ĝi'n por unu'jar'a hund'id'o, aŭ eĉ prezent'as ĝi'n, mal'jun'ul'o'n, kiel naŭ'monat'a'n id'o'n, li aĉet'os arĝent'a'n fulmin'at'o'n, tiu'n solv'os kaj kolor'ig'os la hund'o'n nigr'e, ke ĝi aspekt'as tut'e jun'e. Por ke ĝi re'ricev'u la fort'o'n, neces'as nutr'i ĝi'n per arsenik'o kiel ĉeval'o'n kaj la dent'o'j'n pur'ig'i al ĝi per smirg'a paper'o, per tia, kia'n oni uz'as por for'ig'i rust'o'n de tranĉ'il'o'j.
Kaj antaŭ ol oni konduk'os ĝi'n por vend'i ĝi'n al iu aĉet'ont'o, oni verŝ'u al ĝi en la faŭk'o'n iom da prun'brand'o, por ke la hund'o iom ebri'eg'iĝ'u, kaj ĝi est'as tuj vigl'a, gaj'a, ĝoj'e boj'as kaj amik'iĝ'as kun ĉiu kiel ebri'a magistrat'an'o. Sed kio est'as la ĉef'a afer'o: hom'o'j'n oni dev'as persvad'i, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, tiel long'e parol'i, ĝis la aĉet'ant'o est'as el tio tut'e konfuz'it'a. Se iu vol'us aĉet'i de vi rat'hund'et'o'n kaj vi hav'us hejm'e neni'o'n ali'a'n ol ĉas'hund'o'n, vi dev'us sci'i tiu'n hom'o'n parol'konvink'i, ke anstataŭ rat'hund'et'o li for'konduk'u kun si tiu'n ĉas'hund'o'n; kaj se hazard'e vi hav'us hejm'e nur rat'hund'et'o'n kaj iu ven'us aĉet'i danĝer'a'n german'a'n dog'o'n, kiu gard'us, vi dev'us konfuz'i li'n tiel, ke li for'port'u en la poŝ'o tiu'n liliput'a'n rat'hund'et'o'n anstataŭ dog'o. Kiam mi iam komerc'is per best'o'j, ven'is dam'o, laŭ'dir'e ke for'flug'is al ŝi papag'o en ĝarden'o'n kaj ke tie antaŭ vila'o knab'et'o'j ĝust'e lud'is indi'an'o'j'n, tiu'j ĝi'n kapt'is, el'ŝir'is ĉiu'j'n plum'o'j'n el ĝi'a vost'o kaj ornam'is si'n per ili kiel polic'ist'o'j 106. Kaj ke la papag'o pro tiu mal'honor'o, ke ĝi est'as sen'vost'a, mal'san'iĝ'is kaj veterinar'o per i'a'j pulvor'o'j don'is al ĝi la last'a'n bat'o'n. Ŝi vol'as do aĉet'i nov'a'n papag'o'n, bon'eduk'it'a'n, ne mal'dec'a'n, kiu sci'as nur sakr'i. Kio'n far'i, se hejm'e mi hav'is neniu'n papag'o'n kaj sci'is pri neni'u. Mi posed'is nur danĝer'a'n buldog'o'n, tut'e blind'a'n. Mi dev'is do, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, parol'i al tiu sinjor'in'o de la kvar'a hor'o post'tag'mez'e ĝis la sep'a vesper'e, antaŭ ol ŝi aĉet'is tiu'n blind'a'n buldog'o'n anstataŭ papag'o. Tio est'is pli komplik'a ol iu diplomat'a situaci'o, kaj ĉe ŝi'a for'ir'o mi dir'is:’ Kaj nun la bub'o'j prov'u ankaŭ al ĝi for'ŝir'i la vost'o'n !’, kaj kun tiu sinjor'in'o mi ne parol'is plu, ĉar la dog'o mord'vund'is ĉiu'j'n dom'loĝ'ant'o'j'n kaj ŝi dev'is sekv'e de tio for'loĝ'iĝ'i el Prago. Ĉu vi kred'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke est'as tre mal'facil'e hav'ig'i al si bon'a'n best'o'n ?”
” Mi tre am'as hund'o'j'n,” dir'is la ĉef'leŭtenant'o,” kelk'a'j mi'a'j kamarad'o'j, kiu'j est'as en la front'o, hav'as kun si hund'o'j'n kaj skrib'is al mi, ke en akompan'o de tia fidel'a kaj si'n'don'a best'o la milit'o al ili tre bon'e pas'as. Vi kon'as do bon'e ĉiu'j'n spec'o'j'n de hund'o'j kaj mi esper'as, ke, se mi hav'us hund'o'n, vi bon'e pri ĝi zorg'us. Kiu spec'o est'as vi'a'opini'e la plej bon'a ? Sci'e, mi kompren'as hund'o'n kiel kun'ul'o'n.. Iam mi hav'is grifon'o'n, sed mi ne sci'as...”
106 vd. not'o'n X X sur paĝ'o Y Y
” Mi'a'opini'e, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, grifon'o est'as tre agrabl'a hund'o. Est'as ver'o, ĝi ne plaĉ'as al ĉiu, ĉar ĝi hav'as har'eg'o'j'n kaj mal'mol'a'n barb'o'n sur la muzel'o, ke ĝi aspekt'as kiel liber'ig'it'a arest'it'o. Ĝi est'as tiel mal'bel'a, ke ĝi est'as bel'a kaj ĉe tio ankaŭ saĝ'a. Kiel pov'us kun ĝi konkur'i ekzempl'e stult'a San - Bernarda hund'o ! Grifon'o est'as ankoraŭ pli inteligent'a ol foksteriero. Mi kon'is iu'n...”
La ĉef'leŭtenant'o Lukáš ek'rigard'is si'a'n poŝ'horloĝ'o'n kaj inter'romp'is la parol'o'n de Švejk:
” Est'as jam mal'fru'e, mi dev'as ir'i dorm'i. Morgaŭ mi de'nov'e hav'as deĵor'o'n, vi pov'as do dediĉ'i la tut'a'n tag'o'n al tio, ke vi trov'u por mi grifon'o'n.”
Li ir'is dorm'i kaj Švejk ek'kuŝ'is sur la sof'o'n en la kuir'ej'o kaj ankoraŭ leg'is gazet'o'n, kiu'n la ĉef'leŭtenant'o kun'port'is el la kazern'o.
” Jen vid'u,” dir'is Švejk al si mem, sekv'ant'e kun interes'o la resum'o'n de ĉiu'tag'a'j okaz'int'aĵ'o'j,” la sultan'o honor'is la imperi'estr'o'n Vilhelm'o per milit'a medal'o, kaj mi ne hav'as ĝis nun eĉ la mal'grand'a'n arĝent'a'n.”
Li ek'pens'is kaj ek'salt'is:” Preskaŭ mi forges'is...”
Švejk en'ir'is la ĉambr'o'n de la ĉef'leŭtenant'o, kiu jam profund'e dorm'is, kaj vek'is li'n:
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke mi hav'as neni'a'n ordon'o'n koncern'e la kat'o'n.”
Kaj la dorm'em'a ĉef'leŭtenant'o en du'on'sonĝ'o turn'is si'n al la ali'a flank'o, ek'murmur'is:” Tri tag'o'j'n ne for'las'i la kazern'o'n !”
kaj daŭr'ig'is la dorm'o'n.
Švejk sen'bru'e for'ir'is el la ĉambr'o, el'tir'is la kompat'ind'a'n kat'o'n el sub la sof'o kaj dir'is al ĝi:” Vi hav'as tri'tag'a'n mal'permes'o'n for'las'i la kazern'o'n, for'marŝ'i !”
Kaj la angur'a kat'o re'e en'ramp'is sub la sof'o'n.
Švejk ĝust'e far'is prepar'o'j'n por ir'i serĉ'i grifon'o'n, kiam sonor'ig'is jun'a dam'o kaj dezir'is parol'i kun la ĉef'leŭtenant'o Lukáš. Apud ŝi kuŝ'is du pez'a'j vojaĝ'kofr'o'j kaj Švejk ankoraŭ ek'vid'is kasked'o'n de port'ist'o, mal'supr'e'n'ir'ant'a de sur la ŝtup'ar'o.
” Li ne est'as hejm'e,” dir'is Švejk brusk'e, sed la jun'a dam'o est'is jam en la antaŭ'ĉambr'o kaj kategori'e ordon'is al Švejk:
” For'port'u la kofr'o'j'n en la ĉambr'o'n !”
” Tio ne ebl'as sen permes'o de sinjor'o ĉef'leŭtenant'o,” dir'is Švejk,” sinjor'o ĉef'leŭtenant'o ordon'is, ke mi neniam far'u i'o'n sen li'a sci'o.”
” Vi frenez'iĝ'is,” ek'kri'is la jun'a dam'o,” mi al'vetur'is al sinjor'o ĉef'leŭtenant'o vizit'e.”
” Pri tio mi sci'as tut'e neni'o'n,” respond'is Švejk,” sinjor'o ĉef'leŭtenant'o deĵor'as, re'ven'os nur nokt'e kaj mi ricev'is ordon'o'n trov'i grifon'o'n. Pri i'a'j kofr'o'j aŭ pri ia dam'o mi sci'as neni'o'n.
Nun mi ŝlos'os la loĝ'ej'o'n, mi do pet'as, ke vi afabl'e for'ir'u. Al mi est'as neni'o anonc'it'e kaj fremd'a'n person'o'n, kiu'n mi ne kon'as, mi ne pov'as las'i ĉi tie en la loĝ'ej'o. Ĉe ni oni foj'e las'is hom'o'n ĉe suker'aĵ'ist'o Bělčickë kaj tiu el'rab'is vest'o'ŝrank'o'n kaj for'kur'is.
Per tio mi ne pens'as pri vi i'o'n mal'bon'a'n,” daŭr'ig'is Švejk vid'ant'e, ke la jun'a dam'o mien'as sen'esper'e kaj plor'as,” sed ĉi tie vi nepr'e ne pov'as rest'i, tio'n vi cert'e re'kon'as, ĉar al mi est'as konfid'it'a la tut'a loĝ'ej'o kaj mi respond'as pri ĉiu bagatel'o. Tial mi pet'as vi'n ankoraŭ'foj'e tre afabl'e, ke vi super'flu'e ne klopod'u. Dum mi ne ricev'os ordon'o'n de sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, mi ne kon'as eĉ mi'a'n frat'o'n. Mi ver'e bedaŭr'as, ke mi dev'as tiel kun vi parol'i, sed en la arme'o dev'as est'i ord'o.”
Inter'temp'e la jun'a dam'o iom trankvil'iĝ'is. Ŝi el'tir'is el si'a retikul'o vizit'kart'o'n, krajon'e skrib'is kelk'e da lini'o'j, met'is en ĉarm'a'n kovert'et'o'n kaj angor'e dir'is:” For'port'u tio'n al sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, mi inter'temp'e atend'os ĉi tie la respond'o'n. Jen vi hav'as kvin kron'o'j'n trink'mon'e.”
” Van'a klopod'o,” respond'is Švejk, ofend'it'a per obstin'o de la ne'atend'at'a gast'o,” las'u al vi tiu'j'n kvin kron'o'j'n, ili est'as ĉi tie sur la seĝ'o, kaj se vi vol'as, ir'u kun mi al la kazern'o, atend'u mi'n, mi trans'don'os tiu'n vi'a'n leter'et'o'n kaj al'port'os la respond'o'n. Sed ke vi inter'temp'e atend'u ĉi tie, tio nepr'e ne ebl'as.”
Post tiu'j vort'o'j li en'tir'is la kofr'o'j'n en la antaŭ'ĉambr'o'n, kaj tint'ant'e per ŝlos'il'o'j kiel kastel'a pord'ist'o, dir'is signif'o'plen'e ĉe la pord'o:” Ni ŝlos'as.”
La jun'a dam'o sen'esper'e el'ir'is en la koridor'o'n, Švejk ŝlos'is la pord'o'n kaj ir'is kiel unu'a. La vizit'ant'in'o paŝ'et'is mal'antaŭ li kiel hund'et'o kaj ating'is li'n nur, kiam Švejk en'ir'is tabak'vend'ej'o'n por aĉet'i al si cigared'o'j'n.
Nun ŝi paŝ'is apud li kaj klopod'is lig'i la konversaci'o'n:
” Ĉu vi trans'don'os tio'n cert'e ?”
” Mi trans'don'os, se mi tio'n dir'is.”
” Kaj ĉu vi trov'os sinjor'o'n ĉef'leŭtenant'o'n ?”
” Tio'n mi ne sci'as.”
De'nov'e ili ir'is sen'vort'e unu apud la ali'a, ĝis post long'a moment'o li'a kun'ul'in'o de'nov'e komenc'is parol'i:
” Ĉu vi do opini'as, ke vi ne trov'os sinjor'o'n ĉef'leŭtenant'o'n ?”
” Tio'n mi ne opini'as.”
” Kaj kie, laŭ vi'a imag'o, li pov'us est'i ?”
” Tio'n mi ne sci'as.”
Per tio est'is la konversaci'o por long'a temp'o inter'romp'it'a, ĝis ĝi re'komenc'is per demand'o de la jun'a dam'o:
” Ĉu vi ne perd'is tiu'n leter'o'n ?”
” Ĝis nun mi ĝi'n ne perd'is.”
” Ĉu vi do trans'don'os ĝi'n cert'e al sinjor'o ĉef'leŭtenant'o ?”
” Jes.”
” Kaj ĉu vi li'n trov'os ?”
” Mi jam dir'is, ke mi ne sci'as,” respond'is Švejk,” mi mir'as, ke la hom'o'j pov'as est'i tiel sci'vol'a'j kaj sen'ĉes'e demand'as pri la sam'a afer'o. Tio est'as la sam'a, kvazaŭ mi halt'ig'us sur'strat'e ĉiu'n du'a'n hom'o'n kaj demand'us li'n pri la hodiaŭ'a dat'o.”
Per tio la prov'o pri konversaci'o kun Švejk definitiv'e fin'iĝ'is kaj plu'a voj'o al la kazern'o pas'is jam en absolut'a silent'o. Nur kiam ili star'is jam ĉe la kazern'o, Švejk instig'is la jun'a'n dam'o'n atend'i kaj komenc'is inter'parol'i kun soldat'o'j ĉe la kazern'a pord'eg'o pri la milit'o, el kio la jun'a dam'o dev'is hav'i grand'eg'a'n ĝoj'o'n, ĉar ŝi nervoz'e paŝ'is tie'n kaj re'e'n sur trotuar'o kaj mien'is tre mal'feliĉ'e, vid'ant'e, ke Švejk daŭr'ig'as si'a'j'n eksplik'o'j'n kun sam'e stult'a aspekt'o, kiu'n ebl'is vid'i ankaŭ sur fotograf'aĵ'o publik'ig'it'a tiu'temp'e en la ” Kronik'o de la mond'milit'o ” 107:” La aŭstr'a kron'princ'o parol'as kun du aviad'ist'o'j, kiu'j de'paf'is rus'a'n aeroplan'o'n.”
Švejk sid'iĝ'is sur benk'o'n ĉe la pord'eg'o kaj rakont'is, ke en la karpat'a batal'front'o atak'o'j de la soldat'ar'o mal'sukces'is, sed ke ali'flank'e komand'ant'o de Przemyšl, general'o Kusmanek, al'vetur'is Kievon, ke en Serbi'o ni post'las'is dek unu apog'punkt'o'j'n kaj ke la serb'o'j ne kapabl'os long'e post'kur'i ni'a'j'n soldat'o'j'n.
107 semajn'a bild'revu'o, aper'ant'a en Prago ek'de aŭtun'o 1914
Post'e li komenc'is kritik'i unu'op'a'j'n kon'at'a'j'n batal'o'j'n kaj el'trov'is Amerik'o'n per si'a asert'o, ke taĉment'o ĉiu'flank'e ĉirkaŭ'it'a de mal'amik'o'j dev'as kapitulac'i.
Sat'iĝ'int'e per tia'j parol'o'j li trov'is konven'a el'ir'i ekster'e'n kaj al la sen'esper'a dam'o dir'i, ke li ven'os tuj, ke ŝi for'ir'u neni'e'n, kaj li ir'is supr'e'n en kancelari'o'n, kie li trov'is la ĉef'leŭtenant'o'n Lukáš, kiu ĝust'e klar'ig'ad'is al leŭtenant'o i'a'n skem'o'n de tranĉe'o'j kaj riproĉ'is al li, ke tiu ne sci'as desegn'i kaj ne hav'as eĉ imag'o'n pri geometri'o.
” Vid'u, tio'n oni dev'as far'i jen'e. Se ni hav'as task'o'n desegn'i al la rekt'o don'it'a rekt'o'n perpendikular'a'n, ni dev'as skiz'i tia'n, kiu form'as kun ĝi ort'a'n angul'o'n. Ĉu vi kompren'as ? En tia okaz'o vi hav'os la tranĉe'o'j'n desegn'it'a'j ĝust'e kaj ne direkt'e al la mal'amik'o. Vi rest'os de li en distanc'o de ses'cent metr'o'j.
Sed laŭ tio, kiel vi tio'n desegn'is, vi puŝ'us ni'a'n pozici'o'n en la mal'amik'a'n lini'o'n kaj kun vi'a'j tranĉe'o'j vi star'us perpendikular'e super la mal'amik'o, dum vi bezon'as angul'o'n obtuz'a'n. Tio est'as ja tre simpl'a, ĉu ne ver'e ?”
Kaj la rezerv'a leŭtenant'o, en civil'a viv'o kas'ist'o de bank'o, star'is super tiu'j plan'o'j tut'e sen'esper'a, kompren'is neni'o'n kaj ver'e el'spir'is, kiam Švejk al'paŝ'is al la ĉef'leŭtenant'o:
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke ia dam'o send'as al vi tiu'n ĉi leter'o'n kaj atend'as la respond'o'n.” Ĉe tio li signif'o'plen'e kaj familiar'e palpebr'um'is.
Tio, kio'n li tra'leg'is, ne far'is sur la ĉef'leŭtenant'o favor'a'n impres'o'n.
” Kar'a Henrik'o ! Mi'a edz'o mi'n persekut'as. Mi dev'as nepr'e rest'i ĉe vi vizit'e kelk'e da tag'o'j. Vi'a serv'o'soldat'o est'as grand'a brut'o. Mi est'as mal'feliĉ'a. Vi'a Katarinja.”
La ĉef'leŭtenant'o Lukáš ek'ĝem'is, for'konduk'is Švejkon en apud'a'n sen'hom'a'n kancelari'o'n, ferm'is la pord'o'n kaj komenc'is paŝ'i inter tabl'o'j. Kiam li fin'e halt'is ĉe Švejk, li dir'is:” Tiu dam'o skrib'as, ke vi est'as brut'o. Kio'n vi al ŝi far'is ?”
” Mi far'is al ŝi neni'o'n, obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, mi kondut'is tre dec'e, sed ŝi intenc'is ĉe vi tuj en'loĝ'iĝ'i.
Kaj ĉar mi ricev'is de vi neniu'n ordon'o'n, mi ne las'is ŝi'n en la loĝ'ej'o. Eĉ, ŝi al'vetur'is kun du kofr'o'j kiel hejm'e'n.”
La ĉef'leŭtenant'o ankoraŭ'foj'e laŭt'e ek'ĝem'is, kio'n ripet'is post li ankaŭ Švejk.
” Kio'n ?” ek'kri'is la ĉef'leŭtenant'o minac'e.
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke tio est'as mal'facil'a kaz'o. Antaŭ du jar'o'j en Vojtěšská - strat'o en'loĝ'iĝ'is fraŭl'in'o ĉe cert'a tapet'ist'o, li ne sukces'is el'pel'i ŝi'n el la loĝ'ej'o kaj dev'is venen'i ŝi'n eĉ si'n per gas'o, kaj la ŝerc'o fin'iĝ'is. Kun ul'in'o'j ven'as problem'o'j. Mi kon'as ili'n.”
” Mal'facil'a kaz'o,” ripet'is la ĉef'leŭtenant'o post Švejk, kaj ankoraŭ neniam li dir'is tia'n nud'a'n ver'o'n. La kar'a Henrik'o est'is sen'dub'e en mal'bel'a situaci'o. La vir'in'o persekut'at'a de si'a edz'o ven'as al li vizit'e por kelk'e da tag'o'j, ĝust'e kiam al'vetur'os sinjor'in'o Micka el Třeboň, por ke ŝi dum tri tag'o'j ripet'u tio'n, per kio ŝi regul'e pri'donac'as li'n ĉiu'n kvar'on'jar'o'n, kiam ŝi vetur'as Pragon por far'i aĉet'o'j'n. Krom tio post'morgaŭ ven'os cert'a fraŭl'in'o. Tiu promes'is al li tut'cert'e las'i si'n mal'virt'ig'i, kiam ŝi pri'pens'is tio'n la tut'a'n semajn'o'n, ĉar ŝi edz'in'iĝ'os al inĝenier'o nur post unu monat'o.
La ĉef'leŭtenant'o sid'is nun sur tabl'o kun la kap'o klin'it'a, silent'is kaj medit'is, sed moment'e li el'pens'is neni'o'n krom tio, ke li fin'e sid'iĝ'is ĉe la tabl'o, pren'is kovert'o'n, paper'o'n kaj skrib'is sur ofic'a'n format'o'n:
” Kar'a Katarinja ! En la deĵor'o ĝis la naŭ'a hor'o vesper'e. Mi ven'os je la dek'a. Mi pet'as, ke vi sent'u vi'n ĉe mi kiel en vi'a hejm'o. Koncern'e mi'a'n serv'o'soldat'o'n Švejk, mi don'is al li jam ordon'o'j'n, ke li kontent'ig'u vi'n ĉiu'flank'e. Vi'a Henrik'o.”
” Tiu'n ĉi leter'o'n trans'don'u al la sinjor'in'a moŝt'o,” dir'is la ĉef'leŭtenant'o.” Mi ordon'as al vi kondut'i al ŝi kun respekt'o kaj takt'o kaj plen'um'i ĉiu'j'n ŝi'a'j'n dezir'o'j'n, kiu'j est'u por vi ordon'o. Vi dev'as kondut'i galant'e kaj zorg'e ŝi'n pri'serv'i. Jen vi hav'as cent kron'o'j'n, pri kiu'j vi don'os al mi kalkul'o'n, ĉar ŝi ebl'e send'os vi'n por i'o'n aĉet'i, mend'u por ŝi tag'manĝ'o'n, vesper'manĝ'o'n kaj tiel plu. Post'e aĉet'u tri botel'o'j'n da vin'o, skatol'et'o'n da cigared'o'j Memphis, do. Provizor'e neni'o'n pli. Vi pov'as ir'i kaj mi met'as ankoraŭ'foj'e al vi'a kor'o, ke vi dev'as al ŝi far'i, kio'n vi vid'os en ŝi'a'j okul'o'j.”
La jun'a dam'o perd'is jam ĉi'a'n esper'o'n re'vid'i Švejkon, kaj tial ŝi est'is eg'e surpriz'it'a, vid'ant'e, ke li el'ir'as el la kazern'o kaj cel'as al ŝi kun leter'o.
Soldat'salut'int'e li en'man'ig'is al ŝi la leter'o'n kaj anonc'is:
” Laŭ ordon'o de sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, vi'a sinjor'in'a moŝt'o, mi dev'as kondut'i al vi kun respekt'o kaj takt'o, zorg'e vi'n pri'serv'i kaj far'i al vi ĉio'n, kio'n mi vid'os en vi'a'j okul'o'j. Mi dev'as vi'n sat'ig'i kaj aĉet'i por vi, kio'n vi dezir'os. Tiu'cel'e mi ricev'is de sinjor'o ĉef'leŭtenant'o cent kron'o'j'n, sed el tiu sum'o mi dev'as aĉet'i tri botel'o'j'n da vin'o kaj skatol'et'o'n da cigared'o'j Memphis.”
Kiam ŝi tra'leg'is la leter'o'n, re'ven'is ŝi'a rezolut'ec'o, kiu manifest'iĝ'is en ordon'o, ke Švejk mend'u fiakr'o'n, kaj kiam tio est'is plen'um'it'a, ŝi ordon'is al li sid'iĝ'i ĉe la fiakr'ist'o sur la koĉer'benk'o'n.
Ili vetur'is hejm'e'n. Kiam ili est'is en la loĝ'ej'o, ŝi eminent'e lud'is la rol'o'n de la dom'mastr'in'o. Švejk dev'is transport'i la kofr'o'j'n en la dorm'o'ĉambr'o'n, sur la kort'o sen'polv'ig'i tapiŝ'o'j'n.
Et'a arane'aĵ'o mal'antaŭ la spegul'o eg'e ŝi'n koler'ig'is.
Ĉio ŝajn'is atest'i pri tio, ke ŝi intenc'as fortik'iĝ'i en tiu ĉi batal'akir'it'a pozici'o por eg'e long'a temp'o.
Švejk ŝvit'is. Kiam li sen'polv'ig'is tapiŝ'o'j'n, ŝi ricev'is ide'o'n, ke li dev'as de'met'i kaj sen'polv'ig'i la kurten'o'j'n. Post'e li ricev'is ordon'o'n lav'pur'ig'i fenestr'o'j'n en la gast'o'ĉambr'o kaj en la kuir'ej'o. Sekv'e ŝi komenc'is trans'lok'i la mebl'ar'o'n kio'n ŝi far'is tre nervoz'e, kaj kiam Švejk trans'tir'is ĉiu'j'n mebl'o'pec'o'j'n el unu angul'o en la ali'a'n, la rezult'o al ŝi ne plaĉ'is kaj ŝi de'nov'e kombin'is kaj el'pens'ad'is nov'a'j'n aranĝ'o'j'n.
Ŝi renvers'is la tut'a'n loĝ'ej'o'n kaj ŝi'a energi'o en aranĝ'ad'o de la nest'o komenc'is iom post iom mal'aper'i kaj la ruin'ig'ad'o mal'rapid'e ĉes'is.
Ŝi pren'is ankoraŭ pur'a'n lit'o'tol'aĵ'o'n el komod'o, mem teg'is kusen'o'j'n kaj kap'kusen'o'j'n kaj vid'iĝ'is, ke ŝi far'as tio'n kun am'o al la lit'o kaj ke tiu ĉi objekt'o vek'as ĉe ŝi volupt'a'n trem'et'ad'o'n de naz'lob'o'j.
Post'e ŝi send'is Švejkon por tag'manĝ'o kaj vin'o. Kaj antaŭ ol li re'ven'is, ŝi trans'vest'is si'n en tra'vid'ebl'a'n maten'a'n rob'o'n, kiu far'is ŝi'n ne'ordinar'e al'log'a kaj amor'vek'a.
Ĉe la tag'manĝ'o ŝi el'trink'is botel'o'n da vin'o, el'fum'is mult'e da cigared'o'j kaj kuŝ'iĝ'is en la lit'o'n, dum Švejk en la kuir'ej'o ĝu'is soldat'pan'o'n, tremp'ant'e ĝi'n en glas'o kun dolĉ'a likvor'o.
” Švejk,” ek'son'is el la dorm'o'ĉambr'o,” Švejk !”
Švejk mal'ferm'is la pord'o'n kaj vid'is la jun'a'n dam'o'n en ĉarm'a pozici'o sur kusen'et'o'j.
” En'ir'u !”
Li al'paŝ'is al la lit'o kaj tiam ŝi kun strang'a rid'et'o okul'mezur'is li'a'n korpulent'a'n statur'o'n kaj fort'a'j'n femur'o'j'n.
For'ŝov'ant'e la delikat'a'n ŝtof'o'n, kiu vual'is kaj kaŝ'is ĉio'n, ŝi dir'is sever'e:” De'met'u vi'a'j'n bot'o'j'n kaj pantalon'o'n. Montr'u...”
Tiel okaz'is, ke la brav'a soldat'o Švejk pov'is anonc'i al la ĉef'leŭtenant'o, kiam tiu re'ven'is el la kazern'o:” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke mi plen'um'is ĉiu'j'n dezir'o'j'n de la sinjor'in'a moŝt'o kaj pri'serv'is ŝi'n zorg'e laŭ vi'a ordon'o.”
” Mi dank'as vi'n, Švejk,” dir'is la ĉef'leŭtenant'o,” ĉu ŝi hav'is mult'e da dezir'o'j ?”
” Proksim'um'e ses,” respond'is Švejk,” post tiu rajd'ad'o ŝi dorm'as nun kiel mort'ig'it'a. Mi far'is al ŝi ĉio'n, kio'n mi vid'is en ŝi'a'j okul'o'j.”
Dum amas'o'j da arme'o'j kroĉ'iĝ'int'a'j al arb'ar'o'j ĉe Dunajec kaj Rab'a star'is en pluv'o de grenad'o'j kaj grand'kalibr'a'j kanon'o'j ŝir'is la tut'a'j'n kompani'o'j'n, en'ter'ig'ant'e ili'n en Karpat'o'j kaj ĉe la horizont'o de ĉiu'j batal'kamp'o'j brul'is incendi'o'j de vilaĝ'o'j kaj urb'o'j, la ĉef'leŭtenant'o Lukáš kun Švejk tra'viv'ad'is mal'agrabl'a'n histori'o'n kun dam'o, kiu for'kur'is de si'a edz'o kaj nun kondut'is kiel dom'mastr'in'o.
Kiam ŝi for'ir'is promen'i, la ĉef'leŭtenant'o Lukáš aranĝ'is milit'a'n konsil'iĝ'o'n kun Švejk, kiel si'n de ŝi liber'ig'i.
” Plej bon'e est'us, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o,” dir'is Švejk,” se tiu ŝi'a edz'o, de kiu ŝi for'kur'is kaj kiu ŝi'n serĉ'as — kiel laŭ vi'a'j vort'o'j oni skrib'as en la leter'o, kiu'n mi al vi al'port'is — sci'us pri tio, kie ŝi est'as, por ke li por ŝi al'vetur'u. Send'i al li telegram'o'n, ke ŝi trov'iĝ'as ĉe vi kaj ke li pov'as ŝi'n de'pren'i. En Všenory okaz'is pas'int'jar'e io simil'a en unu vila'o. Sed tiam send'is telegram'o'n al la edz'o la ul'in'o mem, tiu por ŝi al'vetur'is kaj vang'o'bat'is ŝi'n eĉ ŝi'a'n am'ant'o'n. Ambaŭ tiu vir'o'j est'is civil'ul'o'j, sed en tiu ĉi okaz'o li ne aŭdac'os bat'i oficir'o'n. Ceter'e, vi est'as absolut'e sen'kulp'a, ĉar vi invit'is neniu'n, kaj se ŝi fuĝ'is, ŝi far'is tio'n propr'a'vol'e. Vi vid'os, ke tia telegram'o far'os bon'a'n serv'o'n. Se tamen fal'os kelk'e da vang'o'bat'o'j...”
” Li est'as tre inteligent'a,” inter'romp'is li'n la ĉef'leŭtenant'o Lukáš,” mi kon'as li'n, li grand'komerc'as per lupol'o. Nepr'e mi dev'as kun li parol'i. La telegram'o'n mi send'os.”
La telegram'o, kiu'n li for'send'is, est'is tre konciz'a, komerc'a:
” La nun'a adres'o de vi'a edz'in'o est'as...” Sekv'is loĝ'ej'a adres'o de la ĉef'leŭtenant'o Lukáš.
Tiel okaz'is, ke sinjor'in'o Katarinja est'is tre mal'agrabl'e surpriz'it'a, kiam tra la pord'o en'puŝ'is si'n intern'e'n la lupol'komerc'ist'o. Li aspekt'is tre toler'em'e kaj zorg'em'e, kiam sinjor'in'o Katarinja, ne perd'ant'e en tiu moment'o la prudent'o'n, prezent'is ambaŭ sinjor'o'j'n:” Mi'a edz'o — sinjor'o ĉef'leŭtenant'o Lukáš.” Ŝi ne re'memor'is i'o'n ali'a'n.
” Bon'vol'u sid'iĝ'i, sinjor'o Wendler,” admon'is afabl'e la ĉef'leŭtenant'o Lukáš, el'poŝ'ig'ant'e cigared'uj'o'n,” ĉu vi bon'vol'as pren'i ?”
La inteligent'a lupol'komerc'ist'o pren'is cigared'o'n kiel dec'as, kaj el'las'ant'e fum'o'n el la buŝ'o, dir'is pri'pens'e:” Ĉu vi baldaŭ vetur'os al pozici'o'j, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o ?”
” Mi pet'is, ke oni mi'n trans'lok'u al la naŭ'dek'unu'a regiment'o en Budějovice, kie'n mi ŝajn'e vetur'os, kiam fin'iĝ'os mi'a'j dev'o'j en la lern'ej'o por unu'jar'ul'o'j. Ni bezon'as mult'e da oficir'o'j kaj en la nun'a temp'o est'as trist'a fakt'o, ke jun'a'j hom'o'j hav'ant'a'j rajt'o'n serv'i kiel unu'jar'a volont'ul'o ne pretend'as ĝi'n.
Ĉiu prefer'as rest'i ordinar'a infanteri'an'o ol klopod'i por iĝ'i kadet'o.”
” La milit'o eg'e damaĝ'is komerc'o'n per lupol'o, sed mi opini'as, ke ĝi ne pov'as daŭr'i long'e,” rimark'is la lupol'komerc'ist'o, rigard'ant'e altern'e si'a'n edz'in'o'n kaj la ĉef'leŭtenant'o'n.
” Ni'a situaci'o est'as tre bon'a,” dir'is la ĉef'leŭtenant'o Lukáš,” nun jam neni'u dub'as, ke la milit'o fin'iĝ'os per venk'o de la Centr'a'j potenc'o'j 108. Franci'o, Angli'o kaj Rusio est'as tro mal'fort'a'j kontraŭ la aŭstr'a - turk'a - german'a granit'a blok'o. Est'as ver'o, ni sufer'is et'a'j'n mal'sukces'o'j'n sur kelk'a'j batal'kamp'o'j.
Sed tuj kiam ni tra'romp'os la rus'a'n front'o'n inter la karpat'a dors'o kaj la mez'a Dunajec, ne ekzist'as eĉ ajn'et'a dub'o, ke tio signif'os la fin'iĝ'o'n de la milit'o. Al la franc'o'j eĉ tiel minac'as, ke en la plej proksim'a temp'o ili perd'os la tut'a'n orient'a'n Franci'o'n kaj ke la german'a arme'o invad'os Parizon. Tio est'as tut'e cert'a. Krom tio ni'a'j manovr'o'j en Serbi'o progres'as tre sukces'e kaj for'ir'o'n de ni'a'j soldat'ar'o'j, fakt'e tem'as nur pri trans'lok'iĝ'o, mult'a'j klar'ig'as al si tut'e ali'e ol kiel tio'n postul'as absolut'a pri'pens'em'o en la milit'o. Tre baldaŭ ni vid'os, ke ni'a'j el'kalkul'it'a'j manovr'o'j sur la sud'a batal'kamp'o don'os si'a'j'n frukt'o'j'n.
108 el centr'o de Eŭrop'o, t. e. Aŭstr'i - Hungari'o kaj Germanio
Bon'vol'u rigard'i...”
La ĉef'leŭtenant'o Lukáš pren'is la lupol'komerc'ist'o'n delikat'e je la ŝultr'o, for'konduk'is al map'o de batal'kamp'o, pend'ant'a sur mur'o, kaj montr'ant'e al li unu'op'a'j'n punkt'o'j'n, klar'ig'is:
” Orient'a'j Beskidoj prezent'as ni'a'n eminent'a'n apog'punkt'o'n.
En Karpat'a'j sektor'o'j, kiel vi vid'as, ni hav'as grand'a'n apog'o'n.
Fort'a bat'o en tiu'n ĉi lini'o'n — kaj ni halt'os nur en Moskvo. La milit'o fin'iĝ'os pli fru'e, ol ni esper'as.”
” Kaj kio'n far'as Turki'o ?” demand'is la lupol'komerc'ist'o, medit'ant'e ĉe tio, kiel komenc'i por ven'i al la kern'o de la afer'o, pro kiu li al'vetur'is.
” La turk'o'j ten'as si'n bon'e,” respond'is la ĉef'leŭtenant'o, konduk'ant'e li'n de'nov'e al la tabl'o,” la prezid'ant'o de la turk'a parlament'o Hal'i be'j kaj Al'i be'j al'vetur'is Vienon. La marŝal'o'n Lim'a'n nobel'o Sanders oni nom'um'is ĉef'komand'ant'o de la turk'a arme'o en Dardanel'o'j. Goltz paŝa'o al'vetur'is el Konstantinopol'o en Berlinon kaj ni'a imperi'estr'o dekoraci'is per orden'o'j En'ver paŝa'o'n, vic'admiral'o'n Usedon paŝa'o'n kaj general'o'n Dĵevad paŝa'o'n. Relativ'e mult'e da orden'o'j dum tiel mal'long'a temp'o.”
Moment'o'n ĉiu'j sid'is sen'vort'e unu kontraŭ la ali'a, ĝis la ĉef'leŭtenant'o trov'is konven'a inter'romp'i la ĝen'a'n situaci'o'n per la vort'o'j:” Kiam vi al'vetur'is, sinjor'o Wendler ?”
” Hodiaŭ maten'e.”
” Mi tre ĝoj'as, ke vi trov'is kaj traf'is mi'n hejm'e, ĉar ĉiu'n post'tag'mez'o'n mi ir'as en la kazern'o'n kaj nokt'e mi deĵor'as.
Ĉar la loĝ'ej'o est'as fakt'e dum la tut'a tag'o liber'a, mi pov'is propon'i gast'ig'ad'o'n al la sinjor'in'a moŝt'o. Ĉi tie neni'u ŝi'n ĝen'as dum ŝi'a rest'ad'o en Prago. Pro mal'nov'a kon'at'ec'o...”
La lupol'komerc'ist'o ek'tus'is:” Katarinja est'as cert'e strang'a ul'in'o, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, akcept'u mi'a'n plej kor'a'n dank'o'n por ĉio, kio'n vi por ŝi far'is. Ŝi subit'e ek'intenc'as vetur'i Pragon, laŭ'dir'e ŝi dev'as kurac'i si'a'n nervoz'ec'o'n, mi vojaĝ'as, al'vetur'as hejm'e'n kaj la dom'o mal'plen'a. Katarinja est'as for.”
Klopod'ant'e mien'i kiom ebl'e plej agrabl'e, li ek'minac'is al ŝi per fingr'o, kaj el'trud'int'e rid'et'o'n, li demand'is nur:” Vi ŝajn'e opini'is, ke ankaŭ vi pov'as for'vetur'i, se mi vojaĝ'as, ĉu ? Sed vi ne supoz'is...”
Vid'ant'e, ke la parol'o de'glit'as al mal'agrabl'aĵ'o'j, la ĉef'leŭtenant'o Lukáš de'nov'e for'konduk'is la inteligent'a'n lupol'komerc'ist'o'n al la map'o de batal'kamp'o, kaj montr'ant'e al li sub'strek'it'a'j'n lok'o'j'n, dir'is:” Mi forges'is atent'ig'i vi'n pri tre interes'a afer'o. Pri tiu grand'a, al la sud - okcident'o turn'it'a ark'o, kie tiu ĉi mont'ar'o form'as potenc'a'n antaŭ'pont'o'n. Ĉi tie'n est'as turn'it'a la ofensiv'o de la alianc'an'o'j. Per ferm'o de tiu ĉi fer'voj'a lini'o, kiu kun'lig'as la antaŭ'pont'o'n kun la ĉef'a defend'a lini'o de la mal'amik'o, dev'as est'i inter'romp'it'a kontakt'o inter li'a dekstr'a al'o kaj la nord'a arme'o ĉe Wisla. Ĉu est'as al vi tio nun klar'a ?”
La lupol'komerc'ist'o respond'is, ke al li ĉio est'as tut'e klar'a, kaj tim'ant'e en si'a takt'ec'o, ke oni ne konsider'u kiel alud'o'n tio'n, kio'n li dir'is, li rimark'is, re'ven'ant'e al si'a lok'o:” Kaŭz'e de la milit'o ni'a lupol'o perd'is si'a'n debit'o'n en ekster'land'o. Por lupol'o est'as nur ferm'it'a Franci'o, Angli'o, Rusio kaj Balkani'o.
Ni send'as ĝi'n ankoraŭ en Italion, sed mi tim'as, ke ankaŭ Italio en tio'n en'miks'iĝ'os. Sed post'e, kiam ni venk'os, la prez'o'j'n de la var'o dikt'os ni.”
” Italio konserv'as sever'a'n neŭtral'ec'o'n,” ĝoj'ig'is li'n la ĉef'leŭtenant'o,” tio signif'as...”
” Kial do ĝi ne konfes'as, ke lig'as ĝi'n tri'alianc'a kontrakt'o kun Aŭstr'i - Hungari'o kaj Germanio ?” ne'atend'it'e ek'furioz'is la komerc'ist'o, al kiu ĉio subit'e ven'is en la kap'o'n: lupol'o, la edz'in'o, la milit'o;” mi atend'is, ke Italio ek'marŝ'os sur batal'kamp'o'n kontraŭ Franci'o kaj Serbi'o. En tiu okaz'o la milit'o est'us jam ĉe si'a fin'o. Lupol'o en mi'a'j magazen'o'j putr'as, en'land'a'j kontrakt'o'j est'as mal'grand'a'j, eksport'o egal'as al nul'o kaj Italio konserv'as neŭtral'ec'o'n. Kial ĝi re'nov'ig'is kun ni la tri'alianc'a'n kontrakt'o'n ankoraŭ en la jar'o 1912 ? Kie est'as la ital'a ministr'o de ekster'land'a'j afer'o'j, la markiz'o di San Giuliano ? Kio'n far'as tiu sinjor'o ? Ĉu li dorm'as ? Ĉu vi sci'as, kia'n jar'en'spez'o'n mi hav'is antaŭ la milit'o kaj kia'n mi hav'as nun ?
Ne opini'u, ke mi ne sekv'as la okaz'aĵ'o'j'n,” li daŭr'ig'is kaj furioz'e rigard'is la ĉef'leŭtenant'o'n, trankvil'e el'las'ant'a'n el al buŝ'o cirkl'et'o'j'n de cigared'a fum'o, el kiu'j unu sekv'is kaj dis'bat'is la ali'a'n, kio'n sinjor'in'o Katarinja rigard'is kun grand'a interes'o,” kial la german'o'j de'nov'e re'tir'iĝ'is al la lim'o, se ili est'is jam ĉe Parizo ? Kial artileri'o'j de'nov'e akr'e batal'as inter la river'o'j Meuse kaj Mosel ? Ĉu vi sci'as, ke en Combres kaj Woewre ĉe Marche for'brul'is tri bier'far'ej'o'j, kie'n mi ĉiu'jar'e send'is pli ol kvin'cent sak'o'j'n da lupol'o ? Kaj for'brul'is ankaŭ Hartmansweilera bier'far'ej'o en Vogez'o'j, grand'eg'a bier'far'ej'o en Niederspach ĉe Mulhouse est'as eben'ig'it'a kun la ter'o. Por mi'a firma'o tio prezent'as perd'it'a'n debit'o'n de mil du'cent sak'o'j da lupol'o jar'e. Ses'foj'e batal'is german'o'j kontraŭ belg'o'j pri la bier'far'ej'o Klosterhoek, tio egal'as al perd'it'a debit'o de 350 sak'o'j jar'e.”
Ne pov'ant'e pro ekscit'o plu parol'i li nur lev'iĝ'is, al'paŝ'is al si'a edz'in'o kaj dir'is:” Katarinja, vi vetur'os kun mi sen'prokrast'e hejm'e'n. Vest'u vi'n.
Ĉiu'j tiu'j okaz'aĵ'o'j mi'n tiom ekscit'as,” li ekskuz'is si'n post moment'o,” iam mi est'is tut'e trankvil'a.”
Kaj kiam ŝi for'ir'is por vest'i si'n, li dir'is mal'laŭt'e al la ĉef'leŭtenant'o:” Ŝi ne far'is tio'n la unu'a'n foj'o'n. Pas'int'jar'e ŝi for'vetur'is kun help'instru'ist'o kaj mi trov'is ili'n nur en Zagrebo. Ĉe tiu okaz'o mi sub'skrib'is kontrakt'o'n kun tie'a urb'a bier'far'ej'o pri liver'o de ses'cent sak'o'j da lupol'o.
Jes, la sud'o egal'is al or'a min'ej'o. Ni'a lupol'o ven'is eĉ al Konstantinopol'o. Nun ni est'as du'on'e ruin'ig'it'a'j. Se ni'a reg'ist'ar'o lim'ig'os la produkt'ad'o'n de bier'o, ĝi don'os al ni la last'a'n bat'o'n.”
Kaj ek'brul'ig'ant'e al si prezent'it'a'n cigared'o'n, li dir'is sen'esper'e:” Nur Varsovio pren'is 2. 370 sak'o'j'n da lupol'o jar'e. La plej grand'a tie'a bier'far'ej'o est'as la Aŭgustena. Ĝi'a reprezent'ant'o vizit'ad'is mi'n ĉiu'jar'e. Sen'esper'a situaci'o. Bon'e, ke mi ne hav'as infan'o'j'n.”
Tiu ĉi logik'a konklud'o pri ĉiu'jar'a vizit'o de reprezent'ant'o de la Aŭgustena bier'far'ej'o el Varsovio kaŭz'is, ke la ĉef'leŭtenant'o mild'e ek'rid'et'is, kio'n la lupol'komerc'ist'o rimark'is kaj tial li daŭr'ig'is:” Hungar'a'j bier'far'ej'o'j en Sopron kaj Nagykanizsa aĉet'is ĉe mi'a firma'o ĉiu'jar'e mez'kvant'e mil sak'o'j'n da lupol'o por si'a'j eksport'a'j bier'o'j, kiu'j'n ili liver'ad'is ĝis Aleksandrio. Nun ili rifuz'as kia'n ajn mend'o'n sekv'e de la blok'ad'o. Mi ofert'as al ili lupol'o'n pli mal'mult'e'kost'e je tri'dek procent'o'j, kaj ili ne mend'as eĉ unu sak'o'n. Stagn'ad'o, bankrot'o, mizer'o kaj al tio ankoraŭ famili'a'j zorg'o'j.”
La lupol'komerc'ist'o ek'silent'is kaj la silent'o'n inter'romp'is sinjor'in'o Katarinja, prepar'it'a por la vojaĝ'o:” Kiel ni far'os tio'n kun mi'a'j kofr'o'j ?”
” Por ili oni al'vetur'os, Katarinja,” dir'is la lupol'komerc'ist'o kontent'e, ĝoj'ant'e, ke ĉio fin'iĝ'is sen eksces'o kaj skandal'o,” se vi vol'as ankoraŭ far'i aĉet'o'j'n, urĝ'as temp'o por ir'i. La trajn'o for'vetur'as je la du'a hor'o kaj du'dek minut'o'j.”
Ambaŭ amik'e adiaŭ'is la ĉef'leŭtenant'o'n kaj la lupol'komerc'ist'o tiom ĝoj'is, ke tio est'as jam fin'it'a, ke ĉe dis'ir'o li dir'is al la ĉef'leŭtenant'o en la antaŭ'ĉambr'o:” Se, Di'o ne permes'u, vi est'us en la milit'o vund'it'a, ven'u al ni ripoz'i. Ni fleg'os vi'n plej zorg'e.”
Re'ven'int'e en la dorm'o'ĉambr'o'n, kie sinjor'in'o Katarinja vest'is si'n por la vojaĝ'o, la ĉef'leŭtenant'o trov'is sur la lav'uj'o kvar'cent kron'o'j'n kaj jen'a'n kart'o'n:
” Sinjor'o ĉef'leŭtenant'o ! Vi ne defend'is mi'n kontraŭ tiu simi'o, mi'a edz'o, unu'a'rang'a idiot'o. Vi permes'is, ke li for'tren'u mi'n kun si kiel objekt'o'n, kiu'n li forges'is en la loĝ'ej'o. Ĉe tio vi aŭdac'is far'i rimark'o'n, ke vi propon'is al mi gast'ig'ad'o'n. Mi esper'as, ke mi ne kaŭz'is al vi pli grand'a'j'n el'spez'o'j'n ol por la al'met'it'a'j kvar'cent kron'o'j, kiu'j'n, mi pet'as, divid'u inter vi'n kaj vi'a'n serv'o'soldat'o'n.”
La ĉef'leŭtenant'o Lukáš moment'o'n star'is kun la kart'o en la man'o kaj post'e mal'rapid'e ĝi'n dis'ŝir'is. Kun rid'et'o li ek'rigard'is la mon'o'n, kuŝ'ant'a'n sur la lav'uj'o, kaj vid'ant'e, ke en ekscit'o ŝi forges'is sur la tabl'et'o komb'il'et'o'n, kiam ŝi ord'ig'is al si la har'ar'o'n antaŭ la spegul'o, li al'don'is ĝi'n al si'a'j fetiĉ'ism'a'j relikv'o'j.
Švejk re'ven'is post'tag'mez'e. Li ir'is serĉ'i grifon'o'n por la ĉef'leŭtenant'o.
” Švejk,” dir'is la ĉef'leŭtenant'o,” vi hav'as feliĉ'o'n. Tiu dam'o, kiu loĝ'is ĉe mi, est'as jam for. ŝi'a sinjor'o edz'o ŝi'n for'vetur'ig'is. Kaj por ĉiu'j serv'o'j, kiu'j'n vi al ŝi far'is, ŝi las'is por vi sur la lav'uj'o kvar'cent kron'o'j'n. Vi dev'as al ŝi, respektiv'e al ŝi'a sinjor'o edz'o bel'e dank'i, ĉar tem'as pri li'a mon'o, kiu'n ŝi kun'pren'is por la vojaĝ'o. Mi dikt'os al vi la leter'o'n.”
Kaj li dikt'is al li:
” Tre estim'at'a sinjor'o ! Bon'vol'u trans'don'i mi'a'n plej kor'a'n dank'o'n por kvar'cent kron'o'j, donac'it'a'j al mi de vi'a sinjor'in'o edz'in'o por serv'o'j, kiu'j'n mi far'is al ŝi ĉe ŝi'a vizit'o en Prago.
Ĉio'n, kio'n mi por ŝi far'is, mi far'is komplez'e, kaj tial mi ne pov'as akcept'i tiu'n sum'o'n kaj send'as ĝi'n...
Nu, skrib'u nur plu, Švejk, kial vi tiel sku'iĝ'as ? Kie mi ĉes'is ?”
” Kaj send'as ĝi'n...” dir'is Švejk per trem'ant'a voĉ'o, plen'a de tragik'o.
” Do bon'e:...’ Send'as ĝi'n re'e'n kun cert'ig'o pri mi'a plej profund'a estim'o. Respekt'a'n salut'o'n kaj man'kis'o'n al la sinjor'in'a moŝt'o. Jozefo Švejk, serv'o'soldat'o ĉe la ĉef'leŭtenant'o Lukáš.’ Ĉu vi fin'is ?”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, mank'as ankoraŭ la dat'o.”
” La 20an de decembr'o 1914. Do kaj nun adres'u la kovert'o'n, pren'u tiu'j'n kvar'cent kron'o'j'n, for'port'u al la poŝt'o kaj send'u ili'n al tiu ĉi adres'o.”
Kaj la ĉef'leŭtenant'o Lukáš gaj'e fajf'is al si ari'o'n el oper'et'o ” La eks'edz'in'iĝ'int'a sinjor'in'o.”
” Ankoraŭ i'o'n, Švejk,” demand'is la ĉef'leŭtenant'o Švejkon, for'ir'ant'a'n al la poŝt'o,” kiel stat'as la afer'o pri hund'o, kiu'n vi ir'is serĉ'i ?”
” Unu jam fal'is al mi en la okul'o'j'n, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, tre bel'a best'o. Sed est'os mal'facil'e ĝi'n akir'i. Morgaŭ, mi esper'as, ke mi ebl'e tamen ĝi'n al'konduk'os. Ĝi mord'as.”
La last'a'n vort'o'n la ĉef'leŭtenant'o Lukáš ne ek'aŭd'is, kaj tamen ĝi est'is tiel grav'a.” Tiu fi'best'o mord'is tut'e sen'hezit'e,” vol'is Švejk ankoraŭ'foj'e ripet'i, sed fin'e li ek'pens'is:” propr'e, la ĉef'leŭtenant'o'n tio ne tuŝ'as. Li vol'as hund'o'n kaj ricev'os ĝi'n do.”
Sed ne est'as facil'a afer'o dir'i:” Al'konduk'u al mi hund'o'n.”
La posed'ant'o'j gard'as si'a'j'n hund'o'j'n tre zorg'e, kaj ne dev'as tem'i ĝust'e pri pur'sang'a best'o. Ankaŭ hund'aĉ'o'n, kiu far'as neni'o'n ali'a'n ol tio'n, ke ĝi varm'ig'as la pied'o'j'n de iu mal'jun'ul'in'o, ĝi'a posed'ant'o am'as kaj protekt'as.
La hund'o mem, kaj precip'e pur'sang'a hund'o, dev'as hav'i instinkt'o'n, ke iu'tag'e oni ĝi'n ŝtel'os de ĝi'a sinjor'o. Ĝi viv'as sen'ĉes'e en tim'o, ke ĝi est'os ŝtel'it'a, ke ĝi dev'as est'i ŝtel'it'a.
Ekzempl'e dum promen'o la hund'o mal'proksim'iĝ'as de si'a sinjor'o kaj komenc'e est'as gaj'a, petol'a. Ĝi lud'as kun ali'a'j hund'o'j, mal'ĉast'e ramp'as sur ili'n, ili sur ĝi'n, pri'flar'as mejl'o'ŝton'o'j'n, lev'as la krur'et'o'n ĉe ĉiu angul'o eĉ sur korb'o'n kun ter'pom'o'j ĉe strat'a legom'vend'ist'in'o, mal'long'e, ĝi sent'as viv'o'ĝoj'o'n kaj la mond'o cert'e ŝajn'as al ĝi bel'a kiel al jun'ul'o post feliĉ'e tra'pas'it'a abiturient'a ekzamen'o.
Sed subit'e oni rimark'as, ke ĝi'a gaj'ec'o mal'aper'as kaj la hund'o sent'as, ke ĝi perd'iĝ'is. Kaj nur nun kapt'as ĝi'n la ver'a sen'esper'o. Ĝi kur'as konstern'it'e tra la strat'o, flar'as, plor'boj'as, en absolut'a sen'esper'o en'tir'as la vost'o'n inter la krur'o'j'n, la orel'o'j'n don'as mal'antaŭ'e'n kaj fuĝ'as mez'e de la strat'o i'e'n en ne'kon'at'aĵ'o'n.
Se ĝi pov'us parol'i, ĝi kri'us:” Jesuo Maria, iu mi'n ŝtel'os !”
Ĉu vi est'is iam en hund'ej'o kaj vid'is tie konstern'it'a'j'n hund'a'j'n kre'aĵ'o'j'n ? Tiu'j ĉiu'j est'as ŝtel'it'a'j. La grand'urb'o el'produkt'is apart'a'n spec'o'n de ŝtel'ist'o'j, kiu'j viv'ten'as si'n sen'escept'e per ŝtel'ad'o de hund'o'j. Ekzist'as nan'a'j spec'o'j de salon'a'j hund'et'o'j, liliput'a'j rat'hund'et'o'j, ne pli grand'a'j ol et'a gant'o, por kiu'j sufiĉ'as lok'o en poŝ'o de surtut'o aŭ en vir'in'a muf'o, kie oni ili'n kun'port'as. Eĉ de tie oni el'tir'os al vi tiu'n kompat'ind'ul'o'n.
Danĝer'a'n german'a'n makul'a'n dog'o'n, kiu furioz'e gard'as vila'o'n en antaŭ'urb'o, oni ŝtel'as nokt'e. Polic'a'n hund'o'n oni for'log'as de la detektiv'o sub li'a naz'o. Konduk'u hund'o'n lig'it'a'n al ŝnur'o, tiu'n oni tra'tond'os, jam est'as for kun la hund'o kaj vi stult'e rigard'as la nur'a'n ŝnur'o'n. Kvin'dek procent'o'j da hund'o'j, kiu'j'n oni renkont'as sur'strat'e, kelk'foj'e ŝanĝ'is si'a'j'n sinjor'o'j'n kaj oft'e post jar'o'j vi aĉet'as vi'a'n propr'a'n hund'o'n, kiu'n oni ŝtel'is al vi kiel hund'id'o'n, kiam vi ir'is kun ĝi promen'i. La plej grand'a danĝer'o est'i ŝtel'it'a minac'as al hund'o'j, kiam oni ili'n el'konduk'as, por ke ili far'u si'a'n mal'grand'a'n kaj grand'a'n korp'a'n bezon'o'n. Precip'e ĉe la last'e nom'it'a far'o perd'iĝ'as plej mult'e da hund'o'j. Tial ĉiu hund'o ĉe tio si'n'gard'e ĉirkaŭ'rigard'as.
Ekzist'as kelk'e da sistem'o'j, kiel oni ŝtel'as hund'o'n. Aŭ rekt'e, io laŭ la manier'o de poŝ'o'ŝtel'o, aŭ per tromp'a al'log'o de la kompat'ind'a kre'aĵ'o al si. La hund'o est'as best'o fidel'a, sed nur en leg'o'libr'o aŭ natur'scienc'a libr'o. Don'u pri'flar'i frit'it'a'n ĉeval'a'n kolbas'o'n al la plej fidel'a hund'o, kaj est'as fin'o.
Ĝi forges'as la sinjor'o'n, apud kiu ĝi paŝ'as, turn'as si'n kaj sekv'as vi'n, ĉe kio el ĝi'a faŭk'o flu'as saliv'o'j kaj en antaŭ'sent'o kaj imag'o de grand'a ĝoj'o super la kolbas'o simpati'e sku'as la vost'o'n kaj pli'vast'ig'as la naz'tru'o'j'n kiel la plej vigl'a stalon'o, kiam oni konduk'as ĝi'n al ĉeval'in'o.
* En Malá Strana ĉe la Kastel'a ŝtup'ar'o est'as mal'grand'a bier'ej'o. Unu tag'o'n sid'is tie mal'antaŭ'e en krepusk'o du vir'o'j. Soldat'o kaj civil'ul'o. Klin'it'a'j unu al la ali'a, ili mister'e flustr'is. Ili aspekt'is kiel konspir'ul'o'j el la temp'o de la Venecia respublik'o.
” Ĉiu'tag'e je la ok'a hor'o ven'as kun ĝi serv'ist'in'o al la park'o ĉe angul'o de Havlíček - plac'o,” flustr'is la civil'ul'o al la soldat'o.
” Sed ĝi est'as fi'best'o kaj mord'as tut'e sen'hezit'e. Ĝi ne las'as si'n kares'i.”
Kaj klin'ant'e si'n ankoraŭ pli al la soldat'o, li flustr'is en li'a'n orel'o'n:” Eĉ kolbas'o'n ĝi ne vor'as.”
” Ĉu frit'it'a'n ?” demand'is la soldat'o.
” Eĉ frit'it'a'n ne.”
Ambaŭ for'kraĉ'is.
” Kio'n do tiu fi'best'o vor'as ?”
” Di'o sci'as, kio'n. Iu'j hund'o'j est'as tro'kares'it'a'j kaj el'dorlot'it'a'j kiel ĉef'episkop'o.”
La soldat'o kun la civil'ul'o tost'is, kaj la civil'ul'o flustr'is plu:
” Foj'e nigr'a ŝpic'o, kiu'n mi bezon'is por la hund'ej'o super Klamovka 109, ankaŭ ne vol'is pren'i de mi kolbas'o'n. Mi paŝ'is mal'antaŭ ĝi tri hor'o'j'n, ĝis mi tio'n ne el'ten'is kaj rekt'e demand'is la sinjor'in'o'n, kiu konduk'is ĝi'n al promen'ej'o, kio'n propr'e tiu hund'o vor'as, ke ĝi est'as tiel bel'a. Tio al la sinjor'in'o ek'flat'is kaj ŝi dir'is, ke ĝi plej'e am'as kotlet'o'j'n. Mi aĉet'is al ĝi do eskalop'o'n. Mi pens'is, tio est'as cert'e pli bon'a. Kaj jen, tiu fripon'a hund'o ĝi'n eĉ ne tuŝ'is, ĉar tio est'is bov'id'aĵ'o. Ĝi hav'is la naz'o'n nur por pork'aĵ'o. Mi dev'is do aĉet'i kotlet'o'n. Mi don'is ĝi'n al la hund'o pri'flar'i kaj kur'as, la hund'o mal'antaŭ mi. La sinjor'in'o kri'is:’ Puntík, Puntík ’, sed kie est'is la kar'a Puntík ! Ĝi kur'is post la kotlet'o ĝis mal'antaŭ strat'angul'o'n, tie mi met'is al ĝi ĉen'et'o'n ĉirkaŭ la kol'o kaj la sekv'ant'a'n tag'o'n ĝi est'is jam en la hund'ej'o super Klamovka. Sub la kol'o ĝi hav'is kelk'e da blank'a'j har'o'j, har'grup'et'o'n, tiu'n oni ŝmir'is al ĝi nigr'e kaj neni'u ĝi'n ek'kon'is. Sed ĉiu'j ceter'a'j hund'o'j, kaj est'is da ili mult'e, kapt'iĝ'is per ĉeval'a kolbas'o. Ankaŭ vi far'us plej bon'e, se vi ŝi'n demand'us, kio'n la hund'o prefer'e vor'as, vi est'as soldat'o, bel'statur'a kaj ŝi dir'os tio'n pli probabl'e al vi. Mi ŝi'n jam demand'is, sed ŝi ek'rigard'is mi'n, kvazaŭ ŝi vol'us mi'n tra'pik'i kaj dir'is:’ Tio vi'n ne tuŝ'as.’ Ŝi ne est'as tro bel'a, aspekt'as kiel simi'o, sed kun soldat'o ŝi parol'os.”
109 grand'a park'o en praga kvartal'o Košíře
” Ĉu est'as tio ver'e grifon'o ? Mi'a ĉef'leŭtenant'o ne vol'as i'o'n ali'a'n.”
” Grifon'o - bel'ul'o. En kolor'o de pipr'o kaj sal'o, pur'sang'a, tio est'as ver'o kiel tio, ke vi est'as Švejk kaj mi Blahník. Mi'n interes'as, kio'n ĝi vor'as, tio'n mi al ĝi don'os kaj al'konduk'os ĝi'n al vi.”
Ambaŭ amik'o'j de'nov'e tost'is. Kiam ankoraŭ antaŭ la milit'o Švejk viv'ten'is si'n per vend'ad'o de hund'o'j, Blahník ili'n al li liver'ad'is. Li est'is spert'a vir'o kaj oni pri li rakont'is, ke li kaŝ'aĉet'as suspekt'a'j'n hund'o'j'n el sen'fel'ig'ej'o kaj de'nov'e ili'n vend'as. Iam li hav'is eĉ rabi'o'n kaj en la viena Pasteur - institut'o li est'is kiel hejm'e. Nun li konsider'is kiel si'a'n dev'o'n sen'profit'e help'i al la soldat'o Švejk. Li kon'is ĉiu'j'n hund'o'j'n en la tut'a Prago kaj en la ĉirkaŭ'aĵ'o, kaj parol'is tiel mal'laŭt'e por ne mal'kaŝ'i si'n antaŭ la gast'ej'estr'o, ĉar antaŭ du'on'jar'o li for'port'is sub la jak'o el la gast'ej'o li'a'n id'o'n de vertag'o, al kiu li don'is lakt'o'n el suĉ'botel'o, tiel ke la stult'a hund'id'o ŝajn'e vid'is en li si'a'n patr'in'o'n kaj sub la jak'o eĉ ne blek'is.
Li ŝtel'is princip'e nur pur'sang'a'j'n hund'o'j'n kaj pov'us est'i juĝ'ej'a ekspertiz'ist'o. Li liver'is al ĉiu'j hund'ej'o'j kaj ankaŭ al privat'a'j person'o'j, kiel ebl'is, kaj se li ir'is sur'strat'e, murmur'is kontraŭ li hund'o'j kiu'j'n li iam ŝtel'is, kaj se li star'is ie ĉe el'montr'a fenestr'o, oft'e iu venĝ'avid'a hund'o lev'is la krur'et'o'n mal'antaŭ li'a dors'o kaj sur'ŝpruc'ig'is al li la pantalon'o'n.
La sekv'ant'a'n tag'o'n je la ok'a hor'o maten'e oni vid'is la brav'a'n soldat'o'n Švejk promen'i sur angul'o de Havlíček - plac'o ĉe la park'o. Li atend'is la serv'ist'in'o'n kun la grifon'o. Fin'e li ĝis'atend'is. Preter'kur'is li'n barb'a, hirt'a, akr'e'har'a hund'o kun saĝ'a'j nigr'a'j okul'o'j. Ĝi est'is gaj'a kiel ĉiu'j hund'o'j, kiu'j far'is si'a'n korp'a'n bezon'o'n, kaj impet'is al paser'o'j, maten'manĝ'ant'a'j ĉeval'a'j'n ekskrement'o'j'n sur la strat'o.
Post'e preter'ir'is Švejkon tiu, kiu pri la hund'o zorg'is. Est'is tio ne'jun'a knab'in'o kun dec'e kron'et'form'e plekt'it'a har'ar'o. Ŝi fajf'is al la hund'o, sving'is ĉen'et'o'n kaj elegant'a'n skurĝ'o'n.
Švejk ŝi'n al'parol'is:
” Pardon'u, fraŭl'in'o, tra kie oni ir'as al žižkov ?”
Ŝi halt'is kaj ek'rigard'is li'n, ĉu li pens'as tio'n sincer'e, kaj la bon'ul'a vizaĝ'o de Švejk al ŝi dir'is, ke tiu soldat'et'o ŝajn'e ver'e vol'as ir'i al žižkov. La mien'o de ŝi'a vizaĝ'o seren'iĝ'is kaj ŝi komplez'e al li klar'ig'is, tra kie li ir'u al žižkov.
” Oni trans'lok'is mi'n en Pragon nur antaŭ'ne'long'e,” dir'is Švejk,” mi ne est'as ĉi - tie'a, mi de'ven'as de kamp'ar'o. Ĉu ankaŭ vi ne de'ven'as de Prago ?”
” Mi est'as el Vodňany.”
” Ni de'ven'as do ne mapkroksime unu de la ali'a,” respond'is Švejk,” mi est'as el Protivín.”
Tiu'j ĉi topografi'a'j sci'o'j pri la sud'a Bohemi'o, kiu'j'n Švejk akir'is iam dum manovr'o'j en tiu region'o, plen'ig'is la knab'in'a'n kor'o'n per sam'region'an'a varm'o.
” Ĉu vi do kon'as la viand'ist'o'n Pejchar sur la plac'o en Protivín ?”
” Kiel mi li'n ne kon'us. Li est'as mi'a frat'o. Tiu'n ĉiu'j ĉe ni am'as,” dir'is Švejk,” li est'as tre bon'kor'a, serv'em'a, hav'as bon'kvalit'a'n viand'o'n kaj don'as bon'a'n kvant'o'n.”
” Ĉu vi ne est'as fil'o de Jareš ?” demand'is la knab'in'o, komenc'ant'e simpati'i kun la ne'kon'at'a soldat'o.
” Mi est'as.”
” Kaj de kiu Jareš, ĉu de tiu el Krĉ ĉe Protivin, aŭ de tiu el Ražice ?”
” El Ražice.”
” Ĉu li ankoraŭ vetur'ig'as bier'o'n ?”
” Sen'ĉes'e.”
” Sed li cert'e aĝ'as jam mult'e pli ol ses'dek jar'o'j'n ?”
” Nun'jar'e printemp'e li hav'is ses'dek ok jar'o'j'n,” respond'is Švejk sen palpebr'um'o,” nun li hav'ig'is al si hund'o'n, kaj tio est'as vetur'ad'o ! La hund'o sid'as ĉe li sur la vetur'il'o. Ĝust'e tia hund'o kiel tiu, kiu pel'as tiu'j'n paser'o'j'n. Bel'a hund'et'o, tre ĉarm'a.”
” Ĝi est'as ni'a,” klar'ig'is al Švejk li'a nov'a kon'at'in'o.” Mi serv'as ĉi tie ĉe sinjor'o kolonel'o. Ĉu vi ne kon'as ni'a'n sinjor'o'n kolonel'o'n ?”
” Mi kon'as, li est'as’bela’inteligent'ul'o,” dir'is Švejk,” ĉe ni en Budějovice ni hav'is ankaŭ tia'n kolonel'o'n.”
” Ni'a sinjor'o est'as sever'a, kaj kiel last'a'temp'e dis'kon'iĝ'is, ke en Serbi'o oni ni'n bat'regal'is, li ven'is hejm'e'n tut'e furioz'a, en la kuir'ej'o plank'e'n'ĵet'is ĉiu'j'n teler'o'j'n kaj mi'n li vol'is mal'dung'i.”
” Tio do est'as vi'a hund'et'o,” inter'romp'is ŝi'n Švejk,” domaĝ'e, ke mi'a ĉef'leŭtenant'o toler'as neniu'n hund'o'n, mi am'as ili'n tre.” Li silent'iĝ'is kaj subit'e dir'is:” Sed iu hund'o ankaŭ ĉio'n ne vor'as.”
” Ni'a Fox est'as terur'a frand'em'ul'o, cert'a'n temp'o'n ĝi tut'e ne vol'is manĝ'i viand'o'n, nur nun de'nov'e ĝi'n vor'as.”
” Kaj kio'n ĝi plej'e am'as ?”
” Hepat'o'n, kuir'it'a'n hepat'o'n.”
” Ĉu bov'id'a'n, aŭ pork'a'n ?”
” Tio por ĝi egal'as,” ek'rid'et'is la ” sam'region'an'in'o ” de Švejk, vid'ant'e en la last'a demand'o sen'sukces'a'n prov'o'n pri ŝerc'o.
Ili ankoraŭ moment'o'n promen'is, post'e al'don'iĝ'is al ili ankaŭ la grifon'o, lig'it'a al ĉen'et'o. Ĝi kondut'is al Švejk tre intim'e kaj prov'is dis'ŝir'i al li almenaŭ la pantalon'o'n per buŝ'um'o, salt'is sur li'n, kaj subit'e, kvazaŭ ĝi sent'us, kio'n Švejk pri ĝi pens'as, ĉes'is salt'i, paŝ'et'is mal'gaj'e kaj embaras'e, oblikv'e rigard'ant'e Švejkon, kvazaŭ ĝi vol'us dir'i:” Do ankaŭ mi'n tio atend'as ?”
Post'e ŝi dir'is al li ankoraŭ tio'n, ke ŝi ven'as ĉi tie'n kun la hund'o ankaŭ ĉiu'vesper'e je la ses'a hor'o kaj kred'as al neni'u vir'o el Prago, ke foj'e ŝi serĉ'is edz'o'n per'e de gazet'anonc'o, respond'is al ŝi serur'ist'o cel'e de edz'iĝ'o, el'log'is de ŝi ok'cent kron'o'j'n por ia invent'aĵ'o kaj mal'aper'is. Hom'o'j el kamp'ar'o est'as nepr'e pli honest'a'j. Se ŝi edz'in'iĝ'us, ŝi pren'us al si nur kamp'ar'an'o'n, sed nur post la milit'o. Milit'a'j'n edz'iĝ'o'j'n ŝi konsider'as kiel stult'aĵ'o'n, ĉar el tia ul'in'o ordinar'e iĝ'as vidv'in'o.
Švejk don'is al ŝi mult'e da esper'o'j, ke li ven'os je la ses'a hor'o kaj for'ir'is por sci'ig'i al la amik'o Blahník, ke la hund'o vor'as ĉiu'spec'a'n hepat'o'n.
” Mi regal'os ĝi'n per la bov'a,” decid'is Blahník,” per ĝi mi for'log'is jam San - Bernard'an hund'o'n de fabrik'ant'o Vydra, tre fidel'a'n best'o'n. Morgaŭ mi al'konduk'os al vi la hund'o'n en ord'o.”
Blahník plen'um'is la vort'o'n. Kiam Švejk antaŭ'tag'mez'e fin'is ord'ig'ad'o'n de la loĝ'ej'o, mal'antaŭ la pord'o aŭd'iĝ'is boj'ad'o kaj Blahník en'tir'is en la loĝ'ej'o'n rezist'ant'a'n grifon'o'n, ankoraŭ pli hirt'iĝ'int'a'n ol far'is tio'n la natur'o. Ĝi sovaĝ'e rul'is la okul'o'j'n kaj rigard'is tiel furioz'e, ke ĝi memor'ig'is mal'sat'a'n tigr'o'n en kaĝ'o, antaŭ kiu star'as gras'a vizit'ant'o de zoologi'a ĝarden'o. Ĝi dent'klak'is kaj murmur'is, kvazaŭ ĝi vol'us dir'i:” Mi dis'ŝir'os, for'vor'os.”
Ili lig'is la hund'o'n al la kuir'ej'a tabl'o kaj Blahník prezent'is la proced'o'n de la ŝtel'o.
” Intenc'e mi ĝi'n laŭ'ir'is, ten'ant'e kuir'it'a'n hepat'o'n pak'it'a'n en paper'o. Ĝi komenc'is flar'i kaj salt'i sur mi'n. Mi don'is al ĝi neni'o'n kaj ir'is plu. La hund'o mi'n sekv'is. Ĉe la park'o mi turn'is mi'n al Bredovská - strat'o kaj tie mi don'is al ĝi unu'a'n pec'et'o'n. Ĝi vor'is tio'n kur'ant'e por ne perd'i mi'n el la okul'o'j. Mi de'flank'iĝ'is al Jindřišská - strat'o, kie mi don'is al ĝi nov'a'n porci'o'n. Post'e, kiam ĝi sat'iĝ'is, mi lig'is ĝi'n al ĉen'et'o kaj tren'is tra Vencesla'o - plac'o kaj Vinohrady ĝis Vršovice. Dum'voj'e ĝi far'is ne'vid'it'a'j'n eksces'o'j'n. Kiam mi vol'is trans'ir'i tram'rel'o'j'n, ĝi kuŝ'iĝ'is kaj ne vol'is mov'iĝ'i. Ebl'e ĝi vol'is ig'i si'n sur'vetur'i. Mi kun'port'is ankaŭ genealogi'a'n formul'ar'o'n, kiu'n mi aĉet'is ĉe paper'vend'ist'o Fuchs. Ĉu vi sci'as fals'i genealogi'o'j'n, Švejk ?”
” Tio dev'as est'i skrib'it'a per vi'a man'o. Skrib'u, ke ĝi de'ven'as de Lepsik'o, el la hund'ej'o von Bülow. La patr'o Arnheim von Kahlsberg, la patr'in'o Emma von Trautensdorf, laŭ si'a gener'int'o Siegfried von Busenthal. La patr'o ricev'is unu'a'n premi'o'n en Berlina ekspozici'o de grifon'o'j en la jar'o 1912. La patr'in'o honor'it'a per or'a medal'o de la Societ'o por bred'ad'o de kultur'it'a'j hund'o'j en Nurenbergo. Kiom ĝi aĝ'as laŭ vi'a opini'o ?”
” Laŭ la dent'o'j ĝi hav'as du jar'o'j'n.”
” Skrib'u unu kaj du'on'o'n de jar'o.”
” Ĝi hav'as la orel'o'j'n mal'bon'e pri'tranĉ'it'a'j, Švejk, rigard'u ili'n.”
” Facil'a help'o. Ni ili'n eventual'e pri'tond'os, kiam ĝi ĉe ni al'kutim'iĝ'os. Nun ĝi koler'us ankoraŭ pli.”
La ŝtel'it'o furioz'e murmur'is, spir'eg'is, barakt'is kaj post'e ek'kuŝ'is kaj kun el'ŝov'it'a lang'o lac'a atend'is, kio okaz'os pri li plu.
Fin'e ĝi iom post iom trankvil'iĝ'is, nur de temp'o al temp'o ĝi aflikt'it'e plor'boj'is.
Švejk prezent'is al ĝi la rest'o'n de hepat'o, kiu'n trans'don'is al li Blahník. Sed la hund'o ĝi'n eĉ ne tuŝ'is, ĵet'is al ĝi nur spit'a'n rigard'o'n kaj observ'is ambaŭ vir'o'j'n kun mien'o:” Jam foj'e mi brul'vund'is mi'a'j'n fingr'o'j'n, for'vor'u tio'n vi du mem.”
Ĝi kuŝ'is rezign'e, ŝajn'ig'ant'e dorm'et'ad'o'n. Post'e io subit'e ven'is al ĝi en la kap'o'n, ĝi lev'iĝ'is, star'iĝ'is sur la mal'antaŭ'a'j'n krur'o'j'n kaj komenc'is pet'i per la antaŭ'a'j. Ĝi kapitulac'is.
Sur Švejkon tiu kor'tuŝ'a scen'o neniel efik'is.
” Ek'kuŝ'u !” li al'kri'is la kompat'ind'ul'o'n, kiu de'nov'e kuŝ'iĝ'is, trist'e plor'boj'ant'e.
” Kia'n nom'o'n mi don'u al ĝi en la genealogi'o'n ?” demand'is Blahník,” oni nom'is ĝi'n Fox, do ni vok'u ĝi'n per simil'a nom'o, por ke ĝi tio'n tuj kompren'u.”
” Ni nom'u ĝi'n ekzempl'e Max, rigard'u, Blagník, kiel ĝi star'ig'as la orel'o'j'n. Max, lev'iĝ'u !”
La kompat'ind'a grifon'o, de kiu oni ŝtel'is kaj la hejm'o'n kaj la nom'o'n, lev'iĝ'is kaj atend'is plu'a'j'n ordon'o'j'n.
” Mi propon'as ĝi'n de'lig'i,” decid'is Švejk,” ni vid'os, kio okaz'os.”
Unu'a voj'o de la de'lig'it'a hund'o konduk'is al la pord'o, kie ĝi tri'foj'e mal'long'e ek'boj'is kontraŭ la manilo, fid'ant'e ŝajn'e la grand'anim'ec'o'n de tiu'j mal'bon'a'j hom'o'j. Sed vid'ant'e, ke ili ne hav'as kompren'o'n por ĝi'a sopir'o el'kur'i ekster'e'n, ĝi far'is ĉe la pord'o flak'et'o'n, konvink'it'a, ke oni ĝi'n el'ĵet'os kiel oni far'is tio'n iam, kiam ĝi est'is jun'a kaj la kolonel'o energi'e, soldat'manier'e instru'is al ĝi est'i pur'em'a.
Anstataŭ tio Švejk rimark'is:” Tiu est'as sagac'a, tio est'as jezuit'o,” ek'bat'is ĝi'n per zon'o kaj tremp'is ĝi'a'n muzel'o'n en la flak'et'o tiel, ke ĝi ne sci'is, kie komenc'i si'n lek'i.
Ĝi plor'boj'is pro tiu ofend'o kaj komenc'is kur'i tra la kuir'ej'o, sen'esper'e flar'ant'e si'a'j'n propr'a'j'n spur'o'j'n, post'e ĝi ir'is tut'e ne'atend'it'e al la tabl'o, for'vor'is la rest'o'n de la hepat'o, prezent'it'a'n sur la ter'o, ek'kuŝ'is ĉe la kamen'o kaj post ĉiu'j tiu'j aventur'o'j ek'dorm'is.
” Kiom mi al vi ŝuld'as ?” demand'is Švejk Blahníkon, adiaŭ'ant'e li'n.
” Pri tio ne parol'u, Švejk,” dir'is Blahník mol'e,” por mal'nov'a kamarad'o mi far'os ĉio'n, precip'e, se li soldat'as. Adiaŭ, knab'o, kaj neniam konduk'u ĝi'n tra Havlíček - plac'o por ke ne okaz'u mal'feliĉ'o. Se vi bezon'os ankoraŭ ali'a'n hund'o'n, vi sci'as, kie mi loĝ'as.”
Švejk las'is la hund'o'n dorm'i tre long'e, inter'temp'e aĉet'is ĉe viand'ist'o kvar'on'kilo'gram'o'n da hepat'o, kuir'pret'ig'is ĝi'n, unu varm'a'n pec'et'o'n met'is al la muzel'o de Max kaj atend'is, kiam tiu vek'iĝ'os.
Max en du'on'dorm'o komenc'is si'n pri'lek'i, post'e streĉ'is la korp'o'n, pri'flar'is la hepat'o'n kaj en'glut'is ĝi'n. Post'e ĝi ir'is al la pord'o kaj ripet'is si'a'n prov'o'n pri la manilo.
” Max, ir'u al mi !” vok'is ĝi'n Švejk.
Ĝi ir'is kun mal'konfid'o, Švejk pren'is ĝi'n en la sin'o'n, man'kares'is, kaj Max unu'a'foj'e amik'e ek'sving'is la stump'o'n de si'a pri'tond'it'a vost'o, mild'e dent'kapt'is la man'o'n de Švejk, ten'is ĝi'n en la muzel'o kaj saĝ'e rigard'is Švejkon, kvazaŭ ĝi vol'us dir'i:” Ĉi tie oni pov'as far'i neni'o'n, mi sci'as, ke mi mal'venk'is.”
Švejk kares'is ĝi'n plu kaj mild'voĉ'e komenc'is al ĝi rakont'i:
” Foj'e est'is hund'et'o, tiu hav'is la nom'o'n Fox kaj viv'is ĉe kolonel'o. Serv'ist'in'o konduk'is ĝi'n ĉiu'tag'e al promen'ej'o, ven'is sinjor'o kaj tiu la hund'et'o'n ŝtel'is. Fox ven'is al ĉef'leŭtenant'o en la arme'o'n kaj oni don'is al ĝi la nom'o'n Max. Max, don'u al mi la krur'et'o'n ! Vid'u, brut'o, ke ni iĝ'os bon'a'j amik'o'j, se vi est'os bon'kondut'a kaj obe'em'a. Ali'e vi spert'os soldat'serv'o'n sen'kompat'a'n kiel zon'o.”
Max salt'is el la sin'o de Švejk kaj komenc'is petol'e li'n atak'i. Ĝis vesper'o, kiam la ĉef'leŭtenant'o re'ven'is el la kazern'o, Švejk kaj Max est'is la plej bon'a'j amik'o'j.
Rigard'ant'e Maxon, Švejk ek'pens'is filozofi'e:” Se oni konsider'as tio'n ĝis'fund'e, ankaŭ ĉiu soldat'o est'as fakt'e ŝtel'it'a el si'a hejm'o.”
La ĉef'leŭtenant'o Lukáš est'is tre agrabl'e surpriz'it'a, vid'ant'e la grifon'o'n, kiu ankaŭ montr'is grand'a'n ĝoj'o'n, ke ĝi de'nov'e vid'as vir'o'n kun sabr'o.
Al la demand'o, de kie ĝi est'as kaj kiom ĝi kost'as, Švejk sci'ig'is al li kun absolut'a trankvil'o, ke la hund'o est'is al Švejk donac'it'a far'e de amik'o, kiu ĝust'e rekrut'iĝ'is.
” Bon'e, Švejk,” dir'is la ĉef'leŭtenant'o, lud'ant'e kun Max,” la unu'a'n de la ven'ont'a monat'o vi ricev'os de mi por la hund'o kvin'dek kron'o'j'n.”
” Mi ne pov'as akcept'i, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o.”
” Švejk,” dir'is la ĉef'leŭtenant'o sever'e,” kiam vi komenc'is la serv'o'n, mi klar'ig'is al vi, ke vi dev'as obe'i ĉiu'n mi'a'n vort'o'n. Se mi al vi dir'as, ke vi ricev'os kvin'dek kron'o'j'n, vi dev'as ili'n pren'i kaj for'trink'i. Kio'n vi far'os, Švejk, kun tiu'j kvin'dek kron'o'j ?”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke mi ili'n for'trink'os laŭ la ordon'o.”
” Kaj se ebl'e mi tio'n forges'us, Švejk, mi ordon'as al vi anonc'i al mi, ke mi ŝuld'as al vi kvin'dek kron'o'j'n por la hund'o. Ĉu vi kompren'as ? Ĉu ĝi ne hav'as pul'o'j'n ? Prefer'e ĝi'n ban'lav'u kaj strigl'u. Morgaŭ mi hav'as deĵor'o'n, sed post'morgaŭ mi ir'os kun ĝi promen'i.”
Dum Švejk ban'is Maxon, la kolonel'o, ĝi'a eks'posed'ant'o, terur'e hejm'e sakr'is kaj minac'is, ke tiu'n, kiu la hund'o'n ŝtel'is, li star'ig'os antaŭ milit'a'n tribunal'o'n, ig'os li'n mort'paf'i, pend'um'i, mal'liber'ig'i por du'dek jar'o'j kaj dis'hak'i.
” Diabl'o bugr'u tiu'n ul'o'n !” oni aŭd'is el la loĝ'ej'o de la kolonel'o, ke trem'is la fenestr'o'j,” al tia'j insid'a'j murd'ist'o'j mi far'os rapid'a'n fin'o'n !”
En la aer'o super Švejk kaj la ĉef'leŭtenant'o Lukáš ŝveb'is katastrof'o.
Kolonel'o Frederik'o Kraus, hav'ant'a ankaŭ al'nom'o'n von Zillergut laŭ vilaĝ'et'o ĉe Salzburg, kiu'n li'a'j pra'ul'o'j for'diboĉ'is jam en la dek'ok'a jar'cent'o, est'is admir'ind'a idiot'o. Rakont'ant'e i'o'n li ĉiam parol'is pri la plej element'a'j evident'aĵ'o'j, demand'ant'e ĉe tio, ĉu ĉiu'j kompren'as la plej primitiv'a'j'n esprim'o'j'n:” Do, fenestr'o, sinjor'o'j, jes. Ĉu vi sci'as, kio est'as fenestr'o ?”
Aŭ:” La voj'o'n, kiu hav'as ambaŭ'flank'e fos'aĵ'o'j'n, oni nom'as ŝose'o. Jes, sinjor'o'j. Ĉu vi sci'as, kio est'as fos'aĵ'o ? Fos'aĵ'o est'as kav'aĵ'o, far'it'a de plur'a'j hom'o'j. Ĝi est'as profund'aĵ'o. Jes. Oni labor'as per pioĉ'o'j. Ĉu vi sci'as, kio est'as pioĉ'o ?”
Li hav'is la mani'o'n ĉio'n klar'ig'i, kio'n li far'is kun tia patos'o kiel invent'ist'o, rakont'ant'a pri si'a el'trov'aĵ'o.
” Libr'o, sinjor'o'j, est'as plur'a'j divers'format'a'j pri'tranĉ'it'a'j paper'foli'o'j, kiu'j'n oni sur'pres'as kaj kun'ig'as, bind'as kaj kun'glu'as. Jes. Ĉu vi sci'as, sinjor'o'j, kio est'as glu'o ? Glu'o est'as kun'fiks'a substanc'o.”
Li est'is tiel ne'ordinar'e idiot'a, ke la oficir'o'j evit'is li'n jam de for'e por ne dev'i de li aŭd'i, ke trotuar'o divid'as la strat'o'n de la vetur'zon'o kaj ke tio est'as el'star'ant'a pavim'it'a stri'o laŭ'long'e de dom'fasad'o'j. Kaj ke dom'fasad'o est'as tiu part'o, kiu'n ni vid'as el la strat'o aŭ de sur la trotuar'o. Mal'antaŭ'a'j'n part'o'j'n de dom'o ni ne pov'as vid'i de sur la trotuar'o, pri kio ni pov'as tuj konvink'iĝ'i, se ni en'paŝ'os la vetur'zon'o'n.
Li pret'is tiu'n interes'aĵ'o'n tuj demonstr'i. Sed feliĉ'e por ĉiu'j oni li'n sur'vetur'is. De tiu temp'o li idiot'iĝ'is ankoraŭ pli. Li halt'ig'is oficir'o'j'n kaj komenc'is kun ili sen'fin'e long'a'j'n inter'parol'o'j'n pri omlet'o'j, la sun'o, termo'metr'o'j, frit'bulk'o'j, fenestr'o'j kaj poŝt'mark'o'j.
Est'is tio ver'e admir'ind'a, ke tiu idiot'o pov'is relativ'e rapid'e avanc'i kaj apog'i si'n je tre influ'a'j hom'o'j, kia est'is la ĉef'general'o, kiu ten'is super li si'a'n protekt'a'n man'o'n malgraŭ li'a absolut'a soldat'a ne'kapabl'ec'o.
Dum manovr'o'j li far'is kun si'a regiment'o ver'a'j'n ekstravaganc'o'j'n. Neniam kaj neni'e'n li al'marŝ'is ĝust'a'temp'e, la regiment'o'n konduk'is po vic'o'j kontraŭ maŝin'paf'il'o'j kaj iam antaŭ jar'o'j ĉe imperi'estr'a'j manovr'o'j en sud'a Bohemi'o okaz'is, ke kun si'a regiment'o li tut'e perd'iĝ'is, ven'is kun ĝi ĝis Moravio, kie li vag'is kun ĝi ankoraŭ kelk'e da tag'o'j post tio, kiam la manovr'o'j jam fin'iĝ'is kaj la soldat'o'j kuŝ'is en la kazern'o. Oni las'is li'n sen'pun'a.
Li'a amik'a rilat'o al la ĉef'general'o kaj al ali'a'j ne mal'pli idiot'a'j soldat'rang'ul'o'j de la mal'nov'a Aŭstrio al'port'is al li divers'a'j'n medal'o'j'n kaj orden'o'j'n, per kiu'j li sent'is si'n ne'ordinar'e honor'it'a, kaj vid'is en si la plej bon'a'n soldat'o'n sub la sun'o kaj teori'ist'o'n de strategi'o eĉ de ĉiu'j soldat'a'j scienc'o'j.
Ĉe regiment'a'j parad'o'j li parol'is kun soldat'o'j kaj demand'is ili'n ĉiam pri la sam'o:
” Kial la fusil'o'n, uz'at'a'n en ni'a arme'o, oni nom'as la fusil'o de Mannlicher 110 ?”
Ĉe la regiment'o oni ali'nom'is li'n al ” mannliĥerkreteno ”. Li est'is ekster'norm'e venĝ'em'a, ruin'ig'is sub'ord'ig'it'a'j'n oficir'o'j'n, se ili al li ne plaĉ'is, kaj se ili vol'is edz'iĝ'i, li send'is al super'a'j instanc'o'j tre mal'bon'a'j'n rekomend'o'j'n de ili'a'j pet'skrib'o'j 111.
Mank'is al li du'on'o de la mal'dekstr'a orel'o, kiu'n dum duel'o en la jun'aĝ'o for'hak'is al li li'a kontraŭ'ul'o pro simpl'a konstat'o de la ver'o, ke Frederik'o Kraus von Zillergut est'as stult'eg'a ul'o.
Se ni analiz'as li'a'j'n spirit'a'j'n kapabl'o'j'n ni ven'as al la konvink'o, ke ili je neni'o super'is kapabl'o'j'n, kiu'j fam'ig'is la faŭk'a'n Habsburgon Francisko Jozefo kiel absolut'a'n idiot'o'n.
La sam'a kadenc'o de la parol'o, la sam'a proviz'o de la plej grand'a naiv'o. Foj'e ĉe banked'o en oficir'a kazin'o la kolonel'o Kraus von Zillergut tut'e ne'atend'it'e dir'is, kiam oni parol'is pri Schiller:” Hieraŭ, sinjor'o'j, mi vid'is vapor'plug'il'o'n, kiu'n tir'is lokomotiv'o. Imag'u, sinjor'o'j, lokomotiv'o — sed ne unu, du lokomotiv'o'j. Mi vid'as fum'o'n, ir'as pli proksim'e'n, kaj jen: lokomotiv'o, kaj ĉe la ali'a flank'o du'a lokomotiv'o. Dir'u al mi, sinjor'o'j, ĉu tio ne est'as rid'ind'a ? Du lokomotiv'o'j, kvazaŭ ne sufiĉ'us nur unu.”
110 ( el'parol'u: Manliĥer ): aŭtomat'a fusil'o de el'trov'int'o inĝ. Ferdinand'o Mannlicher ( 1848 - 1904 ), uz'at'a en aŭstr'a, german'a, franc'a kaj ali'a'j arme'o'j
111 oficir'o en aŭstr'i - hungar'a arme'o, kiu vol'is edz'iĝ'i, bezon'is al tio konsent'o'n de si'a'j super'ul'o'j
Li ek'silent'is kaj post moment'o daŭr'ig'is:” Se el'ĉerp'iĝ'as benzin'o, aŭtomobil'o dev'as halt'i. Ankaŭ tio'n mi vid'is hieraŭ.
Kaj oni babil'as pri inerci'o, sinjor'o'j. Ĝi ne vetur'as, star'as, ne mov'iĝ'as, ne hav'as benzin'o'n. Ĉu tio ne est'as rid'ind'a ?”
Ĉe si'a mal'sprit'ec'o li est'is ne'ordinar'e pi'a. En si'a loĝ'ej'o li hav'is hejm'a'n altar'o'n. Li oft'e ven'is en la preĝ'ej'o'n de sankt'a Ignac'o por pek'o'konfes'i kaj komuni'iĝ'i kaj ek'de eksplod'o de la milit'o li preĝ'is por sukces'o de aŭstr'a'j kaj german'a'j arm'il'o'j. Li miks'is krist'an'ism'o'n kun rev'o'j pri german'a hegemoni'o.
Di'o hav'is la task'o'n help'i for'pren'i la riĉ'aĵ'o'n kaj aneks'i la teritori'o'n de la venk'it'o'j.
Li ĉiam terur'e ekscit'iĝ'is, kiam li leg'is en gazet'o, ke oni de'nov'e al'vetur'ig'is kapt'it'o'j'n.
Li dir'is:” Kial vetur'ig'i kapt'it'o'j'n ? Ĉiu'j'n paf'ekzekut'i. Sen'kompat'e. Danc'i inter kadavr'o'j. Ĉiu'j'n civil'ul'o'j'n en Serbi'o, eĉ la last'a'n, for'brul'ig'i. La infan'o'j'n mort'bat'i per bajonet'o'j !”
Li est'is je neni'o pli sang'avid'a ol german'a poet'o Vierordt, kiu dum la milit'o publik'ig'is vers'o'j'n, ke Germanio mal'am'u kaj kun fer'a anim'o mort'ig'u milion'o'j'n da franc'a'j diabl'o'j:
| ” Super la mont'o'j'n, al nub'o'j amas'iĝ'u hom'a'j ost'o'j, karn'o haladz'ant'a...” |
* Fin'int'e si'a'j'n instru'hor'o'j'n en la lern'ej'o por unu'jar'a'j volont'ul'o'j, la ĉef'leŭtenant'o Lukáš ir'is promen'i kun Max.
” Mi permes'as al mi atent'ig'i vi'n, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o,”
dir'is Švejk zorg'em'e,” ke la hund'o'n vi dev'as bon'e gard'i, por ke ĝi al vi ne for'kur'u. Ĝi pov'us ekzempl'e ek'sent'i nostalgi'o'n al iam'a hejm'o kaj mal'aper'i post unu'a strat'angul'o, se vi mal'lig'us ĝi'n de ŝnur'o. Kaj mi ankaŭ ne rekomend'as al vi konduk'i ĝi'n tra Havlíček - plac'o, tie vag'as furioz'a viand'ist'a hund'o el’ Ĉe la Maria - bild'o ’, kiu terur'e mord'as. Se ĝi vid'as en si'a teritori'o fremd'a'n hund'o'n, ĝi tuj kontraŭ ĝi ĵaluz'as, ke tiu i'o'n tie al ĝi ne for'vor'u. Ĝi est'as kiel tiu almoz'ul'o de’ Ĉe sankt'a Gast'ul'o’112.”
Max gaj'e salt'et'is, mal'help'is al la ĉef'leŭtenant'o inter la krur'o'j, implik'is si'a'n ŝnur'o'n al li'a sabr'o kaj montr'is ne'ordinar'a'n ĝoj'o'n, ke ĝi ir'as promen'i.
Ili el'ir'is sur strat'o'n kaj la ĉef'leŭtenant'o Lukáš kun la hund'o ek'cel'is al Příkopy 113. Ĉe angul'o de Panská - strat'o li hav'is rendevu'o'n kun cert'a dam'o. Li profund'iĝ'is en ofic'a'j'n pens'o'j'n.
Pri kio morgaŭ preleg'i al unu'jar'a'j volont'ul'o'j en la lern'ej'o ? Ĉu pri tio, kiel ni difin'as la alt'o'n de mont'et'o ? Kial ni mezur'as la alt'o'n ĉiam de la mar'nivel'o ? Kiel el alt'o'j super la mar'nivel'o el'kalkul'i propr'a'n alt'o'n de la mont'et'o ek'de ĝi'a pied'o ? Damn'e, kial la ministeri'o de milit'o ŝarĝ'as instru'plan'o'n per tia'j afer'o'j ?
Tio est'as ja por artileri'o. Kaj ekzist'as ja map'o'j de la general'a stab'o. Se la mal'amik'o est'os sur la pint'o 312, ordinar'e mank'as temp'o por medit'i pri tio, kial oni mezur'as la alt'o'n de tiu mont'et'o de la mar'nivel'o aŭ el'kalkul'i, kiel alt'a tiu mont'et'o est'as. Ni ek'rigard'os la map'o'n kaj sci'as tio'n.
Tiu'j'n ĉi li'a'j'n pens'o'j'n inter'romp'is sever'a ” Halt ’!”, ĝust'e kiam li proksim'iĝ'is al Panská - strat'o..
Sam'temp'e kun ” halt ’” la hund'o klopod'is el'ŝir'i si'n al li eĉ kun la ŝnur'o kaj kun ĝoj'a boj'ad'o ĵet'is si'n al la hom'o, kiu dir'is la sever'a'n ” Halt ’!”.
112 tiu almoz'ul'o ver'e ekzist'is kaj pelad'is si'a'j'n koleg'o'j'n el ” si'a ” teritori'o ĉirkaŭ la preĝ'ej'o ” Ĉe sankt'a Gast'ul'o ”, kie ” rajt'is ” almoz'i nur li mem
113 centr'a part'o de Prago
Antaŭ la ĉef'leŭtenant'o est'is la kolonel'o Kraus von Zillergut. La ĉef'leŭtenant'o Lukáš soldat'salut'is kaj star'is antaŭ la kolonel'o, pardon'pet'ant'e, ke li ne vid'is.
La kolonel'o Kraus fam'is inter oficir'o'j pro si'a pasi'o halt'ig'i kiu'n ajn.
En salut'ad'o li vid'is i'o'n, de kio de'pend'as sukces'o en la milit'o kaj sur kio baz'iĝ'as la tut'a potenc'o de la arme'o.
” En salut'ad'o'n la soldat'o met'u si'a'n anim'o'n,” li asert'is. Tio est'is la plej bel'a kaporal'a mistik'ism'o.
Li postul'is, ke tiu, kiu don'as la honor'o'n, salut'u laŭ la preskrib'o kun la plej et'a'j detal'o'j, preciz'e kaj dign'e.
Li embusk'is ĉiu'j'n, kiu'j li'n preter'ir'is. De infanteri'an'o ĝis sub'kolonel'o. Infanteri'an'o'j'n, kiu'j salut'is nur preter'flug'e, tuŝ'ant'e la vizier'o'n de la kep'o kvazaŭ ili vol'us dir'i:” Salut'u vi'n Di'o,” li mem konduk'is rekt'e en kazern'o'n por ili'n pun'i.
Ĉe li ne help'is:” Mi ne vid'is ”.
” La soldat'o,” li dir'is ĉiam,” dev'as serĉ'i si'a'n super'ul'o'n en hom'amas'o kaj medit'i pri neni'o ali'a ol pri tio, kiel plen'um'i ĉiu'j'n si'a'j'n dev'o'j'n, kiu'j'n preskrib'as al li la soldat'serv'a reglament'o. Se li fal'os sur batal'kamp'o, li salut'u antaŭ la mort'o.
Kiu ne sci'as salut'i, ŝajn'ig'as, ke li ne vid'is aŭ salut'as mal'zorg'e, tiu'n mi nom'as besti'o.”
” Sinjor'o ĉef'leŭtenant'o,” dir'is la kolonel'o Kraus per terur'a voĉ'o,” mal'pli alt'rang'a'j oficir'o'j ĉiam dev'as don'i la honor'o'n al la pli alt'rang'a'j. Tio'n oni ne nul'ig'is. Kaj du'e: de kiam sinjor'o'j oficir'o'j al'kutim'iĝ'is paŝ'i kun ŝtel'it'a'j hund'o'j sur promen'ej'o ?
Jes, kun ŝtel'it'a'j hund'o'j. Hund'o, kiu aparten'as al iu ali'a, est'as ŝtel'it'a.”
” Tiu ĉi hund'o, sinjor'o kolonel'o...” opon'is la ĉef'leŭtenant'o Lukáš.
” Aparten'as al mi, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o,” inter'romp'is li'n la kolonel'o krud'e,” tio est'as mi'a Fox.”
Kaj Fox ali'nom'e Max re'memor'is si'a'n iam'a'n sinjor'o'n kaj la nov'a'n tut'e el'pel'is el si'a kor'o, el'ŝir'iĝ'is, salt'is sur la kolonel'o'n kaj montr'is tia'n ĝoj'o'n, kiu'n sent'as en'am'iĝ'int'a gimnazi'an'o de la ses'a klas'o, se li trov'as kompren'o'n ĉe si'a ideal'o.
” Promen'i kun ŝtel'it'a'j hund'o'j, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ne akord'iĝ'as kun oficir'a honor'o. Ke vi ne sci'is ? La oficir'o ne pov'as aĉet'i hund'o'n, ne konvink'iĝ'int'e, ke li pov'as aĉet'i ĝi'n sen sekv'o'j,” plu tondr'is la kolonel'o Kraus, kares'ant'e Foxon - Maxon, kiu komenc'is perfid'e murmur'i kontraŭ la ĉef'leŭtenant'o kaj montr'i la dent'o'j'n, kvazaŭ la kolonel'o al ĝi dir'us, montr'ant'e al Lukáš:” Dis'ŝir'u li'n !”
” Sinjor'o ĉef'leŭtenant'o,” daŭr'ig'is la kolonel'o,” ĉu vi trov'as ĝust'a afer'o rajd'i sur ŝtel'it'a ĉeval'o ? Ĉu vi ne leg'is gazet'anonc'o'j'n en’ Bohemi'e’kaj en’ Praga ĵurnal'o ’, ke perd'iĝ'is al mi grifon'o ? Ĉu vi ne leg'is la anonc'o'n, kiu'n publik'ig'is vi'a super'ul'o ?”
La kolonel'o kun'frap'is la man'o'j'n.
” Jen, la jun'a'j oficir'o'j. Kie est'as la disciplin'o ? Kolonel'o publik'ig'as anonc'o'j'n kaj ĉef'leŭtenant'o ili'n ne leg'as.”
” Aĉ'ul'o mal'jun'a, pov'i don'i al vi kelk'e da vang'o'bat'o'j,” ek'pens'is la ĉef'leŭtenant'o Lukáš, rigard'ant'e la vang'o'har'o'j'n de la kolonel'o, kiu'j memor'ig'is orangutan'o'n.
” Ir'u kun mi por moment'o,” dir'is la kolonel'o. Kaj tiel ili paŝ'is kaj konduk'is tre’agrabl'a'n’inter'parol'o'n.
” En la front'o, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, tia afer'o ne pov'as al vi du'a'foj'e okaz'i. Promen'i kun ŝtel'it'a'j hund'o'j en la arier'o cert'e est'as tre mal'agrabl'a afer'o. Jes ! Promen'i kun hund'o de si'a super'ul'o. En la temp'o, kiam ni perd'as ĉiu'tag'e cent'o'j'n da oficir'o'j sur batal'kamp'o'j. Kaj gazet'anonc'o'j'n oni ne leg'as. Cent jar'o'j'n mi pov'us publik'ig'i, ke perd'iĝ'is al mi hund'o. Du'cent jar'o'j'n, tri'cent jar'o'j'n !”
La kolonel'o bru'e ek'mung'is, kio ĉiam signif'is li'a'n grand'a'n ekscit'o'n, kaj dir'is:” Vi pov'as promen'i plu,” turn'is si'n kaj for'ir'is, koler'e bat'ant'e la bask'o'j'n de si'a oficir'a mantel'o per rajd'ist'a vip'et'o.
La ĉef'leŭtenant'o Lukáš trans'ir'is sur la kontraŭ'a'n trotuar'o'n kaj ankaŭ tie li aŭd'is de'nov'e:” Halt ’!” La kolonel'o ĝust'e re'ten'is kompat'ind'a'n infanteri'an'o'n, rezerv'ul'o'n, kiu pens'is pri si'a patr'in'o hejm'e kaj preter'vid'is li'n.
La kolonel'o propr'a'man'e tren'is li'n en kazern'o'n por ig'i li'n pun'i, nom'ant'e li'n mar'a pork'o.
” Kio'n mi far'u al Švejk ?” ek'pens'is la ĉef'leŭtenant'o.” Mi dis'bat'os al li la faŭk'o'n, sed tio ne sufiĉ'as. Eĉ tranĉ'i rimen'o'j'n al li el la korp'o est'as por tiu fripon'o mal'grand'a pun'o.” Neglekt'ant'e, ke li hav'is rendevu'o'n kun cert'a dam'o, li ek'cel'is ekscit'it'e al la hejm'o.
” Mi li'n mort'ig'os, kanajl'o'n !” li dir'is al si, ek'sid'ant'e en tram'o.
* Inter'temp'e la brav'a soldat'o Švejk profund'iĝ'is en inter'parol'o'n kun kurier'o el la kazern'o. La soldat'o al'port'is al la ĉef'leŭtenant'o i'a'j'n akt'o'j'n, ke tiu ili'n sub'skrib'u, kaj nun li atend'is.
Švejk regal'is li'n per kaf'o kaj ili parol'is pri tio, ke Aŭstrio mal'venk'os.
Ili konduk'is tiu'n inter'parol'o'n, kvazaŭ tio est'us mem'kompren'ebl'a. Est'is tio sen'fin'a vic'o da el'dir'o'j, kies ĉiu vort'o cert'e est'us antaŭ tribunal'o difin'it'a kiel ŝtat'perfid'o kaj ili ambaŭ est'us pend'um'it'a'j.
” Sinjor'o imperi'estr'o dev'as est'i el tio idiot'o,” proklam'is Švejk,” saĝ'a li est'is neniam, sed tiu ĉi milit'o cert'e don'os al li la last'a'n bat'o'n.”
” Idiot'o li est'as,” konfirm'is la soldat'o el la kazern'o kun cert'ec'o,” stult'a kiel ŝtip'o. Li ebl'e eĉ ne sci'as, ke furioz'as la milit'o. Pov'as est'i, ke oni hont'is tio'n al li dir'i. Se li est'as sub'skrib'it'a sub la manifest'o al tiu'j li'a'j naci'o'j, tem'as pri tromp'o. Tio'n oni pres'ig'is sen li'a sci'o, li absolut'e jam ne kapabl'as pri io pens'i.”
” Li est'as ĉe si'a fin'o,” al'don'is Švejk erudici'e,” li fek'as sub si'n kaj oni dev'as nutr'i li'n kiel suĉ'infan'o'n. Antaŭ'last'e sinjor'o rakont'is en gast'ej'o, ke sinjor'o imperi'estr'o hav'as du mam'nutr'ant'in'o'j'n kaj ke tri'foj'e tag'e oni met'as li'n al mam'o.”
” Jam tio ven'u,” ek'ĝem'is la soldat'o el la kazern'o,” kaj oni draŝ'u al ni la haŭt'o'n, por ke Aŭstrio est'u jam fin'e kontent'a.”
Kaj ambaŭ plu daŭr'ig'is la inter'parol'o'n, ĝis fin'e Švejk kondamn'is Aŭstrion definitiv'e per la vort'o'j:” Tia idiot'a monarki'o eĉ ne rajt'as ekzist'i en la mond'o,” al kio la ali'a soldat'o al'don'is, por komplet'ig'i tiu'n el'dir'o'n per praktik'a ide'o:” Kiam mi ven'os al front'o, mi al ili for'vapor'iĝ'os.”
Kiam post'e ambaŭ plu esprim'is opini'o'n de la ĉeĥ'a hom'o pri la milit'o, la soldat'o el la kazern'o ripet'is, kio'n li hodiaŭ aŭd'is en Prago, ke ĉe Náchod ebl'as aŭd'i kanon'o'j'n kaj ke en la plej proksim'a temp'o la rus'a car'o en'marŝ'os Krakovon.
Ili rakont'is al si, ke ĉehan gren'o'n oni vetur'ig'as en Germanion kaj ke german'a'j soldat'o'j ricev'as cigared'o'j'n kaj ĉokolad'o'n.
Post'e ili re'memor'is la temp'o'j'n de iam'a'j milit'o'j kaj Švejk serioz'e pruv'is, ke kiam oni iam ĵet'ad'is fetor'a'j'n pot'o'j'n en sieĝ'at'a'j'n kastel'o'j'n, ke ankaŭ tio ne est'is miel'o batal'i en tia haladz'o. Ke li leg'is, kiel i'a'n kastel'o'n oni sieĝ'is tri jar'o'j'n kaj la mal'amik'o far'is neni'o'n ali'a'n ol tio'n, ke li amuz'iĝ'is pri la defend'ant'o'j ĉiu'tag'e nur per tia manier'o.
Li cert'e dir'us ankoraŭ i'o'n interes'a'n kaj instru'a'n, se ili'a'n rakont'ad'o'n ne inter'romp'us la re'ven'o de la ĉef'leŭtenant'o Lukáš.
Ĵet'int'e terur'a'n, frakas'a'n rigard'o'n al Švejk, li sub'skrib'is la akt'o'j'n kaj el'las'int'e la soldat'o'n man'sign'is al Švejk, ke tiu li'n sekv'u en la gast'o'ĉambr'o'n.
La okul'o'j de la ĉef'leŭtenant'o ĵet'is terur'a'j'n fulm'o'j'n. Sid'iĝ'int'e sur seĝ'o'n li medit'is, rigard'ant'e Švejkon, kiam komenc'i la masakr'o'n.
” Unu'e mi don'os al li kelk'a'j'n sur la faŭk'o'n,” pens'is la ĉef'leŭtenant'o,” post'e mi frakas'os al li la naz'o'n kaj for'ŝir'os la orel'o'j'n, kaj mi vid'os, kio'n plu.”
Kaj kontraŭ li sincer'e kaj bon'kor'e rigard'is li'n par'o da bon'ul'a'j, sen'kulp'a'j okul'o'j de Švejk, kiu aŭdac'is romp'i la silent'o'n antaŭ la fulm'o'tondr'o per la vort'o'j:” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke vi jam ne hav'as kat'o'n. Ĝi for'vor'is bot'cir'o'n kaj aŭdac'is mort'aĉ'i. Mi ĵet'is ĝi'n en kel'o'n, sed en apud'a'n, fremd'a'n. Tia'n bon'kondut'a'n kaj bel'a'n angur'a'n kat'o'n vi jam ne trov'os.”
” Kio'n mi al li far'u ?” tra'flug'is la kap'o'n de la ĉef'leŭtenant'o,” li hav'as, pro Sinjor'o Krist'o, tia'n stult'a'n mien'o'n.”
Kaj la bon'kor'a'j, sen'kulp'a'j okul'o'j de Švejk plu bril'is mol'e kaj kares'e, per kombin'it'a esprim'o de absolut'a spirit'a ekvilibr'o, ke ĉio est'as en ord'o kaj okaz'is neni'o, kaj se io okaz'is, ke tio est'as ankaŭ en ord'o, ke io okaz'as.
La ĉef'leŭtenant'o Lukáš ek'salt'is, sed li ne ek'bat'is Švejkon, kiel li komenc'e intenc'is. Li ek'sving'is la pugn'o'n al li sub la naz'o kaj ek'kri'eg'is:” Švejk, tiu'n hund'o'n vi ŝtel'is !”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke pri tia kaz'o en la last'a temp'o mi ne sci'as kaj mi permes'as al mi rimark'i, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke post'tag'mez'e vi ir'is kun Max promen'i, do mi ne pov'is ĝi'n ŝtel'i. Mi tuj hav'is suspekt'o'n, kiam vi ven'is sen la hund'o, ke ŝajn'e io okaz'is. Tio'n oni nom'as komplik'aĵ'o. En Spálená - strat'o est'as led'aĵ'ist'o Kuneš kaj tiu ne pov'is ir'i promen'i kun la hund'o por ĝi'n ne perd'i. Plej oft'e li las'is ĝi'n en iu gast'ej'o aŭ iu ĝi'n de li ŝtel'is aŭ prunt'e'pren'is ĝi'n kaj ne re'don'is...”
” Švejk, brut'o, himmellaudon 114, ferm'u la faŭk'o'n ! Vi est'as aŭ rafin'it'a fripon'o aŭ stult'a kamel'o kaj did'o. Vi hav'as ĉiam ĉe'man'e ekzempl'o'n, sed mi dir'as al vi, mi'n ne incit'u. De kie vi ven'ig'is la hund'o'n ? Kiel vi ĝi'n akir'is ? Ĉu vi sci'as, ke ĝi aparten'as al ni'a sinjor'o kolonel'o, kiu ĝi'n for'konduk'is, kiam ni hazard'e renkont'iĝ'is ? Ĉu vi sci'as, ke tio est'as eg'a mond'a skandal'o ? Dir'u do la ver'o'n, ĉu vi ĝi'n ŝtel'is aŭ ne ŝtel'is ?”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke mi ĝi'n ne ŝtel'is.”
” Ĉu vi sci'is pri tio, ke tem'as pri ŝtel'it'a hund'o ?”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke mi sci'is, ke tem'as pri ŝtel'it'a hund'o.”
” Švejk, Jesuo Maria, himmelherrgott, mi vi'n mort'paf'os, besti'o, brut'o, bov'o, klozet'ul'o. Ĉu vi est'as tiel idiot'a ?”
” Tiel, obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o.”
114 ( ankaŭ ): aŭstr'a kazern'a mal'ben'o ( Laudon: aŭstr'a general'o )
” Kial vi al'konduk'is al mi ŝtel'it'a'n hund'o'n, kial vi lok'is tiu'n besti'o'n en mi'a loĝ'ej'o ?”
” Por far'i al vi ĝoj'o'n, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o.”
Kaj la okul'o'j de Švejk bon'ul'e kaj tener'e ek'rigard'is la vizaĝ'o'n de la ĉef'leŭtenant'o, kiu sid'iĝ'is kaj ek'lament'is:” Kial Di'o pun'as mi'n per tiu ĉi brut'o ?”
La ĉef'leŭtenant'o sid'is sur la seĝ'o en sen'vort'a rezignaci'o kaj hav'is impres'o'n, ke li ne hav'as fort'o'n ne nur por don'i al Švejk kap'o'bat'o'n, sed eĉ ne por volv'i al si cigared'o'n, kaj li mem ne sci'is, kial li send'as Švejkon por’ Bohemi'e’kaj’ Praga ĵurnal'o ’, ke Švejk tra'leg'u al si la anonc'o'n de la kolonel'o pri la ŝtel'it'a hund'o.
Švejk re'ven'is kun la gazet'o'j mal'ferm'it'a'j ĉe la rubrik'o de anonc'o'j. Li tut'e bril'is kaj ĝoj'e raport'is:” Est'as tio tie, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, sinjor'o kolonel'o tiel bel'e pri'skrib'as tiu'n ŝtel'it'a'n grifon'o'n, ĝoj'o tio'n leg'i, kaj eĉ, li promes'as rekompenc'o'n de cent kron'o'j al tiu, kiu ĝi'n al li al'konduk'os. Tio est'as tre bon'a rekompenc'o. Kutim'e oni don'as rekompenc'o'n de kvin'dek kron'o'j. Cert'a Božetěch el Košíře, tiu viv'ten'is si'n nur ĉi'manier'e. Li ĉiam ŝtel'is hund'o'n, post'e serĉ'is en gazet'anonc'o'j, al kiu ĝi perd'iĝ'is kaj tuj tie'n ir'is. Foj'e li ŝtel'is bel'a'n nigr'a'n ŝpic'o'n, kaj ĉar la posed'ant'o ne re'ag'is per anonc'o'j, li prov'is tio'n kaj mem publik'ig'is sci'ig'o'n en la gazet'ar'o. La anonc'o'j kost'is al li la tut'a'j'n dek kron'o'j'n, ĝis fin'e skrib'is iu sinjor'o, ke tem'as pri li'a hund'o, ke ĝi al li perd'iĝ'is kaj li opini'is, ke est'us van'a ĝi'n serĉ'i. Ke li jam ne kred'as hom'a'n honest'o'n. Sed nun li vid'as, ke honest'ul'o'j tamen nur ankoraŭ ekzist'as, kio li'n ver'e ĝoj'ig'as. Laŭ'dir'e li princip'e trov'as mal'ĝust'a rekompenc'i la honest'o'n, sed ke por memor'o li donac'os al li si'a'n libr'et'o'n pri kultur'ad'o de hejm'a'j kaj ĝarden'a'j flor'o'j. La kar'a Božetěch kapt'is tiu'n nigr'a'n ŝpic'o'n je la mal'antaŭ'a'j krur'o'j, ĉirkaŭ'bat'is per ĝi la kap'o'n de tiu sinjor'o kaj de tiu temp'o ek'intenc'is, ke li ne anonc'os en ĵurnal'o'j. Li prefer'os vend'i la best'o'n al hund'ej'o, se neni'u vol'as ĝi'n serĉ'i per anonc'o'j.”
” Ir'u kuŝ'i, Švejk,” ordon'is la ĉef'leŭtenant'o,” vi kapabl'as parol'i tia'j'n idiot'aĵ'o'j'n ĝis la maten'o.” Ankaŭ li ir'is dorm'i kaj nokt'e li sonĝ'is pri Švejk, ke tiu ŝtel'is ankaŭ ĉeval'o'n de la kron'princ'o, al'konduk'is ĝi'n al li kaj la kron'princ'o ek'kon'is tiu'n ĉeval'o'n dum parad'o, kiam li, la kompat'ind'a ĉef'leŭtenant'o Lukáš, rajd'is sur ĝi antaŭ si'a kompani'o.
Maten'e la ĉef'leŭtenant'o sent'is si'n kiel post tra'diboĉ'it'a nokt'o, dum kiu oni li'n kap'o'bat'is. Persekut'is li'n ia ne'ordinar'e pez'a inkub'o sur la anim'o. Li ek'dorm'is ankoraŭ antaŭ'maten'e, sen'fort'ig'it'a de la terur'a sonĝ'o, kaj vek'is li'n frap'ad'o sur la pord'o'n, ĉe kiu aper'is la bon'ul'a vizaĝ'o de Švejk kun demand'o, je kiom'a hor'o li vek'u sinjor'o'n ĉef'leŭtenant'o'n.
Lukáš ek'lament'is en la lit'o:” Mal'aper'u, brut'o, tio est'as io terur'a.”
Kiam li jam vek'iĝ'is kaj Švejk al'port'is al li maten'manĝ'o'n, la ĉef'leŭtenant'o est'is surpriz'it'a per nov'a demand'o de Švejk:
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ĉu vi ne dezir'as, ke mi hav'ig'u al vi hund'et'o'n ?české ”
” Aŭd'u, Švejk, mi hav'as tent'o'n send'i vi'n antaŭ milit'a'n tribunal'o'n,” dir'is la ĉef'leŭtenant'o kaj ek'ĝem'is,” sed oni vi'n liber'ig'us, ĉar i'o'n tiel kolos'e idiot'a'n oni ne vid'is en si'a viv'o.
Ek'rigard'u vi'n en spegul'o. Ĉu ne est'as al vi mal'bon'e ĉe ek'vid'o de vi'a idiot'a mien'o ? Vi est'as la plej stult'a fenomen'o de la natur'o, kiu'n mi kiam ajn vid'is. Nu, dir'u la ver'o'n, Švejk, ĉu vi plaĉ'as al vi mem ?”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke mi al mi ne plaĉ'as, en tiu spegul'o mi aspekt'as iel oblikv'e aŭ tiel simil'e.
Tiu spegul'o ne est'as fac'et'it'a. Iam en ĉin'a komerc'ej'o de Staněk oni hav'is konveks'a'n spegul'o'n, kaj se iu si'n ek'rigard'is, li tuj sent'is la bezon'o'n vom'i. La faŭk'o oblikv'a, la kap'o kiel tin'o por manĝ'o'rest'o'j, la ventr'o kiel tiu de ebri'a kanonik'o, mal'long'e, bufon'o. Foj'e preter'ir'is sinjor'o regent'o, ek'rigard'is si'n kaj la spegul'o'n oni dev'is tuj for'ig'i.”
La ĉef'leŭtenant'o si'n for'turn'is, ek'ĝem'is kaj trov'is konven'a okup'i si'n prefer'e pri blank'a kaf'o ol pri Švejk.
Švejk mastr'um'is jam en la kuir'ej'o kaj la ĉef'leŭtenant'o Lukáš aŭd'is li'a'n kant'o'n 115:
| ” Polv'a'n tur'o'n jam en'ir'as Grenevilo. Sabr'o'j bril'as, bel'ul'in'o'j ĉie svarm'as kaj lament'as, plor'as, larm'as.” Post'e plu aŭd'iĝ'is el la kuir'ej'o: ” Ni soldat'o'j — grand'sinjor'o'j, ni'n vir'in'a'j am'as kor'o'j.
Por la serv'o sold'o cert'as, |
” Vi cert'e bon'fart'as, kanajl'o,” ek'pens'is la ĉef'leŭtenant'o kaj for'kraĉ'is.
Ĉe la pord'o aper'is la kap'o de Švejk:” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, oni est'as ĉi tie por vi el la kazern'o, vi dev'as tuj ir'i al sinjor'o kolonel'o, est'as ĉi tie kurier'o.”
Kaj li al'don'is familiar'e:” ŝajn'e tio est'as pro tiu hund'et'o.”
115 marŝ'o de grenad'ist'o'j en Aŭstr'i - Hungari'o, soldat'a kant'et'o.
Polv'a tur'o: bel'eg'a gotik'a tur'o mez'e de Prago, konstru'it'a en la j. 1475
” Mi jam aŭd'is,” dir'is la ĉef'leŭtenant'o, kiam la kurier'o vol'is anonc'i si'n al li en la antaŭ'ĉambr'o.
Li dir'is tio'n angor'e kaj for'ir'is, ĵet'ant'e pere'ig'a'n rigard'o'n al Švejk.
Tem'is ne pri raport'o, sed pri io pli mal'bon'a. La kolonel'o sid'is tre nub'mien'e en fotel'o, kiam la ĉef'leŭtenant'o en'ir'is li'a'n kancelari'o'n.
” Antaŭ du jar'o'j, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o,” dir'is la kolonel'o,” vi dezir'is est'i trans'lok'it'a al la naŭ'dek'unu'a regiment'o en Budějovice. Ĉu vi sci'as, kie situ'as Budějovice ? Ĉe Vltava, jes, ĉe Vltava kaj en'flu'as tie'n Ohře 116 aŭ io simil'a. La urb'o aspekt'as, por tiel dir'i, simpati'e, kaj se mi ne erar'as, ĝi hav'as kaj'o'n. Ĉu vi sci'as, kio est'as kaj'o ? Tio est'as mur'o, konstru'it'a apud akv'o.
Jes. Ceter'e, tio est'as ali'a afer'o. Ni hav'is tie manovr'o'j'n.”
La kolonel'o ek'silent'is kaj rigard'ant'e en ink'uj'o'n, li rapid'e trans'ir'is al ali'a tem'o:” Tiu mi'a hund'o ĉe vi mal'bon'mor'iĝ'is. Ĝi vol'as neni'o'n vor'i. Vid'u, en la ink'uj'o est'as muŝ'o. Tio est'as strang'a, ke eĉ vintr'e muŝ'o'j fal'as en ink'uj'o'n. Tio est'as mal'ord'o.”
” Dir'u do jam, mal'jun'a aĉ'ul'o, kio'n vi vol'as,” ek'pens'is la ĉef'leŭtenant'o.
La kolonel'o lev'iĝ'is kaj kelk'foj'e tra'ir'is la kancelari'o'n.
” Long'e mi medit'is, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, kio'n propr'e mi al vi far'os, por ke tio ne pov'u ripet'iĝ'i, kaj mi re'memor'is, ke vi dezir'is est'i trans'lok'it'a al la naŭ'dek'unu'a regiment'o. La ĉef'komand'ej'o antaŭ ne'long'e al ni anonc'is, ke ĉe la naŭ'dek'unu'a regiment'o mank'as tre mult'e da oficir'o'j, ĉar la serb'o'j ĉiu'j'n
mort'ig'is. Mi don'as al vi mi'a'n honor'a'n vort'o'n, ke maksimum'e post tri tag'o'j vi est'os ĉe la naŭ'dek'unu'a regiment'o en Budějovice, kie form'as si'n m a r ŝ b a t a l i o n o j. Vi ne dev'as dank'i. La arme'o bezon'as oficir'o'j'n, kiu'j...”
116 river'o en nord'okcident'a Bohemi'o, kiu en'flu'as Elb'o'n ĉe urb'o Terezín. Ĝi do ne pov'as en'flu'i la river'o'n Vltava ĉe české Budějovice, tiu ĉi urb'o situ'as en sud'a Bohemi'o
Kaj ne sci'ant'e, kio'n dir'i plu, li ek'rigard'is la poŝ'horloĝ'o'n kaj al'don'is:” Est'as du'on'o post la dek'a, urĝ'a temp'o por ir'i al la regiment'a raport'o.”
Per tio est'is la ” agrabl'a ” inter'parol'o fin'it'a kaj al la ĉef'leŭtenant'o tre sen'pez'iĝ'is ĉe la kor'o, kiam li el'ir'is el la kancelari'o kaj ek'paŝ'is al la lern'ej'o por unu'jar'a'j volont'ul'o'j, kie li anonc'is, ke en la plej proksim'a'j tag'o'j li vetur'os al la front'o kaj aranĝ'os do adiaŭ'a'n vesper'o'n en la strat'o Nekázanka.
Re'ven'int'e hejm'e'n, li dir'is signif'o'plen'e al Švejk:” Ĉu vi sci'as, Švejk, kio est'as marŝ'batalion'o ?”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke marŝ'batalion'o est'as marŝbatlo kaj marŝ'kompani'o est'as marŝko. Ni tio'n ĉiam mal'long'ig'as.”
” Mi anonc'as al vi do, Švejk,” dir'is la ĉef'leŭtenant'o per solen'a voĉ'o,” ke vi vetur'os kun mi kaj kun m a r ŝ b a t l o, se plaĉ'as al vi tia mal'long'ig'o. Sed ne imag'u, ke en la front'o vi far'os simil'a'j'n idiot'aĵ'o'j'n kiel ĉi tie. Ĉu vi hav'as ĝoj'o'n ?”
” Obe'e mi raport'as, sinjor'o ĉef'leŭtenant'o, ke mi hav'as eg'a'n ĝoj'o'n,” respond'is la brav'a soldat'o Švejk,” tio est'os io bel'eg'a, se ni ambaŭ kun'e fal'os por sinjor'o imperi'estr'o kaj li'a famili'o...”
Fin'ant'e la unu'a'n part'o'n de la roman'o ” Aventur'o'j de la brav'a soldat'o Švejk ( En la arier'o ) mi anonc'as, ke nun rapid'e sekv'os du part'o'j:” En la front'o ” kaj ” En la kapt'it'ec'o ”.
Ankaŭ en tiu'j pli'a'j part'o'j la soldat'o'j kaj la loĝ'ant'ar'o parol'os kaj kondut'os tiel, kiel tio est'as en real'aĵ'o.
La viv'o ne est'as lern'ej'o de elegant'a kondut'o. Ĉiu parol'as tiel, kiel li kapabl'as. La ceremoni'estr'o dro Guth 117 parol'as ali'e ol la gast'ej'estr'o Palivec en ” Ĉe la kalik'o ”, kaj tiu ĉi roman'o ne est'as help'il'o al salon'a nobl'ig'o aŭ instru'a libr'o, kiu'j'n esprim'o'j'n ebl'as uz'i en la soci'o. Ĝi est'as histori'a bild'o de cert'a temp'o.
Se neces'as uz'i iu'n akr'a'n kaj fakt'e dir'it'a'n esprim'o'n, mi ne hezit'as prezent'i ĝi'n ĝust'e tiel, kiel oni ĝi'n dir'is. Ĉirkaŭ'skrib'i per ali'a'j vort'o'j aŭ anstataŭ'ig'i ĝi'n per punkt'o'j mi konsider'as kiel la plej stult'a'n hipokrit'ec'o'n. Tiu'j'n vort'o'j'n oni uz'as eĉ en parlament'ej'o'j.
Prav'e oni iam dir'is, ke bon'eduk'it'a hom'o pov'as leg'i ĉio'n.
Super tio, kio est'as natur'a, indign'iĝ'as nur la plej grand'a'j mal'ĉast'ul'o'j kaj rafin'it'a'j mal'dec'ul'o'j, kiu'j en si'a la plej mizer'a pseŭdo'moral'o ne pri'juĝ'as la en'hav'o'n kaj kun ekscit'o atak'as unu'op'a'j'n vort'o'j'n.
Antaŭ jar'o'j mi leg'is kritik'o'n de novel'o, kie la kritik'ist'o ekscit'iĝ'is super tio, ke la aŭtor'o skrib'is:” Li mung'is kaj viŝ'is al si la naz'o'n ” Tio laŭ'dir'e kontraŭ'as ĉio'n estetik'a'n, nobl'a'n, kio'n la literatur'o dev'as don'i al la naci'o.
117 profesor'o, aŭtor'o de libr'o'j pri bon'kondut'o, en la j. 1919 — 1921 ceremoni'estr'o de la prezident'o T. G. Masaryk
Tio est'as nur et'a pruv'o de tio, kia'j brut'o'j nask'iĝ'as sub la sun'o.
Hom'o'j, kiu'j'n ekscit'as akr'a esprim'o, est'as mal'kuraĝ'ul'o'j, ĉar ver'a viv'o ili'n surpriz'as, kaj ĝust'e tia'j mal'fort'ul'o'j plej'e damaĝ'as la kultur'o'n kaj karakter'o'j'n. Ili eduk'us la naci'o'n kiel grup'o'n da tro'sent'em'a'j hom'et'o'j, da masturb'ant'o'j de pseŭdo'kultur'o laŭ la ekzempl'o de sankt'a Alojzo, pri kiu oni rakont'as en la libr'o de la monaĥ'o Eŭstaki'o, ke ek'aŭd'int'e, kiel ia vir'o el'las'is si'a'j'n gas'o'j'n kun tondr'a bru'o, sankt'a Alojzo komenc'is plor'i kaj trankvil'iĝ'is nur per preĝ'o.
Tia'j hom'o'j antaŭ ĉiu'j indign'iĝ'as, sed kun ne'ordinar'a plaĉ'o ili vizit'as publik'a'j'n neces'ej'o'j'n por leg'i mal'dec'a'j'n sur'skrib'o'j'n sur mur'o'j.
Uz'int'e en mi'a libr'o kelk'a'j'n akr'a'j'n esprim'o'j'n mi skiz'is, kiel oni fakt'e parol'as.
De la gast'ej'estr'o Palivec ni ne pov'as postul'i, ke li parol'u tiel delikat'e kiel sinjor'in'o Lauda 118, doktor'o Guth, sinjor'in'o Olga Fastr 119 kaj la tut'a vic'o da ali'a'j, kiu'j la tut'a'n Ĉeĥ'o'slovak'a'n respublik'o'n plej prefer'e ŝanĝ'us al grand'a salon'o kun parget'o, kie oni paŝ'us en frak'o'j, gant'o'j, parol'us per elekt'it'a'j vort'o'j kaj ekzerc'us si'n en bon'a'j salon'a'j mor'o'j, sub kies vual'o ordinar'e ĝust'e la reĝ'o'j de salon'o'j dediĉ'as si'n al la plej mal'bon'a'j mal'virt'o'j kaj anomali'o'j.
118 ĝust'e sinjor'in'o Lauda - Hořic, aktor'in'o, aŭtor'in'o de artikol'o'j pri bon'kondut'o
119 eks'redaktor'in'o de ” Naci'a politik'o ”, aŭtor'in'o de artikol'o'j pri bon'kondut'o
Kiam li leg'is pri si en la roman'o, li ven'is al mi ankaŭ vizit'e kaj aĉet'is pli ol du'dek ekzempler'o'j'n de la unu'a kajer'o, kiu'j'n li dis'don'is al si'a'j kon'at'o'j kaj kontribu'is tiel al dis'vast'ig'o de la libr'o.
Li hav'is sincer'a'n ĝoj'o'n, ke mi skrib'is pri li kaj prezent'is li'n kiel kon'at'a'n mal'dec'ul'o'n.
” Mi'n jam neni'u ŝanĝ'os,” li dir'is al mi,” dum la tut'a viv'o mi parol'is mal'dec'e, kiel mi tio'n sent'is, kaj tiel mi parol'os plu. Mi ne met'os buŝ'tuk'o'n antaŭ mi'a'n muzel'o'n, kiam mi parol'as al iu tia brut'o. Mi est'as nun fam'a.”
Li'a mem'konsci'o ver'e alt'iĝ'is. Li'a fam'o baz'iĝ'as sur kelk'e da akr'a'j esprim'o'j. Al li tio sufiĉ'as por sent'i si'n kontent'a, kaj se mi ebl'e vol'us li'n atent'ig'i, pri'skrib'ant'e li'a'j'n esprim'o'j'n fidel'e kaj preciz'e, kiel mi far'is, ke li tiel ne parol'u ( sed tio'n mi ne intenc'is ), mi nepr'e ofend'us tiu'n bon'a'n hom'o'n.
Per sen'afekt'a'j vort'o'j, simpl'e kaj fidel'e li esprim'is, kiel ĉeĥ'o'j abomen'as servil'ec'o'n, kaj eĉ li mem tio'n ne sci'is. Tio est'is en la sang'o, tiu mal'estim'o al la imperi'estr'o kaj al dec'a'j esprim'o'j.
* Ankaŭ Otto Katz viv'as. Tem'as pri ver'a figur'o de feldkurato.
Post la ŝtat'renvers'o li pend'ig'is ĉio'n sur hok'o'n, for'las'is la eklezi'o'n kaj nun viv'ten'as si'n kiel prokur'ist'o en fabrik'o de bronz'o kaj farb'o'j en nord'a Bohemi'o. Li skrib'is al mi long'a'n leter'o'n, en kiu li minac'as, ke li regul'ig'os kun mi la kont'o'j'n. Sci'e, iu german'a gazet'o publik'ig'is traduk'o'n de unu ĉapitr'o, kie mi prezent'as li'n tia, kia li fakt'e est'is. Mi vizit'is li'n do kaj fin'iĝ'is tio por li tre bon'e. Je la du'a hor'o nokt'e li ne kapabl'is star'i sur la pied'o'j, sed li predik'is kaj dir'is:” Mi est'as Otto Katz, feldkurato, vi gips'a'j kap'o'j.”
* Hom'o'j kiel la mort'int'o Bretschneider, ŝtat'a detektiv'o de mal'nov'a Aŭstrio, ankaŭ nun mult'nombr'e svarm'as en la respublik'o. Ili ne'ordinar'e interes'iĝ'as pri tio, kio'n kiu parol'as.
* Mi ne sci'as, ĉu per tiu ĉi verk'o mi ating'os tio'n, kio'n mi intenc'is. Jam la fakt'o, ke mi aŭd'is unu hom'o'n insult'i la ali'a'n:” Vi est'as idiot'a kiel Švejk,” tio'n ĝust'e ne atest'as. Sed se la vort'o Švejk iĝ'os nov'a insult'o en ili'a abund'a kolekt'o, mi dev'os kontent'iĝ'i per tiu ĉi pli'riĉ'ig'o de la ĉeĥ'a lingv'o.
Jaroslav Hašek
| anabaso | tre long'a marŝ'o, migr'ad'o ( origin'e long'a marŝ'o de dek mil grek'a'j ( el la grek'a anabasis ): soldat'o'j el Mezopotami'o al Eŭrop'o ) |
| apunt'at'o | sub'kaporal'o, la plej mal'super'a rang'o en aŭstri'hungar'a arme'o; inter'ŝtup'o inter soldat'o'j kaj sub'oficir'o'j betlo esprim'o el kart'lud'o mariaĝo — la lud'ant'o, kiu anonc'as intenc'o'n lud'i ( el la german'a Bettel ) |
| betlon | (” almoz'i ”, Bettel = almoz'ul'o ), dev'as lud'i tiel, ke li ne hav'u eĉ unu pren'o'n dum la lud'o |
| buĥtetoj buĥt'o'j | ĉeĥ'a'j brik'form'a'j kuk'o'j, farĉ'it'a'j per marmelad'o, papav'o, kaze'o k. s. Buĥtetoj — mal'grand'a'j ne'farĉ'it'a'j buĥt'o'j, kiu'j'n oni manĝ'as plej oft'e kun ŝodo |
| burjat'o'j | naci'o en orient'a Siberio |
| buŝel'o | 1. vid'u Pi V 2. mal'nov'a mezur'unu'o por kamp'o'j ( unu buŝel'o egal'as proksim'um'e al 28, 77 ar'o'j ) |
| cviko | ( el la german'a Zwick ) spec'o de hazard'a kart'lud'o kun kvar kart'o'j |
| drat'um'ist'o | iam'a migr'ant'a ripar'ist'o de pot'o'j kaj simil'a'j objekt'o'j, kiu'j'n li ripar'is per drat'o, pec'et'o'j da lad'o k. s., kaj sam'temp'e vend'is divers'a'j'n tiu'spec'a'j'n objekt'o'j'n |
| durĥo | esprim'o el kart'lud'o mariaĝo — la lud'ant'o, kiu anonc'as intenc'o'n lud'i ( el la german'a ” durch ”) durĥon, dev'as lud'i tiel, ke li akir'u ĉiu'j'n pren'o'j'n dum la lud'o |
| ementala fromaĝ'o: | mal'mol'a fromaĝ'o kun divers'grand'a'j tru'o'j, ordinar'e bul'form'a, nom'at'a laŭ svis'a val'o kaj region'o Emmental |
| feldkurato | aŭstr'a soldat'pastr'o en rang'o kaj kun rajt'o'j de oficir'o |
| feldpoŝto | provizor'a poŝt'ofic'ej'o, establ'it'a por milit'ant'a'j soldat'o'j en la front'o |
| ferblo | hazard'a kart'lud'o |
| foksteriero | spec'o de mal'grand'a ĉas'hund'o |
| gorgonzola fromaĝ'o: | ŝim'ec'a fromaĝ'o, nom'at'a laŭ la sam'nom'a ital'a urb'o |
| honvedo | hungar'a milici'an'o, soldat'o de land'o'defend'a arme'o en iam'a Aŭstr'i - Hungari'o |
| kak'i | mild'a vort'o por ” fek'i ”, precip'e parol'ant'e pri infan'o'j |
| kaŭbojo | ( el la angl'a cowboy ): paŝt'ist'o de brut'ar'o en iam'a Sovaĝ'a okcident'o. Kaŭbojoj el'star'is per eminent'a rajd'ist'a art'o |
| knedllikoj | ĉeĥ'a'j kned'it'a'j farun'bul'o'j, tip'a ĉeĥ'a manĝ'aĵ'o kriminal'ist'ik'o scienc'o, okup'iĝ'o pri kriminal'a'j afer'o'j |
| kript'o'grafi'o | scienc'o pri sistem'o'j de sekret'a ( ĉifr'it'a ) skrib'o |
| kriptogram'o | sekret'a ( ĉifr'it'a ) skrib'aĵ'o |
| kur'at'o | feldkurato ( vid'u supr'e ) |
| leonbegro | grand'a hund'o, hibrid'o de San - Bernarda kaj Nov'land'a hund'o'j |
| maka'o | hazard'a kart'lud'o |
| mariaĝo | franc'de'ven'a kart'lud'o |
| mustang'o | sovaĝ'a ĉeval'o de nord'amerik'a'j preri'o'j |
| opodeldoko | solv'aĵ'o de sap'o en alkohol'o, kun al'don'o de kamfor'o, amoniak'o kaj eter'ole'o'j |
| oŭkropo | ĉeĥ'a sup'o el gras'o, ajl'o, pipr'o kaj sal'o, kun proporci'a kvant'o da rost'it'a'j pan'kub'et'o'j, sen kia ajn ali'a al'don'aĵ'o ( viand'o, legom'o ktp.) |
| perkelto | paprik'a stuf'it'a bov'aĵ'o |
| piaristoj | latin'e ” Patres piarum scholarum ”— rom'katolik'a orden'o, kies an'o'j zorg'is pri eduk'o de lern'ej'a jun'ul'ar'o en la spirit'o de la rom'katolik'a eklezi'o |
| rizlingo | spec'o de dolĉ'et'a vin'o, spec'o de vin'ber'o'j |
| soŭleto | ( el la hebre'a lingv'o ): pec'et'o'j da anser'a viand'o, stuf'it'a'j en kuir'it'a gri'o |
| ŝodo | ( franc'e Chadeau ): dolĉ'a krem'o el vin'o, ov'o'flav'o'j kaj suker'o |
| telefon'o'gram'o | urĝ'a telegram'o, kies en'hav'o'n oni sci'ig'as telefon'e |
| transport'o | 1. vid'u Pi V 2. trans'lok'ig'o ( trans'vetur'ig'ad'o ) de hom'o, objekt'o aŭ ar'o da ili pro divers'a'j cel'o'j ( ekz. transport'o de var'o, re'ten'it'o, milit'kapt'it'o'j ) |